Narzecze wysokopolskie

Zaczęty przez Feles, Wrzesień 17, 2011, 14:10:35

Poprzedni wątek - Następny wątek

ɈʝĴ

Cytat: JasiekChrusty w Grudzień 30, 2019, 15:03:15
W tym przypadku inny znaczy działający – może nie zawsze udanie, ale podejmowanie starań upojęciowienia polszczyzny należy pochwalać.
Tak, aczkolwiek chodziło mi bardziej o koszmarki typu: ,,płuca nie służą do oddychania" albo ,,odpowiednikiem ręki jest stopa, a dłoni jest podeszwa", kiedy dochodzi do zmiany pierwotnego znaczenia wyrazu.
  •  

Ainigmos

Cytat: spitygniew w Grudzień 29, 2019, 13:23:22
Dlaczego tyle europejskich języków zapozyczyło francuskie plage? Potrafię zrozumieć, że taki tradycyjnie śródlądowy naród jak Polacy nie miał na to swojego słowa, ale, kurde, Albańczycy i Grecy?
Wysokopolanie mają na ten uparty galicyzm swojski pias (zgrubienie od piasek).
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

mijero

#1922
Już mamy zgrubienie – piach :)
A pędzyn z wcześniejszego wpisu powinien mieć postać pędzin na moje wyczucie. W znanych mi słowach tworznik (formant) -yn przybiera postać -in po dz: gospodzin, czeladzin. Albo pędzina, jeżeli pędzyn to dopełniacz liczby mnogiej...
Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.
  •  

Ainigmos

#1923
Cytat: JasiekChrusty w Grudzień 30, 2019, 20:00:47
Już mamy zgrubienie – piach :)
Chodziło mi o odwrócenie zdrobnienia piasek bez ujemnych skojarzeń jak w przypadku pias; technicznie biorąc, odjęcie wszelkiego przyrostka zdrobniającego jest już zgrubieniem wyrazu niezależnie od tego, czy nasuwa dodatnie albo ujemne skojarzenia.
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

Ainigmos

#1924
Wybaczcie mi za dwuwpis, ale...

Mój z geografii:
egzotyka - wyścianek (od przedrostka wy- "poza już w obrębie najbliższego sąsiedztwa" i ścianek od rdzenia ściana i przyrostka -ek, wzorem i przeciwnie do zaścianek)
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

spitygniew

Wbrew temu co pisałem niedawno, okazuje się, że polski miał swoje rodzime określenie plaży - miel (stąd pewnie Mielno).
P.S. To prawda.

SchwarzVogel

No i mielizna przede wszystkim.

Według Derksena i Borysia to najwyraźniej uznaje za właściwie identyczne z miał, tylko z różnicą jeru na końcu.  W innych językach słowiańskich oznacza najczęściej piach, żwir, itd.
  •  

Ainigmos

#1927
Mój z filozofii:
heksis (,,trwała dyspozycja", jak to dwuimiennie utarło się w przekładach) – wyk (wzorem nawyk i odwyk)
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

Ainigmos

#1928
Uwaga, dwuwpis

Mój z etyki:
brawurować - śmiałkować / śmiałczyć
brawura - śmiałkość
brawurowy - śmiałki
brawurowo - śmiałko
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

mijero

Z etyki, bo etyka jest nauką o zachowaniu?
Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.
  •  

Ainigmos

#1930
Cytat: JasiekChrusty w Marzec 14, 2020, 11:19:16
Z etyki, bo etyka jest nauką o zachowaniu?
Tak, bo etyka w pojęciu u starożytnych jest nauką o zachowaniach ludzkich podpadających pod ocenę moralną jako dobre albo złe, przy czym brawura jest zła.
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

mijero

Nie mam ostatnio za bardzo czasu na czytanie z zastanowieniem nie tylko nad treścią, ale i nad tworznią (ta tworzeń), ale kilka słówek powstało:
bryłkowiec, kostkowiec – blok mieszkalny
chowka – kieszeń
czysło – kod (np. czysło dostępu, czysło źródłowe); czyślić – kodować, programować; czyśliciel, czyślacz, czyślarz – koder, programista; ? – program
grajka – piłka lub jakaś ogólniejsza nazwa przyrządu do gry
igrzyk – piłka lub jakaś ogólniejsza nazwa przyrządu do gry
językownia – gramatyka; językowiec – gramatyk
korzenina, korzyna – bulwa
liczydełko, oblicznik – kalkulator
listownia – poczta
liścina – karta (np. liścina pamięci; liścina płatnicza)
nadymka a. nadymek – balon
nagłów – kaptur
nagrywarka – kamera; nagrywacz – kamerzysta; nagrywka – nośnik nagrania
obłka – piłka
obłożyk – kafel; obłożka – kafelka
obwitka – opakowanie
obyczajnia – kultura
odbijak – amortyzator
otoczny – peryferyjny (np. narzędzia otoczne)
pienidło – szampon
podobnik – makieta (wcześniej dawałem podoba, ale jeżeli iść w tę stronę, to podobnik brzmi lepiej)
posył, nadaw – sygnał
przycisknica, przyciskadło – klawiatura
przyucznik, przysposobnik – instrukcja
rozwóz – autobus
spocznik – fotel
szóstek – sobota (zapewne było)
tuła – rura; tułka – rurka (ob. tuleja i tuł tj. pochwa na strzały)
tworznia – morfologia
wylewnik – gejzer (może wodotrysk pierwotnie to oznaczał?)
wywodnia – derywacja; wywodnik – derywat
wyraz – styl; wyraźnictwo – stylistyka (wcześniej dawałem zdoba i zdobnia, ale takie rozumienie jest przecież wtórne)
występnik, wydarznik – scenariusz (od występnia tj. scena)
wystopniować – awansować
zamiernik – plan
zasobnica, zasilnica – bateria
zawiernik – opakowanie (ob. obwitka); zawierko – pudełko
zestopniować – zdegradować

Ciekawe wyczytane/zasłyszane:
czernik – atrament
podpowiednik – terminarz
powit – salwa
skórnik – garbarz
urządziciel – organizator

I kilka dla mnie na razie za trudnych dla wszystkich podglądających wątek:
energia – ni to praca, ni to ciepło; coś od żar? po prostu rodzaj żeński żara?
folder, katalog, plik – ?
kategoria, klasa, typ – ?
funkcja – podawany tutaj odwzór oddaje znaczenie matematyczne, ale co dla pozostałych?
garnitur – coś od dobrać, dobrany itp. za suit?
koszula – Bańkowski twierdził, że pochodzi od kosz
marynarka – ?
taktyka – ?
strategia – ?
technika – ?
Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.

Sokal

#1932
Witam :)
Oto kilka moich przedłożeń z zakresu Krajowładztwa:
Państwo - Możnectwo
Patriota - Ojczyźnianin
Patriotyzm - Ojczyźniaństwo
Nacjonalizm - Narododzierżstwo ( chciałem wymyśleć coś mniej banalnego od "Narodostwa" )
Socjalizm - Społecznictwo
Komunizm - Wspólnectwo
Premier - Wiodący
Maszyna - Dziejba
Kolonia - Zadzierżawie
  •  

Sokal

Cytat: JasiekChrusty w Marzec 14, 2020, 13:14:24

taktyka – ?
strategia – ?
technika – ?

Taktyka - Szykierz

Technika - coś ze sposobem: Sposobność?
  •  

Onoma

Nie rozumiem, po co urabiać słowo na "państwo", skoro ono już jest czysto polskie. Pozostałe słowa są straszne.
  •