Ostatni większy spis gramatyczny na forum język olseskiego. Dzisiaj chcę przedstawić odmianę zaimków (chyba najbardziej archaiczną i złożoną w całym języku) oraz pokrótce przedstawić działanie liczebników/.
Zaimek
Zaimki osobowe i dzierżawcze w języku olseskim odmieniają się przez trzy przypadki, od dwóch do czterech liczb, niektóre posiadają rodzaje. Zaimki dzierżawcze zazwyczaj dołączane są do nagłosu rzeczownika.
Zaimki osobowe
osoba
liczba
rodzaj | 1. os.
l. p.
∅ | 1. os.
l. pd.
∅ | 1. os.
l. mn.
∅ | 1. os.
l. zb.
∅ | 2. os.
l. p.
∅ | 2. os.
l. pd.
∅ | 2. os.
l. mn.
∅ | 3. os.
l. p.
to | 3. os.
l. p.
r.m. | 3. os.
l. p.
r. ż. | 3. os.
l. mn.
te | 3. os.
l. mn.
r. m. | 3. os.
l. mn.
r. ż. |
nominativus | ą | woj | są
fun | a | set | sna | snor | hit | ať | yḱ | hitĕm | aťĕm | yḱĕm |
accusativus | únĕx | wójŏx | sánĕx
fúnŏx | ăx | sétŏx | snósnorŏx | snórŏx | hítŏx | aťŏx | yḱŏx | hitĕmŏx | aťĕmŏx | yḱĕmŏx |
prepositionalis | una | wója | sana
funa | ă | seta | snóra | snora | hita | aťa | yḱa | hitĕma | aťĕma | yḱĕma |
- dwie formy w kolumnie 1. os. l. mn. odpowiadają my inkluzywnemu (z rozmówcą) — są oraz my ekskluzywnemu (bez rozmówcy) — fun
- liczba zbiorowa odpowiada polskim wyrażeniom typu: my ludzie, my wszyscy, my wszyscy (tu) obecni
- forma snósnorŏx jest archaiczną, co widać w reduplikacji rdzenia snor
Zaimki dzierżawcze
osoba
liczba
rodzaj | 1. os.
l. p.
∅ | 1. os.
l. pd.
∅ | 1. os.
l. mn.
∅ | 1. os.
l. zb.
∅ | 2. os.
l. p.
∅ | 2. os.
l. pd.
∅ | 2. os.
l. mn.
∅ | 3. os.
l. p.
to | 3. os.
l. p.
r.m. | 3. os.
l. p.
r. ż. | 3. os.
l. mn.
te | 3. os.
l. mn.
r. m. | 3. os.
l. mn.
r. ż. |
nominativus | hasą̆ | haswoj | hasą́
hasfun | ana | xaxet | xahna | xasnor | hahit | hajať | hawyḱ | hahitĕm | hajaťĕm | hawyḱĕm |
accusativus | hásunĕx | háswojŏx | hásanĕx
hásfunŏx | anăx | xáxetŏx | xahnŏrŏx | xásnorŏx | háhítŏx | hájaťŏx | háwyḱŏx | hahitĕmŏx | hajaťĕmŏx | hawyḱĕmŏx |
prepositionalis | hasuna | háswoja | hásana
hasfuna | ană | xaxeta | xahnóra | xasnora | hahita | hajaťa | hawyḱa | hahitĕma | hajaťĕma | hawyḱĕma |
- formy 1. os. l. zb. utraciły nagłosowe h
- wszystkie formy 2. os. podległy lenicji (h → x)
- 2. os. l. p. oraz 2. os. l. pd. uległy podwójnej lenicji (l. pojedyńcza s → x, l. podwójna s → h) jeszcze w okresie staroolseskiem
Pozostałe zaimki w znacznej części nie podlegają deklinacji: ten -
e, tam -
krág, gdzie, kiedy -
in-, gdzie? -
inaw?, kiedy? -
inus?, nic -
pesn, nigdy -
vab, zawsze -
jeka, wszyscy -
huŏm.
Pewnym wyjątkiem jest część zaimków pytających i nieokreślonych (w olseskim są sobie w zasadzie równe), nie odmieniają się one jednak przez liczbę:
| kto? ktoś | co? coś |
nominativus | fú | litl |
accusativus | túx | fil |
prepositionalis | kútr | tib |
Liczebnik
Liczebniki w język olseskim stosowane są podobnie jak przymiotniki - stawia się je za rzeczownikiem określanym. Co więcej liczebniki mogą być porządkowe, wtedy mogą przyjmować odmianę taką jak przymiotnik, a przez to mogą się stopniować. Język olseski wykorzystuje dwunastkowy system liczenia.
liczba | licz. główny | licz. porządkowy |
0 | hyv | hyḱ |
1 | sí | síḱ |
2 | fo | foḱ |
3 | kuo | kuoḱ |
4 | savt | savť |
5 | edé | edéḱ |
6 | af́á | af́áḱ |
7 | waw | wawḱ |
8 | krĭ, fosavt | krĭḱ, fosavť |
9 | xíx | xíś |
10 | vĕ, fojdé | vĕḱ, fojdéḱ |
11 | húd | húť |
12 | voj, fof́á | vojḱ |
- liczebniki 8, 10 oraz 12 posiadają dwie formy, przy czym pierwsza jest oficjalna, druga mniej oficjalna, stosowana w codziennych rachunkach
- wyższe liczebniki tworzy się na podstawie dwunastki voj:
- 13 — voj-sí
- 14 — voj-fo
- 16 — voj-savt, savtsavt
- 20 — voj-krĭ, voj-fosavt
- 24 — fovoj
- 25 — fovoj-sí
- 36 — kuovoj
- 48 — savtvoj
- 60 — edévoj
- 72 — af́ávoj
- 84 — wawvoj
- 96 — krĭvoj
- 100 — krĭvoj-savt
- 108 — xíxvoj
- 120 — vĕvoj
- 134 — húdvoj
- 144 — kóz
- 145 — kóz-sí
- 1728 — kyrá
