Nederlands met Koekiemonster

[CookieMonster93]

Les 1 - Vocalen/Klinkers

Wymowę, o której poniżej napisałem można odsłuchać TUTAJ
de vocaal / de klinker - samogłoska

Na pierwszej lekcji nie będzie jeszcze wszystkich samogłosek, nie ma co przeciążać mózg, ucząc się zbyt wielu informacji na raz. :-) Na początek wprowadzenie do dźwięków "prostych",  dyftongi będą na następnych zajęciach. :-) Celem lekcji 1. jest zrozumienie podstaw niderlandzkiej ortografii, zasady są bardzo proste i logiczne i zasady są bardzo przestrzegane, wyjątków bowiem jest niewiele.

Samogłoski "proste" - wersja krótka i długa oraz zapis

Na tej (jak na każdej) lekcji będę posługiwał się zapisem dla wymowy "standardowej", takim, który można znaleźć w każdym słowniku, gdzie jest podana wymowa oraz dokładnie takim, jakim posługujemy się na lekcjach fonetyki. Oczywiście każdy zapis fonetyczny charakteryzuje się tym, że występują w nim pewne uproszczenia bądź nie jest do końca dokładny (chociażby zapis polskiego "y" albo pisanie angielskiego R jako [r] w słownikach itp.), wszystkie niuanse zostaną omówione, oczywiście nawiązywać będę do wymowy standardowej, dialektów omawiać nie będę, wyślę za to może parę linków, żebyście wiedzieli, że to, co "oficjalne" jest tutaj, a co nie, to nie. :-)
Wymowa oficjalna dla "holenderskiego niderlandzkiego" to dialekt bazowany na tym z okolic Maastricht*, wymowa oficjalna dla Belgii to praktycznie to samo, z drobnymi różnicami, głównie w wymowie G, CH oraz IJ/EI i UI. :-)
*TAK W AMSTERDAMIE I HADZE POSŁUGUJĄ SIĘ DIALEKTAMI, KTÓRE NIEWIELE MAJĄ WSPÓLNEGO Z JEDYNYM SŁUSZNYM NIDERLANDZKIM!!!!1111oneoneone

Poniżej samogłoski "proste". To, co w nich jest najfajniejsze, to to, że w każdym dialekcie brzmią niemalże tak samo. :-)

Samogłoska krótka	IPA	Zapis w słownikach	Samogłoska długa	IPA	Zapis w słownikach
a	[ɑ]	[ɑ]	a/aa	[aː]	[a]
e	[ɛ], nieakc.: [ə]	[ɛ], nieakc.: [ə]	e/ee	[eː]~[eɪ]1	[e]
i	[ɪ]~[ɪ̈]	[ɪ]	ie	[i]2	[i]
o	[ɔ]	[ɔ]	o/oo	[oː]~[oʊ]1
u	[ʏ]	[ʏ]	u/uu	[y]2	[y]
-	-	-	oe	[u]2	[u]2

SAMOGŁOSKI W HOLANDII TABELKA i DYFTONGI HOLENDERSKIE NA POTEM

SAMOGŁOSKI W BELGII TABELKA i DYFTONGI NA POTEM

¹ - De facto żaden wariant nie jest lepszy niż drugi, Holendrzy mają tendencję do dyftongizowania :-) Przed "R" i "Dark L" te dźwięki brzmią:
(tu również chyba nie ma lepszego, choć nas uczą "tych pierwszych"):
"ee" [eː]~[eə]~[ɪː]~[ɪə]
"oo" [oː]~[oə]~[ʊː]~[ʊə]

² - długie [iː], [yː], [uː] zamiast [i], [y], [u] wymawia się de facto TYLKO przed /r/

Kolejna ciekawostka z neta i mój komentarz:

"/ɪ ʏ y/ are lowered and backed, and sound more like [ɘ̟ ɵ̟ ʉ̞] respectively." - Nie powiedziałbym, że są aż tak "obniżone i cofnięte", jednak faktem jest, że odrobinę są. Flamandzkie (belgijskie) [y], to nadal [y] - mimo wszystko. :-) Holenderskie "u/uu" zaś to jak najbardziej [ʉ̞]. :-)

WAŻNE WYJĄTKI

Samogłoska "i" w wyrazach obcego pochodzenia w sylabach otwartych jest wymawiana jako [i]~[iː]
Samogłoska "y" występuje w wyrazach obcego pochodzenia, w sylabach zamkniętych oznacza [ɪ], w otwartych [i]~[iː]; są też wyrazy, gdzie odpowiada dźwiękowi [ɛi].

W wyrazach obcego pochodzenia samogłoski "długie-nieakcentowane" są wymawiane krótko, ale z barwą samogłoski długiej np.:
economie [ekono'mi], bioscoop [bijos'ko:p]

Sylaby otwarte i zamknięte, czyli kiedy podwajamy spółgłoskę lub samogłoskę

Zamiast się rozpisywać, krótko omówię to w punktach:
1. Gdy sylaba jest otwarta, samogłoska w niej jest długa np. buren ma długie "u" /y(ː)/, bo bu-ren. (nie możemy zamknąć sylaby, bo sylaba kolejna zawsze musi zaczynać się spółgłoską)
2. Gdy sylaba jest zamknięta, samogłoska w niej jest krótka np. vis ma krótkie "i" /ɪ/.
3. Gdy potrzebujemy krótkiej samogłoski w otwartej sylabie, zamykamy ją dodatkową samogłoską np. letter = let-ter (gdyby było le-ter - e byłoby długie)
4. Kiedy zaś potrzebujemy długiej samogłoski w zamkniętej sylabie, podwajamy ją np. maken (robić) = ma-ken, zaś ik maak /aː/ (robię), bo "mak" miałoby krótkie "a" /ɑ/, a długość pozostaje na tym samym miejscu przy odjęciu końcówki bezokolicznika. :-)

Kolejne ważne zasady:
1. NIGDY nie piszemy dwa razy jednej spółgłoski na końcu wyrazu... NIGDY!!!!1111 np. liggen (leżeć) => ik lig (ja leżę) - zamykanie jednej sylaby dwa razy nie ma sensu.
2. Są dwie spółgłoski, które nigdy nie pojawiają się na końcu słowa: v oraz z; zastępowane są przez f i s, omówimy to przy spółgłoskach i odmianach. :-)

DOPISEK, UWAGA UWAGA!!!!
Nawet, jeśli mamy w wyrazie dwuznak, to "dzielimy słowo" na sylaby w taki sposób, jakby dwuznaku nie było np.
ciało => lichaam, ma krótkie "i" /ɪ/ ponieważ lic-haam!!!!!!

[CookieMonster93]

Właśnie zobaczyłem, co odwaliłem... Mógłby ktoś przenieść wątek do właściwego działu? :/
                                  EDIT: Dziękuję :-) :*

PS. Dla kursantów: Jak często mam wam wrzucać nowe informacje? Co 3 dni byłoby git? Chociaż... drugą lekcję wymowy chyba wrzucę szybciej.

[Aureliusz Chmielewski]

Póki co te informacje były mi znane co napisałeś, ale dobrze sobie odświerzyć. Osobiście wyjeżdżam jutro na dwa tygodnie, ale mam nadzieję, że dam radę na bieżąco być z kursem. Co 3 dni byłoby git. Ewentualnie drugą część wymowy mógłbyś wrzucić jutro

Also: Jak mnie to irytuje, ile to języków jest dla mnie ciekawych i tak bardzo chciałbym się ich nauczyć :x

[CookieMonster93]

Jutro coś na 100% będzie, bo jestem w domu i nie mam tu co robić. W przyszłym tygodniu będę się starał wrzucać co 3 dni coś. :-) Jutro wrzucę pozostałe samogłoski, zostały dyftongi jeszcze ;p A pojutrze, albo może i też jutro - spółgłoski.

Uznałem, że dobrze będzie wrzucić wszystko po raz drugi, bo pierwszy kurs był mocno nieogarnięty przez moje gadanie o dialektach i inne pierdoły.

[CookieMonster93]

Les 2 - Dyftongi, Samogłoski, Wieloznaki samogłoskowe/dyftongowe :-)

Dyftong	Wymowa IPA	Zapis wymowy w słownikach
au(w), ou(w)*	[ɑu]	[ɑu]
ei, ij	[ɛi]**	[ɛi]
eu	[øː]~[øʏ]***	[ø]
eeuw	[eːβ]~[eːw]	[ew]
ieuw	[iβ]~[iw]	[iw]
ui	[œy]~[ʌy]****	[œy]

*"w" pojawia się na końcu wyrazu, jeśli wyraz może otrzymywać różnorakie końcówki np. de mouw (rękaw) - de mouwen (rękawy) :-)
** [ɛi] wymawiane jest nieco niżej niż polskie "ej", w Holandii może brzmieć również jak [æi], ale jest to wymowa dość stygmatyzowana na naszych zajęciach, choć nie tak bardzo jak północne [ai]
*** nie ma lepszego wariantu wymowy, jak mówiłem - Holendrzy lubią dyftongizować długie dźwięki; przed R i Dark L może to brzmieć: [øː]~[øə]~[ʏə]~[ʏː] (nas na zajęciach uczono wymawianie pierwszego wariantu)
**** Drugi wariant jest typowo holenderski, nie jest w żaden sposób gorszy, ale ja go nie lubię. :-)

Kombinacje liter do zapamiętania, drobna lista wyjątków (końcówki przymiotników)

Zapis	Wymowa IPA	Zapis wymowy w słownikach
-isch(e)	[is(ə)]	[is(ə)]
-lijk(e)	[lək(ə)]	[lək(ə)]

Inne popularne kombinacje liter:

ae - wymowa taka sama jak aa [aː], bardzo popularna kombinacja w nazwiskach :-)
ai [ɑi]
aai [aːi], w słowarzach: [ai]
oi [ɔi]
ooi [oːi], w słowarzach: [oi]
oei [ui] "uj"

EKHEM:
Samogłoski na końcu słowa są długie, wyjątkiem jest -e czytane jak "schwa", zaś [e:] na końcu zapisujemy "ee" np. "mee"

[Henryk Pruthenia]

Jak ogarnę szwedzki, to coś ogarnę także

[CookieMonster93]

Les 3 - consonanten / medeklinkers

de medeklinker / de consonant - spółgłoska

Zapis	Wymowa Słowniki	Interpretacja znaku w słowniku/uwagi
b	[b]	[b]
c	[k], [s]	występuje tylko w zapożyczeniach; [s] przed e, i, y
ch	[ʃ]	- jak polskie ch (niecharczące) [χ] - wymowa północno-holenderska (charcząca) (również akceptowana na naszych zajęciach) [ç] - lekko zmiękczone, belgijskie ch (w Belgii słyszalne w TV, radiu, zaś w Holandii stygmatyzowane), brzmi bardziej jak [xʲ], a nie jak niemieckie [ç] - wymowa niedopuszczalna na naszych zajęciach W niektórych zapożyczeniach wymawiane [ʃʲ] ~ [ɕ]
d	[d]	[d]
dj	[d͡ʒ] lub [c]	[d͡ʒ] = [d͡ʒʲ] ~ [d͡ʑ] w zapożyczeniach [c] = [c] ~ [t͡ɕ] (czasem też bezdźw.) w zdrobnieniach
f	[f]	[f]
g	[ʒ]	- jak polskie ch [ɣ] - dźwięczne ch (na południu Holandii, gdzie jeszcze pamiętają o dźwięczności) [χ] - wymowa północno-holenderska (również akceptowana na naszych zajęciach) [ʝ] - lekko zmiękczone, belgijskie g (w Belgii słyszalne w TV, radiu, zaś w Holandii stygmatyzowane) [ʒʲ] ~ [ʑ] - w niektórych zapożyczeniach
h	[h]	[h] - przydech
j	[j]	[j] - polskie j
k	[k]	[k]
l	[l]	[l], może być wymawiane jako Dark L w wygłosie [ɫ]
m	[m]	[m], ([ɱ] przed [f], [v])
n	[n], [ŋ], [m]	[ŋ] przed [k], [g], ~[ɣ]~[ʝ]; ([ɴ] przed [χ]) [m] przed [p], [b] [n] - w pozostałych przypadkach ([ɱ] przed [f], [v])
ng	[ŋ]	[ŋ]
nj	[ɲ]	[ɲ]
p	[p]	[p]
q	[k]	[kβ̞]~[kʋ] w połączeniach "qu"
r	[r]	[r], dialektalnie również inne warianty: [ʁ]~[ʀ] lub [ɹ]~[ɻ] (ostatnie dwa głównie w wygłosie)
s	[s]	[s]
sch	[sx] [s]	[sx] ~ [sχ] ~ [sç]; nigdy SZ !!!, prócz Warschau [ˈwɑrʃɑu] [s] w końcówkach przymiotników -isch(-)
sj	[ʃ]	[ʃʲ] ~ [ɕ]
t	[t] [t͡s] ~ [s] [t͡sj] ~ [sj] ~ [ʃʲ]/[ɕ]	[t] [t͡s] ~ [s] - wyrazy obcego pochodzenia (zwykle pisane -tie) [t͡sj] ~ [sj] ~ [ʃʲ]/[ɕ] - wyrazy obcego pochodzenia, końcówka -tion
tj	[c]	[c] ~ [t͡ɕ]
tsj	[t͡ʃ]	[t͡ʃʲ] ~ [t͡ɕ] - zapożyczenia
v	[v]	[v], w Holandii [v̥] (dźwięk między [f] a [v])
w	[w]	w Holandii: [ʋ], chyba że jest połączone z dyftongami np. nieuw(e) [niβ̞(ə)], sneeuw [sneːβ̞] Belgia: [β̞] (jest ponoć dialekt wymawiający [w], ale nie miałem okazji usłyszeć) Surinam: [w]; u nas na zajęciach używa się tylko pierwszych dwóch
x	[ks]	[ks]
z	[z]	[z]
zj	[ʒ]	[ʒʲ] ~ [ʑ]

Spółgłoski są ubezdźwięczniane w wygłosie.

Miękkie spółgłoski:

"natywne" używane w zdrobnieniach lub między wyrazami:
Zapis słownikowy: [ʃ], [c], [ɟ] np. meisje, kaartje, paardje lub als ͜  je, met ͜  je itp.
Wymawiane są:
sj :  [ʃʲ] lub [ɕ]
tj, dj  :  [c] lub [t͡ɕ] (w niektórych gwarach może zlewać się z miękkim cz [poniżej])

W wyrazach obcego pochodzenia:
[ʒ]: wymowa [ʒʲ] ~ [ʑ] np. garage, etage
[ʃ]: wymowa [ʃʲ] ~ [ɕ] np. architectuur, sjaal
[t͡ʃ]: wymowa [t͡ʃʲ] ~ [t͡ɕ] np. Tsjechië
[d͡ʒ]: wymowa [d͡ʒʲ] ~ [d͡ʑ] np. jungle

Belgowie częściej mają tendencję do rozróżniania powyższych dźwięków. :-)
Holendrzy zaś częściej wymawiają: [ʃ], [t͡ʃ] i [c], [d͡ʒ] i [ɟ] oraz [ʒ] jako kolejno: [ɕ], [t͡ɕ] i [t͡ɕ], [d͡ʑ] i [d͡ʑ] oraz [ʑ]

[Henryk Pruthenia]

Postaram się to wszystko ogarnąć... ale póki co, kroku w przód nie zrobię.

Ale ogarnę!

[CookieMonster93]

Spokojnie, nikt ci tego nie skasuje :-) Jutro planuję wrzucić coś jeszcze, o ile zdrowie mi pozwoli, bo trochę dziś krucho.

[CookieMonster93]

Les 4 - Czasowniki, odmiana

Większość bezokoliczników ma końcówkę: -en [ə(n)]
(Adnotacja do wymowy: końcówka "-en" dla liczby mnogiej czasowników i rzeczowników jest przeważnie wymawiana jako schwa, choć są dialekty, gdzie jest wymawiane jako zgłoskotwórcze [n] - żadna wymowa nie jest lepsza, ale pomijanie [n] jest duuużo częstsze)
Są również czasowniki kończące się na samo -n np. gaan, doen (tutaj N musi już być wymawiane)

Końcówki i zaimki

ik (ja)	sam temat
je / jij* (ty)	temat + t
u (pan, pani, państwo)**	temat + t
hij (on)	temat + t
ze / zij * (ona)	temat + t
het (to, ono)	temat + t
we / wij * (my)	jak bezokolicznik
jullie (wy)	jak bezokolicznik
ze / zij * (oni, one)	jak bezokolicznik

* Drugi wariant zaimka to forma akcentowana. Używamy jej w celu podkreślenia lub zaznaczenia, że zaczynamy mówić o kimś innym.
np. JA pójdę do sklepu, a TY wyrzucisz śmieci.
Nazywam się Tomasz, a TY?
Ty (Je) zostań tu, a TY (Jij) chodź ze mną.
**U w liczbie mnogiej nadal otrzymuje końcówkę liczby pojedynczej, (cała liczba mnoga wygląda w czasie teraźniejszym jak bezokolicznik)
Powyższe podane formy skrócone są używane również w tekstach oficjalnych, poniżej podaję formy skrócone dla pozostałych zaimków, które są charakterystyczne wyłącznie dla mowy potocznej i w piśmie są używane w bardzo nieformalnych sytuacjach (a przynajmniej powinny)
'k [(ə)k] = ik
ie [i] = hij
't [(ə)t] = het
je = jullie

RODZAJE ODMIANY NAPISANE PONIŻEJ OPRACOWAŁEM SAM DLA UŁATWIENIA :-)

1. rodzaj odmiany: ostatnia samogłoska w temacie - krótka (przykład liggen - leżeć)

ik	lig (zgodnie z zasadą zachowania długości - sylaba zamknięta = samogłoska krótka oraz nie mogą pojawić się dwie identyczne spółgłoski na końcu wyrazu
je, u	ligt (jak wyżej)
hij, ze, het	ligt
we, jullie, ze	liggen (jest "gg" aby zamknąć sylabę (lig-gen) w celu zaznaczenia, że I jest krótkie

2. rodzaj odmiany: ostatnia samogłoska w temacie - długa (przykład maken - robić)

ik	maak (zgodnie z zasadą zachowania długości - sylaba zamknięta = samogłoska krótka, więc dopisujemy drugie "a", by zachować długość)
je, u	maakt (jak wyżej)
hij, ze, het	maakt
we, jullie, ze	maken (jest jedno "a", bo sylaba otwarta = długa samogłoska w niej)

3. rodzaj odmiany: -t i -d ostatnie w temacie (przykłady heten - nazywać się, houden - trzymać)

ik	heet (zgodnie z zasadą zachowania długości - sylaba zamknięta = samogłoska krótka, więc dopisujemy drugie "e", by zachować długość) hou(d) - dyftongi są zawsze długie, więc nie trzeba kombinować :-) (d - jest opcjonalne, ma to związek z wymową, jeden z wyjątków)
je, u	heet (nie wolno pisać dwa razy na końcu tej samej spółgłoski, więc jedno T) houdt (d i t to nie jest taka sama spółgłoska, więc zapisujemy dt)
hij, ze, het	heet houdt
we, jullie, ze	heten (jest jedno "e", bo sylaba otwarta = długa samogłoska w niej) houden

4. rodzaj odmiany: temat zakończony długą samogłoską (przykłady gaan - iść, jechać (= ang. "go"), doen - robić)

ik	ga (zgodnie z zasadą zachowania długości - sylaba otwarta = samogłoska długa, więc nie podwajamy "a") doe - nie trzeba kombinować, bo [u] zapisuje się tylko jako "oe" :-)
je, u	gaat (podwajamy "a", bo sylaba się zamyka) doet
hij, ze, het	gaat doet
we, jullie, ze	gaan doen

5. rodzaj odmiany: temat zakończony długą samogłoską/dyftongiem, po którym jest v lub z (przykłady blijven - zostać, pozostać, wijzen - wskazywać)

ik	blijf wijs (zachodzi ubezdźwięcznienie, więc zapisujemy v > f, z > s Z i V nigdy nie występują na końcu wyrazu!!!
je, u	blijft wijst (bo: temat + t)
hij, ze, het	blijft wijst
we, jullie, ze	blijven wijzen (zgodnie z wymową)

6. rodzaj odmiany: -eren i -elen jako końcówki (przykłady veranderen - zmieniać, wandelen - spacerować, delen - dzielić, studeren - studiować)

ik	verander (nieakcentowane -eren i -elen odmieniają się z krótką samogłoską [ə]) wandel deel (akcentowane -eren i -elen odmieniają się z długą samogłoską [eː]) studeer
je, u	verandert wandelt deelt studeert
hij, ze, het	verandert wandelt deelt studeert
we, jullie, ze	veranderen [ərə(n)] wandelen [ələ(n)] delen [ˈeːlə(n)] studeren [ˈeːrə(n)]

A teraz do poćwiczenia, odmieńcie sobie i wyślijcie mi do sprawdzenia, jeśli chcecie:
klagen - narzekać
brengen - przynosić
sterven - umierać (tu też zachodzi wymiana v:f bo "v" nigdy nie może być na końcu)
malen - mielić
kijken - patrzeć (kijken naar - patrzeć na)
vinden - uważać, sądzić, znajdować
haten - nienawidzić
staan - stać
tekenen - rysować (akcent na 1. sylabę, więc wymawiamy [ˈteːkənə(n)])
schrijven - pisać

EDIT: Słówek będzie więcej, jak będę w Poznaniu i będę miał swoje podręczniki na miejscu trudno dyktować słówka z pamięci. :-P Bo nie wiem, co wam podawać na początek.

[Ghoster]

Een tijdje geleden heb ik een paar van de hierboven geschreven dingen genoemd (bjv. dat de "u" klank wat meer naar het midden in het klinkers-schema gaat) en de enige ding dat ik hoorde was, dat ik helemaal geen gelijk heb en ik spreek met een rare dialect; nu vertel jij precies wat ik toen heb verteld. Nou ja, behalve dit en dat.

[ʃ]: wymowa [ʃʲ] ~ [ɕ] np. architectuur

Van wat ik heb gehoord mannen zeggen /χ/; het is waarschijnlijk het feit dat vrouwen heel vaak "ch" als "sj" lezen als het geen Nederlandse woord is (vanwege het Frans, ik weet zelf niet of dit woord door het Frans of door het Latijn naar de Nederlandse taal kwam). Ik merkte dat ook in een paar andere woorden, maar op deze moment kan ik me niet herinneren.

Nederlandse spelling regels werken vaak niet zoals je dat zou verwachten. Bjv. in woord "Behandelen" schrijf je lange "e", terwijl je korte "e" zegt (door de "-en" suffix), maar misschien is het een slechte idee om zulke dingen an hun te vertellen; als je te veel uitzonderingen tegelijkertijd verteld, wordt het wel een beetje lastig hoor.

[CookieMonster93]

Een tijdje geleden heb ik een paar van de hierboven geschreven dingen genoemd (bjv. dat de "u" klank wat meer naar het midden in het klinkers-schema gaat) en de enige ding dat ik hoorde was, dat ik helemaal geen gelijk heb en ik spreek met een rare dialect; nu vertel jij precies wat ik toen heb verteld. Nou ja, behalve dit en dat.

Tłumaczenie "na szybkiego": Jakiś czas temu wymieniłem kilka z napisanych powyżej rzeczy (np. że głoska "u" jest nieco bardziej "wysunięta" w kierunku centralnej w "schemacie samogłosek (tabelce IPA)") i jedyne o czym usłyszałem to to, że kompletnie nie mam racji i że mówię dziwnym dialektem; teraz mówisz dokładnie, co wtedy powiedziałem. No, poza tym i owym. " - przyznaję się, mogłem to lepiej przetłumaczyć, ale sens zachowany.
Nie bardzo to rozumiem. Nadal utrzymuję to, że posługujesz się dialektem/mówiłeś o dialekcie Polder Dutch i nie jest to język standardowy, bowiem standard jest w pewnym sensie kompromisem między belgijskim (flamandzkim) i holenderskim niderlandzkim, co widać powyżej i opiera się na dialektach południowo-holenderskich. Faktycznie długie "u", krótkie "i" i krótkie "u" są obniżone i cofnięte (poza flamandzkim długim u = [y]).

[ʃ]: wymowa [ʃʲ] ~ [ɕ] np. architectuur

Van wat ik heb gehoord mannen zeggen /χ/; het is waarschijnlijk het feit dat vrouwen heel vaak "ch" als "sj" lezen als het geen Nederlandse woord is (vanwege het Frans, ik weet zelf niet of dit woord door het Frans of door het Latijn naar de Nederlandse taal kwam). Ik merkte dat ook in een paar andere woorden, maar op deze moment kan ik me niet herinneren.

Będę pisał po polsku, by każdy zrozumiał. Ghoster mówi, że czasem w wyrazach obcego pochodzenia "ch" [ʃ] jest wymawiane przez mężczyzn jako

• (tu posłużyłem się słownikową transkrypcją dla ułatwienia, wszystkie aspekty wymowy macie powyżej).

Komentarz ode mnie: W tym przypadku kierujcie się słownikami w razie wątpliwości i starajcie się wymawiać "sz/ś", bo wymowa oficjalna nie daje nam wyboru i trzeba mówić "sz/ś" przykład: architectuur
Jednakowoż są wyrazy obcego pochodzenia np. ingenieur, gdzie g może być wymawiane [ʒ] lub jak normalnie g jest w niderlandzkim wymawiane, tutaj polecam słownik woorden.org, zwykłem tam często sprawdzać wymowę (przy nowych słówkach będę wam przypominał o wszystkim, jakby co).

Nederlandse spelling regels werken vaak niet zoals je dat zou verwachten. Bjv. in woord "Behandelen" schrijf je lange "e", terwijl je korte "e" zegt (door de "-en" suffix), maar misschien is het een slechte idee om zulke dingen an hun te vertellen; als je te veel uitzonderingen tegelijkertijd verteld, wordt het wel een beetje lastig hoor.

Ghoster wspomina również, że nie zawsze wymawia się wszystko tak, jakby można było się spodziewać. O wszystkich wyjątkach będę Was uprzedzał na bieżąco, bo nie chcę Wam robić mętliku w głowie. O końcówkach -elen i -eren w czasownikach wspomniałem powyżej. Wszystko zatem w tym wypadku jest jasne. :-) O wszystkim innym poinformuję na bieżąco i sami zobaczycie, że bardzo łatwo to ogarnąć. :-) Jutro albo pojutrze będzie kolejna lekcja, więc zachęcam do śledzenia kursu. W razie, gdyby pojawiły się jakieś wątpliwości, czy konstruktywne uwagi, jak ta powyższa - postaram się wszystko wyjaśnić w przystępny sposób. W razie, gdybym sam miał wątpliwości, mogę liczyć na pomoc moich wykładowców. :-)

[CookieMonster93]

Les 5 - Dag. Ik heet Koekiemonster.

Na dzisiejszej lekcji - podstawy. Jak się przywitać, pożegnać, przedstawić itp. oraz parę nowych słówek i tworzenie l. mnogiej. :-)
Będę posługiwać się słownikową transkrypcją, w celu wyjaśnienia wymowy, o ile będzie to konieczne. :-)
Akcent zaznaczony na niebiesko.

Co mówimy na powitanie?

goedemorgen [xudə'mɔrxə(n)]~[xujə'mɔrxə(n)] - dzień dobry (rano)
goedemiddag [xudə'mɪdɑx]~[xujə'mɪdɑx] - dzień dobry (od południa)
goedenavond [xudə(n)ˈavɔnt]~[xujə(n)ˈavɔnt] - dobry wieczór
Przeważnie wymawia się w powyższych <d> jako [j], wymawianie [d] to wymowa bardzo "ę, ą", choć zalecałbym ją w bardzo oficjalnych sytuacjach.
dag - cześć
hallo - cześć
hoi (Holandia) - cześć

Co mówimy na pożegnanie?

tot ziens [tɔt ˈsins] (ubezdźw. z po [t]) - do widzenia (dosł. do zobaczenia)
tot straks - do "za chwilę"
tot later - do później
tot morgen - do jutra
dag - pa!
doei [duj] (Holandia) - pa!

Być i mieć

Oba te czasowniki odmieniają się nieregularnie.

osoba	ZIJN - być	HEBBEN - mieć
ik	ben	heb
je, u	bent	hebt
hij, ze, het	is	heeft
we, jullie, ze	zijn	hebben

Inne przydatne słówka + liczba mnoga

Uwaga! Uwaga!
Mamy dwa rodzajniki określone w języku niderlandzkim: de [də] i het [hɛt/ət]. Pierwszy jest dla rodzajów: męskiego i żeńskiego, drugi dla nijakiego.
Rodzajnik nieokreślony to: een [ən]. Een oraz het można w nieformalnych sytuacjach zapisywać jako: 't i 'n.
Liczba mnoga otrzymuje rodzajnik: de (nawet dla rodzaju nijakiego), a "rodzajnikiem nieokreślonym" jest brak rodzajnika. :-)

Podstawy tworzenia liczby mnogiej
Najważniejsze zasady :-) Reszta na potem, choć w sumie to w zupełności wystarczy dla początkujących.

Najczęstsze końcówki: -en, -s, -'s
1. 's dodajemy do rzeczowników zakończonych długą samogłoską, która jest pisana jedną literą np.
de auto [ˈɑuto / 'oto] => de auto's (samochód - samochody)
2. s dodajemy do rzeczowników zakończonych: -e, -el, -en, -er, -em, -ie, -je
np. de studente => de studentes (studentka - studentki)
de tafel => de tafels (stół - stoły)
de jongen => de jongens (chłopiec - chłopcy)
de koffer => de koffers (walizka - walizki)
de vakantie => de vakanties (wakacje/ferie (l.p.) - wakacje/ferie (l.m.))
het meisje => de meisjes (dziewczyna - dziewczyny)
Oraz w wyrazach obcego pochodzenia (głównie wyrazy z francuskiego i angielskiego)
het cadeau => de cadeaus (prezent - prezenty)
de drug [ˈdrʏg] => de drugs (narkotyk - narkotyki)
                        eau jest zawsze wymawiane jako długie [oː], więc nie ma potrzeby dodawać apostrof, aby zachować długość.
                        u, gdy jest w angielskim wymawiane [ʌ], to do niderlandzkiego przechodzi jako [ʏ] np. de club, de pub, fuck!
3. en w innych przypadkach i po akcentowanej samogłosce
de student - de studenten (student - studenci)
het boek => de boeken (książka - książki)
de industrie => de industrieën (przemysł - przemysły) (bo "ie" jest akcentowane, gdyby nie było, końcówką byłoby -s jak w: vakantie+s)
Tremę dodaje się, żeby nie było wątpliwości, czy wymawiać iee jako: ie+e lub i+ee. Dodaje się ją wszędzie tam, gdzie mogłyby zaistnieć tego typu wątpliwości.
4. Czasem liczba mnoga jest nieregularna i może otrzymywać inne końcówki jak np. -eren [ərə(n)] lub w temacie może zmienić się samogłoska
het kind => de kinderen (dziecko - dzieci)
het ei => de eieren (jajko - jajka)
de dag => de dagen (dzień - dni, "a" w liczbie mnogiej wydłuża się)
het lid => de leden (członek - członki/członkowie) (znaczenie: część ciała lub członek np. partii)

Inne słówka:
de achternaam, +en - nazwisko (należy pamiętać o zasadach zaznaczania długości np. naam + en = namen)
de voornaam, +en - imię
de letter, +s - litera
de meneer, +en [mə'ner] - pan
de mevrouw, +en [mə'vrɑu] - pani
de vriend, +en - przyjaciel, chłopak (bojfrend)
de vriendin, +en (pamiętamy o zasadzie zachowania długości! vriendin + en = vriendinnen!)
het alfabet, +en - alfabet (tu też pamiętamy o tym: alfabet - alfabetten)

Wiele osób, zwłaszcza w Holandii, nie pamięta już, które wyrazy były rodzaju męskiego, a które żeńskiego i traktuje je jako rodzaj męski, chyba że oczywistą sprawą jest, że mówimy o kobiecie/samicy. Standardowy niderlandzki traktuje takie wyrazy jako: "dwupłciowe" i możemy po prostu mówić "hij". Jest jednakże krótka lista wyjątków, gdzie rodzaj jest tylko żeński, ale to będzie na potem. :-) W słownikach zaznacza się "dwupłciowe rzeczowniki" pisząc (m/v) - rodzaj męski lub żeński.

[CookieMonster93]

Przepraszam za opóźnienia. Nowa lekcja będzie jutro. :-)

EDIT: 13.07 wrzucam dwie lekcje. Tak mi wypadła niezapowiedziana mini-impreza i nie mam już kompletnie siły na to, a że jestem sam w domu w Poznaniu na weekend, to mam dla Was wyjątkowo czas. Pardon za wszystko.

[CookieMonster93]

Les 6 - Dit is, dat is...

Jeżeli chcemy wskazać przedmiot lub osobę (lub ogólnie jakiś rzeczownik), który jest blisko, nas używamy konstrukcyj:
dit is / dit zijn

np. Dit is een vriend van Els. - To jest przyjaciel/kolega Els.
                "van" + rzeczownik/osoba określa przynależność.
       Dit zijn boeken van Peter. - To są książki Piotra. :-)

Jeżeli chcemy wskazać przedmiot lub osobę (lub ogólnie jakiś rzeczownik), który jest gdzieś daleko, używamy konstrukcyj:
dat is / dat zijn

np. Dat is Els. - To jest Els.
       Dat zijn honden van Peter. - To są psy Piotra.

Żeby nie było nudno - przymiotnik!!!

Przymiotnik w określonych sytuacjach otrzymuje końcówkę -e, żeby wszystko było jasne, poniżej przykłady :-)
Oczywiście przy dochodzeniu końcówki może się zdarzyć wymiana s > z lub f > v :-) W regularnych sytuacjach jest tak po długiej samogłosce, choć zdarzają się różne cuda czasami.

EKHM! Oczywiście pisownia niderlandzka jest zachowana np. luźny - los + "-e" = losse. :-)

Przykłady przymiotników: lelijk (brzydki), logisch (logiczny), grijs (szary), blauw (niebieski), modieus (modny)

Rodzaj męski lub żeński rzeczownik nieokreślony	Rodzaj męski lub żeński rzeczownik określony	Rodzaj nijaki rzeczownik nieokreślony	Rodzaj nijaki rzeczownik określony
een lelijke man	de lelijke man	een lelijk huis	het lelijke huis
een logische consequentie	de logische consequentie	een logisch gevolg	het logische gevolg
een grijze kat	de grijze kat	een grijs huis	het grijze huis
een blauwe pet	de blauwe pet	een blauw hemd	het blauwe hemd
een modieuze jas	de modieuze jas	een modieus tasje	het modieuze tasje

Ćw.
Jak zatem powiedzieć...?
To jest brzydka studentka.
To (daleko) jest modne auto.

Woordjes - słówka (het woordje, +s - słówko, het woord, +en - słowo)

Oczywiście pamiętamy o zasadach pisowni niderlandzkiej przy liczbie mnogiej

de collega, +'s - kolega, koleżanka (z pracy)
de ex-collega, +'s - były kolega/była koleżanka z pracy
de professor, +s lub +en - profesor
de straat, +en - ulica
           op straat - stałe wyrażenie: na ulicy, jest wyjątkiem, bo nie używa się tutaj rodzajnika
de vriendin, +en - koleżanka, przyjaciółka, dziewczyna (gerlfrend) (nie dopisałem przy poprzedniej lekcji )
de hond, +en - pies
de consequentie, +s - konsekwencja
het gevolg, +en - skutek
           Przedrostek "ge" wymawiany jest krótko, ze schwą.
het huis, +en - dom
            UWAGA! UWAGA! f > v oraz s > z dotyczy również rzeczowników, jeśli zatem widzisz po długim dźwięku "s" i dodajesz "en" zamieniasz odpowiednio spółgłoskę np. het huis - de huizen
het beetje, +s - "troszka" (mała ilość czegoś)
          een beetje - stały zwrot oznaczający: trochę np. Mówię trochę po niderlandzku - Ik spreek 'n beetje Nederlands.
het Nederlands - język niderlandzki
goed - dobry
interessant [ɪntərɛˈsɑnt] - interesujący
los - luźny
hier - tutaj
komen - przychodzić
            wyjątek przy odmianie w liczbie pojedynczej: ik kom, je/u komt, hij/ze/het komt - "o" skraca się w liczbie pojedynczej.
spreken - mówić (głównie w znaczeniu: w jakimś języku)
studeren, ik studeer - studiować
de baby, +'s [ˈbe:bi] - niemowlę
de bus, pl. bussen - autobus
           W liczbie mnogiej podwajamy "s", wymiana s > z zachodzi po długich samogłoskach
de identiteitskaart, +en - dowód osobisty / legitymacja
de jongen, +s - chłopiec
de koffie - kawa (niepoliczalny)
de krant, +en - gazeta
de melk - mleko (niepolicz.)
de taxi, +'s [ˈtɑksi] - taksówka
de thee - herbata (niepolicz.)
de trein, +en - pociąg
de whisky, +'s ['wɪski] - whisky
            Przypominam, że słownikowe [w], realizujemy: [β] lub [ʋ]
de wijn, +en - wino
het bier, +en - piwo
het fruitsap, +en - sok owocowy
het ticket, +s [ˈtɪkət] - bilet
het kaartje, +s - bilet (synonim do powyższego, chyba częściej używany, przynajmniej przez moich wykładowców, którzy nie lubią "ticket" )
het tijdschrift, +en - czasopismo
           de tijd, +en - czas
           het schrift, +en - zeszyt, pismo
het vliegtuig, +en - samolot
het water, pl. wateren ['wa:tərə(n)], waters - woda

JESZCZE DZISIEJ LEKCYJA 7. !!!!!!