Etymologie dialektyzmów

[Todsmer]

Jako, że tu jest trudniej (bo dialektyzmy w większości nie występują w słownikach etymologicznych), nowy temat. Na początek:

Skąd śląskie:
- ciul, ciulać (chuj, uderzać)
- piznąć (uderzać)

[Wedyowisz]

- ciul, ciulać (chuj, uderzać)

A to jest używane też w sensie ,,członek męski"? Bo jako wyzwisko i łagodniejszy substytut chuja w wyrażeniach typu w chuj to funkcjonuje i w innych regionach. Nie uderza mię jako prastary wyraz rodzimy (trudno nawet zapostulować jakąkolwiek postać prasłowiańską). Istnieje w polskim grupa wyrazów na ciu-, które nie mają pewnej, regularnej etymologii i pisze się, że są pochodzenia ,,dźwiękonaśladowczego" bądź uznaje się je za ,,ekspresywne" przeróbki. Należą tu ciułać (por. tulić, tułać), ciupać (por. ciepać, tupać), ciurkać (w innych słow. postacie na c-, č-), chyba też zaciukać.

[Quester]

- piznąć (uderzać)

A to nie jest przypadkiem pizgnąć/pizgać? Przynajmniej tak sie u nas w wielkopolsce mówi.

[Wedyowisz]

Niestety w słowniku gwar Karłowicza nie figuruje ciul, a jedynie ciulać 'mingere' (kwalifikowane jako dziecięce). Bardzo prawdopodobna wydaje mi się ewolucja od onomatopeicznego ciu(r)lać, z rzeczownikiem urobionym od czasownika tak jak siusiak od siusiać.

A propos piznąć, słownik ów wymienia następujące bliskoznaczne warianty: pizdnąć 'uderzyć, wybić; rzucić', pizgnąć 'cisnąć, rzucić, uderzyć', piznąć 'uderzyć, rzucić'. Jest jeszcze piździć 'zrzędzić, narzekać' 'nalegać, nudzić, przypominać' 'mitrężyć czas' 'dąć (o wietrze)' p. się 'żartować, bawić się' 'broić, dokazywać'. Wg mnie, można przypuszczać, że najpierw było odrzeczownikowe piznąć~pizdnąć (spółgłoska powszechnie zanikała w słowiańskich przed sufiksem -nąć, ale wielu przypadkach — późniejszych czy dotkniętych przez analogię — jednak się pojawia), a pizgnąć powstało drogą rozpodobnienia, zupełnie jak stygnąć ze stydnąć. Najnowszą postacią byłoby w takim razie pizgać. Semantyka mogłaby iść tak: upaść gwałtownie (por. dupnąć) > spaść > rzucić czymś > cisnąć, walnąć, uderzyć. Notabene jest drugi kierunek rozwoju znaczeniowego bliski rodzinie bździeć, bzdura (*pьzděti, pьzdura), tu zaliczyłbym znaczenia 'zrzędzić', 'dmuchać', 'zanudzać'. Por. pierdzieć > pierdolić. U mnie piździ bądź pizga znaczy ,,jest nieznośnie zimno".

U Karłowicza rozśmieszyło mię pizdnica 'maśnica, naczynie do robienia masła' i pizdńiák 'kij w maśnicy do robienia masła'. Widać nie tylko jednemu raperowi kojarzyło się to seksualnie...

[Todsmer]

A to jest używane też w sensie ,,członek męski"? (..)

W formie ciulik.

[Todsmer]

Skąd -o rzeczowników rodzaju żeńskiego w śląskim? np Wilijo (Wigilia)

[Pluur]

Nie jest to wzdłużenie form aja?

[Henryk Pruthenia]

Skrócone dawne długie -a, a to z skrócenia ija > ja.

[Henryk Pruthenia]

Nie jest to wzdłużenie form aja?

Wigiliaja? Brzmi prawie jak "wygól jaja"... xD.

[Pluur]

Chodziło mi raczej Vja, taki skrót myślowy ;o

[Todsmer]

Śląskie hasie to od asche?

[Towarzysz Mauzer]

Ciężko powiedzieć, znajomy rodem z Sądecczyzny ma u siebie w domu rodzinnym leksem habuzie, harabuzie `fusy w herbacie albo tego rodzaju śmietki`. Jak nie jestem zwolennikiem źródłosłowów oddźwiękonaśladowczych, to tego typu słowa na `bele co` mają tendencję do pojawiania się ex nihilo.

[Todsmer]

Śląskie kaj jest z *kъ-jь (kъ = ku) czy też może z *kǫ(dъ)-jь?
I kery (który) to skrócenie który (dziwne e wtedy), czy też może jakaś forma kto bez -t-?

[Towarzysz Mauzer]

Kaj < *kǫ-jь, bo są w polskim obszarze językowym pokrewne np. kã - to na pewno, odsyłam np. do stareńkiego Słownika gwar polskich (który jest w internecie w PBI, co strasznie denerwuje, bo ta notorycznie jest offline). Kery - to z mniejszą pewnością - forma który z elizją t, tyle że z wokalizmem ъ, tak jak czeskie který.

[Todsmer]

Śląskie hasie to od asche?

Teraz jestem prawie pewny, że tak, bo dzisiaj usłyszałem od babci haś = popiół.