Etymologye extraordynaryyne w ięzykach omnum partum mundi

Zaczęty przez spitygniew, Wrzesień 02, 2013, 18:05:49

Poprzedni wątek - Następny wątek

Silmethúlë

I, też w tymże, jadają chleb kawałka (w sensie, że kruh (kognacący z okruchem, kruszyną) to chleb jako materiał, ciasto, ogólna idea chleba, a hleb to konkretnie bochenek, jednostka tegoż kruha).
  •  

Todsmer

Co ciekawe, bardzo podobny proces był w germańskich (*braudą i *hlaibaz -> ang. bread i loaf, niem Brot i Laib).
  •  

Dynozaur

W sumie podobnie też się stało w połabskim z tą ich skjaibą (skibą).
Jaranie się starem forem to pedalstwo, a Kwadrat i Seiphel to ciota i chuj.

P*lsko, cóżeś uczyniła ze swoim chrztem?
  •  

Henryk Pruthenia


Henryk Pruthenia

Norweski "pinnsvin", czyli jeż, to "patykowa świnia".

Dynozaur

#50
A po angielsku - żywopłotny wieprz xD

W ogóle, te germańskie słowa na jeża są dziwne i kręcą się wokół "świni"...
Jaranie się starem forem to pedalstwo, a Kwadrat i Seiphel to ciota i chuj.

P*lsko, cóżeś uczyniła ze swoim chrztem?
  •  

SchwarzVogel

Niemiecki , przynajmniej ten literacki, ciągle ma uczciwy współgnat jeża.
  •  

Siemoród

mnogość znaczeń kontynuantów psł. *tǫča:

tęcza:
pl. tęcza, głuż. tučel, dłuż. tuca

chmura:
płb. tǫco, słi. tąča, ros. туча

grad:
sch. tuča, słe. toča

deszcz, ulewa:
scs. тѫча, cs. туча

Zdaje się, że najbliższe znaczeniu pierwotnemu jest to drugie, pewnie początkowo oznaczało "gęstą chmurę", por. lit. tankus - gęsty.  Bardzo ciekawe jest to, że wszelkie terminy pogodowe podlegają takim bardzo łatwym zmianom znaczeniowym. Bardziej odosobnione przykłady:

pol. niebo, lit. debesis (chmura), łac. nebula (mgła)

kasz. wiodro (pogoda), cz. vedro (upał), płb. vedrü (pogoda, słońce)
Niech żyje Wolny Syjam!
  •  

Toivo

Fińskie harjoittaa "ćwiczyć" i harjaantua "nauczyć się, przywyknąć" - obydwa od harja "szczotka, grzbiet, grzywa konia".

Obstawiam: "grzbiet -> grzywa -> szczotka -> szczotkować -> polerować -> ćwiczyć". Brushing up your Finnish.

spitygniew

Polskie ćwiczyć to oryginalnie batożyć, więc może tu podobnie - koński grzbiet - chłostać - ćwiczyć?
P.S. To prawda.
  •  

Toivo

Fińskie "z życia wzięte" etymologie nie przestają mnie zaskakiwać. Tym razem słowo riittää "wystarczać":

Cytat: https://en.wiktionary.org/wiki/riitt%C3%A4%C3%A4The original meaning was "to cover with (thin) ice" (whence riite), from which "to cover" and abstractly "to suffice".

Toivo

Fińskie keksiä "wymyślić" < keksi "bosak, długi kij (używany przy spławianiu drewna)" (~ szw. käxe).

Rozwój znaczenia być może jakoś tak: "trącać bosakiem" (drewno spławiane rzeką, żeby nie tworzyło zatorów) > "uważnie obserwować" > "zauważyć" > "wymyślić".

Inna możliwość: mój słownik etymologiczny podaje, że keksi jest też zaświadczone w znaczeniu "motyka", więc może "wymyślić" < "wyorać, wygrzebać z ziemi"?
  •  

Toivo

Wybaczcie nabijactwo, ale pora na kolejną.

ukkonen "piorun, burza" < ukko "dziadek, staruszek"

Powiązanie przez boga piorunów, a prywatnie dziadka z brodą o imieniu Ukko. O ile o nim już trochę zapomniano, to oba powyższe są w powszechnym użyciu i derywacja ciągle jest widoczna.
  •  

Siemoród

Wiele perskich t.zw. czasowników złożonych (czyli na ogół par rzeczownik+czasownik typu 'robić', 'stać się', 'dać', 'wziąć', 'mieć') jest wyszukanymi frazeologizmami, ale jeden mnie szczególnie zauroczył.

W języku perskim 'przysięgać' to قسم خوردن qas[ѕ]am xordan, czyli 'przysięga (arab.)' + 'jeść' i ten nietypowy jak na perskie czasowniki złożone czasownik (bardziej typowym byłby دادن dâdan 'dać' lub کردن kardan 'robić') wynika z tego, że arabizm zastąpił starsze wyrażenie سوگند خوردن sowgand xordan, gdzie سوگند ma się wywodzić z awestyjskiego słowa na siarkę. To z kolei wynika ze zwyczaju panującego za czasów Sasanidów, kiedy podczas wypowiadania przysięgi należało wypić napój zawierający siarkę, gdyż miała ona uniemożliwić krzywoprzysięztwo.

Swoją drogą jeden z wielu przykładów na to, jak wiele słów mogłoby mieć niewyjaśnione etymologje, gdyby nie to, że historja piśmiennictwa irańskiego liczy kilka tysięcy lat.
Niech żyje Wolny Syjam!

dziablonk

Cytat: Siemoród w Sierpień 23, 2020, 02:48:56
Bardzo ciekawe jest to, że wszelkie terminy pogodowe podlegają takim bardzo łatwym zmianom znaczeniowym. Bardziej odosobnione przykłady:

pol. niebo, lit. debesis (chmura), łac. nebula (mgła)
gr. νέφος 'chmura', sanskr. nábhas 'niebo', łot. debesis 'niebo'; zastanawia mnie łac. nubes / nubis 'chmura', może przestawka samogłosek?
Z kolei lit. dangus 'niebo' łączą ze stpol. dęga 'tęcza', hr. duga 'tęcza', ros. дуга 'łuk'.

Cytatkasz. wiodro (pogoda), cz. vedro (upał), płb. vedrü (pogoda, słońce)
Chyba kojarzę wiadro 'pogoda' z Wielkopolski, może to jakiś dolnoniemiecki kognat (niem. Wetter, ang. weather)?
Dziwno wam, iżem ja to tako pomieszany?
Jak ciećwierz przyszedłem w płatczyska ubrany.
  •