słowiańskie

[Wedyowisz]

Nie. W Słowniku gwar polskich Karłowicza figurują tylko rzeczowniki: słębiny = dziewosłęby = dziewosłębiny (zaręczyny a. swaty), dziewosłąb/dziewosłęb (swat, drużba), dziewosłębina, dziewosłąbka. W potocznym ogólnopolskim nawet i one nie są specjalnie obecne.

[Wedyowisz]

Tak se zauważyłem, że nieomal każdy jeden słowiański ma inne określenie na sopel. Nawet czeski i słowacki, czy górno- i dolnołużycki się nie zgadzają. Kilka języków ma derywat wyrazu lód w tym znaczeniu, ale różnie utworzony; słoweński i górnołużycki nazywają sople lodowymi świecami (ledena sveča, lodowa swěčka).

[Towarzysz Mauzer]

Po połabsku /süpål/ <sopål> (< *sopьlь) to `smark, śluz`. I to chyba nawet pierwotne znaczenie tego słowa.

[Wedyowisz]

To fakt i wg niektórych kognaci ono z łac. sapa ,,syrop z moszczu".

[Wedyowisz]

Jest ktoś w stanie podać pary minimalne z serbskochorwackiego różniące się jedynie tonem?

[Towarzysz Mauzer]

Przykładowo: N. sg. žèna - G. pl. žénā; grȃd `miasto` - grȁd `grad`; pȕt, pȕti `skóra` - pût, púti `droga`; sâd, G. sg. sáda `sad` - sȁd `teraz`; ròditi, 3. pl. præs. ròdē `rodzić` - rôd, V. sg. rȍde `ród`.

Tylko w wielu przypadkach za różnicę tonu uznajemy tu też różnicę iloczasu. Nie mam niestety wciąż na tyle wyczulonego słuchu, żeby dobrze słyszeć ton, ale wydaje mi się, że na samogłoskach długich niewygłosowych ma się on nieźle.

[Wedyowisz]

Właśnie najbardziej mię interesują przykłady, gdzie nie ma różnicy iloczasu przy potencjalnym występowaniu różnicy tonu. Z tego co udało mi się wyszukać, do takich należą:

pȁra para — pàra pieniądze
vȅčeri wieczorowi — vèčeri wieczerzy

[Towarzysz Mauzer]

W Srpski akcenat sa lakoćom podają jeszcze tylko głupawe przykłady z imionami:
Lûka `Łukasz` - lúka `przystań`; Dára `Dara` - dâra `G. sg. dar`; Dána `Dana` - dâna `G. sg. dzień`.

[patka chorwatka]

 grad, luk, kosa, vile

[Wedyowisz]

1. Jaki jest standartowo akcent w kosa (mianownik l.poj. formy żeńskiej przymiotnika kos) i kosa (dopełniacz l.poj. od rzecz. kos)?
2. A jaki jest w vile w sensie ,,widły"?

[Dynozaur]

Czy istnieje jakaś słowiańska nazwa Bornholmu (i być może również innych wysp duńskich)? Może być taka półfikcyjna nawet...

[Pluur]

Czy ma ktoś wykaz wszystkich rzeczowników słowiańskich 5. deklinacji?

[Koliberda]

Pisownia de facto zmienia się z czasem, podobnie jak cała nauka. Różne źródła podają różne wersje i dlatego myślę, że w takim przypadku wiele wersji może okazać się tymi jak najbardziej prawidłowymi.

[zabojad]

Wie ktoś jak to w końcu jest z tym akcentem tonicznym w srpskohrvatskim? Ja osobiście go niesłyszę(ale zdaję się słyszeć a. toniczny w słoweńskim) i jak się go nauczyć? Chciałbym trochę liznąć/dziabnąć chorwacki(kajkawszczyzna mnie interesuje) i właśnie ten akcent mnie zniechęca

[Towarzysz Mauzer]

Sprawa ma się tak, że kontur toniczny na akcentowanych sylabach jest, przynajmniej na długich - jednak nie tak łatwo to wyłapać ze słuchu. Tak czy owak, ton akcentu ma bardzo ograniczone znaczenie dystynktywne; podobnie miejsce akcentu, które w standardowym sztokawskim serbochorwackim jest dosyć mocno związane. Najbardziej charakterystyczną cechą staje się więc iloczas (rèci imp. 2. sg. od reći `rzec` - réci DL. sg. od reka `rzeka`). Dopiero w drugiej kolejności, dla naturalności wymowy, w słowach wielosylabowych miejsce akcentu miałoby znaczenie. Ton to rzecz trzeciorzędna.

Ale. W wielu gwarach słoweńskich - i w wielu realizacjach knjižne slovenščine - ton ma jeszcze mniejsze znaczenie. Według gramatyk ton w standardowym słoweńskim jest niedystynktywny. To, co może zdawać się tonem, czymś charakterystycznym dla akcentu słoweńskiego, jest jego duża ruchomość: w słoweńszczyźnie dozwolony jest akcent na ostatnią sylabę i właśnie często na nią pada (różnicując znaczenia słów, np. nima 'sveta `nie ma rady`, nima sve'ta `nie ma świata).

Kajkawski to jeszcze osobna historia. Rozmieszczenie akcentu w nim jest jeszcze inne niż w słoweńskim i nie znam się na rzeczy na tyle, by je jakkolwiek przybliżyć (aczkolwiek jest wyczerpująca publikacja o kajkawszczyźnie dostępna w internecie). Ale. Kajkawski używany jest raczej po wsiach, w Zagrzebiu mówi się sztokawszczyzną z wpływami kajkawskimi. Do tych wpływów należy np. akcentowanie niektórych wyrazów na ostatnią sylabę. Tak czy owak, trudno mi rzecz przybliżyć, bo nie przebadałem na tyle dokładnie diachronii kajkawskiego akcentu ani nie mieszkałem nigdy w Zagrzebiu, ni w okolicach.