Język zakąski

[Czyżyk Mniejszy]

Tak, wiem, że ta nazwa jest dziwna i niedorzeczna. Ale, po pierwsze, nie mogłem wymyślić lepszej, a po drugie, ta nazwa jest na miejscu, jeśli patrzeć na resztę języka.

Ale nie uprzedzajmy faktów i zacznijmy od początku.

Fonologia

Rdzenie w zakąskim mają postać (i)CVC, z następującymi ograniczeniami dotyczącymi spółgłosek:
- obie spółgłoski rdzenia nie mogą należeć do tej samej klasy miejsca artykulacji (wargowej, przedniojęzykowej lub tylnojęzykowej);
- przynajmniej jedna z nich musi być zwarta lub nosowa;
- jeśli są to dwie spółɡłoski zwarte, przynajmniej jedna musi być typu tenuis (bezdźwięczna nieprzydechowa).

Tabela spółgłosek wygląda tak:
[w nawiasach warianty (pre)palatalizowane; poniżej pisownia]

[table=1]
[tr]
[td]
[/td]
[td]
tʰ (ɕtʰ)
«th»
[/td]
[td]
kʰ (cʰ)
«kh / ch»
[/td]
[/tr]

[tr]
[td]
p (ɕp)
«p»
[/td]
[td]
t (ɕt)
«t»
[/td]
[td]
k (c)
«k / c»
[/td]
[/tr]

[tr]
[td]
b (ʑb)
«b»
[/td]
[td]
d (ʑd)
«d»
[/td]
[td]
[/td]
[/tr]

[tr]
[td]
m (ɲm)
«m»
[/td]
[td]
n (ɲ)
«m»
[/td]
[td]
[/td]
[/tr]

[tr]
[td]
[/td]
[td]
s (ɕ)
«s»
[/td]
[td]
[/td]
[/tr]

[tr]
[td]
[/td]
[td]
l (ʎ)
«l»
[/td]
[td]
w (j)
«w / y»
[/td]
[/tr]
[/table]

Uwagi:
- spółgłoski nieprzydechowe upodabniają się do stojących po nich w zbitce, np. «kd» [ɡd], «bk» [pk];
- spółgłoski dźwięczne upodabniają się do stojących po nich «m n l».


Samogłoski z kolei mogą występować w dwóch postaciach: krótkiej lub długiej. Samogłoski w postaci długiej występują wyłącznie w sylabach zamkniętych zakończonych spółgłoską dźwięczną oraz w akcentowanych sylabach otwartych. Wszędzie indziej występuje postać krótka.

[table=1]
[tr]
[td]
ə
«e / i»
[/td]
[td]
iː
«ē / ī»
[/td]
[/tr]

[tr]
[td]
a
«a»
[/td]
[td]
ɔː
«ā»
[/td]
[/tr]

[tr]
[td]
ʌ
«o»
[/td]
[td]
ɵː
«ō»
[/td]
[/tr]

[tr]
[td]
ɵ
«u»
[/td]
[td]
yː
«ū»
[/td]
[/tr]
[/table]

Uwagi:
- «i ī u ū» poprzedzają głoski (pre)palatalizowane.
- Nieakcentowane /ə/ często ulegają synkopie, np. «itāl» [ɕtɔːl].

Akcent wyrazowy pada na przedostatnią samogłoskę wyrazu.


Morfologia rzeczowników

W deklinacji występują trzy przypadki:
- absolutyw, przypadek bazowy;
- celownik, pełniący również funkcję ergatywu w zdaniach jednoprzechodnich, tworzy niektóre konstrukcje lokatywne;
- dopełniacz, pełniący również funkcję donora w zdaniach dwuprzechodnich, używany w wększości konstrukcji przyimkowych.

Rzeczowniki możemy podzielić na dwie grupy: proste (składające się z rdzenia i sufiksu) oraz złożone (składające się z dwóch rdzeni połączonych spójką).


Przykładowa odmiana rzeczowników prostych:

nābān kamień


[th] A. sg [/th][th] C. sg [/th][th] D. sg [/th][th] A. pl [/th][th] C. pl [/th][th] D. pl [/th]

nāb-ān	[nɔːbɔːn]
nān-n-akh	[nɔːnnakʰ]	← **nāb-n-akh
nab-āl-la	[nabɔːlla]	← **nab-ān-la
nāb-et	[nɔːbət]
nāb-t-akh	[nɔːptakʰ]
nab-et-la	[nabətla]

isōkūd wiatr


[th] A. sg [/th][th] C. sg [/th][th] D. sg [/th][th] A. pl [/th][th] C. pl [/th][th] D. pl [/th]

isōk-ūd	[ɕɵːkyːd]
isok-d-akh	[ɕʌɡdakʰ]
isok-ūl-la	[ɕʌkyːlla]	← **isok-ūd-la
isōk-et	[ɕɵːkət]
isok-t-akh	[ɕʌktakʰ]
isok-et-la	[ɕʌkətla]

mīnnos imię, nazwa


[th] A. sg [/th][th] C. sg [/th][th] D. sg [/th][th] A. pl [/th][th] C. pl [/th][th] D. pl [/th]

mīn-nos	[miːɲnʌs]	← **mīb-nos
mīn-nōs-akh	[miːɲnɵːsakʰ]	← **mīb-nōs-akh
mīn-nos-la	[miːɲnʌsla]	← **mīb-nos-la
mīb-as	[miːʑbas]
mīb-s-akh	[miːɕpsakʰ]
mib-as-la	[məʑbasla]

Rzeczowniki złożone składają się z:
- pierwszego rdzenia (podrzędnego), przekształconego do postaci (i)CC-, tu pojawia się /ə/ jako epenteza;
- spójki: «u» przed (pre)palatalizowanymi, «o» przed pozostałymi spółgłoskami;
- drugiego rdzenia (nadrzędnego), bez żadnego sufiksu.

Przykładowa odmiana rzeczowników złożonych:

iskōmīb imię wiatru


[th] A. sg [/th][th] C. sg [/th][th] D. sg [/th][th] A. pl [/th][th] C. pl [/th][th] D. pl [/th]

isk-ō-mīb	[ɕkɵːmiːʑb]
isk-ō-mib-akh	[ɕkɵːmʑbakʰ]
isk-o-mīl-la	[ɕkʌmiːʎla]	← **isk-o-mīb-la
isk-ō-mib-as	[ɕkɵːmʑbas]
isk-o-mīb-s-akh	[ɕkʌmiːɕpsakʰ]
isk-ō-mib-as-la	[ɕkɵːmʑbasla]

ēmbōnāb kamień nazw, drogowskaz


[th] A. sg [/th][th] C. sg [/th][th] D. sg [/th][th] A. pl [/th][th] C. pl [/th][th] D. pl [/th]

ēmb-ō-nāb	[iːmbɵːnɔːb]
ēmb-ō-nb-akh	[iːmbɵːnbakʰ]
ēmb-o-nāl-la	[iːmbʌnɔːlla]	← **ēmb-o-nāb-la
ēmb-ō-nb-et	[iːmbɵːnbət]
ēmb-o-nāb-t-akh	[iːmbʌnɔːptakʰ]
ēmb-ō-nb-et-la	[iːmbɵːnbətla]

[Noqa]

Bardzo podoba mi się intrygująca deklinacja, ciekawe wahania w rdzeniach. Świetne też jest tak swobodne łączenie rdzeni w nowe wyrazy. A druga rzecz to opozycja palatalizowanych/niepalatalizowanych w fonologii, ciekawe odejście od tradycyjnego zmiękczania na asynchroniczne zbitki - choć wciąż nie bardzo potrafię ogarnąć jak to tak naprawdę działa.

[ToJam]

Tylko co z czasami w języku?

[Lukas]

Zauważam w tym języku że rdzeń składa się ze spółgłosek a samogłoski pomiedzy nimi pełnią funkcję morfologiczną. Nazwa jest dosyć niepoważna, ale jak nie masz innej to cóż... Czekam na resztę gramatyki i poprawę błędu w deklinacji. Absolutyw bez ergatywu nie istnieje tak samo jak człowiek  nie urodzi się bez mamy i taty. Nawet brak osobnego przypadka nie zwalnia z posiadania funkcji ergatywnej. Którym przypadkiem wyrażamy podmiot w zdaniu przechodnim?

[Todsmer]

(...) Nazwa jest dosyć niepoważna, ale jak nie masz innej to cóż...

LOL. Spójrz pod swój nick.

[ArturJD]

Zauważam w tym języku że rdzeń składa się ze spółgłosek a samogłoski pomiedzy nimi pełnią funkcję morfologiczną. Nazwa jest dosyć niepoważna, ale jak nie masz innej to cóż... Czekam na resztę gramatyki i poprawę błędu w deklinacji. Absolutyw bez ergatywu nie istnieje tak samo jak człowiek  nie urodzi się bez mamy i taty. Nawet brak osobnego przypadka nie zwalnia z posiadania funkcji ergatywnej. Którym przypadkiem wyrażamy podmiot w zdaniu przechodnim?

Weź lepiej zaprezentuj jakiś porządny conlang, zanim zaczniesz jechać po cudzych. Można zwrócić uwagę, ale zwykle da się to zrobić trochę milej.

@Czyżyk: Język mi się bardzo podoba, lubię makrony Pochwalę za ciekawą i przemyślaną deklinację. Zastanawia mnie tylko brak samogłoski tylnej przymkniętej. Najbliższe masz [ɔ] i [ɵ], ale nie jestem pewien, czy coś bliskiego [u] i tak nie musiało by się wytworzyć. Ale akurat ekspertem od fonetyki nie jestem