Język ormiański (odmiana wschodnia)

Zaczęty przez Úlfurinn, Sierpień 06, 2017, 12:48:24

Poprzedni wątek - Następny wątek

Úlfurinn

Mocniej to będzie odczuwalne, kiedy wyrażenie ,,piłka psa" okaże się być w celowniku i tłumaczy się dosłownie jako ,,piłka psu".
Zresztą celownik jest bardzo trudnym przypadkiem, bo jego zastosowanie bardzo często nie tłumaczy się na polski (czy jakikolwiek inny język). O tym w 5. lekcji.
smrt zidum
  •  

Pluur

No ciekawe, tym bardziej, że nie za dużo informacji jest o tym języku w internetach (w porównaniu do innych...)

Cytat(o ile w ogóle użyją ormiańskiego, bo potrafią nawet między sobą po rosyjsku pisać... :/)
Zmora terenów postradzieckich chyba. Swoją drogą ile procent Ormian mówi między sobą (w domu) po ormiańsku?

Mam prośbę (nie wiem jak inni czytelnicy), ale drogi Úlfurinnie! Mógłbyś nie wrzucać tekstów w całości w kursywie?
  •  

Úlfurinn

Cytat: Pluur w Sierpień 14, 2017, 17:50:43
No ciekawe, tym bardziej, że nie za dużo informacji jest o tym języku w internetach (w porównaniu do innych...)

Cytat(o ile w ogóle użyją ormiańskiego, bo potrafią nawet między sobą po rosyjsku pisać... :/)
Zmora terenów postradzieckich chyba. Swoją drogą ile procent Ormian mówi między sobą (w domu) po ormiańsku?

Mam prośbę (nie wiem jak inni czytelnicy), ale drogi Úlfurinnie! Mógłbyś nie wrzucać tekstów w całości w kursywie?


W domu pewnie dużo częściej używają ormiańskiego, ale w Internecie niestety nie (Gruzini mają podobnie, ale o ich języku jest dużo więcej w sieci).
Co zaś się tyczy kursywy, to nie wiem, co z tym mam. XD Wywalę to.
smrt zidum
  •  

Úlfurinn

Dzisiaj wieczorem będzie kolejna lekcja.
smrt zidum
  •  

Úlfurinn

#19
Դաս 4. ածականները և չաղկապները
Lekcja 4: przymiotniki i spójniki
Mimo, że głównym tematem miał być celownik, to stwierdziłem, że zasługuje on na oddzielny temat, gdyż jest to bardzo skomplikowany przypadek. Po za wyżej wspomnianymi przymiotnikami i spójnikami będzie dzisiaj również trochę o zwrotach grzecznościowych oraz aglutynacyjności rzeczowników.


Przymiotnik
Przymiotnik jest bardzo prostym i krótkim tematem. Nie odmienia się przez liczby, przypadki i rodzaje (które w ogóle nie istnieją w ormiańskim). Deklinacja go dotyka tylko w słowotwórstwie przy nominalizacji, ale nie mam zielonego pojęcia na czym to polega. Ich stopniowanie jest pozbawione wyjątków.

Stopniowanie

Stopniowanie odbywa się bez żadnych nieregularności. Aby utworzyć stopień wyższy wystarczy przed przymiotnikiem dać ավելի (aweli), np.: ավելի հին գիրք (aweli hin girk') - starsza książka, ավելի մեծ տուն (aweli mec tun) - większy dom, ավելի նոր ավտոմեքենա (aweli nor awtomek'ena) - nowszy samochód. Stopień najwyższy jest równie prosty - tworzymy go za pomocą prefiksu ամենա- (amena-), np.: ամենահին գիրքը (amenahin girk'ë) - najstarsza książka, ամենամեծ տունը (amenamec tunë) - największy dom, ամենանոր ավտոմեքենան (amenanor awtomek'enan) - najnowszy samochód. W stopniu najwyższym opisywany rzeczownik jest zawsze określony.

Porównywanie

Porównywanie jest proste, jak stopniowanie. Wystarczy między porównywanymi rzeczownikami umieścić քան (k'an), np.:

  • Լեհաստան ավելի մեծ քան Հայաստան է: (lehastan aweli mec k'an hajastan e) - Polska jest większa od Armenii,
  • Ինքնաթիռ ավելի արագ քան ավտոմեքենա է: (ink'nat'irr aweli arag k'an awtomek'ena e) - Samolot jest szybszy od samochodu, [/i]
  • Կովեր ավենա լաւ քան ձիեր են: (kower awena lav k'an dzier en) - Krowy są lepsze od koni.[/i]
Porównywać można również skróconą formą, jednakże do tego potrzebny jest ablatyw, dlatego tę metodę omówię kiedy indziej.


Spójniki
Przykłady:

  • իսկ (isk) - ale, a: Այս ճերմակ հաւն է, իսկ այս դեղին բադն է: (ajs czermak havn e isk ajs der'in badn e) - To jest biała kura, a to żółta kaczka.
  • և/ու (ew/u) - i: Խնձորներ ու տանձեր ուտել հավնում եմ: (chëndzorner u tandzer utel hawnum em) - Lubię jeść jabłka i gruszki.
  • այլ (ajl) - ale: Միշտ հաց գնում ենք, այլ այսօր քաքար գնում ենք: (miszt hac' gnum enk', ajl ajsoor k'ak'ar gnum enk') - Zawsze kupujemy chleb, ale dzisiaj kupujemy ciasto.
  • այլև (ajlew) - także: Թռչում թռչել կարող* է, այլև սիրուն է: (t'ërrdzum t'ërrdzel karor' e, ajlew sirum e) - Ptak umie latać, a także jest ładny. *Bardzo ciekawa nieregularność :]
  • կամ (kam) - czy, lub: Կեանք կա՞մ մահ: (keank' kam mah?) - Życie czy śmierć?
  • որովհետև (orowhetew) - ponieważ: Գիրքեր կարդում եք, որովհետև հավնում եք: (girk'er kardum ek', orowhetew hawnum ek') - Czytacie książki, bo lubicie.
Ortografię w większości przypadków można porównać do polskiej.


Zwroty grzecznościowe

  • ողջույն (or'dżujm) - cześć
  • Ինչպե՞ս ես։ (incz'pes es?) - co u ciebie?
  • Ինչպե՞ս եք։ (indzpes ek'?) - co u Pana/Pani/Państwa?
  • բարև (barew) - witam/dzień dobry (nieformalne)
  • բարև ձեզ (barew dzez) - witam/dzień dobry (formalnie)
  • մերսի (meror) - dziękuję (nieformalnie)
  • շնորհակալություն (sznorhakalut'jun) - dziękuję (formalnie)
  • առայժմ (arrajżëm) - pa, do widzenia, cześć (nieformalnie)
  • ցտեսություն (c'tesut'jum) - do widzenia (formalnie)
Zwroty te możemy jeszcze uzupełnić słowami գէշ (desz) - źle, լավ (law) - dobrze, շատ (szat) - bardzo.


Liczba mnoga+określoność
Tutaj pojawiają się pierwsze elementy aglutynacyjności rzeczownika w ormiańskim. Aby utworzyć formę określoną dla rzeczownika w l.mn. musimy dodać dwie końcówki, najpierw tę od liczby, potem tej od określoności np.:

  • ավտոմեքենաները (awtomek'enanerë) - (te) samochody
  • կովերը (kowerë) - (te) krowy
Przypomnę, liczbę mnogą tworzymy dodając -եր do rzeczowników jednosylabowych i -ներ do wielosylabowych. Istnieją od tego bardzo nieliczne wyjątki. Określoność jest opisana w lekcji 3.
Później doczepiać się będą m.in. przypadki.

Zadanie
Korzystając z pomocy z lekcji 3. przetłumacz na ormiański:

Mały, biały pies biega. -
Piszę książkę, a ty ją czyatsz. -
Dzień dobry, Pan gotuje? -
Cześć, idziemy do kina*?  -
Oni piją zimną wodę i jedzą gorącą zupę. -
Tamten samolot leci do Warszawy. -
Łabędź jest najpiękniejszym ptakiem. -
Te winogrona są mniejsze od tamtych. -
Mała mysz goni wielkiego słonia. -
Gdzie jest najnowszy telewizor? -

*W ormiańskim wyrażamy to mianowniko-biernikiem
smrt zidum
  •  

Pluur

Cytatajs czermak havn e isk ajs der'in badn e
Mi te zdanie jidyszem trochę zalatuje :D

CytatPrzymiotnik jest bardzo prostym i krótkim tematem. Nie odmienia się przez liczby, przypadki i rodzaje (...).
CytatPrzypomnę, liczbę mnogą tworzymy dodając -եր do rzeczowników jednosylabowych i -ներ do wielosylabowych. Istnieją od tego bardzo nieliczne wyjątki.
Myślałem, że ormiański jest trudniejszym konlangiem językiem.  Przynajmniej póki co wydaje się taki... prosty(?).
  •  

Úlfurinn

#21
Cytat: Pluur link=topic=1978.msg78489#msg78489

CytatPrzymiotnik jest bardzo prostym i krótkim tematem. Nie odmienia się przez liczby, przypadki i rodzaje (...).
CytatPrzypomnę, liczbę mnogą tworzymy dodając -եր do rzeczowników jednosylabowych i -ներ do wielosylabowych. Istnieją od tego bardzo nieliczne wyjątki.
Myślałem, że ormiański jest trudniejszym konlangiem językiem.  Przynajmniej póki co wydaje się taki... prosty(?).

Z ormiańskim jest trochę, jak z angielskim. :p W prostych zdaniach i podstawach jest prosty, w dodatku ma niewiele nieregularnych czasowników (chyba najmniej w IE, chociaż nie wiem, jak jest z indoirańskimi), ale później robi się bardzo skomplikowamy. Zabawa się zacznie przy deklinacji, bo zastosowanie przypadków jest czasami naprawdę losowe. Po za tym dosłowny sens bardziej skomplikowanych zdań jest tak nieindoeuropejski, że czasami zastanawiam się, na jakiej podstawie (oprócz leksykalnej) to trafiło do tej rodziny, głównie przez istnienie ablatywu. Z szykiem zdania też jest trochę pokracznie, bo niby jest SOV/SVO, ale to jest trochę, jak z polskimi ,,i" i ,,a", tylko bardziej zawile (sam jeszcze tego nie ogarniam).
Nie wiem, może mam takie odczucia, bo nie ma żadnych przystępnych źródeł, używam tylko słownika internetowego i bardzo obszernego pdf'a (ponad 700 stron dla osoby, która angielski zna na poziomie B1+...) z całą(!) gramatyką ormiańską. W dodatku bardzo trudno mi zweryfikować swoją wiedzę, gdyż mogę ją tylko oprzeć na skomplikowanych przykładach zawartych w owym pdf'ie i ormiańskiej Wikipedii.

#EDIT: Nagle los mi dał dobry podręcznik (niestety po angielsku) do ormiańskiego na pdf'ie! :D Ten cały celownik w takim razie przełoże na kiedy indziej, teraz mam coś znacznie lepszego.
smrt zidum
  •  

Pluur

CytatZ ormiańskim jest trochę, jak z angielskim. :p (...)
Też tak chciałem porównać, ale uznałem, że będzie to zbyt dużą ujmą dla języka z tak ładnym pismem ;) Zawsze myślałem, że ormiański to ma powaloną gramatykę, porównywalną do słowiańskich.

Cytatże czasami zastanawiam się, na jakiej podstawie (oprócz leksykalnej) to trafiło do tej rodziny
Historia.

CytatTen cały celownik w takim razie przełoże na kiedy indziej, teraz mam coś znacznie lepszego.
Czekamy!
  •  

Caraig

Tutaj są też jakieś materiały do ormiańskiego w zakładce Indo-European > Other.
  •  

Úlfurinn

#24
Faktycznie, porównywanie ormiańskiego z tym paskudztwem, jakim jest angielski było przegięciem.
Tak przy okazji, to ten alfabet do jakiegoś conlangu pasowałby. :D
smrt zidum
  •  

Pluur

Cytat: Úlfurinn w Sierpień 21, 2017, 21:23:04
Faktycznie, porównywanie ormiańskiego z tym paskudztwem, jakim jest angielski było przegięciem.
Tak przy okazji, to ten alfabet do jakiegoś conlangu pasowałby. :D
W ogóle patrząc po tej dawce gramatyki to taki konlang jest. Chętnie bym też poczytał o gruzińskim.
  •  

Úlfurinn

O gruzińskim jest sporo w Internecie. Z tego co czytałem, ma on dosyć trudne podstawy, nie wiem, jak z resztą. Po za tym Gruzini używają spółgłosek ejektywnych (angielska wikipedia twierdzi, że w Erywaniu używają ich Ormianie XD), nie potrafię za Chiny tego wymówić.
smrt zidum
  •  

Pluur

Cytat: Úlfurinn w Sierpień 21, 2017, 22:54:01
O gruzińskim jest sporo w Internecie. Z tego co czytałem, ma on dosyć trudne podstawy, nie wiem, jak z resztą. Po za tym Gruzini używają spółgłosek ejektywnych (angielska wikipedia twierdzi, że w Erywaniu używają ich Ormianie XD), nie potrafię za Chiny tego wymówić.
Hm po polsku też? E spółgłoski ejektywne są fajne, przyjazne i łatwe (posłuchaj nagrań na wiki). To ormiański ma je, czy nie?
  •  

Úlfurinn

Po polsku jest niewiele, ale chyba najwięcej z wszystkich języków w tamtym regionie. Ormiański ich nie ma.
smrt zidum
  •  

Úlfurinn

#29
Դաս 5. պետությունները և թիվերը
Lekcja 5: nazwy państw i liczb
Związku z tym, że o podstawach gramatyki rozpisałem się w poprzednich lekcjach, to teraz przejdę do słownictwa i stosowania wszystkiego z poprzednich tematów w zdaniach. Przy okazji pokażę odręczne pismo ormiańskie.


Nazwy państw
Jedyne, co należy tu dopowiedzieć, to reguła ortograficzna, zgodnie z którą nazwy mieszkańców państw piszemy małą literą.


   [th]Państwo[/th]
   [th]Nazwa państwa[/th]
   [th]Mieszkaniec[/th]
   [th]Mieszkanka[/th]
   [th]Nazwa języka[/th]
   [th]Przymiotnik[/th]
[/tr]

   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
Հայաստան
(hajastan)
հայ
(haj)
հայուհի
(hajuhi)
հայերեն
(hajeren)
հայկական
(hajkakan)
Լեհաստան
(lehastan)
լեհ
(leh)
լեհուհի
(lehuhi)
լեհերեն
(leheren)
լեհական
(lehakan)
Գերմանիա
(germania)
գերմանացի
(germanac'i)
գերմանուհի
(germanuhi)
գերմաներեն
(germaneren)
գերմանական
(germanakan)
Հունգարիա
(hungaria)
հունգարացի
(hungarac'i)
հունգարուհի
(hungaruhi)
հունգարերեն
(hungareren)
հունգարական
(hungarakan)
Ռուսաստան
(r'usastan)
ռուս
(r'us)
ռուս
(r'us)
ռուսերեն
(r'useren)
ռուսական
(r'usakan)
Ֆրանսիա
(fransia)
ֆրանսիացի
(fransiac'i)
ֆրանսուհի
(fransuhi)
ֆրանսերեն
(franseren)
ֆրանսիական
(fransiakan)
Չինաստան
(cz'inastan)
չինացի
(cz'inac'i)
չինուհի
(cz'inuhi)
չինարեն
(cz'inaren)
չինական
(cz'inakan)
Ծապոնիա
(czaponia)
ծապոնացի
(czaponac'i)
ծապոնուհի
(czaponuhi)
ծապոներեն
(czaponeren)
ծապոնական
(czaponakan)
Ուկրաինա
(ukraina)
ուկրաինացի
(ukrainac'i)
ուկրաինուհի
(ukrainuhi)
ուկրաիներեն
(ukraineren)
ուկրաինական
(ukrainakan)
Վրաստան
(wrastan)
վրացի
(wrac'i)
վրացուհի
(wrac'uhi)
վրացերեն
(wrac'eren)
վրաց
(wrac')
Թուրքիա
(t'urk'ia)
թուրք
(t'urk')
թրքուհի
(t'ërk'uhi)
թուրքերեն
(t'urk'eren)
թուրք
(t'urk')
Պարսկաստան
(parskastan)
պարսիկ
(parsik)
պարսկուհի
(parskuhi)
պարսեներ
(parsener)
պարսկական
(parskakan)
Ադրբեջան
(adrëbedżan)
ադրբեջանցի
(adrëbedżanc'i)
ադրբեջանուհի
(adrëbedżanuhi)
ադրբեջաներեն
(adrëbedżaneren)
ադրբեջանական
(adrëbedżanakan)
Իսպանիա
(ispania)
իսպանացի
(ispanac'i)
իսպանուհի
(ispanuhi)
իսպաներեն
(ispaneren)
իսպանական
(ispanakan)
Իտալիա
(italia)
իտալացի
(italiac'i)
իտալուհի
(italuhi)
իտալերեն
(italeren)
իտալական
(italakan)
Հունաստան
(hunastan)
հույն
(hujn)
հույն
(hujn)
հունարեն
(hunaren)
հույն
(hujn)
Չեխիա
(cz'echia)
չեխ
(cz'ech)
չեխ
(cz'ech)
չեխերեն
(cz'echeren)
չեխական
(cz'echakan)
Ռումինիա
(r'uminia)
ռումինացի
(r'uminac'i)
ռումինուհի
(r'uminuhi)
ռումիներեն
(r'umineren)
ռումինական
(r'uminakan)


Liczebniki
1 - մեկ (mek)
2 - երկու (jerku)
3 - երեք (jerek')
4 - չորս (cz'ois)
5 - հինք (hink')
6 - վեց (wec')
7 - յոթ (jot')
8 - ութ (ut')
9 - կնն (knën)
10 - տասն (tasën)
11 - տասնմեկ (tasnëmek)
12 - տասներկու (tasnerku)
13 - տասներեք (tasnerek')
...
20 - քսան (k'san)
21 - քսանմեկ (k'sanmek)
22 - քսաներկու (k'sanerku)
23 - քսաներեք (k'sanerek')
...
30 - երեսուն (jeresun)
40 - քառասուն (k'ar'asun)
50 - հիսուն (hisun)
60 - վաթսուն (wat'sun)
70 - յոթանասուն (jot'anasun)
80 - ութսուն (ut'sun)
90 - իննսուն (inënsun)
100 - հարյուր (harjur)
101 - հարյուր մեկ (harjur mek)
200 -  երկու հարյուր (jerku harjur)
...
1 000 - հազար (hazar)
736 582 - յոթ հարյուր հիսունվաթ հազար հինք հարյուր ութսուն երկո
1 000 000 - մեկ միլիոն (mek milion)


Pismo odręczne
Spoiler

Dla porównania pismo, na którym się początkowo wzorowałem. https://www.youtube.com/watch?v=4xFdd0uIamc
[Zamknij]


Tekst
Հայաստանը փոկքր երկիր է և երեկու միլիոն բնակիչ ուտի: Հայերը հայական այբուբենն օգտագործում են: Այս այբուբեն երեսունութ տառեր ունի: Ամենակարեւոր հայկական լեռն Արարատ է:
Armenia jest małym państwem i ma 2 000 000 obywateli. Ormianie używają pisma ormiańskiego. Ten alfabet ma 38 liter. Najważniejszą ormiańską górą jest Ararat.
Dobra, jednak pobieżnie omówię deklinację w nast. lekcji, bo nie da się tak czegoś sensownego złożyć.
smrt zidum
  •