Narzecze wysokopolskie

Zaczęty przez Feles, Wrzesień 17, 2011, 14:10:35

Poprzedni wątek - Następny wątek

Ainigmos

#1845
Cytat: Henryk Pruthenia w Listopad 17, 2019, 13:08:09
Że co?!
Co to za fleksja? Co to za słowotwórstwo?
To w takim razie w polszczyźnie nie istnieje osobny przyrostek -ok?
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

mijero

Cytat: SchwarzVogel w Listopad 09, 2019, 18:57:43
Tak przypadkowo, co proponujecie na hamulec?

Zagłoba byłaby niezła, ale trochę "zajęta".

Była jeszcze zgłoba.

Oba słowa nadają się też ewentualnie na, blokadę, blokowanie.

Cytat: Boletto w Listopad 09, 2019, 21:53:28
wściągać to było po staropolsku hamować, więc może jakiś wściążnik/wściągnik, albo z innym sufiksem.

Albo z innym przedrostkiem. Słownik staropolski Krasnowolskiego i Niedźwieckiego zawiera powściąg(a): https://pl.wikisource.org/wiki/M._Arcta_Słownik_Staropolski/Powściąg, co przypomniałem tutaj: https://jezykotw.webd.pl/f/index.php/topic,137.msg91000.html#msg91000
Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.

Ainigmos

#1847
Coś z ekonomii:
outlet - spokup (wzorem wykup, okup); wskrzeszając staropolski przedrostek spo- o znaczeniu "z powrotem" oddający łaciński re- jak w spotkanie jako postać częstotliwa potkanie.
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

Ainigmos

#1848
Jam nekromantą (krzesitrupem) językowym.
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

mijero

#1849
Moje:
badalnia – laboratorium; było użyte jako badalnia gwiazd: https://24wspolnota.pl/pl/wspolnota/historia/34268/badalnia-gwiazd-w-adys-awa-szaniawskiego.htm
lepionka, lepionki – kluska, kluski
łacz czy łakota? – smak; łaczny czy łakotny? – smaczny; łaczyć, połaczyć czy łakotać, połakotać? – smakować, posmakować
masta – krem; mastny – kremowy
nasączka – marynata; nasączać – marynować
obrótło – turbina (słowo wpadło do głowy wcześniej, dobre znaczenie teraz)
oblewa – sos (taka oczywistość)
ostroba – galareta; ostrobka – galaretka; ostrobnina – żelatyna (ob. *strobić u Brücknera)
płacień – pieniądz
powarka albo wrzonka (czy to drugie jest dobrym słowem od ,,to, co zawrzało"?) – kompot
puchnik – suflet (może jakaś inna końcówka?)
rozbuchaniec czy buchaniec? – budyń, ten właściwy, przyrządzany na parze w tworznicy (formie)
słodzialnia – cukiernia
smażonki – smażone ziemniaki, czyli frytki
strzewa (ob. trzewia) albo strzos (ob. trzosła) – instynkt
warzca czy warca czy warznik czy warnik? – kucharz (czy wszystkie cztery są w zgodzie z polszczyzną? odpowiedź można uzasadnić)
warzelnia czy warznia czy warnia? – kuchnia (pierwsze wiadomo, a czy pozostałe są prawidłowo utworzone?)
występnia – scena

Ciekawe wyczytane/zasłyszane:
golenica – pończocha
kopanica – kanał (w Słowoimiennik cieśliczych polskich wyrazów)
obrzynki – gw. obuwie z obciętymi cholewami, czyli półbuty
odziewnica – garderoba
parownia – sauna
pierwot – oryginał
prażenica, prażonka – omlet
przedstawnia – teatr
przyjacielstwo – daw. grono przyjaciół, czyli towarzystwo, co daje np. Przyjacielstwo Języka Polskiego zamiast Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
siadlina – gw. galareta z nóżek
studzieniec i studzielina – gw. galareta
wyszka – poddasze (u Brücknera)
zabieganka :) – fast-food (na schroniskodlaslow)
Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.

Caraig

Ale co do pieniądza to chyba nie wywalamy zapożyczeń z czasów prasłowiańskich.

Ainigmos

#1851
Cytat: Caraig w Listopad 21, 2019, 23:13:25
Ale co do pieniądza to chyba nie wywalamy zapożyczeń z czasów prasłowiańskich.
Niekoniecznie, czystosłowiańskie słowa z dowolnych czasów mogą współistnieć jako synonimy, nie wypierając się nawzajem, z zapożyczeniami niesłowiańskimi z czasów prasłowiańskich, kiedy nie było jeszcze rozwiniętej świadomości etymologicznej Prasłowian, za co można im wybaczyć, nie usuwając owych zapożyczeń, jak Dynozaur zauważył na starym Conlangerze.
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

mijero

Cytat: Caraig w Listopad 21, 2019, 23:13:25
Ale co do pieniądza to chyba nie wywalamy zapożyczeń z czasów prasłowiańskich.

No w zasadzie tak. Nieco się rozpędziłem. Chyba dlatego że ja mam nieco inne pobudki do tych słowotwórczych zabaw. Moim zamiarem jest upojęciowienie języka. Chodzi o to, ,,aby język giętki wypowiedział to, co myśli głowa". Chodzi o to, aby słowo coś znaczyło i wyrażało, a nie tylko pobrzmiewało pewnym zlepkiem głosek, a to moim zdaniem wymaga podmiany czysto głoskowych zaklęć, jakimi nazbyt często są słowa zapożyczone, na pełnoprawne pojęcia stworzone z rodzimych rdzeni. Chociaż niekoniecznie. Nie razi mnie na przykład takie słowo jak ,,wartość", choć ma być wzięte z niemieckiego ,,wert". Nie czuję potrzeby by je zamieniać, bo słowo niemieckie ma przypuszczalnie pochodzić z tego samego rdzenia co np. nasze ,,wiercić" (,,Proto-Germanic/werþaz probably derived from Proto-Indo-European *wert- ("to turn") through a meaning of "exchange", a development also seen in Celtic") – znaczenie jest czytelne. Nie razi mnie jakoś ,,waga", bo mnogość różnorodnych znaczeń, także oderwanych, potworzonych już na polu polszczyzny ,,upojęciowiło" w moim odczuciu to zapożyczenie (choć tak się zastanawiam czy tu nie doszło do jakiegoś przemieszania z rodzimymi pochodnikami od dawnego ,,ważać" tj. czasownika wielokrotnego dla ,,wozić"?). Mimo to, rzecz jasna, otwarty jestem na ciekawe odpowiedniki dla tych zapożyczeń.

Kilka słów:
kęsić – smakować; pokęsić – posmakować; kęsny – smaczny
lepiuch, lepiuchy oraz lepiuszek, lepiuszki – kluski większe i mniejsze
nadzianka a. nadzianiec – wytrawny wypiek z nadzieniem, tzw. pasztecik czy kapuśniaczek
obwijka – folia stretch
osmażanek – kotlet (jedno z naszych bardziej żałosnych zapożyczeń)
połyska – lukier itp.
zachownik – konserwa (czy nie oczywiste?)
zamieszka – sałatka
zawieska – firanka
zawijaniec – rolada
zwitka – roladka (mięsna)
źrzecielny – rzetelny; źrzecielnie – rzetelnie; źrzeciel a. źrzećca (bardzo mi się podoba to nabicie spółgłosek :) ) – ten, który przeźrzał dokładnie czyli redaktor; źrzecielnia – redakcja
Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.

Ainigmos

#1853
Mój:
pendrive - szybkopis (wzorem długopis)
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

mijero

Cytat: Ainigmos w Listopad 23, 2019, 14:00:04
Mój:
pendrive - szybkopis (wzorem długopis)
Na to mi się od razu nasunęło zapiśnik. Po wrzuceniu w przeglądarkę widzę, że dosyć powszechnie używa się tego słowa dla nazwania notesu, notatnika. Nigdy nie słyszałem.
Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.
  •  

Ainigmos

Mój:
modem - połącze (wzorem złącze)
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

Úlfurinn

Cytat: Ainigmos w Listopad 23, 2019, 14:00:04
Mój:
pendrive - szybkopis (wzorem długopis)

szybkopisem to nie powinna być stenografja? Albo właściwie szybkopis jako stenogram, natomiast stenografja jako szybkopisanie
smrt zidum
  •  

Ainigmos

#1857
Cytat: Úlfurinn w Listopad 23, 2019, 23:41:48
szybkopisem to nie powinna być stenografja? Albo właściwie szybkopis jako stenogram, natomiast stenografja jako szybkopisanie
Nie, gdyż w moim wyczuciu semantycznym właśnie stenogram jako skrótopis lub skrótowie, zaś stenografia jako skrótownia.
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

mijero

#1858
Cytat: Noqa w Maj 11, 2012, 22:25:17
Co zrobić z "lajkować"?
"ulubiać" wcale nie brzmi lepiej, "polubić" jest zbyt ogólne i nie tworzy aspeku ndok.

lubkować – ,,lajkować"
lubek – ,,laik"

Cytat: Борівой w Maj 05, 2016, 21:39:32
I, żeby nie offtopować: czipsy - wiórki
Myślę, że takie słowa powinny jako pierwsze być podmieniane, przecież to jest obce nawet fonologicznie.

Cytat: poloniok w Czerwiec 12, 2017, 19:51:01
To co na czipsy?

Cytat: Feles w Sierpień 19, 2017, 13:00:09
Albo czegoś nie wiem, albo prażynki i czipsy to dwie zupełnie różne rzeczy...

cinki? (od ciąć) a. pocinki? – ,,czipsy"

Inne:
chęcić – smakować; pochęcić – posmakować; (po)chęta – smak (,,mieć pochęte na coś" brzmi mi udanie; a jakby od tego urobić zamiennik dla smaczny?)
groniec – wino; gronowica – jakiś inny mocniejszy napitek (wiem, że to prasłowiańska pożyczka, ale podoba mi się, więc podaję)
jaśnik – bursztyn
najaw?, ujaw? – fakt
nawodnik – kursor (do wcześniej podawanego nawodzić – kierować)
samogronek – rodzynek a. samogronka – rodzynka (osamotnione bo porozdzielane podczas suszenia, taka zabawna sprzeczność)
opłatek a. opłatka – bilet (od opłacić, opłacenie)
płaśnik – placek (to na pewno pożyczka?)
pomyk – chwila
strzymy – hamulec szczękowy w rowerze
wydoskonalenie – wykształcenie
wznios - kolumna
Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.

Henryk Pruthenia

POLUBIĆ POLUBIĆ POLUBIĆ POLUBIĆ POLUBIĆ POLUBIĆ POLUBIĆ