słowiańskie

[Henryk Pruthenia]

Nie tylko na Mazawszu. U mnie w Zagłębiu tak samo mówią.

[varpho :Ɔ(X)И4M:]

jacia

MY LIFE WON'T BE THE SAME

MINE, TOO

OT:

"I jać wam powiadam: Proście, a będzie wam dano; szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a będzie wam otworzono."

[Towarzysz Mauzer]

Dla miłośników połabszczyzny i jej potencjalnych rekonstruktorów:
http://mvdok.lbmv.de/mjbrenderer?id=mvdok_document_00003396
- Hans Witte, Wendische Zu- und Familiennamen, [w:] "Mecklenburgische Jahrbücher", t. 71, Schwerin 1906.

...czyli trochę o nazwiskach słowiańskich w Meklemburgii.

[Mścisław Bożydar]

Kiekawostka ukraińska.
Przyjechała taka starsza pani z Ukrainy/Galicji i opowiadała, że jak była mała to wszyscy mówili "Ja chcu" zamiast "Ja choczu".
Oduczyli ją tego dopiero jak do szkoły poszła ^.^

[spitygniew]

Oduczyli ją tego dopiero jak do szkoły poszła ^.^

No tak, zło trzeba wyplenić.

[Mścisław Bożydar]

Polonizmy w ukraińszczyźnie to samo dobro!

[Ghoster]

[...........]

[Mścisław Bożydar]

Jeśli się nie mylę to wśród słowian modne są wszelkie pochodne "jebati" i końcówki "maciowate"

[Towarzysz Mauzer]

Powszechny, a błędny pogląd, którego można nabyć o mazurzeniu, to taki, że jest to małopolsko-mazowiecka innowacja. To niewielka część prawdy, duża zaś fałszu.

Ta mapka przedstawia moją spekulatywną historyczną granicę mazurzenia:


Mazurzyły:
- gwary mazowieckie i małopolskie,
- gwary obszaru przejściowego,
- gwary śląskie - dolnośląskie, górnośląskie-opolskie; jedynie Czarny Śląsk nie mazurzy za wpływem czeskim,
- południowo-zachodnie peryferia Wielkopolski, ale błędne, według mnie, jest na podanej stronie prezentowane twierdzenie, że to wpływ osadnictwa mazowieckiego; jeżeli były to gwary osadników - to śląskich i nie z oddali, a tajemniczy przykład Chwalimiaków każe wskazywać też na archaiczność niektórych tych narzeczy,
- j. wschodniołużycki,
- język dolnołużycki,
- język Drzewian połabskich - ale jego północne gwary nie mazurzyły (według zapisów Pfeffingera, zob. Gramatyka połabska Polańskiego).

To pozwala spekulować o tak właśnie pojmowanej granicy mazurzenia. Dalej. Zasadniczą przyczyną mazurzenia było powstanie trzeciego szeregu spółgłosek szczelinowych ś-ć-ź - innowacja obszaru środkowo- i  wschodniolechickiego oraz dolnołużyckiego. Sytuacja wówczas się rozchwiała, a likwidacja jednego z szeregów była naturalnym posunięciem. W takim razie to w Wielkopolsce musiała zajść jakaś innowacja, która temu zapobiegła. Ale jaka? Utrzymanie miększej wymowy sz-cz-ż? To spowodowałoby jabłonkowanie, czy nie? A może mniej palatalna wymowa ś-ć-ź? To poskutkowałoby kaszubieniem. Więc co?

[lehoslav]

Fajna mapka.
Kilka pytań i uwag:
-Sugerujesz, że jest to jakiś zwarty obszar, a mazurzenie jest tu wspólną izofoną?
-O mazurzenie podejrzewa się czasem o ile pamiętam też spory kawałek pomorza, ale tutaj jest to sprawka kancelistów (a oni potrafili wprowadzać mazurzenie do zapisków ot tak sobie), zresztą Jeżowa wykazała interesujące różnice w wydawałoby się zupełnie chaotycznym użyciu znaków.
-W łużyckim mazurzy tylko pierwotne č. Nie bardzo rozumiem, co ma do dolnołużyckiego "powstanie trzeciego szeregu szczelinowych ś-ć-ź". Coś tu ci się chyba pokićkało.
-"w Wielkopolsce musiała zajść jakaś innowacja, która temu zapobiegła". Właśnie chodzi o to że nie musiała. W rozwoju historycznym języków nic nigdy nie musi. Nawet przy teoretycznie sprzyjających warunkach w jednym dialekcie może zajść zmiana, a w innym nie.
-utrzymanie się czegoś ex definitione nie może być innowacją.
-a nie mogłoby to być, jeżeli już, po prostu np. wcześniejszcze stwardnienie szeregu š...?

[lehoslav]

-a nie mogłoby to być, jeżeli już, po prostu np. wcześniejszcze stwardnienie szeregu š...?

Zresztą Górnowicz uważa, że przyczyną mazurzenia, kaszubienia i jabłonkowania była "fonologiczna zbędność dwóch szeregów miękkich". Tzn. inne spółgłoski miały po jednym odpowieniku miękkim, a s, z, c, dz miały po dwa odpowiedniki. W związku z tym jeden uległ redukcji (na różne sposoby) i system stał się bardziej uporządkowany.

[Towarzysz Mauzer]

-Sugerujesz, że jest to jakiś zwarty obszar, a mazurzenie jest tu wspólną izofoną?

Tak. Ogólne wiadomości o gwarach dolnośląskich i wschodniołużyckich pozwalają na takie twierdzenie, obalalne tylko przez możliwe wiadomości szczegółowe. Materiał gwar polskich jest nam znany dobrze. Czysto spekulatywna jest przynależność obszaru stodorańskiego, ale taki zbyt śmiały, a poparty niezłymi przesłankami wniosek może służyć właśnie jako inspiracja językotwórczo-rekonstruktorska.

-O mazurzenie podejrzewa się czasem o ile pamiętam też spory kawałek pomorza, ale tutaj jest to sprawka kancelistów (a oni potrafili wprowadzać mazurzenie do zapisków ot tak sobie), zresztą Jeżowa wykazała interesujące różnice w wydawałoby się zupełnie chaotycznym użyciu znaków.

To trochę jak z połabską depalatalizacją, utrzymywaną we wczesnych badaniach nad tym językiem. Teza o niemazurzeniu Pomorza jest bardziej elegancka, bo dająca spójne obszary o takich, a nie innych zmianach fonetycznych, zwłaszcza tłumaczy występowanie mazurzących i niemazurzących gwar u nadłabskich Drzewian. Oczywiście, nie jest to konieczne. Czy są jakieś wiadomości na ten - ciekawy! - temat dostępne w internecie?

-W łużyckim mazurzy tylko pierwotne č. Nie bardzo rozumiem, co ma do dolnołużyckiego "powstanie trzeciego szeregu szczelinowych ś-ć-ź". Coś tu ci się chyba pokićkało.

No, dolnołużycki ma przecież trzeci szereg szczelinowych, a więc jest bodziec do mazurzenia, tu wprawdzie obejmującego samo przejście č > c.

-a nie mogłoby to być, jeżeli już, po prostu np. wcześniejszcze stwardnienie szeregu š...?

I względem innych gwar będzie to innowacja. Bo przecież niemazurzące odmiany polszczyzny rozwijały się już pod wpływem dialektu wielkopolskiego.

[Vilène]

No, dolnołużycki ma przecież trzeci szereg szczelinowych, a więc jest bodziec do mazurzenia, tu wprawdzie obejmującego samo przejście č > c.

Czy ja wiem, czy bodziec... podobne przejście występuje w niektórych rosyjskich dialektach, a te trzech szeregów szczelinowych nie mają...

(nb., to samo przejście ukradłem ja do swojego conlangu...)

[Feles]

Czyli wszyscy naokoło Wielkopolaków mazurzyli, tylko oni nie?

[Dynozaur]

Pytanie kieruję raczej do Lechosława, bo do kogóż by innego...

Czy istnieją jakiekolwiek dostępne za darmo opracowania nt. djalektologji łużyckiej (jakkolwiek martwa by ona nie była)?