Vą̊dzkëja målva - Język wendzki

[Todsmer]

Zamiast wstępu, krótki tekst:

Våca a keňi

Na gorå, våca co vålni ne je måla, je nazråla keňi. Pårvåj je tęgl tęžkåj voza,
jetoråj je nesl bremę, tretej je nesl båjstrå člåvåka. Våca keňem je rekla: "Sårci me gorå,
kak vedę kak člåvåk keže keňem." Reką̊ keňi: "Sårca nas gorą̊, kak vedåm, kak člåvåk,
gospod, berå tvåję vålną̊ do våkrova svogo, a våca vålni ne må."
Slåjšę to, våca våbågla na pele.

Jaki to tekst, pewno wiecie Spróbujcie natomiast zgadnąć klasyfikację i lokalizację

[Drukarz]

Strzelałbym, że coś południowego, ale takie nagromadzenie ,,å" mi się kojarzy ze skandynawskimi. Swoją drogą trochę mi przypomina mój roterski, ale pewnie jak dasz procesy, to wyjdzie, że mi się tylko wydaje podobny

EDIT: Po zobaczeniu nazwy języka stwierdzam, że jednak zachodniosłowiański nadbałtycki.

[Vilène]

Jaki to tekst, pewno wiecie Spróbujcie natomiast zgadnąć klasyfikację i lokalizację

Zgaduję: zachodniosłowiański, wyspy Lolland i Falster?

[Lukas]

Mogłbym prosic tutaj lub na wiki pełną gramatyke i słownik

[Todsmer]

Zgaduję: zachodniosłowiański (...)

Tak. Co prawda liczyłem na większą precyzję, ale ok

(...) wyspy Lolland i Falster?

Owszem

Z tym, że język (a przynajmniej jego plan) był wcześniej od lokalizacji.

Mogłbym prosic tutaj lub na wiki pełną gramatyke i słownik

Możesz. Będzie jak mi się będzie chciało systematyzować notatki. Słownika i tak nie upubliczniam, bo po co.

[Toivo]

Åczy bolą̊ åd tegå nagråmadzenia å...

A konstruktywnie wypowiem się jak zobaczę jakąś gramatykę i zmiany fonetyczne, bo sam tekst mi wiele nie mówi

To "keňi" to jakiś przegłos? (w stylu odwrotność przegłosu polskiego?)

[Todsmer]

Åczy bolą̊ åd tegå nagråmadzenia å...

Åcå. Serio

To "keňi" to jakiś przegłos? (w stylu odwrotność przegłosu polskiego?)

Tak.

[Todsmer]

Krótko o deklinacji (jutro będzie więcej):

Od razu zaznaczam, że jeszcze nie zdecydowałem się, jak będzie wyglądać redukcja samogłosek (ba, nie jestem jeszcze w 100% pewny, czy ją wprowadzić).

W wendzkim wyróżniamy takie paradygmaty odmiany:

a) rzeczowniki męskie:
vålk - vålci ,,wilk"
såjn - såjnåvi ,,syn"
kåm - kåmeni

Dwa pierwsze różnią się właściwie tylko postacią N pl. W pierwszym wyróżnia się dwie podgrupy, pierwszą miękką, drugą twardą, różniące się jedynie samogłoską w niektórych końcówkach (np Dat pl -åm/em)

b) nijakie:
låto - låta ,,lato"
peli - pela ,,pole"
jemę - jemena ,,imię"

c) żeńskie:
žena - ženi ,,kobieta"
douša - douše ,,dusza"
kost - kosti

Co nieco o lokalizacji

Vą̊di - nåzapadňešëj Slovåni
Czyli Wendowie - najzachodniejsi Słowianie.

Jak już wiemy, Wendowie (używam tej nazwy wyłącznie określając lud mówiący tym językiem) mieszkali na południu archipelagu duńskiego. Osiedlili się tam podczas ekspansji, ok VIII wieku. Szybko zaadoptowali do swoich potrzeb pogańskie wierzenia nordyckie, a potem wraz z Duńczykami przyjęli chrześcijaństwo. Dzięki temu uchowali swoją strukturę społeczną od upadku, a ich lokalizacja była dość ważna (świetna baza wypadowa na Pomorze), co pociągnęło za sobą dość wysoki prestiż lokalnej władzy.

Jeśli chodzi o sam język, najbliższym znanym językiem dla wendzkiego jest połabski, z którym łączy go sporo analogicznych rozwojów. Jest jednak chyba jeszcze bardziej konserwatywny od niego, a przynajmniej takie sprawia wrażenie

[Todsmer]

Zmiany fonetyczne

TorT-y
TorT > TårT
TerT > TerT/TreT
TelT > TlåT
TolT > TlåT

Sonanty
ŭl, ĭl > ål
ŭr > år
ĭr > eŕ

ě > å

Zmiękczenia
nj lj rj > ň ĺ ŕ
pj bj mj vj > pĺ bĺ mĺ vĺ / pň bň mň vň

Z drobnymi wyjątkami i, e, ě nie miękczy(ło) spółgłoski przed

č š ž miękkie

Samogłoski nosowe
ǫ > ą̊
ǫǫ > ą
ę > ę
ęę > ą

tj > c
dj > dz
stj > šč
zdj > *ždž > ž
tl, dl > tl, dl

y > åj (pod akcentem)
u > ou (pod akcentem)
C^jy > C^jej
in > en (n nie miękkie)
ar > år
aa > å
uv, ov > iv (nie zawsze)

Korelacja miękkości (taki sam proces zachodził również po miękkiej)
eC^j > iC^j
oC^j > eC^j
uC^j > iC^j
åC^j > eC^j

jĭ- > je-
ja- > je-

Prelabializacja
V- > vV-
voC^j-, oC^j- > ve-
voC-, oC- > vå-

Wokalizacja jerów
ŭ > å / -
ĭ > e / - / å (jeśli pod akcentem)

Redukcja samogłosek
a e i > ë
u o å > ö

[Lukas]

Procesy, pracesami a koniugacja to gdzie jest? W proszku? Jak czytamy a z kułeczkiem, bo ja w tekscie wstępnym bajki Schillera czytałem tą literę jak a z ustami do o

[Todsmer]

Procesy, pracesami a koniugacja to gdzie jest? W proszku? (...)

Nie każdy się brandzluje nad tabelkami; będzie to będzie. Nie jest to priorytet.

(...) Jak czytamy a z kułeczkiem, bo ja w tekscie wstępnym bajki Schillera czytałem tą literę jak a z ustami do o

Fonetyka

Samogłoski
a [a~æ]
å [ʌ~ɑ~ɐ]
e [ɛ~e]
i [i]
u [u]
o [ɔ~o]

Spółgłoski
m [m]
n [n]
ň [ɲ]

p [p]
b [b]
v [ʋ]

t [t]
d [d]
c [t͡s]
dz [d͡z]
č [t͡ʃ]
dž [d͡ʒ]

s [s]
z [z]
š [ʃ]
ž [ʒ]

k [k]
g [g]
ch [x]
h [h]

r [r]
l [l]
j [j]

[Drukarz]

W zestawieniu głosek zabrakło ĺ ŕ ö ë. Skąd brałeś informacje o akcentuacji?

[Todsmer]

W zestawieniu głosek zabrakło ĺ ŕ ö ë.

ĺ i ŕ nie są głoskami w języku (te głoski były tylko historycznie miękkie, potem zlały się z [r] i [l]).

ö to [ŏ~ə] a ë to [ĕ~ə]

Skąd brałeś informacje o akcentuacji?

Głównie z Derksena, posiłkowałem się też rosyjskim i serbskochorwackim. No i jeszcze jakieś informacje z fora.

[Todsmer]

Wendzkie ciekawostki i kurioza

Jako że nie mam czasu na rozwijanie tego języka, czas na wrzucenie nieopublikowanych jeszcze informacji o języku. Będzie dość chaotycznie, choć mam kilka pełnych tabelek.

Zaimki

kåto - kto
co - co

sån - ten
tåt - tamten

våš - wszystko, wsze
čej - czyj

kåj, köja, köje - jaki, jaka, jakie (używane w pytaniach)
ktoråj, ktorëja, ktorëjo/ktorëje - który, która, które

jen - on (jim itd), gen/loc jejå

sg

N	jaz	tuj	—
G	mene	tebe	sebe
D	månå/mi	tebå/ti	sebå/si
A a	mę	tę	sę
A b	me	te	se
I	maňą̊/månëją̊	teblą̊/tebëją̊	seblą̊/sebëją̊
G	månå	tebå	sebå

Acc a - używane z przysłówkiem
Acc b - używane z czasownikiem

du

N	må	vå
DI	nama	vama
A	na	va

pl

N	muj	vuj
GA	nas	vas
I	nami	vami

Rodzajnik

W wendzkim występuje rodzajnik określony, nieodmienny:
-s, -se, -si

np. vålks/vålkës - ten wilk, låtösi - to lato, kostëse - ta kość, ženöse - ta kobieta

Przymiotniki

W przymiotnikach mamy formy krótkie i długie, przy czym formy krótkie są nieodmienne (z wyjątkiem rodzajów) i pełnią rolę przysłówków i orzeczników.
np. jen je pålön, jena je pålna, jeno je pålno

Formy długie są częściowo skrócone, a częściowo nie

sg

	m	f	n
N	-åj	-ëja	-ëje
G	-ego/-ogo	-ëjå	-ego/-ogo
D	-emu/-omu	-ej	-emu/-omu
A	-åj	-ëję	-ëje
I	-im	-ëją̊	-im
L	-em	-ej	-em

pl

	m	f	n
N	-ëj	-ëjå	-ëja
GL	-ich	-ich	-ich
D	-im	-im	-im
A	-ich	-ich	-ich
I	-imi	-imi	-imi

Stopniowanie
Przymiotniki są oczywiście stopniowane, stopień najwyższy tworzy się z przedrostkiem na-
Stopień wyższy natomiast z użyciem -š- i -ej-. -em -> -emši, -o -> åji, -a -> -åji.

Liczebniki
1.  jedån
2. dvåj (m), dvå (f, n)

Czasowniki

Bezokolicznik

-ti (kiedy akcent padał na ostatnią sylabę) -t (gdy na przedostatnią)
-t - supinum
Czas przyszły tworzony przy pomocy kåtą̊ - chcę

Imiesłowy

dal / dali (dał – dali)
Czynny współczesny - viduj / vidę (idący, widzący)
Bierny współczesny - -m
Czynny uprzedni - -ø
Bierny uprzedni - -t, -n

Odmiana w czasie teraźniejszym

	sg	du	pl
1	-öją̊/-ą̊/-ą	-vå	-åm
2	-aš/-eš	-ta/te	-te (-të)
3	-	-ta	-ą̊/-ą

[Lukas]

Jak się wymawia ö? W fonetyce oniej nie ma