Pytania różne a rozmaite

Zaczęty przez Mścisław Bożydar, Sierpień 16, 2011, 23:29:20

Poprzedni wątek - Następny wątek

Silmethúlë

Co prawda oba linki są raczej na temat trochę starszych wersji (9–10 wiek), ale pierwszym miejscem do sprawdzenia jest zawsze University of Texas at Austin:

Old Irish
Old Norse

Pewnie na sieci jest dużo o ewolucji staronordyjskiego w duński, natomiast nie ma nic na temat późniejszych stadiów irlandzkiego – szukałem kiedyś czegoś nt. klasycznego gaelickiego (ostatniej wspólnej fazy irlandzkiego i szkockiego, z ok. 17 wieku), ale nie znalazłem zupełnie nic. O wcześniejszych stadiach (Primitive Irish) też nic nie ma. Masz te teksaskie lekcje staro-irl. (który w sumie raczej był już bardzo bliski późniejszym etapom, bo spore podobieństwa ze współczesnym widać) i jakieś kursy i gramatyki całkiem współczesnego standardu (+szkockiego i mańskiego, dla ew. porównania i własnej rekonstrukcji...). Do conlangerstwa powinno wystarczyć.
  •  

zabojad

Essyw - co to i jak korzystają z tego natlangi?
Feles [*]
Requiem aeternam dona eis, Domine, et lux perpetua luceat eis. Requiescant in pace. Amen.
  •  

Pluur

  •  

zabojad

Cztałem to, ale chcę coś więcej na ten temat
Feles [*]
Requiem aeternam dona eis, Domine, et lux perpetua luceat eis. Requiescant in pace. Amen.
  •  

Toivo

#1294
W fińskim essyw jest jednym z rzadziej używanych przypadków. W podstawowym znaczeniu odpowiada polskiej konstrukcji "jako X", "będąc X":

Hän työskentelee tarjoilijana ravintolassa. "On pracuje jako kelner w restauracji" (3SG pracować-3SG kelner-ESS restauracja-INE)
Sain sen vanhemmiltani lahjana. "Dostałam to od moich rodziców w prezencie." (dostać-3SG-PAST to-ACC rodzice-ABL prezent-ESS)
Tänne palaan vielä takaisin, päätin jo lapsena. "Jeszcze tutaj wrócę, postanowiłam już jako dziecko." (tu-ILL wracać-3SG jeszcze z.powrotem postanowić-3SG-PAST już dziecko-ESS)

Często używa się go z przymiotnikami:

Haluan vain istua yksin surullisena rannalla. "Chcę tylko siedzieć sam smutny na plaży." (chcieć-1SG tylko siedzieć-INF jeden-INS smutny-ESS plaża-ADE)
Kukaan ei kai juopuneena töihin mene. "Nikt chyba nie idzie pijany do pracy." (nikt nie chyba pijany-ESS praca-PL-ILL iść-3SG)

Ponadto stosuje się go np. w określeniach czasu (niezgodnie z podstawowym znaczeniem):

Palaan maanantaina. "Wracam w poniedziałek." (wracać-3SG poniedziałek-ESS)

Z rekcji z essivem przychodzi mi do głowy tylko jedna: pitää +PART +ESS "uważać kogoś/coś za coś":

Suurin osa Justinin faneista pitää Justinia uutena popin kuninkaana. "Większość fanów Justina uważa Justina za nowego króla popu." (duży-SUP część Justin-GEN fan-PL-ELA trzymać-3SG Justin-PART nowy-ESS pop-GEN król-ESS)

(niektóre przykłady znalezione w necie ;))

Objaśnienia skrótów:
1SG - 1 os. l. poj.
3SG - 3 os. l. poj.
ABL - ablatyw
ACC - biernik
ADE - adessyw
ELA - elatyw
ESS - essyw
GEN - dopełniacz
ILL - illatyw
INE - inessyw
INF - bezokolicznik
INS - instruktyw (narzędnik)
PART - partytyw
PAST - czas przeszły
PL - liczba mnoga
SUP - st. najwyższy
  •  

Hapana Mtu

#1295
Język węgierski ma kilka przypadków nazywanych essywem.
Essivus-formalis ma końcówkę -ként i zwykle oznacza 'jako ktoś, coś, w charakterze kogoś, czegoś'
UNICEF-nagykövetként vett részt a [...] maratonfutáson - wziął udział w maratonie jako ambasador UNICEF-u
[...] a Google és partnerei miként használnak cookie-kat a hirdetésekben - w jakim charakterze / w jakim celu / do czego używają Google i jego partnerzy ciasteczek w ogłoszeniach

Inaczej niż w fińskim, przypadek ten nie łączy się z czasownikami powiązanymi z 'byciem', zamiast tego używa się celownika
haszontalannak tart - uważa [mnie/ciebie/coś] za bezużytecznego (dosł. 'trzyma', por. pitää w poście Toivonena)
butának tűnik - wygląda na głupiego
de jó magyarnak lenni - jak dobrze jest być Węgrem

W połączeniu z końcówką superessivusa essivus-formalis tworzy nowy przypadek: distributivus o końcówce -nként i znaczeniu 'co jakiś czas'
időnként - co jakiś czas, czasami
hétfőnként - co poniedziałek

Podobnym znaczeniowo do essivusa-formalisa, ale rzadziej używanym przypadkiem jest formalis o końcówce -képp(en)
segítségképp(en) - jako pomoc

Drugi essyw to essivus-modalis o końcówce -ul, -ül i znaczeniu 'jako kto, co, w jaki sposób, na czyją modłę, po jakiemu'
út - droga
útra - na drogę
útravaló - [taki, który jest] na drogę
útravalóul - [w taki sposób, że] na drogę
lengyel - Polak, Polka, polski
lengyelül - po polsku, na polską modłę
magyar - Węgier(ka), węgierski
magyarul - po węgiersku, na węgierską modłę

Istnieją ponadto dwa przypadki modalis-essivus - jeden o końcówce -an, -en, -n, drugi -lag, leg. Oba znaczeniowo odpowiadają polskim przysłówkom, a o tym, którego z nich należy użyć, decyduje uzus.
állít - twierdzić
állító - twierdzący
állítólag - rzekomo
jog - prawo
jogi - prawny/prawniczy
jogilag - z punktu widzenia prawa
- głowa
főleg - głównie

bátor - odważny
bátran - odważnie
hideg - zimno (rzecz,), zimny
hidegen - zimno (przysł.)

Turecki również ma taką końcówkę (-ca, -ce, -ça, -çe), ale klasyfikuje się ją jako końcówkę słowotwórczą, nie jako przypadek. Znaczeniowo pokrywa się ona z węg. essivus-modalis i modalis-essivus, tj. ma znaczenie 'w jaki sposób, na jaką modłę, po jakiemu', ale też 'wedle kogo', a po zsubstantywizowaniu oznacza nazwy języków.
hızlı - szybki
hızlıca - szybko
arkadaş - przyjaciel, kolega
arkadaşça - po przyjacielsku, po koleżeńsku
Leh - Polak, Polka (lekko archaiczne, zwykle mówi się Polonyalı, czasem Polonez, a nawet Polak)
Lehçe - na polską modłę, po polsku; język polski (obok Leh dili)
İngiliz - Anglik, Angielka
İngilizce - na angielską modłę, po angielsku; język angielski (obok İngiliz dili)
ben - ja
bence - moim zdaniem
Ahmet - Ahmed
Ahmet'çe - na sposób Ahmedowy; zdaniem Ahmeda
º 'ʔ(1)|z(0) + -(y(2))| = º 'ʔ(1)|z(2)|
  •  

zabojad

Mógłby niekto jeszcze opowiedzieć nieco o językach aktywnych?
Feles [*]
Requiem aeternam dona eis, Domine, et lux perpetua luceat eis. Requiescant in pace. Amen.
  •  

Wedyowisz

Jest taka fajna praca ,,Active languages" niejakiego Daniela Andréassona. Wydaje mi się, że daje ona wcale dobre pojęcie o tych językach. Mogę przesłać, jak nie da się tego nigdzie znaleźć w internecie.
стань — обернися, глянь — задивися
  •  

Noqa

Też poproszę, jeśli obfituje w dobrze opracowane przykłady.
At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •  

Wedyowisz

стань — обернися, глянь — задивися
  •  

Wercyngetoryks

Jakie jest tłómaczenie na polski dwóch nazw trybów: quotative oraz debitive?
ChWDChRL
  •  

Wedyowisz

Z tego co znajduję w wyszukiwarce, polskimi nazwami są modus relativus i modus debitivus :p:p Jakieś konstrukcje debitywne też się pojawiają. Chodzi konkretnie o łotewski?
стань — обернися, глянь — задивися
  •  

Wercyngetoryks

Tak, tłumaczę artykuł o gramatyce łotewskiej. Jeśli nie znajdę niczego lepszego, cóż - zastosuję te, które podałeś.
ChWDChRL
  •  

Ghoster

#1303
[...........]
  •  

Wedyowisz

#1304
W teorii można, ale przecież pisanie latine macaronice to frajda magna est.

Albo forma (ewidencjalna) cytatywna, forma (modalna) obligatywna.
стань — обернися, глянь — задивися
  •