Narzecze wysokopolskie

Zaczęty przez Feles, Wrzesień 17, 2011, 14:10:35

Poprzedni wątek - Następny wątek

Siemoród

Cytat: Dynozaur w Czerwiec 15, 2020, 17:25:19
degenerat - wyrodzeniec
Dobre, ale ktoś już wpadł na coś podobnego. W fizyce kwantowej obok pojęcia "degeneracja" (stanów energetycznych) stosuje się też "zwyrodnienie".
Niech żyje Wolny Syjam!
  •  

Ainigmos

#1966
turgor (od łac. turgere "obrzmieć") - obrzmień
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja

Łudomian

aktor – licarz
Od lica przezwany, ponieważ w swojej profesji powinien niejako umieć przyjmować różne oblicza, by odgrywać role. Sufiks -arz dla profesji tak samo jak w przypadku rybarza.
Przy imek za dla czasu
  •  

mijero

Moje:
listnica – sałata
namiar – radar
oczystek a. wyczystek – listnik wygódkowy
odurzacz – narkotyk
oznacznik – desygnat
rodzajowanie – klasyfikacja (np. rodzajowanie nauk)
rozciąg – bungee (np. skoki na rozciągu)
rzezka – kreska
twardz – kwarc (niemiecki quarz ma ,,herkunft umstritten", ale przypuszcza się słowiańskie twardy)
zadłonka – bransoleta; zadłonki – kajdanki
Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.

Ainigmos

Mój:
chargé d'affaires ("dosł. obciążony sprawami pełnomocnik dyplomatyczny") - przysprawnik
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

Siemoród

fałsz - łeż (odmienianie łeż, łży; w stpol. łeż - kłamstwo)
fałszywy - łży (odmieniane łży, łżego, łżemu...), to akurat inspirowane scs., ale mogło coś takiego istnieć dawniej w polszczyźnie
idąc za ciosem
fałszerz - łeżnik
fałszerstwo - łestwo (myślałem też o łeżbie, ale u nas chyba ten przyrostek nie był tak twórczy jak w czeskim xD)

swoją drogą nazwy przypadków, bo zawsze mnie mierziło, kiedy w podręcznikach do łaciny czy innych języków, obok wołacza i biernika mamy jakiś ablatyw:
ablativus - odchodnik
absolutivus - bezwzględnik
accusativus - biernik
adessivus - przystawnik
allativus - przynośnik
comitativus - należnik
dativus - celownik
elativus - wychodnik
ergativus - działacz
essivus - udzielnik
genetivus - dopełniacz
illativus - wchodnik
inessivus - wnętrznik
instructivus - sposobnik
instrumentalis - narzędnik
intransitivus - nieprzechodnik
locativus - miejscownik
nominativus - mianownik
partitivus - oddzielacz
possessivus - dzierżawnik
prepositionalis - przyimnik (przyjemnik?)
terminativus - koniecznik
translativus - przechodnik
vialis - pośrednik
vocativus - wołacz
Niech żyje Wolny Syjam!

Ainigmos

#1971
Mój:
sortownia - oddzielba
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

mijero

Cytat: Siemoród w Lipiec 15, 2020, 00:31:36
swoją drogą nazwy przypadków, bo zawsze mnie mierziło, kiedy w podręcznikach do łaciny czy innych języków, obok wołacza i biernika mamy jakiś ablatyw:
dativus - celownik

Cel (stp. cyl) ma być zapożyczeniem ze średnio-wysoko-niemieckiego zil (dzisiaj ziel). Nie jakieś wczesne zapożyczenie, ale jest we wszystkich językach słowiańskich – z polskiego ponoć dostało się do wschodniosłowiańskich. Słowo, które wcale jasnego pochodzenia nie jest. W najnowszym wydaniu Kluge. Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache z 2011 roku wymienione są postacie słów z języków germańskich oraz wzmiankuje się o porównywalnym (,,vergleichbar") walijskim eddyl. W najnowszym wydaniu Duden. Das Herkunftswörterbuch z 2014 piszą, że słowo być może należy do rodziny wyrazów wymienianych pod zeit (,,gehört vielleicht zu...").

Kiedyś podawałem wmiernik jako zamiennik celownika, mając co prawda na myśli przyrząd wmierniczy (celowniczy), ale jako nazwa przypadka też by się chyba nadało. A skoro o tym mowa, to nie wiem dlaczego wówczas podałem wmierz jako cel. Chyba prawidłowszy byłby jednak wmiar.
Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.
  •  

Siemoród

#1973
Cytat: JasiekChrusty w Lipiec 15, 2020, 20:53:34
Cytat: Siemoród w Lipiec 15, 2020, 00:31:36
swoją drogą nazwy przypadków, bo zawsze mnie mierziło, kiedy w podręcznikach do łaciny czy innych języków, obok wołacza i biernika mamy jakiś ablatyw:
dativus - celownik

Cel (stp. cyl) ma być zapożyczeniem ze średnio-wysoko-niemieckiego zil (dzisiaj ziel). Nie jakieś wczesne zapożyczenie, ale jest we wszystkich językach słowiańskich – z polskiego ponoć dostało się do wschodniosłowiańskich. Słowo, które wcale jasnego pochodzenia nie jest. W najnowszym wydaniu Kluge. Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache z 2011 roku wymienione są postacie słów z języków germańskich oraz wzmiankuje się o porównywalnym (,,vergleichbar") walijskim eddyl. W najnowszym wydaniu Duden. Das Herkunftswörterbuch z 2014 piszą, że słowo być może należy do rodziny wyrazów wymienianych pod zeit (,,gehört vielleicht zu...").
Racja xDDDD

Wiem, że to zapożyczenie, ale jakoś odruchowo zpisałem to. Można jeszcze pomyśleć o jakieś bardziej dosłownej kalce łac. dativus jak ros. дательный, czyli coś od dawania, darzenia. Wmiernik nie jest zły, bo ma tyle samo do dawania co celowanie xD Kaszubski ma chyba "dawácz", co nie jest złym rozwiązaniem

Swoją drogą, czy istnieje jakieś słowiańskie określenie na kometę, które nie byłoby XIX-wiecznym nowosłowem? Kosa? Rozum podpowiada, że powinno istnieć takie określenie, w końcu prosty lud dawniej zwracał uwagę na komety, które zwiastowały według nich nieszczęścia.
Niech żyje Wolny Syjam!
  •  

Ainigmos

#1974
Cytat: Siemoród w Lipiec 15, 2020, 21:00:35
Swoją drogą, czy istnieje jakieś słowiańskie określenie na kometę, które nie byłoby XIX-wiecznym nowosłowem? Kosa? Rozum podpowiada, że powinno istnieć takie określenie, w końcu prosty lud dawniej zwracał uwagę na komety, które zwiastowały według nich nieszczęścia.
Może jako hiperonim w postaci zrostu na modłę starocerkiewnosłowańską: zniebalot (bo niekoniecznie zniebaspad, skoro może swą orbitą omijać orbitę Ziemii, ,,nie zwiastując ludowi nieszczęść"), który przypina się nie tylko do komet, ale i do asteroidów oraz meteorytów w sensie niepodległym od wierzeń astrologicznych ludu prostego.
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

mijero

Cytat: Siemoród w Lipiec 15, 2020, 21:00:35
Swoją drogą, czy istnieje jakieś słowiańskie określenie na kometę, które nie byłoby XIX-wiecznym nowosłowem? Kosa? Rozum podpowiada, że powinno istnieć takie określenie, w końcu prosty lud dawniej zwracał uwagę na komety, które zwiastowały według nich nieszczęścia.
Miotła? Wymyślam czy gdzieś kiedyś była w użyciu w tym znaczeniu? Może znam to z jakiejś bajki...
Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.
  •  

pipipipi

Discuck Inc.
Demokracja to ustrój w którym dwóch profesorów marksistowskich uniwersytetów może przegłosować menela spod budki z piwem - Zbyszek_Z
Są na tym świecie rzeczy które się filologom nie śniły.

Ainigmos

Moje:
ankietować - wypytać
ankieta - wypytka
ankieter- wypytkarz
ankieterka - wypytkarka
ankietowy - wypytkowy
ankietowanie - wypytkowanie
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

Siemoród

Cytat: Siemoród w Luty 08, 2016, 23:52:06
Planet, ni planet karłowatych chyba nie było, zatem dodaję:
Merkury - ?
Wenus - Jutrzenka, Pierworadka
Ziemia - Ziemia
Mars - Łada
Ceres - Marzanna, Morana, Morena
Jowisz - Jesza, Perun (Pierun? Piorun?)
Saturn - ?
Uran - ?
Neptun - Mokosz
Pluton - Weles

Starałem się dobierać tak, aby słowiańscy bogowie odpowiadali rzymskim, ale nie zawsze się tak da. Swoją drogą Słowianie bóstwa wiązali bardziej z gwiazdozbiorami niż planetami, stąd trzech planet nie potrafię nazwać.
Jeszcze jedno podejście do planet, tym razem inspirowane Łużyczanami (patrzcie jaki jenjalny naród!):
Merkury: Srebrzynka, Rtętka?
Wenus: Jutrzenka
Ziemia: Ziemia
Mars: Czerwonka
Jowisz: Królewka
Saturn: Obrączka
Uran: Moderka
Neptun: Wodnica

Łużyckie nazwy (archaiczne, nie przyjęły się chyba zbytnio, ale są w słowniku)

Merkury     Merkur, Slobranicka
Wenus     Wenus, Zernicka
Mars   Mars, Cerwjena gwězda
Jowisz    Jupiter, Kralowc
Saturn     Saturn, Pódwobrycka
Neptun     Neptun
[Zamknij]
Niech żyje Wolny Syjam!
  •  

Ainigmos

Moje:
sondaż - wybad (od wybadać)
sondażowy - wybadny
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •