Tarum: Różnice pomiędzy wersjami
(Otrzymujesz order złotego kciuka! Gratuluję! 88!) |
|||
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
+ | {{AM}} | ||
{{ kraj | {{ kraj | ||
− | | nazwa własna = | + | | nazwa własna = ⲓ⳿Ϩⲁⲗⲁ ⲓ⳿Ⲑⲁⲣⲱⲙⲓ<br />i-Hala i-Tharûmi |
| nazwa polska = Królestwo Tarum | | nazwa polska = Królestwo Tarum | ||
| flaga = [[Plik:Sztandar Tarum.png|220px]] | desc1 = Flaga Tarum | | flaga = [[Plik:Sztandar Tarum.png|220px]] | desc1 = Flaga Tarum | ||
| herb = [[Plik:Godło Tarum.png|100px]] | desc2 = Pieczęć Tarum | mapa = | desc3 = | | herb = [[Plik:Godło Tarum.png|100px]] | desc2 = Pieczęć Tarum | mapa = | desc3 = | ||
| język urzędowy = [[język tarejski|tarejski]] | | język urzędowy = [[język tarejski|tarejski]] | ||
− | | stolica = Tarnipal ( | + | | stolica = Tarnipal (Ⲧⲁⲣⲛⲓⲡⲁⲗ) |
| system rządów = teokratyzująca monarchia absolutna z kultem monarchy | typ państwa = królestwo feudalne | | system rządów = teokratyzująca monarchia absolutna z kultem monarchy | typ państwa = królestwo feudalne | ||
| głowa państwa = [[Królowie Azenii|Król]] | | głowa państwa = [[Królowie Azenii|Król]] | ||
Linia 14: | Linia 15: | ||
| terytoria zależne = nie posiada | | terytoria zależne = nie posiada | ||
}} | }} | ||
− | '''Tarum''' (''Tharûm''), urzędowo '''Królestwo Tarum''' ('' | + | '''Tarum''' (Ⲑⲁⲣⲱⲙ ''Tharûm'', {{IPA|[ˈtʰɑ.rʉm̥]}}), urzędowo '''Królestwo Tarum''' (ⲓ⳿Ϧⲁⲗⲁ ⲓ⳿Ⲑⲁⲣⲱⲙⲓ ''i-Hala i-Tharûmi'', {{IPA|[iˈɣɑ.lɑ.iˈ tʰɑ.rʉ.mi]}}) — państwo zlokalizowane na północnych ekstremach [[lista regionów Kyonu|wschodniego]] [[Kyon]]u. Tarum przez wiele wieków pozostawało w praktycznie całkowitej izolacji od reszty świata i dopiero od niedawna stopniowo otwiera się na kontakty zagraniczne. Tarum posiada charakterystyczny ustrój, w którym władza podzielona jest między monarchę, który jest uznawany za boga i ziemskiego wysłannika panteonu, a pierwszego kapłana, który jest pośrednikiem między władcą a ludem. Stolicą Tarum jest miasto [[Tarnipal]] (Ⲧⲁⲣⲛⲓⲡⲁⲗ), znane ze swoich widocznych z daleka ametystowych zdobień budynków. |
Dzieje Tarum nie są dokładnie poznane; zniekształcenia tej nazwy pojawiają się w kyońskich [[religie Kyonu|mitologiach]]: ''Tlarin'', ''Tiloharino'', ''Tharu'', ''Therum'' i opisują na poły mityczną krainę dobrobytu i bogactwa. Jedną z teorii jest to, że pospolity w regionie, a więc bardzo tani ametyst wykorzystywany w lokalnej sztuce i architekturze wzięto za cenny materiał o wartości równej złotu, a geograficzna izolacja kraju i panujący w nim kult władcy sprzyjały zniekształceniom opowieści snutych przez podróżników. Tarum nigdy nie było w stanie wojny z żadnym innym krajem i koncentrowało się zawsze na eksploracji relatywnie wąskiego pasa ziemi sięgającego wiele kilometrów w głąb kontynentu. Władza Tarum poza miastami i większymi obszarami rolniczymi jest nominalna: w dżungli najzwyczajniej w świecie nie ma komu jej kontestować. | Dzieje Tarum nie są dokładnie poznane; zniekształcenia tej nazwy pojawiają się w kyońskich [[religie Kyonu|mitologiach]]: ''Tlarin'', ''Tiloharino'', ''Tharu'', ''Therum'' i opisują na poły mityczną krainę dobrobytu i bogactwa. Jedną z teorii jest to, że pospolity w regionie, a więc bardzo tani ametyst wykorzystywany w lokalnej sztuce i architekturze wzięto za cenny materiał o wartości równej złotu, a geograficzna izolacja kraju i panujący w nim kult władcy sprzyjały zniekształceniom opowieści snutych przez podróżników. Tarum nigdy nie było w stanie wojny z żadnym innym krajem i koncentrowało się zawsze na eksploracji relatywnie wąskiego pasa ziemi sięgającego wiele kilometrów w głąb kontynentu. Władza Tarum poza miastami i większymi obszarami rolniczymi jest nominalna: w dżungli najzwyczajniej w świecie nie ma komu jej kontestować. | ||
Linia 21: | Linia 22: | ||
== Nazwa == | == Nazwa == | ||
− | Najstarszą nazwą zanotowaną w tarejskich dokumentach jest ''Tilharenamer'', forma sugerująca związek z [[języki nuweńskie|pranuweńskimi]] leksemami *tēl „wieża” (por. [[język azeński|az.]] {{nuw|ᛏᛖᛚ|zel|miasto}}, [[język hareński|har.]] {{nuw|ᛏᛖᛚ|tel|wieża}}), *garīno „stary” (por. har. {{nuw|ᚺᚪᚱᛖᚼᚾ|cha'rehn|członek starszyzny, mędrzec}}) i *mēra „człowiek” (rdzeń obecny we wszystkich językach nuweńskich). Jeśli teoria o nuweńskim pochodzeniu języka tarejskiego jest prawdziwa, należałoby nazwę tę tłumaczyć jako „lud starych wież”. Nazwa została przeniesiona na państwo w miarę zacierających etymologiczny związek z powyższymi leksemami zmian fonetycznych. ''-Vm'' jest obecnie standardowym toponimicznym sufiksem oznaczającym region zamieszkały przez jakiś lud i pojawia się zarówno w nazwach mitologicznych, jak i rzeczywistych (np. ''Hîrurûm'' „[[Erutia]]” czy ''Olem'' „[[Olsenia]]”), a także kognatem słowa ''mîr'', nadal oznaczającego po prostu „człowiek”. Etymologiczna relacja między tymi dwoma elementami nie funkcjonuje jednak w tarejskiej świadomości językowej. | + | Najstarszą nazwą zanotowaną w tarejskich dokumentach jest ''Tilharenamer'', forma sugerująca związek z [[języki nuweńskie|pranuweńskimi]] leksemami *tēl „wieża” (por. [[język azeński|az.]] {{nuw|ᛏᛖᛚ|zel|miasto}}, [[język hareński|har.]] {{nuw|ᛏᛖᛚ|tel|wieża}}), *garīno „stary” (por. har. {{nuw|ᚺᚪᚱᛖᚼᚾ|cha'rehn|członek starszyzny, mędrzec}}) i *mēra „człowiek” (rdzeń obecny we wszystkich językach nuweńskich). Jeśli teoria o nuweńskim pochodzeniu języka tarejskiego jest prawdziwa, należałoby nazwę tę tłumaczyć jako „lud starych wież”. Nazwa została przeniesiona na państwo w miarę zacierających etymologiczny związek z powyższymi leksemami zmian fonetycznych. ''-Vm'' jest obecnie standardowym toponimicznym sufiksem oznaczającym region zamieszkały przez jakiś lud i pojawia się zarówno w nazwach mitologicznych, jak i rzeczywistych (np. Ϩⲏⲣⲩⲣⲱⲙ ''Hîrurûm'' „[[Erutia]]” czy Ⲟⲗⲉⲙ ''Olem'' „[[Olsenia]]”), a także kognatem słowa ⲙⲏⲣ ''mîr'', nadal oznaczającego po prostu „człowiek”. Etymologiczna relacja między tymi dwoma elementami nie funkcjonuje jednak w tarejskiej świadomości językowej. |
Motyw mitycznej krainy o zbliżonych do Tarum nazwach pojawia się w wielu mitologiach świata, a jej lokalizacja pokrywa się w dużym stopniu z jego wschodnimi regionami. Nie jest jednak pewne, czy wszystkie te nazwy współdzielą pochodzenie z obecnym organizmem państwowym. Przykłady takich nazw to np. [[język staroajdyniriański|staroajdyniriańskie]] ''Thaiŝvānıer'', [[język ajdyniriański|współczesne]] ''Taiŝvahnir'' „kraina ametystu” czy [[język qin|qin]] {{qin|绀陆|tiêluòr<u>í</u>n|purpurowy brzeg}}. | Motyw mitycznej krainy o zbliżonych do Tarum nazwach pojawia się w wielu mitologiach świata, a jej lokalizacja pokrywa się w dużym stopniu z jego wschodnimi regionami. Nie jest jednak pewne, czy wszystkie te nazwy współdzielą pochodzenie z obecnym organizmem państwowym. Przykłady takich nazw to np. [[język staroajdyniriański|staroajdyniriańskie]] ''Thaiŝvānıer'', [[język ajdyniriański|współczesne]] ''Taiŝvahnir'' „kraina ametystu” czy [[język qin|qin]] {{qin|绀陆|tiêluòr<u>í</u>n|purpurowy brzeg}}. | ||
== Symbole == | == Symbole == | ||
− | + | Tarum nie posiada zdefiniowanych symboli narodowych; ich funkcje spełnia pieczęć królewska, przedstawiająca przeplatające się trykwetry wpisane w okrąg, co symbolizuje przenikanie się tego, co ludzkie z tym, co boskie w osobie tarejskiego monarchy. Wzór pieczęci często malowany jest na tarczach – wtedy symbol jest złoty bądź słonecznożółty, a tło – ciemnoniebieskie. W ten sposób powstała także bandera handlowa Tarum, stosująca to samo wzornictwo i kolorystykę, którą powszechnie identyfikuje się z flagą tego królestwa. Użycie trykwetrów w lokalnej symbolice jest bardzo stare, a wzór pieczęci został ustalony w czasach przed spisaną historią i jako jeden z symboli boskości władcy nie podlega żadnym modyfikacjom czy zmianom. Pojedyńczy trykwetr często widuje się w formie graweru na biżuterii czy zdobień architektonicznych. | |
Wskazuje się na podobieństwo kształtu połączonych trykwetrów do [[Azenia|azeńskiej]] gwiazdy, co z jednej strony potwierdziłoby wspólną, [[Nuwenowie|nuweńską]] genezę [[Tarejowie|Tarejów]], a jednocześnie zaprzeczyłoby teorii o rzekomo [[bohenizm|bohenistycznym]], a więc [[cywilizacja Qin|qińskim]] – obcym, pochodzeniu narodowego symbolu Azenii. | Wskazuje się na podobieństwo kształtu połączonych trykwetrów do [[Azenia|azeńskiej]] gwiazdy, co z jednej strony potwierdziłoby wspólną, [[Nuwenowie|nuweńską]] genezę [[Tarejowie|Tarejów]], a jednocześnie zaprzeczyłoby teorii o rzekomo [[bohenizm|bohenistycznym]], a więc [[cywilizacja Qin|qińskim]] – obcym, pochodzeniu narodowego symbolu Azenii. | ||
== Ustrój == | == Ustrój == | ||
− | Ustrój | + | Ustrój Tarum można by nazwać „teokracją absolutną”. Władzę sprawuje tutaj Król (Ϩⲁⲗⲣⲁⲛ ''Halran'', {{IPA|[ˈɣɑl.rɑn̥]}}), którego postrzega się jako ucieleśnienie jednego z jedenastu bóstw tarejskiego panteonu. Ustalenie, którego bóstwa inkarnacją jest monarcha, spoczywa na Arcykapłanie (Ⲁⲇⲁⲡⲱⲣ ''Adapûr'', {{IPA|[ɑˈðɑ.pʉr]}}, dosł. „ręka boga”), któremu zostaje to objawione w trakcie hipnotyczno-narkotycznego transu, któremu oddaje się on w dniu, w którym aktualnie panujący monarcha wyznaczy swojego następcę. Królem Tarum może być zarówno mężczyzna, jak i kobieta; bóstwa tarejskie, chociaż często wyobrażane w duchu tradycyjnego postrzegania płci, są płci pozbawione. Z tego też powodu, Król, niezależnie od swojej płci biologicznej, może być ucieleśnieniem każdego z bogów. Podobnie jak w innych krajach Wschodu, boskość Króla jest jednym z niepowtarzalnych dogmatów państwowych legitymizujących jego władzę. Władza w rękach Króla jest absolutna, jednak nie tyraniczna; sam monarcha ma niewiele do czynienia bezpośrednio z poddanymi, ponieważ to Arcykapłan jest pośrednikiem między nim, a ludem Tarum. |
− | Słowa Króla zazwyczaj są interpretowane i wcielane w życie przez organ pomocniczy, nazywany Wysoką Radą (''Marda''). W skład Wysokiej Rady wchodzi Arcykapłan oraz przywódcy wszystkich eparchii i przedstawiciele wszystkich stanów. Obrady Wysokiej Rady odbywają się zawsze z udziałem Króla, który ma prawo do zawetowania jej ustaleń, oraz do interwencji, gdyby interpretacje rady były jego zdaniem błędne. Rada zbiera się zwykle w świątyni w Tarnipalu, a jej ustalenia są przekazywane ludowi poprzez jej uczestników. | + | Słowa Króla zazwyczaj są interpretowane i wcielane w życie przez organ pomocniczy, nazywany Wysoką Radą (Ⲙⲁⲣⲇⲁ ''Marda'', {{IPA|[ˈmɑr.dɑ]}}). W skład Wysokiej Rady wchodzi Arcykapłan oraz przywódcy wszystkich eparchii i przedstawiciele wszystkich stanów. Obrady Wysokiej Rady odbywają się zawsze z udziałem Króla, który ma prawo do zawetowania jej ustaleń, oraz do interwencji, gdyby interpretacje rady były jego zdaniem błędne. Rada zbiera się zwykle w świątyni w Tarnipalu, a jej ustalenia są przekazywane ludowi poprzez jej uczestników. |
− | Władza świecka i duchowa nie jest w Tarum rozdzielona także na poziomie lokalnym; na czele każdej z siedmiu eparchii stoi Kapłan (''Adaraht'', dosłownie „wysłannik boga”), który jest także lokalnym przewodnikiem duchowym. Arystokracja ''sensu stricto'' nie istnieje, a jej szlachecko-rycerska namiastka nie posiada żadnej znaczącej politycznie roli, stojąc na równi z rzemieślnikami i kupcami, a ponad chłopstwem. Zmiana stanu jest w Tarum możliwa – dotyczy to także chłopstwa – na zasadzie społecznego konsensu. Wyjątkiem jest faktyczny awans społeczny do kasty duchowieństwa: kapłaństwo samo poszukuje potencjalnych kandydatów wśród osób wszystkich stanów i kieruje je na skomplikowane szkolenia przygotowawcze do szkoły kapłańskiej w mieście Assalbalnit. Jego ukończenie oznacza dołączenie do duchowieństwa, ale nie zerwanie więzów ze społecznością, z której kandydat się wywodzi: kariera w klerze rozpoczyna się od najniższego, parafialnego szczebla. | + | Władza świecka i duchowa nie jest w Tarum rozdzielona także na poziomie lokalnym; na czele każdej z siedmiu eparchii stoi Kapłan (Ⲁⲇⲁⲣⲁϩⲧ ''Adaraht'', {{IPA|[ɑˈðɑ.rɑht]}}, dosłownie „wysłannik boga”), który jest także lokalnym przewodnikiem duchowym. Arystokracja ''sensu stricto'' nie istnieje, a jej szlachecko-rycerska namiastka nie posiada żadnej znaczącej politycznie roli, stojąc na równi z rzemieślnikami i kupcami, a ponad chłopstwem. Zmiana stanu jest w Tarum możliwa – dotyczy to także chłopstwa – na zasadzie społecznego konsensu. Wyjątkiem jest faktyczny awans społeczny do kasty duchowieństwa: kapłaństwo samo poszukuje potencjalnych kandydatów wśród osób wszystkich stanów i kieruje je na skomplikowane szkolenia przygotowawcze do szkoły kapłańskiej w mieście Assalbalnit. Jego ukończenie oznacza dołączenie do duchowieństwa, ale nie zerwanie więzów ze społecznością, z której kandydat się wywodzi: kariera w klerze rozpoczyna się od najniższego, parafialnego szczebla. |
=== Podział administracyjny === | === Podział administracyjny === | ||
− | Tarum dzieli się na siedem eparchii (''Hînasal''), które podzielone są na parafie. Liczba parafii jest zmienna i zależy głównie od ewolucji sieci osadniczej. Tylko miasto może być stolicą eparchii, nie musi to być jednak największe miasto danego regionu. Siedzibą parafii może być zarówno miasto, jak i wieś. Każda parafia poświęcona jest konkretnemu bóstwu, ku którego czci świątynia jest głównym ośrodkiem kultu. Jeśli Król zostanie uznany za wcielenie boga-patrona parafii, oznacza to zazwyczaj szereg festynów i zabaw, zwiastujących pomyślność dla danego obszaru. | + | Tarum dzieli się na siedem eparchii (Ϩⲏⲛⲁⲥⲁⲗ ''Hînasal'', {{IPA|[ɣɨˈnɑ.sɑl]}}), które podzielone są na parafie. Liczba parafii jest zmienna i zależy głównie od ewolucji sieci osadniczej. Tylko miasto może być stolicą eparchii, nie musi to być jednak największe miasto danego regionu. Siedzibą parafii może być zarówno miasto, jak i wieś. Każda parafia poświęcona jest konkretnemu bóstwu, ku którego czci świątynia jest głównym ośrodkiem kultu. Jeśli Król zostanie uznany za wcielenie boga-patrona parafii, oznacza to zazwyczaj szereg festynów i zabaw, zwiastujących pomyślność dla danego obszaru. |
Dwa obszary są wyłączone z jurysdykcji eparchialnej i zarządzane na miejscu. Są to: stolica państwa Tarnipal oraz wyspa Hûmnapal, położona w znacznym oddaleniu od wybrzeży kraju. Poniższa lista przedstawia wszystkie jednostki administracyjne najwyższego szczebla. | Dwa obszary są wyłączone z jurysdykcji eparchialnej i zarządzane na miejscu. Są to: stolica państwa Tarnipal oraz wyspa Hûmnapal, położona w znacznym oddaleniu od wybrzeży kraju. Poniższa lista przedstawia wszystkie jednostki administracyjne najwyższego szczebla. | ||
; Obszary specjalne | ; Obszary specjalne | ||
− | # [[Tarnipal]] — władza sprawowana bezpośrednio przez Arcykapłana. | + | # [[Tarnipal]] (Ⲧⲁⲣⲛⲓⲡⲁⲗ, {{IPA|[tɑrˈni.pɑl]}}) — władza sprawowana bezpośrednio przez Arcykapłana. |
− | # [[Hûmnapal]] — władza sprawowana przez Radę Naczelną szkoły kapłańskiej w [[Assalbalnit]]. | + | # [[Hûmnapal]] (Ϩⲱⲙⲛⲁⲡⲁⲗ, {{IPA|[ɣʉmˈnɑ.pɑl]}}) — władza sprawowana przez Radę Naczelną szkoły kapłańskiej w [[Assalbalnit]] (Ⲁⲋⲥⲁⲗⲃⲁⲗⲛⲓⲧ, {{IPA|[ˌɑ.sːɑlˈbɑl.nit]}}). |
; Eparchie | ; Eparchie | ||
− | # [[Ashalnipal]] — siedziba: [[Telashalu]] | + | # [[Ashalnipal]] (Ⲁϣⲁⲗⲛⲓⲡⲁⲗ, {{IPA|[ˌɑ.ʃɑlˈni.pɑl]}}) — siedziba: [[Telashalu]] (Ⲧⲉⲗⲁϣⲁⲗⲩ, {{IPA|[ˌte̞.lɑˈʃɑ.lu]}}) |
− | # [[Assarmiddan]] — siedziba: [[Zaintîralis]] | + | # [[Assarmiddan]] (Ⲁⲋⲥⲁⲣⲙⲓⲇⲇⲁⲛ, {{IPA|[ˌɑ.sːɑrˈmi.dːɑn̥]}}) — siedziba: [[Zaintîralis]] (Ⲍⲁⲓⲛⲧⲏⲣⲁⲗⲓⲥ, {{IPA|[ˌzæn̥.tɨˈrɑ.lis]}}) |
− | # [[Balfûr]] — siedziba [[Telbalfu]], największe miasto: [[Balbarûn]] | + | # [[Balfûr]] (Ⲃⲁⲗϥⲱⲣ, {{IPA|[ˈbɑl.fʉr]}}) — siedziba [[Telbalfu]] (Ⲧⲉⲗⲃⲁⲗϥⲩ, {{IPA|[ˌte̞lˈbɑl.fu]}}), największe miasto: [[Balbarûn]] (Ⲃⲁⲗⲃⲁⲣⲱⲛ, {{IPA|[ˌbɑlˈbɑ.rʉn̥]}}) |
− | # [[Esutanûshpi]] — siedziba [[Esutanûrtus]], największe miasto: [[Esutanûrpal]] | + | # [[Esutanûshpi]] (Ⲉⲥⲩⲧⲁⲛⲩϣⲡⲓ {{IPA|[ˌe̞.su.tɑˈnʉʃ.pi]}}) — siedziba [[Esutanûrtus]] (Ⲉⲥⲩⲧⲁⲛⲱⲣⲧⲩⲥ, {{IPA|[ˌe̞.su.tɑˈnʉr.tus]}}), największe miasto: [[Esutanûrpal]] (Ⲉⲥⲩⲧⲁⲛⲱⲣⲡⲁⲗ, {{IPA|[ˌe̞.su.tɑˈnʉr.pɑl]}}) |
− | # [[Mafelnanit]] — siedziba [[Khartallaku]] | + | # [[Mafelnanit]] (Ⲙⲁϥⲉⲗⲛⲁⲛⲓⲧ, {{IPA|[ˌmɑ.fe̞lˈnɑ.nit]}}) — siedziba [[Khartallaku]] (Ⲭⲁⲣⲧⲁϯⲗⲁⲕⲩ, {{IPA|[ˌkʰɑr.tɑˈlːɑ.ku]}}) |
− | # [[Telassero]] — siedziba [[Kushtashpal]], największe miasto: [[Telassero (miasto)|Telassero]] | + | # [[Telassero]] (Ⲧⲉⲗⲁⲋⲥⲉⲣⲟ, {{IPA|[ˌte̞.lɑˈsːe̞.ro̞]}}) — siedziba [[Kushtashpal]] (Ⲕⲩϣⲧⲁϣⲡⲁⲗ, {{IPA|[ˌkuʃˈtɑʃ.pɑl]}}), największe miasto: [[Telassero (miasto)|Telassero]] (Ⲧⲉⲗⲁⲋⲥⲉⲣⲟ, {{IPA|[ˌte̞.lɑˈsːe̞.ro̞]}}) |
− | # [[Yansinibibi]] — siedziba [[Ibanit]] | + | # [[Yansinibibi]] (Ⲓⲁⲛⲥⲓⲛⲓⲃⲓⲃⲓ, {{IPA|[ˌjɑn̥.si.niˈβi.βi]}}) — siedziba [[Ibanit]] (Ⲓⲃⲁⲛⲓⲧ, {{IPA|[ˌiˈβɑ.nit]}}) |
=== Polityka zagraniczna === | === Polityka zagraniczna === | ||
− | Aż do [[kalendarze Kyonu|7993]] roku Tarum było niemalże całkowicie zamknięte na jakiekolwiek rozbudowane kontakty zagraniczne. Chociaż zbłąkane w tarejskich lasach karawany, którym zdarzało się mylić drogę z [[Olsenia|Olsenii]] do [[Ajdynir]]u były przyjmowane z pewnym zaciekawieniem, przez wiele wieków nie decydowano się na otwarcie jakichkolwiek kanałów dyplomatycznej komunikacji z żadnym z innych krajów. Izolacji Tarum sprzyjało z jednej strony położenie geograficzne: znaczną część kraju pokrywają gęste, wilgotne lasy deszczowe, a z drugiej strony sytuacja polityczna: sąsiednie plemiona [[Jalżpowie|Jalżpów]], [[Kuniecy|Kunieców]] czy [[Punyszowie|Punyszów]], które nigdy nie wytworzyły państwowych organizacji, nie byli i nie są faktycznymi politycznymi sąsiadami – nawet gdyby chęci do intensywniejszego kontaktu były, nie bardzo było wiadomo dokąd i do kogo kierować posłów. Jedynie dwa portowe miasta: [[Telassero (miasto)|Telassero]] na północnym wybrzeżu i [[Esutanûrpal]] na południowym, były faktycznie otwarte na cudzoziemców. Dość powiedzieć, że w spisanej historii Tarum nie było nigdy konfliktu zbrojnego z innym państwem. | + | Aż do [[kalendarze Kyonu|7993]] roku Tarum było niemalże całkowicie zamknięte na jakiekolwiek rozbudowane kontakty zagraniczne. Chociaż zbłąkane w tarejskich lasach karawany, którym zdarzało się mylić drogę z [[Olsenia|Olsenii]] do [[Ajdynir]]u były przyjmowane z pewnym zaciekawieniem, przez wiele wieków nie decydowano się na otwarcie jakichkolwiek kanałów dyplomatycznej komunikacji z żadnym z innych krajów. Izolacji Tarum sprzyjało z jednej strony położenie geograficzne: znaczną część kraju pokrywają gęste, wilgotne lasy deszczowe, a z drugiej strony sytuacja polityczna: sąsiednie plemiona [[Jalżpowie|Jalżpów]], [[Kuniecy|Kunieców]] czy [[Punyszowie|Punyszów]], które nigdy nie wytworzyły państwowych organizacji, nie byli i nie są faktycznymi politycznymi sąsiadami – nawet gdyby chęci do intensywniejszego kontaktu były, nie bardzo było wiadomo dokąd i do kogo kierować posłów. Jedynie dwa portowe miasta: [[Telassero (miasto)|Telassero]] na północnym wybrzeżu i [[Esutanûrpal]] na południowym, były faktycznie otwarte na cudzoziemców. Dość powiedzieć, że w spisanej historii Tarum nie było nigdy konfliktu zbrojnego z innym państwem., |
W 7993 zdecydowano o otwarciu się na innych. Kontakt nawiązano w pierwszej kolejności z nieodległą [[Monarchia Olsów|Monarchią Olsów]], a następnie z [[Erutia|Erutią]]. Dotarto także do [[Ajdynir]]u i do brzegów [[Muria|Murii]]. Tarejscy odkrywcy są przyjmowani z zaciekawieniem a cudzoziemcy przybywają zobaczyć ametystowe królestwo. Póki co, nie przełożyło się to jednak na żadne formalne deklaracje o sojuszach czy politycznej rywalizacji. | W 7993 zdecydowano o otwarciu się na innych. Kontakt nawiązano w pierwszej kolejności z nieodległą [[Monarchia Olsów|Monarchią Olsów]], a następnie z [[Erutia|Erutią]]. Dotarto także do [[Ajdynir]]u i do brzegów [[Muria|Murii]]. Tarejscy odkrywcy są przyjmowani z zaciekawieniem a cudzoziemcy przybywają zobaczyć ametystowe królestwo. Póki co, nie przełożyło się to jednak na żadne formalne deklaracje o sojuszach czy politycznej rywalizacji. | ||
+ | |||
+ | == Historia == | ||
+ | Początki Tarum nie są znane, ponieważ tradycje kronikarskie w tym państwie nie są długie. Pokrewieństwo językowe z [[Nuwenowie|Nuwenami]], biały kolor skóry, jak również mit o powstaniu człowieka, zakładający, że wszyscy Tarejowie są „Dziećmi Morza” (Ⲛⲁⲛⲥⲁⲗⲏⲛ, ''Nansalîn''), sugeruje jednak, że mieszkańcy tego regionu wywodzą się z innej części świata, a ich obecność na terenie wschodniego Kyonu jest rezultatem migracji z północy – być może z terenów [[Harensuran]]u lub [[Muria|Murii]]. Istnieje spore prawdopodobieństwo, że przed Tarejami istniała tutaj inna cywilizacja, która najpewniej wyginęła przed ich przybyciem albo została przez nich zasymilowana. | ||
+ | |||
+ | Pierwsze źródła pisane, w których określenie ''Tarum'' dotyczy faktycznie państwa, a nie krainy mitologicznej, pochodzą z [[Szyszenia|Szyszenii]], z okolic roku [[kalendarze Kyonu|4500]]. Mówi się tam o tajemniczym mieście portowym położonym w delcie, na zachód od [[Uelo]], w którym budynki mają „lśniące ściany, które błyszczą purpurą w świetle księżyca”. Miastem tym musiał być Esutanûrpal, uważa się go bowiem za najstarsze z miast Tarum, a ponadto było ono – jako jedyne w kraju – zawsze i w całości otwarte dla obcokrajowców (Telassero było ''de facto'' zamknięte; cudzoziemcy mieli wstęp tylko do dzielnicy portowej). Faktycznie, pod egzonimem ''Īxuħt̩ą ñu répāl̩'' [i̋ʃuħtˤɐ̃ ŋȕ répɐ̋lˤ] pojawia się ono po raz pierwszy w źródłach w roku 4753. | ||
+ | |||
+ | Dalsze dzieje Tarum są słabo znane. Wiadomo, że w latach ok. 5100-5200 miała tam miejsce krwawa wojna domowa, która zakończyła się rozbiciem dzielnicowym, którego pokłosiem w dużej mierze jest dzisiejszy podział na eparchie. Księstwo Esutanûshpi nawiązywało kontakty handlowe i dyplomatyczne z Olsami i innymi ludami z regionu, jednak ponowna unifikacja królestwa pod berłem bardziej konserwatywnych – a przy tym bardziej odległych geograficznie władców Assarmidanu doprowadziła do ponownego ograniczenia wzajemnego dialogu do prostej wymiany handlowej, często odbywającej się zresztą nie w Esutanûrpalu, ale bezpośrednio na morzu. | ||
+ | |||
+ | Decyzję o otwarciu na świat, podjętą w 7993, mieszkańcy przyjęli raczej bezemocjonalnie. Lokalni kronikarze nazwali to „ostrożnym entuzjazmem”, motywując postawę Tarejów faktem, że dotąd bezpośredni kontakt mieli tylko z ludźmi utożsamiającymi się z okolicznymi plemionami, o niższym poziomie zaawansowania technologicznego i społecznego. Wizyty z innych krain były zawsze sporadyczne i z punktu widzenia mieszkańca eparchii bez żadnego znaczenia. Najbardziej zainteresowani nowymi możliwościami są mieszkańcy miast portowych. Zaawansowane prace trwają zarówno w dawnych miastach otwartych, jak i pozostałych, mające na celu unowocześnienie infrastruktury i godne podejmowanie powracających z misji eksploracyjnych marynarzy, jak i wysłanników z zagranicy. Tarum wkroczyło w wiek odkryć. | ||
+ | |||
+ | == Geografia == | ||
+ | === Położenie i ukształtowanie powierzchni === | ||
+ | [[Plik:Assurnabal.jpg|300px|thumb|Widok na Góry Assurnabal]] | ||
+ | Tarum położone jest w południowo-wschodniej części [[Kyon]]u, na północnych krańcach regionu tradycyjnie nazywanego [[Wschód (region)|Wschodem]]. Kraj posiada nieciągłą linię brzegową: na wschodzie ma dostęp do [[Wszechocean]]u poprzez [[Zatoka Assańska|Zatokę Assańską]], natomiast na południowym zachodzie – z [[Morze Panteńskie|Morzem Panteńskim]] poprzez [[Zatoka Kuniecka|Zatokę Kuniecką]]. Wybrzeża zachodnie są znacznie łatwiej dostępne: Zatoka Kuniecka ma pochodzenie deltowo-zalewowe i charakteryzuje się niskimi, zalesionymi brzegami i bardzo sporadycznym występowaniem przykładów zjawiska platformy abrazyjnej. Wraz z przemieszczaniem się na wschód, średnie wysokości rosną, toteż wybrzeże ma charakter raczej klifowy, a skały przybierają charakterystyczny ciemny odcień, świadczący o ich wulkanicznym pochodzeniu. | ||
+ | |||
+ | Najwyższe góry na terenie Tarum, położone w północno-wschodnich regionach [[Góry Assurnabal]] (Ⲁⲋⲥⲩⲣⲛⲁⲁⲗ), osiągają wysokości nie przekraczające 1 800 m n.p.m.; najwyższy szczyt kraju, góra [[Pundalmus]] (Ⲡⲩⲛⲇⲁⲗⲙⲩⲥ), mierzy 1 769 m n.p.m. – zbliżone wysokości posiadają pozostałe szczyty masywu. W innych regionach dominuje krajobraz pagórkowato-podgórski. Tarum jest krajem o dużym współczynniku lesistości, jednak działalność ludzka związana z uwalnianiem terenu pod uprawy, jak również intensywnie prowadzoną gospodarką drzewną, nie pozostaje bez efektu dla lokalnych ekosystemów. | ||
+ | |||
+ | Sieć hydrologiczna Tarum jest bardzo rozbudowana, co wprost wynika z ukształtowania terenu i warunków atmosferycznych na terenie kraju. Z tego też powodu mierzenie długości rzek czy potoków jest bardzo trudne – nie ustalono, która z rzek jest najdłuższa. Bezsprzecznie tytuł królowej rzek należy się rzece [[Esutanus]] (Ⲉⲥⲩⲧⲁⲛⲩⲥ), wpadającej do Zatoki Kunieckiej – chociaż jej źródeł nigdy nie odkryto – znajdują się najpewniej w bezludnych lasach między Tarum a Erutią, ilość niesionej przez nią wody i rozmiar u ujścia pozwalają stwierdzić, że żadna inna tarejska rzeka nie może się z nią równać. | ||
+ | |||
+ | === Klimat === | ||
+ | Praktycznie całe Tarum charakteryzuje się klimatem subtropikalnym wilgotnym (''Cfa'' w klasyfikacji Köppena), przechodzącym w śródziemnomorski (''Csa'') bliżej Zatoki Kunieckiej. Lata są gorące, a zimy raczej łagodne – śnieg zdarza się wyłącznie w najwyższych partiach Gór Assurnabal, w których występuje silniejszy wpływ klimatu kontynentalnego wilgotnego (''Dfa''). Pora sucha jest krótka, miejscowo zanikająca. Klimat Tarum jest trochę cieplejszy, niż spodziewany na tej szerokości geograficznej, z powodu silnych ciepłych prądów oceanicznych z jednej strony, a z drugiej napływu ciepłych mas powietrza z północy. Średnie roczne temperatury wahają się od 8,1°C w górnych partiach Assurnabalu, przez 17-19°C w rejonach Zatoki Kunieckiej i wybrzeży wschodnich, aż do około 26°C dla centralnych obszarów lasów deszczowych. | ||
+ | |||
+ | === Bioróżnorodność === | ||
== Zobacz też == | == Zobacz też == |
Aktualna wersja na dzień 01:11, 5 lut 2018
|
Tarum (Ⲑⲁⲣⲱⲙ Tharûm, [ˈtʰɑ.rʉm̥]), urzędowo Królestwo Tarum (ⲓ⳿Ϧⲁⲗⲁ ⲓ⳿Ⲑⲁⲣⲱⲙⲓ i-Hala i-Tharûmi, [iˈɣɑ.lɑ.iˈ tʰɑ.rʉ.mi]) — państwo zlokalizowane na północnych ekstremach wschodniego Kyonu. Tarum przez wiele wieków pozostawało w praktycznie całkowitej izolacji od reszty świata i dopiero od niedawna stopniowo otwiera się na kontakty zagraniczne. Tarum posiada charakterystyczny ustrój, w którym władza podzielona jest między monarchę, który jest uznawany za boga i ziemskiego wysłannika panteonu, a pierwszego kapłana, który jest pośrednikiem między władcą a ludem. Stolicą Tarum jest miasto Tarnipal (Ⲧⲁⲣⲛⲓⲡⲁⲗ), znane ze swoich widocznych z daleka ametystowych zdobień budynków.
Dzieje Tarum nie są dokładnie poznane; zniekształcenia tej nazwy pojawiają się w kyońskich mitologiach: Tlarin, Tiloharino, Tharu, Therum i opisują na poły mityczną krainę dobrobytu i bogactwa. Jedną z teorii jest to, że pospolity w regionie, a więc bardzo tani ametyst wykorzystywany w lokalnej sztuce i architekturze wzięto za cenny materiał o wartości równej złotu, a geograficzna izolacja kraju i panujący w nim kult władcy sprzyjały zniekształceniom opowieści snutych przez podróżników. Tarum nigdy nie było w stanie wojny z żadnym innym krajem i koncentrowało się zawsze na eksploracji relatywnie wąskiego pasa ziemi sięgającego wiele kilometrów w głąb kontynentu. Władza Tarum poza miastami i większymi obszarami rolniczymi jest nominalna: w dżungli najzwyczajniej w świecie nie ma komu jej kontestować.
Logicznym kierunkiem zainteresowań Tarum jest obecnie Olsenia i zależne od niej państwa; próby kontaktu podejmowane są także z Erutią na północy.
Nazwa
Najstarszą nazwą zanotowaną w tarejskich dokumentach jest Tilharenamer, forma sugerująca związek z pranuweńskimi leksemami *tēl „wieża” (por. az. ᛏᛖᛚ zel „miasto”, har. ᛏᛖᛚ tel „wieża”), *garīno „stary” (por. har. ᚺᚪᚱᛖᚼᚾ cha'rehn „członek starszyzny, mędrzec”) i *mēra „człowiek” (rdzeń obecny we wszystkich językach nuweńskich). Jeśli teoria o nuweńskim pochodzeniu języka tarejskiego jest prawdziwa, należałoby nazwę tę tłumaczyć jako „lud starych wież”. Nazwa została przeniesiona na państwo w miarę zacierających etymologiczny związek z powyższymi leksemami zmian fonetycznych. -Vm jest obecnie standardowym toponimicznym sufiksem oznaczającym region zamieszkały przez jakiś lud i pojawia się zarówno w nazwach mitologicznych, jak i rzeczywistych (np. Ϩⲏⲣⲩⲣⲱⲙ Hîrurûm „Erutia” czy Ⲟⲗⲉⲙ Olem „Olsenia”), a także kognatem słowa ⲙⲏⲣ mîr, nadal oznaczającego po prostu „człowiek”. Etymologiczna relacja między tymi dwoma elementami nie funkcjonuje jednak w tarejskiej świadomości językowej.
Motyw mitycznej krainy o zbliżonych do Tarum nazwach pojawia się w wielu mitologiach świata, a jej lokalizacja pokrywa się w dużym stopniu z jego wschodnimi regionami. Nie jest jednak pewne, czy wszystkie te nazwy współdzielą pochodzenie z obecnym organizmem państwowym. Przykłady takich nazw to np. staroajdyniriańskie Thaiŝvānıer, współczesne Taiŝvahnir „kraina ametystu” czy qin 绀陆 tiêluòrín „purpurowy brzeg”.
Symbole
Tarum nie posiada zdefiniowanych symboli narodowych; ich funkcje spełnia pieczęć królewska, przedstawiająca przeplatające się trykwetry wpisane w okrąg, co symbolizuje przenikanie się tego, co ludzkie z tym, co boskie w osobie tarejskiego monarchy. Wzór pieczęci często malowany jest na tarczach – wtedy symbol jest złoty bądź słonecznożółty, a tło – ciemnoniebieskie. W ten sposób powstała także bandera handlowa Tarum, stosująca to samo wzornictwo i kolorystykę, którą powszechnie identyfikuje się z flagą tego królestwa. Użycie trykwetrów w lokalnej symbolice jest bardzo stare, a wzór pieczęci został ustalony w czasach przed spisaną historią i jako jeden z symboli boskości władcy nie podlega żadnym modyfikacjom czy zmianom. Pojedyńczy trykwetr często widuje się w formie graweru na biżuterii czy zdobień architektonicznych.
Wskazuje się na podobieństwo kształtu połączonych trykwetrów do azeńskiej gwiazdy, co z jednej strony potwierdziłoby wspólną, nuweńską genezę Tarejów, a jednocześnie zaprzeczyłoby teorii o rzekomo bohenistycznym, a więc qińskim – obcym, pochodzeniu narodowego symbolu Azenii.
Ustrój
Ustrój Tarum można by nazwać „teokracją absolutną”. Władzę sprawuje tutaj Król (Ϩⲁⲗⲣⲁⲛ Halran, [ˈɣɑl.rɑn̥]), którego postrzega się jako ucieleśnienie jednego z jedenastu bóstw tarejskiego panteonu. Ustalenie, którego bóstwa inkarnacją jest monarcha, spoczywa na Arcykapłanie (Ⲁⲇⲁⲡⲱⲣ Adapûr, [ɑˈðɑ.pʉr], dosł. „ręka boga”), któremu zostaje to objawione w trakcie hipnotyczno-narkotycznego transu, któremu oddaje się on w dniu, w którym aktualnie panujący monarcha wyznaczy swojego następcę. Królem Tarum może być zarówno mężczyzna, jak i kobieta; bóstwa tarejskie, chociaż często wyobrażane w duchu tradycyjnego postrzegania płci, są płci pozbawione. Z tego też powodu, Król, niezależnie od swojej płci biologicznej, może być ucieleśnieniem każdego z bogów. Podobnie jak w innych krajach Wschodu, boskość Króla jest jednym z niepowtarzalnych dogmatów państwowych legitymizujących jego władzę. Władza w rękach Króla jest absolutna, jednak nie tyraniczna; sam monarcha ma niewiele do czynienia bezpośrednio z poddanymi, ponieważ to Arcykapłan jest pośrednikiem między nim, a ludem Tarum.
Słowa Króla zazwyczaj są interpretowane i wcielane w życie przez organ pomocniczy, nazywany Wysoką Radą (Ⲙⲁⲣⲇⲁ Marda, [ˈmɑr.dɑ]). W skład Wysokiej Rady wchodzi Arcykapłan oraz przywódcy wszystkich eparchii i przedstawiciele wszystkich stanów. Obrady Wysokiej Rady odbywają się zawsze z udziałem Króla, który ma prawo do zawetowania jej ustaleń, oraz do interwencji, gdyby interpretacje rady były jego zdaniem błędne. Rada zbiera się zwykle w świątyni w Tarnipalu, a jej ustalenia są przekazywane ludowi poprzez jej uczestników.
Władza świecka i duchowa nie jest w Tarum rozdzielona także na poziomie lokalnym; na czele każdej z siedmiu eparchii stoi Kapłan (Ⲁⲇⲁⲣⲁϩⲧ Adaraht, [ɑˈðɑ.rɑht], dosłownie „wysłannik boga”), który jest także lokalnym przewodnikiem duchowym. Arystokracja sensu stricto nie istnieje, a jej szlachecko-rycerska namiastka nie posiada żadnej znaczącej politycznie roli, stojąc na równi z rzemieślnikami i kupcami, a ponad chłopstwem. Zmiana stanu jest w Tarum możliwa – dotyczy to także chłopstwa – na zasadzie społecznego konsensu. Wyjątkiem jest faktyczny awans społeczny do kasty duchowieństwa: kapłaństwo samo poszukuje potencjalnych kandydatów wśród osób wszystkich stanów i kieruje je na skomplikowane szkolenia przygotowawcze do szkoły kapłańskiej w mieście Assalbalnit. Jego ukończenie oznacza dołączenie do duchowieństwa, ale nie zerwanie więzów ze społecznością, z której kandydat się wywodzi: kariera w klerze rozpoczyna się od najniższego, parafialnego szczebla.
Podział administracyjny
Tarum dzieli się na siedem eparchii (Ϩⲏⲛⲁⲥⲁⲗ Hînasal, [ɣɨˈnɑ.sɑl]), które podzielone są na parafie. Liczba parafii jest zmienna i zależy głównie od ewolucji sieci osadniczej. Tylko miasto może być stolicą eparchii, nie musi to być jednak największe miasto danego regionu. Siedzibą parafii może być zarówno miasto, jak i wieś. Każda parafia poświęcona jest konkretnemu bóstwu, ku którego czci świątynia jest głównym ośrodkiem kultu. Jeśli Król zostanie uznany za wcielenie boga-patrona parafii, oznacza to zazwyczaj szereg festynów i zabaw, zwiastujących pomyślność dla danego obszaru.
Dwa obszary są wyłączone z jurysdykcji eparchialnej i zarządzane na miejscu. Są to: stolica państwa Tarnipal oraz wyspa Hûmnapal, położona w znacznym oddaleniu od wybrzeży kraju. Poniższa lista przedstawia wszystkie jednostki administracyjne najwyższego szczebla.
- Obszary specjalne
- Tarnipal (Ⲧⲁⲣⲛⲓⲡⲁⲗ, [tɑrˈni.pɑl]) — władza sprawowana bezpośrednio przez Arcykapłana.
- Hûmnapal (Ϩⲱⲙⲛⲁⲡⲁⲗ, [ɣʉmˈnɑ.pɑl]) — władza sprawowana przez Radę Naczelną szkoły kapłańskiej w Assalbalnit (Ⲁⲋⲥⲁⲗⲃⲁⲗⲛⲓⲧ, [ˌɑ.sːɑlˈbɑl.nit]).
- Eparchie
- Ashalnipal (Ⲁϣⲁⲗⲛⲓⲡⲁⲗ, [ˌɑ.ʃɑlˈni.pɑl]) — siedziba: Telashalu (Ⲧⲉⲗⲁϣⲁⲗⲩ, [ˌte̞.lɑˈʃɑ.lu])
- Assarmiddan (Ⲁⲋⲥⲁⲣⲙⲓⲇⲇⲁⲛ, [ˌɑ.sːɑrˈmi.dːɑn̥]) — siedziba: Zaintîralis (Ⲍⲁⲓⲛⲧⲏⲣⲁⲗⲓⲥ, [ˌzæn̥.tɨˈrɑ.lis])
- Balfûr (Ⲃⲁⲗϥⲱⲣ, [ˈbɑl.fʉr]) — siedziba Telbalfu (Ⲧⲉⲗⲃⲁⲗϥⲩ, [ˌte̞lˈbɑl.fu]), największe miasto: Balbarûn (Ⲃⲁⲗⲃⲁⲣⲱⲛ, [ˌbɑlˈbɑ.rʉn̥])
- Esutanûshpi (Ⲉⲥⲩⲧⲁⲛⲩϣⲡⲓ [ˌe̞.su.tɑˈnʉʃ.pi]) — siedziba Esutanûrtus (Ⲉⲥⲩⲧⲁⲛⲱⲣⲧⲩⲥ, [ˌe̞.su.tɑˈnʉr.tus]), największe miasto: Esutanûrpal (Ⲉⲥⲩⲧⲁⲛⲱⲣⲡⲁⲗ, [ˌe̞.su.tɑˈnʉr.pɑl])
- Mafelnanit (Ⲙⲁϥⲉⲗⲛⲁⲛⲓⲧ, [ˌmɑ.fe̞lˈnɑ.nit]) — siedziba Khartallaku (Ⲭⲁⲣⲧⲁϯⲗⲁⲕⲩ, [ˌkʰɑr.tɑˈlːɑ.ku])
- Telassero (Ⲧⲉⲗⲁⲋⲥⲉⲣⲟ, [ˌte̞.lɑˈsːe̞.ro̞]) — siedziba Kushtashpal (Ⲕⲩϣⲧⲁϣⲡⲁⲗ, [ˌkuʃˈtɑʃ.pɑl]), największe miasto: Telassero (Ⲧⲉⲗⲁⲋⲥⲉⲣⲟ, [ˌte̞.lɑˈsːe̞.ro̞])
- Yansinibibi (Ⲓⲁⲛⲥⲓⲛⲓⲃⲓⲃⲓ, [ˌjɑn̥.si.niˈβi.βi]) — siedziba Ibanit (Ⲓⲃⲁⲛⲓⲧ, [ˌiˈβɑ.nit])
Polityka zagraniczna
Aż do 7993 roku Tarum było niemalże całkowicie zamknięte na jakiekolwiek rozbudowane kontakty zagraniczne. Chociaż zbłąkane w tarejskich lasach karawany, którym zdarzało się mylić drogę z Olsenii do Ajdyniru były przyjmowane z pewnym zaciekawieniem, przez wiele wieków nie decydowano się na otwarcie jakichkolwiek kanałów dyplomatycznej komunikacji z żadnym z innych krajów. Izolacji Tarum sprzyjało z jednej strony położenie geograficzne: znaczną część kraju pokrywają gęste, wilgotne lasy deszczowe, a z drugiej strony sytuacja polityczna: sąsiednie plemiona Jalżpów, Kunieców czy Punyszów, które nigdy nie wytworzyły państwowych organizacji, nie byli i nie są faktycznymi politycznymi sąsiadami – nawet gdyby chęci do intensywniejszego kontaktu były, nie bardzo było wiadomo dokąd i do kogo kierować posłów. Jedynie dwa portowe miasta: Telassero na północnym wybrzeżu i Esutanûrpal na południowym, były faktycznie otwarte na cudzoziemców. Dość powiedzieć, że w spisanej historii Tarum nie było nigdy konfliktu zbrojnego z innym państwem.,
W 7993 zdecydowano o otwarciu się na innych. Kontakt nawiązano w pierwszej kolejności z nieodległą Monarchią Olsów, a następnie z Erutią. Dotarto także do Ajdyniru i do brzegów Murii. Tarejscy odkrywcy są przyjmowani z zaciekawieniem a cudzoziemcy przybywają zobaczyć ametystowe królestwo. Póki co, nie przełożyło się to jednak na żadne formalne deklaracje o sojuszach czy politycznej rywalizacji.
Historia
Początki Tarum nie są znane, ponieważ tradycje kronikarskie w tym państwie nie są długie. Pokrewieństwo językowe z Nuwenami, biały kolor skóry, jak również mit o powstaniu człowieka, zakładający, że wszyscy Tarejowie są „Dziećmi Morza” (Ⲛⲁⲛⲥⲁⲗⲏⲛ, Nansalîn), sugeruje jednak, że mieszkańcy tego regionu wywodzą się z innej części świata, a ich obecność na terenie wschodniego Kyonu jest rezultatem migracji z północy – być może z terenów Harensuranu lub Murii. Istnieje spore prawdopodobieństwo, że przed Tarejami istniała tutaj inna cywilizacja, która najpewniej wyginęła przed ich przybyciem albo została przez nich zasymilowana.
Pierwsze źródła pisane, w których określenie Tarum dotyczy faktycznie państwa, a nie krainy mitologicznej, pochodzą z Szyszenii, z okolic roku 4500. Mówi się tam o tajemniczym mieście portowym położonym w delcie, na zachód od Uelo, w którym budynki mają „lśniące ściany, które błyszczą purpurą w świetle księżyca”. Miastem tym musiał być Esutanûrpal, uważa się go bowiem za najstarsze z miast Tarum, a ponadto było ono – jako jedyne w kraju – zawsze i w całości otwarte dla obcokrajowców (Telassero było de facto zamknięte; cudzoziemcy mieli wstęp tylko do dzielnicy portowej). Faktycznie, pod egzonimem Īxuħt̩ą ñu répāl̩ [i̋ʃuħtˤɐ̃ ŋȕ répɐ̋lˤ] pojawia się ono po raz pierwszy w źródłach w roku 4753.
Dalsze dzieje Tarum są słabo znane. Wiadomo, że w latach ok. 5100-5200 miała tam miejsce krwawa wojna domowa, która zakończyła się rozbiciem dzielnicowym, którego pokłosiem w dużej mierze jest dzisiejszy podział na eparchie. Księstwo Esutanûshpi nawiązywało kontakty handlowe i dyplomatyczne z Olsami i innymi ludami z regionu, jednak ponowna unifikacja królestwa pod berłem bardziej konserwatywnych – a przy tym bardziej odległych geograficznie władców Assarmidanu doprowadziła do ponownego ograniczenia wzajemnego dialogu do prostej wymiany handlowej, często odbywającej się zresztą nie w Esutanûrpalu, ale bezpośrednio na morzu.
Decyzję o otwarciu na świat, podjętą w 7993, mieszkańcy przyjęli raczej bezemocjonalnie. Lokalni kronikarze nazwali to „ostrożnym entuzjazmem”, motywując postawę Tarejów faktem, że dotąd bezpośredni kontakt mieli tylko z ludźmi utożsamiającymi się z okolicznymi plemionami, o niższym poziomie zaawansowania technologicznego i społecznego. Wizyty z innych krain były zawsze sporadyczne i z punktu widzenia mieszkańca eparchii bez żadnego znaczenia. Najbardziej zainteresowani nowymi możliwościami są mieszkańcy miast portowych. Zaawansowane prace trwają zarówno w dawnych miastach otwartych, jak i pozostałych, mające na celu unowocześnienie infrastruktury i godne podejmowanie powracających z misji eksploracyjnych marynarzy, jak i wysłanników z zagranicy. Tarum wkroczyło w wiek odkryć.
Geografia
Położenie i ukształtowanie powierzchni
Tarum położone jest w południowo-wschodniej części Kyonu, na północnych krańcach regionu tradycyjnie nazywanego Wschodem. Kraj posiada nieciągłą linię brzegową: na wschodzie ma dostęp do Wszechoceanu poprzez Zatokę Assańską, natomiast na południowym zachodzie – z Morzem Panteńskim poprzez Zatokę Kuniecką. Wybrzeża zachodnie są znacznie łatwiej dostępne: Zatoka Kuniecka ma pochodzenie deltowo-zalewowe i charakteryzuje się niskimi, zalesionymi brzegami i bardzo sporadycznym występowaniem przykładów zjawiska platformy abrazyjnej. Wraz z przemieszczaniem się na wschód, średnie wysokości rosną, toteż wybrzeże ma charakter raczej klifowy, a skały przybierają charakterystyczny ciemny odcień, świadczący o ich wulkanicznym pochodzeniu.
Najwyższe góry na terenie Tarum, położone w północno-wschodnich regionach Góry Assurnabal (Ⲁⲋⲥⲩⲣⲛⲁⲁⲗ), osiągają wysokości nie przekraczające 1 800 m n.p.m.; najwyższy szczyt kraju, góra Pundalmus (Ⲡⲩⲛⲇⲁⲗⲙⲩⲥ), mierzy 1 769 m n.p.m. – zbliżone wysokości posiadają pozostałe szczyty masywu. W innych regionach dominuje krajobraz pagórkowato-podgórski. Tarum jest krajem o dużym współczynniku lesistości, jednak działalność ludzka związana z uwalnianiem terenu pod uprawy, jak również intensywnie prowadzoną gospodarką drzewną, nie pozostaje bez efektu dla lokalnych ekosystemów.
Sieć hydrologiczna Tarum jest bardzo rozbudowana, co wprost wynika z ukształtowania terenu i warunków atmosferycznych na terenie kraju. Z tego też powodu mierzenie długości rzek czy potoków jest bardzo trudne – nie ustalono, która z rzek jest najdłuższa. Bezsprzecznie tytuł królowej rzek należy się rzece Esutanus (Ⲉⲥⲩⲧⲁⲛⲩⲥ), wpadającej do Zatoki Kunieckiej – chociaż jej źródeł nigdy nie odkryto – znajdują się najpewniej w bezludnych lasach między Tarum a Erutią, ilość niesionej przez nią wody i rozmiar u ujścia pozwalają stwierdzić, że żadna inna tarejska rzeka nie może się z nią równać.
Klimat
Praktycznie całe Tarum charakteryzuje się klimatem subtropikalnym wilgotnym (Cfa w klasyfikacji Köppena), przechodzącym w śródziemnomorski (Csa) bliżej Zatoki Kunieckiej. Lata są gorące, a zimy raczej łagodne – śnieg zdarza się wyłącznie w najwyższych partiach Gór Assurnabal, w których występuje silniejszy wpływ klimatu kontynentalnego wilgotnego (Dfa). Pora sucha jest krótka, miejscowo zanikająca. Klimat Tarum jest trochę cieplejszy, niż spodziewany na tej szerokości geograficznej, z powodu silnych ciepłych prądów oceanicznych z jednej strony, a z drugiej napływu ciepłych mas powietrza z północy. Średnie roczne temperatury wahają się od 8,1°C w górnych partiach Assurnabalu, przez 17-19°C w rejonach Zatoki Kunieckiej i wybrzeży wschodnich, aż do około 26°C dla centralnych obszarów lasów deszczowych.
Bioróżnorodność
Zobacz też
- Cesarstwa Tiłoharyno – poprzednie państwo w tym miejscu, które zostało wycofane przez opiekuna conworldu.
Ajdynir – Azenia – Ażerimowie – Âng Qo'or – Bolosja – Broci – Buania – Cesarstwo Poitów – Czerachowie – Dynastia Aralezejska – Dżaszir – Dżaugria – Emnaegnir – Erutia – Esmia – Giadur – Harenia – Harrun – Ilirion – Iszaria – Jalżpowie – Kadonia – Kauradowie – Kawelia – Kejren – Kǫl – Kuniecy – Lucja – Merawia – Mitenia – Mokucja – Monarchia Olsów (Olsenia – Surd – Rubania – Szyszenia) – Máktowie/Mugadir – Muria – Nuapaq – Nuaria – Państwo Neszów – Państwo Truskie – Pinu – Piri – Punyszowie – Raľuhhruş – Rikkadan – Sanżenia – Secht – Siedmiomieście¹ – Stojeziory – Sulimaq – Surandral – Północni Barbarzyńcy – Szur – Talonbat² – Tangia – Tarum – Taugrowie – Tjevangono – Unagurowie – Unia Lomarska – Wertynia – Wiraflycy – Wolne Księstwa – Zamb – Związek Bałaszasków – Związek Północny
¹ Siedmiomieście jest podmiotem prawa międzynarodowego równoważnym z państwami. ² Wszystkie miasta-państwa Talonbatu znajdują się de iure pod polityczną hegemonią miasta Tȝinur, jednak de facto każde z nich prowadzi niezależną politykę.