Pytania różne (polszczyzna)

Zaczęty przez Noqa, Luty 17, 2012, 22:37:13

Poprzedni wątek - Następny wątek

Henryk Pruthenia


Pluur

  •  

Wedyowisz

#2462
To słynne lędo od którego wzięły się Lachy jest w ogóle poświadczone w polskim poza nazwami własnymi? Wydaje mi się że nie, ale pytam dla pewności.

I czy ląd to na pewno germanizm? Takie podejście dominuje w słownikach. Ale: podejrzane, że w polskim brak poświadczenia prasł. *lędo, lęda, lędъ (a dookoła jest: w obu łużyckich, połabskim, czeskim, białoruskim, ukraińskim).

Jak się tu mają nazwy własne Ląd, Lądy, Lądek? Bo Brü oddziela jest od pospolitego lądu.

Czy ktoś badał odzwierciedlanie niemieckiego l jako polskiego l i ł z czasowo-przestrzennego punktu widzenia? Bo np. w losie (XIV w.) jest głoska miękka, w łucie (XIV w.), łotrze (XV w.), łacie (XV w.), ładunku (XVI w.) twarda, w łańcuchu (XIV w.) historycznie są 2 warianty. Pierwsze poświadczenia za Borysiem.
стань — обернися, глянь — задивися
  •  

Wedyowisz

Słyszeliście słowo siekiera w sensie ,,waśń, konflikt", czy to jakiś rodzinolekt?
стань — обернися, глянь — задивися
  •  

Pluur

Cytat: Wedyowisz w Lipiec 10, 2018, 16:18:19
Słyszeliście słowo siekiera w sensie ,,waśń, konflikt", czy to jakiś rodzinolekt?
Słyszeliśmy, ale raczej nieużywane. Mi się to słowo w tym sensie kojarzy z jakimiś polonistycznymi listami synonimów, albo próbą starszych pisarzy pisania coś po młodzieżowemu.
  •  

Noqa

Bardzo możliwe. Skoro jest kosa, to łatwo może to przejść do siekiery.
At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •  

Henryk Pruthenia

No i też mamy zakopać topór, więc takie przejście semantyczne nie jest dziwne.

Ainigmos

Czy między czasownikami rzec i powiedzieć zachodzi jakaś uchwytna różnica znaczeniowa czy nie?
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

Todsmer

Oczywiście, rzec to archaizm / mowa ksiażkowa raczej, użycie tego słowa na pewno będzie nacechowane, i to nawet w piśmie.
  •  

Ainigmos

#2469
Cytat: Борівой w Lipiec 22, 2018, 16:33:59
Oczywiście, rzec to archaizm / mowa ksiażkowa raczej, użycie tego słowa na pewno będzie nacechowane, i to nawet w piśmie.
Nie zgadzam się z Tobą zupełnie, gdyż twoja odpowiedź na moje pytanie dotyczy raczej kwalifikacji słowa, a nie jego znaczenia.

Oczywiście, że te oba czasowniki wbrew pozorom synonimii nadal różnią się ze sobą subtelnie znaczeniem, gdyż rzec oznaczał i oznacza w szerokim sensie ,,mówić w ogóle", zaś powiedzieć - w sensie węższym ,,mówić coś, wiedząc o tym, że to prawda", skoro pierwszy czasownik etymologicznie wiąże się z rzeczownikiem rzecz o znaczeniu ,,mówienie jako takie z argumentacją czy bez argumentacji", zaś drugi – z rzeczownikiem wiedza o znaczeniu ,,prawdziwie uzasadnione lub udowodnione czyli uargumentowane przekonanie", co mój idiolekt jako etymologisty ściśle to rozróżnia w mowie i w piśmie.
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

Obcy

#2470
Słownik rzecze tak – powiedzieć faktycznie ma nieco inne znaczenie i oznacza "przekazać za pomocą słów jakieś informacje lub myśli" i MUSI wystąpić dopełnienie (choćby domyślne), natomiast w sensie ogólnej rozmowy, bez ukierunkowania lub z ukierunkowaniem na przekazanie sensownej informacji, używamy "mówić", natomiast jeśli chcemy po prostu odezwać się, bez ukierunkowania lub z ukierunkowaniem na sensowną informację, to "rzec" ma takie znaczenie. Element prawdy jest tu nieistotny i subiektywny.

Przykłady:
mówię do mikrofonu (OK) - powiedziałam do mikrofonu (co?) - rzekłam do mikrofonu (OK, ale książkowe)
mówię, że cię kocham (OK) - powiedziałam, że cię kocham (OK) - rzekłam, że cię kocham (OK, ale książkowe)
  •  

Τόλας

Dla mnie rzec to raczej nieużywany w języku potocznym odpowiednik słowa powiedzieć. Mówić to zawsze czasownik niedokonany, powiedzieć to zawsze dokonany, a powiadać ma znaczenie iteratywne.
I tylko tyle wg mnie. Żadnej ewidencjonalności czy czegoś w tym rodzaju nie wyczuwam. Może dawniej tak było, ale dziś i rzec i powiedzieć są w moim odczuciu synonimami.
  •  

Ainigmos

#2472
Cytat: Obcy w Lipiec 24, 2018, 15:27:05
Słownik rzecze tak – powiedzieć faktycznie ma nieco inne znaczenie i oznacza "przekazać za pomocą słów jakieś informacje lub myśli" i MUSI wystąpić dopełnienie (choćby domyślne), natomiast w sensie ogólnej rozmowy, bez ukierunkowania lub z ukierunkownaiem na przekazanie sensownej informacji, używamy "mówić". Element prawdy jest tu nieistotny i subiektywny.
Nie zgadzam się z Tobą i słownikiem do końca, gdyż powiedzieć oznaczał i oznacza jednak ,,przekazać sensowną informację", co koreluje się z podanym przeze mnie znaczeniem etymologicznym, w którym prawda odgrywa istotną i obiektywną rolę, oznaczając po wielowiekowych sporach: ,,izomorficzną (bo nie ma co wymagać od języka homomorfii) zgodność wypowiedzi z faktem, do którego odnosi się uzasadnienie lub udowodnienie w argumentacji choćby potocznej czyli jego usensownienie jako informacja", więc nie zdarza się w ogóle, że gdy ktoś powiada o czymś, to nie uzasadnia lub nie udowadnia czyli nie usensownia prawdziwie swego przekonania za każdym razem, tak aby nie wyszła z tego prawda, którą nie podałby jako informacji, zatem powiedzieć trąci ewidencjonalnością tak dawniej jak i dzisiaj, gdyby trzymać się etymologii rzeczownika wiedza o znaczeniu ,,sensowne przekonanie".
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

Krzysztof

Szanowni zgromadzeni, chciałbym Was prosić o rozwianie moich wątpliwości dotyczących zdania:
"Nie lękajcie się być mężni".
Chodzi konkretnie o poprawność formy ostatniego wyrazu. W grę mogło by wchodzić również:
"Nie lękajcie się być mężnymi",
ale nie brzmi mi to dobrze.

Wybaczcie mi moją ignorancję i profanowanie tegoż forum tak prozaiczną kwestią. ;)
  •  

Henryk Pruthenia

Drugie zdanie to po prostu ucięcie rzeczownika opisywanego wzmiankowaną przezeĆ przydawką, ot, zależy od stylu, alr da się oba obronić.
Po prostu mówimy:
On jest zielony, ale:
On jest zielonym kotem.

Stąd to tu i ówdzie się miesza etc. etc.