Język albioński

Język albioński ????
Sposoby zapisu:	Łacińskie, śmieszne celtyckie?
Typologia:	Fleksyjny VSO
Faktycznie
Utworzenie:	Henryk Pruthenia w 2018
W Adnacie
Używany w :	brak
Klasyfikacja:	j. celtyckie j. q-celtyckie
Lista conlangów

Zobacz też słownik tego języka.

Język albioński - język używany w Adnacie.

Pokrewieństwo językowe

Język albioński jest językiem celtyckim, który powstał w wyniku powolnej ewolucji z tego języka. Ze względu na zachowanie praceltyckiego *kʷ, np. qefra (qeffra) "cztery", j. albioński przynależy do parafiletycznej grupy języków q-celtyckich. Wiele innowacji fonetycznych, a także fleksyjnych, j. albioński dzieli z językami brytońskimi; jednak nie dzieli wielu wczesnych i znaczących innowacji wspólnych dla wszystkich języków brytońskich, przez co postuluje się jedynie swojego rodzaju ligę językową dla tych języków.

Zmiany językowe

Procesy fonetyczne

• VbV, VdV, VgV > VvV, VðV, VɣV
• ɣ > j
• VkV, VtV > VgV, VdV
• bb, dd, gg > b, d, g
• ɸ-, -ɸ- > 0
• ll > l
• VmV > VvV
• VmbV > VmmV
• VCmV > VmV
• nd > nn
• -pp- > -f-
• kk, tt > x, θ
• w- > ɣw- > gw-
• -j > -ð
• sr- > fr-
• str- > θr
• -sr-, -str- > ðr, θr
• r- > r̥
• rG > rG
• rC > r̥C
• s- > h-
• sl-, sm-, sn- > l-, m-, n-
• sɸ > f
• -m > -n
• wC > hC
• ds, dz > ðð
• θ, ð > h, dz
• st > ts
• ū > ī
• ā > ō
• au, ou, oi > ʉ̄
• ei > ē
• ai > ē̥
• ē̥ > ā
• przeniesienie akcentu na pierwszą długą samogłoskę, lub pierwszą sylabę zamkniętą, lub na pierwszą sylabę;
• _i, {w, kʷ, gʷ) > ʉ
• i_ {w} > ʉ
• _ī, {w, kʷ, gʷ) > ʉ̄
• ī_ {w} > ʉ̄
• u_ {w} > ʉ
• _o, {w, kʷ, gʷ) > u
• o_ {w} > u
• _ō, {w, kʷ, gʷ, f, v, b) > ū
• ō_ {w} > ū

Zmiany morfologiczne

• wygłosowe -ā dla ā-tematów uległo skróceniu;
• przyjęcie przez celownik liczby podwójnej i mnogiej formy narzędnika;
• zanik ablatywu i narzędnika;
• wypadnięcie końcówki -os o-tematów.

Dźwięki

Samogłoski

Samogłoski języka albiońskiego

	Przednie	Centralne	Tylne
Przymknięte	i ī	ʉ ʉ̄	u ū
Średnie	e ē		o ō
Otwarte		a ā

Spółgłoski

Spółgłoski języka albiońskiego

		Dwu- wargowe	Dziąsłowe	Tylno- językowa.		Języczkowe	Krtaniowe
				Nielab.	Labial.
Nosowe		m	n
Zwarte	Bezdźwięczne		t	k	kʷ
	Dźwięczne	b	d	g	gʷ
Zwarto- szczelinowe	Bezdźwięczne		ts͡
	Dźwięczne		d͡z
Szczelinowe	Bezdźwięczne	f	s			χ	h
	Dźwięczne	v
Boczne			l
Drżące	Bezdźwięczne		r̥
	Dźwięczne		r
Półotwarte		w		j¹

• ¹ spółgłoska /j/ pomiędzy samogłoskami i w nagłosie wyrazu często przyjmuje postać /ʝ/, a po spółgłoskach, w zależności od dźwięczności /ç/ lub /ʝ/.

Akcent

W języku albiońskim akcent pada na pierwszą sylabę wyrazu. Możliwe jest też, by akcent padał na pierwszą ciężką sylabę (to jest z długą samogłoską, lub sylabę zamkniętą), o ile nie jest to sylaba wygłosowa.

Zapis

Pismo albiońskie

Pismo albiońskie jest pismem alfabetycznym. Składa się z 24 znaków, z czego każdy znak występuje w formie wielkiej i małej.

Alfabet Albioński

A	B	C	D	R	F	G	H	I	K	L	M
a	b	c	d	e	f	g	h	i	k	l	m
N	O	P	Q	R	S	T	U	V	W	Y	Z
n	o	p	q	r	s	t	u	v	w	y	z

Znaku "v" czasami używa się zamiast "f" na zachodzie.

Zapis łaciński

Ważną cechę pisma albiońskiego jest nierozróżnianie długich i krótkich samogłosek poza sylabą akcentowaną za pomocą znaków dla samogłosek. Zamiast tego stosuje się formę podwojoną spółgłoski po samogłosce długiej; w wygłosie słowa samogłoski krótkie i długie nie rozróżniają się w ogóle (choć czasami, jeżeli następujący wyraz zaczyna się od spółgłoski, to może zostać ona zapisana w formie podwójnej). Jeżeli po długiej samogłosce występuje zbitka NC, to długość samogłoski zaznacza się na obstruencie.

Spółgłoski

Dźwięk	Zapis
	Forma pojedyncza	Forma podwójna
b	b	bb
t	t	th
d	d	dd
k	c	ck
g	g	gg
kʷ	q	qq
gʷ	gw	ggw
f	ff	fh
	fC
	ffG
v	f	fb
	fbC
	fG
s	s	ss
χ	ch	cch
	ckC
h	h	hh
ts	z	zt
	-st-
dz	z	ddh
	dhC
	dhG
m	mm	mh
n	nn	nh
l	l	ll
r	r	rr
r̥	rh	rrh
	rCh
j	i	ggh
	-gg
	VggV
	dla CjV różne kombinacje
	VgC
	VgG
w	w	ww

Samogłoski

Dźwięk		Akcentowana		Nieakcentowana
		V	CjV	V	CjV
i	i	i	i	i	i
	ī	y	y
u	u	u	eu	u	yu
	ū	uw	euw
e	e	e	ee	e	ye
	ē	ei	iey
o	o	o	eo	o	yo
	ō	ow	eou
a	a	a	ay	a	ya
	ā	ea	eay
ʉ	ʉ	w	ew	w	yw
	ʉ̄	w	ew

Gramatyka

Zaimek

I osoba Przypadek Sg Du Pl Nom. my nys Gen. mon anffron Dat. mw ame Acc. me nys Loc. mw ame

I osoba Przypadek Sg Du Pl Nom. mī nīs Gen. mon anfron Dat. mʉ̄ amē Acc. me nīs Loc. mʉ̄ amē

II osoba Przypadek Sg Du Pl Nom. ty hwws Gen. ton hweffron Dat. tw ume Acc. te hwws Loc. tw ume

II osoba Przypadek Sg Du Pl Nom. tī hwʉ̄s Gen. ton hwefron Dat. tʉ̄ umē Acc. te hwʉ̄s Loc. tʉ̄ umē

Rzeczownik

O-tematowa

Deklinacja o-tematowa męska gwwr "człowiek" Przypadek Sg Du Pl Nom. gwwr gwwrw gwwro Gen. gwwri gwwriss gwwron Dat. gwwri gwwrofin gwwrofis Acc. gwwron gwwrw gwwriss Loc. gwwre gwwrw gwwrofis Voc. gwwre gwwrw gwwriss

Deklinacja o-tematowa męska gwʉr "człowiek" Przypadek Sg Du Pl Nom. gwʉr gwʉrʉ̄ gwʉrō Gen. gwʉrī gwʉrīs gwʉron Dat. gwʉrī gwʉrovin gwʉrovis Acc. gwʉron gwʉrʉ̄ gwʉrīs Loc. gwʉrē gwʉrʉ̄ gwʉrovis Voc. gwʉre gwʉrʉ̄ gwʉrīs

Deklinacja o-tematowa nijaka dynon "miasto" Przypadek Sg Du Pl Nom. dynon dynw dyno Gen. dyni dyniss dynon Dat. dyni dynofin dynofis Acc. dynon dynw dyno Loc. dyne dynw dynofis Voc. dynon dynw dyno

Deklinacja o-tematowa męska dīnon "miasto" Przypadek Sg Du Pl Nom. dīnon dīnʉ̄ dīnō Gen. dīnī dīnīs dīnon Dat. dīnī dīnovin dīnovis Acc. dīnon dīnʉ̄ dīnō Loc. dīnē dīnʉ̄ dīnovis Voc. dīnon dīnʉ̄ dīnō

Ā-tematowa

Deklinacja a-tematowa żeńska lowfa "ręka" Przypadek Sg Du Pl Nom. lowfa lowfa lowfas Gen. lowfyas lowfawh lowfon Dat. lowfa lowfafin lowfafis Acc. lowfin lowfa lowfas Loc. lowfi lowfafin lowfafis Voc. lowfa lowfa lowfas

Deklinacja a-tematowa żeńska lōva "ręka" Przypadek Sg Du Pl Nom. lōva lōvā lōvas Gen. lōvjas lōvawh lōvon Dat. lōvā lōvavin lōvavis Acc. lōvin lōvā lōvas Loc. lōvī lōvavin lōvavis Voc. lōva lōvā lōvas

Deklinacja a-tematowa męska nefas "niespodzianka" Przypadek Sg Du Pl Nom. nefas nefa nefas Gen. nefyas nefawh nefon Dat. nefa nefafin nefafis Acc. nefin nefa nefas Loc. nefi nefafin nefafis Voc. nefa nefa nefas

Deklinacja a-tematowa żeńska nevas "niespodzianka" Przypadek Sg Du Pl Nom. nevas nevā nevas Gen. nevjas nevawh nevon Dat. nevā nevavin nevavis Acc. nevin nevā nevas Loc. nevī nevavin nevavis Voc. neva nevā nevas

Deklinacja a-tematowa męska anafi "wina" Przypadek Sg Du Pl Nom. anafi anafa anafas Gen. anafyas anafyawh anafyon Dat. anafya anafyafin anafyafis Acc. anafīn anafya anafyas Loc. anafi anafyafin anafyafis Voc. anafi anafya anafyas

Deklinacja a-tematowa żeńska anavī "wina" Przypadek Sg Du Pl Nom. anavī anavjā anavjas Gen. anavjas anavjawh anavjon Dat. anavjā anavjavin anavjavis Acc. anavīn anavjā anavjas Loc. anavī anavjavin anavjavis Voc. anavī anavjā anavjas

I-tematowa

Deklinacja i-tematowa żeńska hylis "oko" Przypadek Sg Du Pl Nom. hylis hyli hyliss Gen. hyless hylwwh hylyon Dat. hyle hylifin hylifis Acc. hylin hyli hyliss Loc. hyli hylifin hylifis Voc. hyli hyli hyliss

Deklinacja i-tematowa żeńska hīlis "oko" Przypadek Sg Du Pl Nom. hīlis hīlī hīlīs Gen. hīlēs hīlʉwh hīljon Dat. hīlē hīlivin hīlivis Acc. hīlin hīlī hīlīs Loc. hīlī hīlivin hīlivis Voc. hīli hīlī hīlīs

Deklinacja i-tematowa nijaka clwni "bagno" Przypadek Sg Du Pl Nom. clwni clwni clwnyo Gen. clwness clwnwwh clwnyon Dat. clwne clwnifin clwnifis Acc. clwni clwni clwnyo Loc. clwni clwnifin clwnifis Voc. clwni clwni clwnyo

Deklinacja i-tematowa nijaka klʉ̄ni "bagno" Przypadek Sg Du Pl Nom. klʉ̄ni klʉ̄nī klʉ̄njō Gen. klʉ̄nēs klʉ̄nʉwh klʉ̄njon Dat. klʉ̄nē klʉ̄nivin klʉ̄nivis Acc. klʉ̄ni klʉ̄nī klʉ̄njō Loc. klʉ̄nī klʉ̄nivin klʉ̄nivis Voc. klʉ̄ni klʉ̄nī klʉ̄njō

U-tematowe

Deklinacja u-tematowa męska bidus "życie" Przypadek Sg Du Pl Nom. bidus bidw biduwes Gen. bidws biduww biduwon Dat. bidw bidufin bidufis Acc. bidun bidw bidiss Loc. bidi bidufin bidufis Voc. bidu bidw biduwes

Deklinacja u-tematowa męska bidus "życie" Przypadek Sg Du Pl Nom. bidus bidʉ̄ biduwes Gen. bidʉ̄s biduwʉ̄ biduwon Dat. bidʉ̄ biduvin biduvis Acc. bidun bidʉ̄ bidīs Loc. bidī biduvin biduvis Voc. bidu bidʉ̄ biduwes

Deklinacja u-tematowa nijaka idu "kawałek, część" Przypadek Sg Du Pl Nom. idu idw idwu Gen. idwss iduww iduwon Dat. idw idufin idufis Acc. idu idw idwu Loc. idi idufin idufis Voc. idu idw idwu

Deklinacja u-tematowa nijaka idu "część, kawałek" Przypadek Sg Du Pl Nom. idu idʉ̄ idwu Gen. idʉ̄s iduwʉ̄ iduwon Dat. idʉ̄ iduvin iduvis Acc. idu idʉ̄ idwu Loc. idī iduvin iduvis Voc. idu idʉ̄ idwu

Spółgłoskowa

Deklinacja spółgłoskowa tegg "dom" Przypadek Sg Du Pl Nom. tegg teggese teggeses Gen. teggesos teggesw teggeson Dat. teggese teggesofin teggesofis Acc. teggesan teggese teggesoss Loc. teggesi teggesofin teggesofis Voc. tegg teggese teggeses

Deklinacja spółgłoskowa tej "dom" Przypadek Sg Du Pl Nom. tej tejese tejeses Gen. tejesos tejesʉ̄ tejeson Dat. tejesē tejesovin tejesovis Acc. tejesan tejese tejesōs Loc. tejesi tejesovin tejesovis Voc. tej tejese tejeses

Podtypy deklinacji spółgłoskowej Przypadek król druid, czarodziej róg (bitewny) przyjaciel dom rzeka imię kamień ojciec matka Nom. rhycks drwwwz carnucks caranz tegg afi aman agam adi mowdi Acc. rhyggan drwwwzan carnugan carantan teggesan afonan amananan agamaman ahrhan mowhrhan

Podtypy deklinacji spółgłoskowej

Przypadek	król	druid, czarodziej	róg (bitewny)	przyjaciel	dom	rzeka	imię	kamień	ojciec	matka
Nom.	r̥īxs	drʉwʉts	karnuxs	karants	tej	avī	aman	agam	adī	mōdī
Acc.	r̥ījan	drʉwʉdzan	karnugan	karantan	tejesan	avonan	amananan	agamaman	ahr̥an	mōhr̥an

Przymiotnik

O-tematowa

ʉlqs "zły"

Cas.	Sg.			Du.			Pl.
	m	n	f	m	n	f	m	n	f
Nom.	ʉlqs	ʉlqon	ʉlqa	ʉlqʉ̄		ʉlqā	ʉlqō		ʉlqas
Gen.	ʉlqī		ʉlqjas	ʉlqīs		ʉlqawh	ʉlqon
Dat.	ʉlqī		ʉlqā	ʉlqovin		ʉlqavin	ʉlqovis		ʉlqavis
Acc.	ʉlqon		ʉlqin	ʉlqʉ̄		ʉlqā	ʉlqīs		ʉlqas
Loc.	ʉlqē		ʉlqī	ʉlqʉ̄		ʉlqavin	ʉlqovis		ʉlqavis
Voc.	ʉlqe	ʉlqon	ʉlqa	ʉlqʉ̄		ʉlqā	ʉlqīs		ʉlqas

Czasownik

W j. albiońskim istnieją trzy główne klasy czasowników:

• e-tematyczne:
  • e/o-tematyczne, np. bered/bered "nieść"
  • a-tematyczne, np. binad/binad "gryźć"
• V-tematyczne:
  • ō-tematyczne, np. gnōd/gnowdd "wiedzieć"
  • ī-tematyczne, np. tuvīd/tuvidd "tworzyć"
  • ʉ̄-tematyczne, np. lʉnkʷʉ̄d/lwnqwdd "zostawić", "zostawiać"
• r-tamatyczne, np. ōjedord/owggedord "bać się"

Bezokolicznik

Albioński bezokolicznik kończy się zawsze spółgłoską -d dla czasowników z krótkimi samogłoskami tematycznymi, lub wersją długą -dd dla czasowników z długimi samogłoskami tematycznymi (nawet, jeżeli z przyczyn ortograficznych wystarczyłoby zwykłe użycie jednej spółgłoski, np. gnowdd, zamiast spodziewanego gnowd).

Forma rzeczowna

W j. albiońskim można utworzyć rzeczownik tak od czasownika w stronie czynnej, jak i biernej.

Forma czynna

Rzeczownik odczasowny tworzy się w j. albiońskim za pomocą sufiksu -wun/-wun dodawanego do tematu czasownika:

• dla tematycznych
  • e/o-tematyczne, np. beruwun/beruwun "noszenie"
  • a-tematyczne, np. binawun/binawun "gryzienie"
• dla V-tematycznych:
  • ō-tematyczne, np. gnūwun/gnuwwun "wiedza"
  • ī-tematyczne, np. tuvʉ̄wun/tuvwwun "tworzenie"
  • ʉ̄-tematyczne, np. lʉnkʷʉ̄wun/lwnqwwwun "zostawianie"
• dla r-tamatycznych, np. ōjedurwun/owggedurwun "banie się", "strach"

Imiesłów

W j. albiońskim występują imiesłowy czynne i bierne różnych czasów.

Imiesłów czynny czasu teraźniejszego

Imiesłów czynny cz. t. tworzony jest od formy trzeciej osoby liczby mnogiej czasownika w czasie teraźniejszym.

bered "nieść" 3. sg berond im. nom. m sg. beronz im. gen. m sg. berondi

bered "nieść" 3. sg berond im. nom. m sg. berondz im. gen. m sg. berondī

Tryb oznajmujący

Czasowniki w czasie teraźniejszym odmieniają się tak przez osoby, liczby, strony i czasy.

Strona czynna

W stronie czynnej występują cztery formy czasowe:

• czas teraźniejszy;
• czas przyszły;
• czas przeszły dokonany;
• czas przeszły niedokonany.

Formy strony czynnej tworzone są za pomocą fleksji.

Czas teraźniejszy

bered "nieść" Prs. Sg Pl 1. bery beroniss 2. beres berede 3. beret berond

binad "gryźć" Prs. Sg Pl 1. binaff binaniss 2. binas binade 3. binat binand

gnowdd "wiedzieć" Prs. Sg Pl 1. gnowff gnowniss 2. gnows gnowde 3. gnowt gnownd

tuvidd "tworzyć" Prs. Sg Pl 1. tuvifh tuvinhiss 2. tuviss tuvidde 3. tuvith tuvindd

lwnqwdd "zostawić" Prs. Sg Pl 1. lwnqwfh lwnqwnhiss 2. lwnqwss lwnqwdde 3. lwnqwth lwnqwndd

owggedord "bać się" Prs. Sg Pl 1. owggirr owggedomniss 2. owggedars owggedarde 3. owggedart owggedarond

bered "nieść" Prs. Sg Pl 1. berī beronīs 2. beres berede 3. beret berond

binad "gryźć" Prs. Sg Pl 1. binaf binanīs 2. binas binade 3. binat binand

gnōd "wiedzieć" Prs. Sg Pl 1. gnōf gnōnīs 2. gnōs gnōde 3. gnōt gnōnd

tuvīd "tworzyć" Prs. Sg Pl 1. tuvīf tuvīnīs 2. tuvīs tuvīde 3. tuvīt tuvīnd

lʉnkʷʉ̄d "zostawić" Prs. Sg Pl 1. lʉnkʷʉ̄f lʉnkʷʉ̄nīs 2. lʉnkʷʉ̄s lʉnkʷʉ̄de 3. lʉnkʷʉ̄t lʉnkʷʉ̄nd

ōjedord "bać się" Prs. Sg Pl 1. ōjīr ōjedomnīs 2. ōjedars ōjedarde 3. ōjedart ōjedarond

Czas przyszły

Czas przyszły, inaczej niż inne formy czasowe, charakteryzuje się reduplikacją rdzeni czasowników. Początkowo miało to miejsce tylko przy czasownikach e- i a-tematycznych, ale rozprzestrzeniło się to tez na inne typy czasowników (przy czym nie dochodzi jednak do redukcji głównej sylaby, a po prostu powtórzenie sylaby lub jej części w formie krótkiej). Jeżeli czasownik rozpoczyna się samogłoski, to dochodzi do wypełnienia rozziewu za pomocą spółgłoski /h/, np. elōd "zyskać", ale hehelōt "zyska".

bered "nieść" Prs. Sg Pl 1. bibrjōn bibrjōnīs 2. bibrjōs bibrjōde 3. bibrjōt bibrjōnd

gnōd "wiedzieć" Prs. Sg Pl 1. gnagnōn gnagnōnīs 2. gnagnōs gnagnōde 3. gnagnōt gnagnōnd

Czas przeszły dokonany

Czas przeszły dokonany opisuje zdarzenia przeszłe, które mają zakończony charakter, lub w wyniku których doszło do zmiany stanu.

bered "nieść" Prs. Sg Pl 1. bertsī bertsonīs 2. bertses bertsede 3. bertst bertsond

gnōd "wiedzieć" Prs. Sg Pl 1. gnōtsī gnōtsonīs 2. gnōtses gnōtsede 3. gnōtst gnōtsond

Końcówka trzeciej osoby liczby pojedynczej -tst realizowana jest zawsze jako /ts͡/.

Czas przeszły niedokonany

Czas przeszły niedokonany (też imperfekt) opisuje zdarzenia przeszłe, które trwały pewien czas, lub są tłem innego zdarzenia.

bered "nieść" Prs. Sg Pl 1. berem beremets 2. beredes bereswets 3. bere berendets

gnōd "wiedzieć" Prs. Sg Pl 1. gnōm gnōmets 2. gnōdes gnōswets 3. gnō gnōndets

Przykładowy tekst

Albioński Gwuwesy mori Gwuwesy mori mewon gwannon Gweazonddo gwwnto cammand mewon gwernhon Qe con qugwon hwefon Sdubnend mewin monin. Eitaff ton, mewe glenne! Eitaff ton, twsa tunna! Gwuwesy mori mewon gwannon

Galijski Voveso in mori Voveso in mori mon vandas Veidos ventos cambon mon verno Et con papon lomnen Luxtodos imon siraxta Suouelo, imon oro Suouelo, tauson tunda Voveso in mori mon vandas

Polski Tonę w morzu mych łez Tonę w morzu mych łez. Wyjące wiatry szarpią mój maszt I z każdym ruchem. Pogłębiają moje tęsknoty Witaj, mój brzegu. Witaj, cicha falo. Tonę w morzu mych łez

Albioński
(zapis albioński)

. , ! , !