Narzecze wysokopolskie

Kubok · Marzec 08, 2024, 20:48:49

Bezrządostwo - anarchizm
Upraw - Jerzy (analogiczna zasada jak w imieniu "Kochan" - "Kochan" bo "Niech będzie kochany", a "Upraw" bo "Niech uprawia [ziemię]"; Jerzy jest od greckiego określenie rolnika)
I co za tym idzię
Uprawszczyzna- Gruzja

Ainigmos · Marzec 25, 2024, 19:33:34

Mój:
penalizować "uznawać coś za czyn karalny"- karować (jako kauzatyw od czas. karać)

Świętopełk Kowalski · Marzec 27, 2024, 15:26:16

namiary - informacja

straż porządkowa - policja

Osobiście używam bardzo często określenia "namiary".

Przykład:

"Informacja o wypadku dotarła szybko do policji"

=> "Namiary dotyczące wypadku dotarły szybko do straży porządkowej"

Oczywiście można w tym miejscu też użyć "wiadomość". Ale mi to jakoś jako synonim nie pasuje, ponieważ wiadomość zawiera informację, ale informacja niekoniecznie potrzebuje wiadomości (jest czymś "bardziej abstrakcyjnym").

Ainigmos · Marzec 29, 2024, 17:01:46

Mój odnośnie czegoś z darknetu:
hitman - bójca "zbój, który na czyjeś zlecenie może kogoś niewygodnego zabić albo zranić aż do trwałego kalectwa"

Mislaus Lasota · Kwiecień 04, 2024, 07:52:38

-izm -> -izna
Zaczerpnięte z kaszubskiego.
Co prawda tam w ten sposób tworzy się kòmùnizna, socjalëzna czy faszëzna, ale nic nie szkodzi na przeszkodzie by w wysokopolskim była to wspólnizna, spolizna, chrościzna.

pipipipi · Kwiecień 04, 2024, 19:29:18

Cytat: Ainigmos w Marzec 29, 2024, 17:01:46Mój odnośnie czegoś z darknetu:
hitman - bójca "zbój, który na czyjeś zlecenie może kogoś niewygodnego zabić albo zranić aż do trwałego kalectwa"

Przecież jest już zabójca.

I nie dostrzegam związku z darknetem.

Cytat: Dynozaur w Kwiecień 01, 2023, 08:12:54Stonewall Inn (pub w Nowym Jorku) = Kamieniec Pedalski

slang gejowski - ciotowszczyzna (w jakimś artykule tak było)

dziablonk · Kwiecień 04, 2024, 20:25:29

mediator - układźca / jednacz (z polszczyzny średniowiecznej)

Ainigmos · Kwiecień 06, 2024, 15:52:27

Cytat: pipipipi w Kwiecień 04, 2024, 19:29:18slang gejowski - ciotowszczyzna (w jakimś artykule tak było)

Jak już poprawnie słowotwórczo, to raczej ciotoszczyzna, gdyż w polszczyźnie nie funkcjonuje przyrostek -wszczyzna, tylko -szczyzna bez zbędnej spółgłoski.

mijero · Kwiecień 07, 2024, 14:13:30

To chyba będzie -izna (pierwotnie podobno -ina) ot przymiotnika ciotowski w znaczeniu 'dobra ciotowskie' czy 'ziemia ciotowska', jako królewszczyzna < królewski, czy litewszczyzna < litewski. Podobnie ot przymiotników ojczyzna/oćczyzna < †ojczy/†oćczy < ojciec/ociec, ojcowizna < ojcowy, ojcowszczyzna < ojcowski (,,Zbieracz umysłowych rozrywek" z 1839 r., str. 70) .

Ainigmos · Kwiecień 07, 2024, 15:17:12

Moje od czas. powziąć "decydować" odnośnie pewnej rodziny wyrazów:
decydent - powziąciel
decydentka - powziącielka
decydenctwo - powziącielstwo
decydencki - powziącielski
decydencko - powziącielsko

mijero · Kwiecień 15, 2024, 18:29:45

Moje:
chwiejnik (znaczeniowy) (chwiejny znaczeniowo) – ambiguity
(i)giernica (igierna istba) – kasyno
nikczemnik (nikczemny < k ni czemu) – nihilista; nikczemieństwo (nikczemny) – nihilizm czy może szczery liberalizm; nikczemniczy (nikczemnik) – nihilistyczny (w zasadzie winno być ot nikczemieństwo, ale nikczemieństwowy dziwnie brzmi, bo nieliczne rzecz. na -ieństwo nie dały żadnych przym.)
okątek – sektor (czy wrzucałem to?)
prawnić (prawny) l. prawować (prawo) – legalizować; prawniący (prawnić) l. prawujący (prawować) – legalizujący; prawniony (prawnić) l. prawowany (prawować) – legalizowany; prawnienie (prawnić) l. prawowanie (prawować) – legalizacja (prawować o tyle lepsze, że można by s nim połączyć prawowity 'legalny', które podobno stworzone bez podstawy słowotwórczej, na wzór rodowity, które swoją drogą teże nie ma oczekiwanej podstawy, tj. °rodować, stąd przypuszczalnie rut., a mogłoby znaczyć 'czynić członkiem rodu' czy może 'przyznawać rodziwiec(zs)two')
przeradzać – transcendować; przeradzanie (przeradzać) – transcendencja (niby jest przekraczać, ale chodzi przecie o przekraczanie szczególne, przekraczanie tego, co przyrodzone)
rodziwiec(zs)two (rodziwiec 'szlachcic' < rodziwy) – szlachećstwo (szlachta)
sąpierzyć (sąpierz) – rywalizować; sąpierzenie (sąpierzyć) – rywalizacja
spojmanie (spojmać) – małżeństwo; spojmanek (spojmany < spojmać) i spojmanka (spojmana < spojmać) – małżonek i małżonka
szybkościowiec (szybkościowy biegacz) – sprinter
włóczężnik (włóczężne słowo < włóczęga) – wanderwort
wywias czy wywiasa (wywiesić) – szyld (czas. na -ić dają zazwyczaj rzecz. r.ż.)
zasadnik (zasadny 1.c) – fundamentalista; zasadnic(zs)two (zasadnik) – fundamentalizm

Ciekawe wyczytane:
prawny – legalny, prawność – legalność (w powszesznym użyciu chyba tylko bezprawny 'nielegalny')

Cytat: Ainigmos w Kwiecień 07, 2024, 15:17:12Moje od czas. powziąć "decydować" odnośnie pewnej rodziny wyrazów:
decydent - powziąciel
decydentka - powziącielka
decydenctwo - powziącielstwo
decydencki - powziącielski
decydencko - powziącielsko

Przyrostek -ciel jest używany przy tworzeniu wykonawców czynności ot czas. na -ić. Ot czas. na -ęć -nę/-mę znam jedzinie przyjęciel z 1539 roku. Ten sam twórca, w tym samym dziele przedłożył w tym samym znaczeniu słówko przyjmiciel ot czas. na -ać. Nie wiem co nim powodowało, ale oczekiwalibyśmy raczej przyjemca < przyjąć i przyimacz < przyimać. A zatym, czy nie lepiej byłoby:
powziemca (powziąć) – decydent
powziemczyni (powziemca) – decydentka
powziemc(zs)two (powziemca) – decydenctwo
powziemczy (powziemca) – decydencki (jako rozjemczy < rozjemca)
powziemczo (powziemczy) – decydencko?

Ainigmos · Kwiecień 17, 2024, 12:38:38

Moje od czas. pomieszać odnośnie pewnej rodziny wyrazów:
chaos - pomiesz
chaotyczność - pomieszność
chaotyczny - pomieszny
chaotycznie - pomiesznie

Świętopełk Kowalski · Kwiecień 17, 2024, 19:35:14

Cytat: Ainigmos w Kwiecień 17, 2024, 12:38:38Moje od czas. pomieszać odnośnie pewnej rodziny wyrazów:
chaos - pomiesz
chaotyczność - pomieszność
chaotyczny - pomieszny
chaotycznie - pomiesznie

Ja osobiście mówię na chaos wir.

dziablonk · Kwiecień 18, 2024, 12:10:08

zawirowanie, zamęt (ros. смута)

Świętopełk Kowalski · Kwiecień 18, 2024, 17:14:21

Czy tylko ja mam wrażenie, że niektórzy użytkownicy tego forum bawią się w bezsensowne kreatywnością językową jakby to była ich szansa na błysk geniuszu?

Od czasu do czasu, z nadzwyczajnym rozbawieniem, obserwuję tutaj niestrudzoną chęć do tworzenia własnych, niepotrzebnych spolszczeń dla słów, które od dawna mają swoje odpowiedniki w naszym pięknym języku. Patrzę na te wasze desperackie wysiłki w tworzeniu nowych, absolutnie zbędnych spolszczeń z równie wielkim uznaniem, jak na monologu klauna na pogrzebie.

Naprawdę, czy my musimy cierpieć przez tę groteskową zabawę w wymyślanie nowych, absurdalnych terminów?

Zachwycacie się własnymi zdolnościami do modyfikowania języka, jakby to był jakiś rodzaj wyścigu szczurów, w którym celem jest zaskoczenie każdego innego uczestnika. Wielkie brawa za wasze umiejętności wytwarzania nowych terminów, które brzmią jakby były wyprowadzone prosto z kosmosu.

Ale czy nie jest czasem mądrzejsze używanie słów, które już istnieją, zamiast wysilać się na tworzenie niezrozumiałych konstrukcji lingwistycznych?

Moje serce pełne jest współczucia dla waszej potrzeby pokazania swojej błyskotliwości poprzez wymyślanie nowych określeń, które w rzeczywistości dodają tylko chaosu do dyskusji. Ale czy moglibyście przynajmniej rozważyć, czy wasze ,,dzieła" są warte miejsca na tym forum, czy może lepiej trzymać je w prywatnych notatkach?

Może czas na chwilę zatrzymać się i zastanowić, czy to, co wytwarzacie, faktycznie przynosi wartość, czy po prostu służy do zaspokojenia własnej potrzeby samouwielbienia.