Cyrylica wysokopolska

[Dynozaur]

Oto cyrylica przystosowana do zapisu nie standardowego polskiego, ale wysokopolskiego, więc wiele problemów (np. samo h, ziemia/chemja, początkowe e it.d.), które nastręczają bóli głowy autorom polskich cyrylic, w tej cyrylicy po prostu nie istnieją. Chyba nie muszę mówić, że cyrylica jest bardzo etymologiczna, nie tylko dlatego, że stworzył ją Dynozaur, ale także dlatego, że obsługuje oczyszczoną wersję języka polskiego. Poza tem, planuję stworzyć własną wersję wysokopolskiego, nie tylko oczyszczoną z zapożyczeń, ale także uarchaicznioną (gramatyka ma przedstawiać najstarszy zaświadczony stan języka polskiego) - taka polska Katharevousa. A do takiego ultrapuryzmu łacinka nie pasuje, bo jest nie nasza i mniej etymologiczna.

Cyrylica ta jest oparta ściśle na kroju cerkiewnym. Chociaż jakby się uprzeć, można używać nowszych kształtów liter (е zamiast є, у zamiast ꙋ, я zamiast ѧ it.p.).

A = a
Б = b
В = w
Г = g
Д = d
Є = je, 'e
Є҆ = jo, 'o
Ж = ż (nibymiękkie)
Ѕ = dz (nibymiękkie)
З = z
И = i
Й = j
К = k
Л = l/ł
М = m
Н = n
О = o
П = p
Р = r/rz
С = s
Т = t
Ꙋ = u
Х = ch
Ц = c (nibymiękkie)
Ч = cz (nibymiękkie)
Ш = sz (nibymiękkie)
Щ = szcz (nibymiękkie)
Ъ = e (na końcu wyrazu nieme)
Ы = y
Ь = miękki znak (nie muszę chyba wyjaśniać, jak działa)
Ѣ = ja, 'a
Ꙗ = ja, 'a (rozróżnienie między Ѣ/Ꙗ jest etymologiczne)
Ю = ju, 'u
Ѧ = 'ę, 'ą, ję, ją
Ѫ = ę, ą
Ѭ = 'ę, 'ą, ję, ją (rozróżnienie między Ѧ/Ѭ jest etymologiczne, Ѭ występuje tylko w pewnych końcówkach gramatycznych)

-Zasad miękkości chyba wyjaśniać nie muszę - takie same, jak we wszystkich etymologicznych cyrylicach.
-Iloczasy (tj. ó, ale planowany "rozszerzony" wysokopolski ma cały zestaw iloczasów) zapisywane przez akcent akutowy. Tak samo rozróżnia się ę/ą (ą ma akuta).
-Wybór zvatelca na zapisywanie "jo" dziwny, wiem. Ale musiałem przebierać w cerkiewnych djakrytykach, a chciałem coś, co można złączyć z akutem. Niestety, tutaj kijowo się wyświetla
-Litery z djakrytykami (zvatelce, iloczasy, Й) NIE SĄ uznawane za osobne litery. Nie są uwzględniane w sortowaniu, nie mają własnej pozycji w słownikach it.p.
-Twarde "e" na końcu wyrazu zaznaczamy jako -oє (przymiotniki r. nijakiego), -ыє (przymiotniki l.m. r. żeńskiego [niemęskoosobowego w zwykłej wysokopolszczyźnie]). Nie wiem, czy jeszcze się gdzieś trafia w ojczystych wyrazach.
-kie, gie, ki, gi = къ, гъ, кы, гы
-Miękki znak po wargowych zapisywany etymologicznie (przynajmniej w rzeczownikach, w końcówkach gramatycznych zanikł bardzo wcześnie) i wymawiany w rozszerzonym wysokopolskim.

Po literach określanych jako "nibymiękkie" piszemy zawsze:
-Є, Є҆, И, Ь (w wygłosie) - nigdy ich twarde odpowiedniki
-Wszystkie inne samogłoski ustne piszemy w wersji niejotowanej (czasami może się tylko trafić Ѣ, np. шѣры́ = szary)
-Jeśli chodzi o nosówki, częściej trafia się Ѧ, w pewnych końcówkach gramatycznych może być Ѫ.

Wiem, że ta cyrylica byłaby lepsza bez jaci. W naszym języku jać zanikła wcześnie, więc gdyby taką cyrylicę faktycznie nadano Polsce w jakimś wczesnym okresie, to pewnie i tak jej by nie było (wczesne ortografje są zawsze fonetyczne, dopiero później język się rozwija i zmieniają się w etymologiczne). No ale sorry, jestem fetyszystą Mogłem też, k'woli konsekwencji zrobić Ѣ dla 'e pochodzącego z jaci, a dla jaci przegłoszonej zrobić Ѣ҆. Ale jaci djakrytyki się wybitnie nie imają, więc zdecydowałem się użyć znaku Ѣ wyłącznie dla jaci z przegłosem...

Jak mi się coś jeszcze przypomni na temat tej cyrylicy, to napiszę.
Jak wątpliwości, to pytać.

[Dynozaur]

SHAMELESS SELF BUMP

Nad nazwami liter pomyślę, ale będą to nazwy polskie, a nie cerkiewne (np. słowa "głagol" u nas nie ma, więc litera będzie się nazywała inaczej).

[Towarzysz Mauzer]

To kandydatka na uniwersalną cyrylicę do zapisu gwar polskich! Mógłbyś zaprezentować Hymn Polski w niej, ew. oczyszczony Hymn Wysokopolski?

[BartekChom]

Ладнє. Бъзъ шалєньствъ, а дѧкы тъмꙋ, жє нє ма обцихъ сло́въ, єстъ цѣлкъмъ згодна з прасловѣньскѫ́ глосовнѭ́.

Зажо́лть гѫсьлѭ́ ꙗзьнь. Джџовницє нє гвижџѫ́. Чи поправнє пишѫ?

А ꙗкъ налєжи писать коньцо́вкѫ сло́въ такыхъ ꙗкъ "(они) дꙋшѫ́/дꙋшѧ́"?

И длꙗчєго нє ꙋживашь знакꙋ Ꙑ?

[Dynozaur]

Oto hymn Polski, nieoczyszczony, jedynie uarchaiczniłem zapis paru słów (w prawdziwym wysokopolskim będzie trochę inaczej):

Єщє польска нє сгынѫла,
Къгды мы жиємы,
Чсо намъ обца прємоць взѧла,
Шаблѭ́ отбєрємы,
Маршь, маршь, Дѫ́бровскы
съ зєми влошскъй до Польскы,
За твоимъ прєводъмъ,
Слѫ́чимъ сѧ съ народъмъ.

I zdałem sobię, że nie rozwiązałem jednego odwiecznego problemu cyrylic - wyrazy typu "odjechać". A nie chcę zapożyczać obcych znaków (apostrofów). A twardy znak już swoją rolę ma. Co robić... Pajerok zagospodarować?

PS: Setny post!

Зажо́лть гѫсьлѭ́ ꙗзьнь. Джџовницє нє гвижџѫ́. Чи поправнє пишѫ?

Зажє҆́лть.

Zastanawiam się tylko nad "dż". W natywnym polskim zdarza się rzadko, ale jak się zdarza to zwykle w zbitce "żdż". A ждж kontra щ wygląda "niesprawiedliwie". Ale wolałbym też nie używać żadnych җ. Prezentuje się ładnie, ale unikałbym znaków niecerkiewnych.

А ꙗкъ налєжи писать коньцо́вкѫ сло́въ такыхъ ꙗкъ "(они) дꙋшѫ́/дꙋшѧ́"?

Дꙋшѫ́. W tej końcówce jest zawsze ѫ́/ѭ́.

Należy zapamiętać, że Ѫ w tym prawopisie nigdy* nie alternuje z Ѧ, więc jeżeli w danej końcówce w twardym temacie jest Ѫ - to w miękkim będzie Ѭ (po nibymiękkich Ѫ).

*nie licząc jakichś przedprasłowiańskich ablautów, gdzie czasami wahania między ę/ǫ w tym samym rdzeniu się zdarzały. Ale to wyjątkowo rzadka rzecz.

И длꙗчєго нє ꙋживашь знакꙋ Ꙑ?

Za wcześnie odrzucony kształt. Dlatego też nie używam oryginalnych Zemlji i Dzeła. Ale jak ci zależy - możesz używać.

[Silmethúlë]

ꙋ - ten glif jest w jakimkolwiek foncie poza Code2000 (mam świeżą instalację systemu, doinstalowałem trochę unikodowych fontów, bez Code2000 jeszcze i widzę krzaki, a właściwie kwadracik z numerem unikod)?

[BartekChom]

Зажє҆́лть.

Ojej!

Zastanawiam się tylko nad "dż". W natywnym polskim zdarza się rzadko, ale jak się zdarza to zwykle w zbitce "żdż". A ждж kontra щ wygląda "niesprawiedliwie". Ale wolałbym też nie używać żadnych җ. Prezentuje się ładnie, ale unikałbym znaków niecerkiewnych.

Może Ꙅ?

Дꙋшѫ́. W tej końcówce jest zawsze ѫ́/ѭ́.

Należy zapamiętać, że Ѫ w tym prawopisie nigdy* nie alternuje z Ѧ, więc jeżeli w danej końcówce w twardym temacie jest Ѫ - to w miękkim będzie Ѭ (po nibymiękkich Ѫ).

*nie licząc jakichś przedprasłowiańskich ablautów, gdzie czasami wahania między ę/ǫ w tym samym rdzeniu się zdarzały. Ale to wyjątkowo rzadka rzecz.

Za wcześnie odrzucony kształt. Dlatego też nie używam oryginalnych Zemlji i Dzeła. Ale jak ci zależy - możesz używać.

Aha.

[Towarzysz Mauzer]

W sumie ta cyrylica to jednak za duży hardkor dla mnie. Przydałaby się cyrylica średniopolska - jak sama nazwa wskazuje - oddająca fonetyczną menażerię średniopolszczyzny, a przez to - będąca uniwersalnym sposobem zapisu gwar polskich. Tego bogactwa bowiem nie chcemy nierealnie utracić przy nierealnej konwersji na alfabet grecki.