Przenajstarsza mowa czyli romceltnóblang fantasy

[Obcy]

Coś dużo języków na tym forum stara się być "celtyckowatych", co jest w nich takiego pociągającego? Mutacje, pisownia. słownictwo?

Poza tym widzę, że język stara się być uproszczony, choć zdaje się zachowywać celtyckie korzenie, dobre podejście.

[Caraig]

Ten tu akurat jest chyba wyrazem dezaprobaty wobec podejścia do Starszej Mowy Sapkowskiego, jeśli się nie mylę.

[Widsið]

Coś dużo języków na tym forum stara się być "celtyckowatych", co jest w nich takiego pociągającego? Mutacje, pisownia. słownictwo?

Ja wiem, czy dużo? Poza jednym projektem Pruthenii, moim burgundzkim i sceltycczonym romlangiem nowantyjskim, więcej nie kojarzę.

[Caraig]

Coś dużo języków na tym forum stara się być "celtyckowatych", co jest w nich takiego pociągającego? Mutacje, pisownia. słownictwo?

Ja wiem, czy dużo? Poza jednym projektem Pruthenii, moim burgundzkim i sceltycczonym romlangiem nowantyjskim, więcej nie kojarzę.

Jeszcze mój celtyckowato wyglądający immarejski i Təfied Cəmbreig Todsmera.

[Mahtlactli Omome Tochtli]

Coś dużo języków na tym forum stara się być "celtyckowatych", co jest w nich takiego pociągającego? Mutacje, pisownia. słownictwo?

Pewnie wiele rzeczy, ogólnie Celtowie są nośni (folk, leprechauny, rude dziewczyny, dzień św. Patryka, te sprawy); poza tym przecież Tolkien. I same w sobie są interesujące, mają długą historię, kosmiczną pisownię, nie przypominają nic innego.

W przypadku romceltnóblangu nie było innego wyjścia, jeśli chciałem stworzyć zelfiałą łacinę na potrzeby stereotypowego fantasy to mogłem co najwyżej wybierać między gaelickim i walijskim jako inspiracjami :-)

UWAGA LUŹNA: Przemyśliwam ostatnio ostro, po której stronie linii La Spezia-Rimini ma znajdować się język, więc większość przykładów z powyższych postów się zdezaktualizowała. Nie dotyczy to jednak informacji gramatycznych, więc idziemy dalej.

MUTACJE SPÓŁGŁOSKOWE
Tak jak mówiłem, zostają, bo są fajne i superceltyckie, ale będą w miarę regularne i o niewielkim zakresie występowania. Mamy dwa rodzaje mutacji: spirantyzację i nazalizację.

Spirantyzacja

Zmiany są następujące:

- zwarto-wybuchowe (p, t, c, b, d, g) przechodzą w odpowiednie szczelinowe (ph, th, ch, bh, dh, gh), np. cat – chat 'kot'; boce – bhoce 'usta'; doimh – dhoimh 'pan';
- m przechodzi w mh, np. maire – mhaire 'morze';
- s przechodzi w h, np. sean – hean 'stary';
- f staje się nieme, co ortograficznie oznaczane jest za pomocą niemego dygrafu fh, np. fil – fhil
- pozostałe spółgłoski i wszystkie samogłoski nie ulegają zmianom.

Występuje przede wszystkim w dwóch kontekstach:

- po przyimku a/abh (pełniącym funkcję zbliżoną do de/di w prawdziwych romańskich), np.

doimh a chan 'pan psa' (can 'pies');

- w bezprzyimkowej konstrukcji dzierżawczej (częstej w nazwach własnych, ale nie tylko), w której rzeczownik określający stoi po określanym, np.

Amn Chearf 'potok jelenia' (cearf 'jeleń').


Nazalizacja

Zmiany:

- zwarto-wybuchowe bezdźwięczne (p, t, c) przechodzą w dźwięczne (b, d, g), np. cat – gat, tabhal – dabhal 'stół';
- zwarto-wybuchowe dźwięczne (b, d, g) ulegają prenazalizacji (mb, nd, ng), np. boce – mboce; doimh – ndoimh; gal – ngal 'kogut';
- f przechodzi w v, np. fil - vil
- wyrazy zaczynające się na samogłoskę przyjmują nagłosowe n-, zapisywane z dywizem, np. amn – n-amn 'potok'; aighipheiser – n-aighipheisear;
- pozostałe głoski nie ulegają zmianom.

Najczęstszą przyczyną nazalizacji są przyimki y (< łac. in) oznaczający 'w' oraz cu (< łac. cum) 'z (kim? czym?)', np.:

y dabhal – 'na stole'
y mboce – 'w ustach'
y n-amn – 'w strumieniu'
cu ngal - 'z kogutem'

We wszystkich wypadkach zmiana występuje także wtedy, kiedy tzw. po polsku trigger nie sąsiaduje bezpośrednio z rzeczownikiem, np.

doimh a chan agh chat 'pan psa i kota' (can agh cat 'pies i kot')
Amn Chearf Mhag 'potok wielkiego jelenia' (cearf mag 'wielki jeleń')
y dabhal agh mboce 'na stole i w ustach' (tabhal agh boce 'stół i usta')
cu ngal, gat, gan agh n-aighipheiser 'z kogutem, kotem, psem i jesiotrem' (gal, cat, can agh aighipheiser 'kogut, kot, pies i jesiotr').

[Caraig]

Jasna cholera, wczoraj, kiedy robiłem "lifting" immarejskiego, przemogłem się i pomyślałem, że w sumie mogę dać jakieś mutacje spółgłoskowe. I wiesz co? Też dałem spirantyzację xd
Potem, jak to wrzucę, to będzie, że zrzynałem xd

Niemniej ten Twój celtlang mnie się podoba, Sapkowski powinien zastąpić nim Starszą Mowę :U

[Mahtlactli Omome Tochtli]

Trochę w kółko to samo, ale dla porządku:

JESZCZE O RZECZOWNIKU

Wyrażenia przyimkowe

Jak łatwo się domyślić, rzeczowniki nie odmieniają się przez przypadki. Zastępują je przyimki, z których najważniejsze to: 

a (S)* / abh – (druga postać używana przed samogłoską), dosł.'od, z (kogo? czego?)', wyraża również posiadanie, np. dhoimh a chathar 'pan zamku'; don a dhoimh 'dar od pana';
adh – 'do' oraz 'dla', np. rothe adh cathar 'droga do zamku', don adh doimh 'dar dla pana';
cu (N) – 'z (kim? czym?)' a. 'za pomocą', np. cu n-aimhygh 'z przyjacielem'; cu voegh agh nglaidh 'ogniem i mieczem';
de (S) – 'o (kim? czym?), np. cant de ecwydh pharf 'pieśń o małym rycerzu';
e (S) – 'z (kogo? czego?), np. rothe e chathar 'droga z zamku';
y (N) – 'w', np. y gathar 'w zamku';

* S oznacza, że przyimek powoduje spirantyzację, a N – nazalizację rzeczownika, do którego się odnosi.

Bezprzyimkowa konstrukcja dzierżawcza

Oprócz przyimka a/abh relację przynależności można też wyrazić stawiając rzeczownik określający (który ulega spirantyzacji) po określanym, np.

an glaidh fhadh 'miecz przeznaczenia'
an cant gheal agh fhoegh 'pieśń lodu i ognia'

Jeśli rzeczownik określany zaczyna się od spółgłoski nieulegającej spirantyzacji albo od samogłoski, jedynym wyznacznikiem relacji przynależności jest wzajemna pozycja rzeczowników, np.

an noimhne rose 'imię róży'
an doimh ainyles 'władca pierścieni'

Konstrukcji tej używa się do wyrażania relacji przynależności bardziej immanentnej niż "zwykłe" posiadanie; jest częsta w nazwach własnych.

[Mahtlactli Omome Tochtli]

ZAIMKI OSOBOWE I DZIERŻAWCZE

Zaimki osobowe posiadają trzy różne formy: podmiotu, dopełnienia (różną od podmiotu jedynie w II os. sing.) oraz niezależną (intensywną). W 3 osobie obu liczb wyróżnia się osobne formy dla rodzaju męskiego i żeńskiego.

Formy podmiotu/dopełnienia   

I sg. me
II sg. tu / te
III sg. masc. se
          fem. sea

I pl. nos
II pl. wes
III pl. masc. ses
          fem. seas

Formy intensywne:

I sg. mise
II sg. tuise
III sg. masc. seise
          fem. seaise

I pl. noises
II pl. weises
III pl. masc. seises
         fem. seaises


Zaimki dzierżawcze dzielą się na dwie grupy: wszystkie w sg. i III os. pl. są nieodmienne. I i II os. pl. odmienia się, podobnie jak przymiotniki, przez rodzaje (końcówka -e dla femininów) i liczby (-es w pluralis):

I sg. mi
II sg. tu
III sg. eos

I pl. nothar / nothre / nothres
II pl. wethar / wethre / wethres
III pl. eor

Zaimki dzierżawcze stoją przed określanym rzeczownikiem:

mi aimhygh 'mój przyjaciel'
tu can 'twój pies'
eos glaidh 'jego miecz'
nothre doimhne 'nasza pani'
wethres eneimhyghes 'nasi nieprzyjaciele'
eor fil 'ich syn'

[Piołunnik]

Nie lubię Sapkowskiego. Nie lubię i już. Jedną z rzeczy, które odrzucają mnie w jego twórczości szczególnie jest nonszalanckie podejście do języka. Starsza Mowa ze świata Wiedźmina po prostu gwałci moje poczucie estetyki - wziąć słowa z angielskiego, francuskiego, walijskiego, irlandzkiego, niemieckiego, łaciny i może jeszcze paru innych, arbitralnie je poprzekręcać, ale nie za dużo, zapisać w jakiejś aspulistycznej grafii, za którą nie stoi żadna spójna fonologia, oczywiście o żadnej gramatyce nawet nie ma mowy - nie, nie, nie. Po prostu.

E tam. Ja się nie dziwię. Przecież to samo można powiedzieć o pierwszym lepszym języku pierwszego lepszego jasnysfinksa.

b    - [ b ] - [ bʲ ]
bh   - [ v ] - [ vʲ ]
c   - [ k ] - [ c ]
ch   - [ x ] - [ ç ]
d   - [ d ] - [ ɟ ]
dh   - [ ð ] - [ ʝ ]
f   - [ f ] - [ fʲ ]
g   - [ g ] - [ ɟ ]
gh   - [ ɣ ] - [ ʝ ]
h   - [ h ] - [ hʲ ]
l   - [ ɫ ] - [ ʎ ]
ll   - [ ɬ ] - [ ɬʲ ]
m   - [ m ] - [ mʲ ]
mh   - [ v ] - [ vʲ ]
n   - [ n ] - [ ɲ ]
ng   - [ ŋ ]
p   - [ p ] - [ pʲ ]
ph   - [ f ] - [ fʲ ]
r   - [ r ] - [ rʲ ]
rr   -[ r̪ ] - [ r̪ʲ ]
s   - [ s ] - [ ʃ ]
t   - [ t ] - [ c ]
th    - [ θ ] - [ θʲ ]
v      - [v]
w   - [ w ]

Sknociłaś. Prawdziwe nóblangi nie używają IPA.

Ale szacun za to, że podałaś to w porządku alfabetycznym.

a (S)* / abh – (druga postać używana przed samogłoską), dosł.'od, z (kogo? czego?)', wyraża również posiadanie, np. dhoimh a chathar 'pan zamku'; don a dhoimh 'dar od pana';

Którego przyimka używa się przed niemym fh?

[Mahtlactli Omome Tochtli]

Sknociłaś. Prawdziwe nóblangi nie używają IPA.

Dammit.

a (S)* / abh – (druga postać używana przed samogłoską), dosł.'od, z (kogo? czego?)', wyraża również posiadanie, np. dhoimh a chathar 'pan zamku'; don a dhoimh 'dar od pana';

Którego przyimka używa się przed niemym fh?

a :-)

abh nie wywołuje mutacji, więc nieme fh w ogóle by nie zaistniało.

[Mahtlactli Omome Tochtli]

CZASOWNIK – wprowadzenie

Morfologia czasownika w lengwe sean jest bardzo uproszczona. Czasowniki nie odmieniają się przez osoby; podmiot wyrażany jest explicite zaimkiem osobowym albo inną imienną częścią mowy (najczęściej rzeczownikiem) stojącym z reguły po czasowniku. Większość czasowników w czasie teraźniejszym kończy się na nieakcentowane -e. Samogłoska ta wypada często przed zaimkiem osobowym oraz przed rodzajnikiem an (elizję tę zaznacza się za pomocą apostrofu), nie wypada natomiast przed rzeczownikami:

wadhʼ wes 'idziecie' (= wadhe wes)
comhʼ tu 'jesz'
doermʼ an doimhne 'pani śpi' (= doerme an doimhne)
doerme doimhnes '(jakieś) panie śpią'

Nieliczne czasowniki, których tematy praesentis kończą się na inne samogłoski, nie tracą ich w żadnym kontekście, np.

tha me 'jestem'

Formę bezokolicznika tworzy się za pomocą partykuły adh + tematu praesentis, np.

adh wadhe 'iść'
adh comhe 'jeść'
adh doerme 'spać'
adh tha 'być'

[Mahtlactli Omome Tochtli]

ZDANIE - wprowadzenie

Zdanie werbalne

Naturalny szyk zdania to VS(O), np.

Doermʼ an cat. – 'kot śpi'
Mathʼ an doimhne doimh. – 'pani zabija pana'

Jednak dopełnienie wyrażane zaimkiem stoi przed czasownikiem, np.

Se mathʼ an doimhne. – 'pani go zabija'
Te amhʼ me – 'kocham cię'

Podmiot lub orzeczenie mogą stać przed czasownikiem, jeśli chce się położyć na nie nacisk; wówczas jednak w miejscu, w którym znajdowałyby się w szyku neutralnym umieszcza się odpowiedni zaimek:

An doimhne mathʼ sea an doimh. – 'to właśnie pani zabija pana'
An doimh se mathʼ an doimhne. – 'to właśnie pana zabija pani'

Zamiast rzeczownika można użyć w takiej sytuacji zaimka w postaci niezależnej:

Tuise te amhʼ me. – 'to właśnie ciebie kocham'
Mise te amhʼ me. – 'to właśnie ja cię kocham'

Zdanie nominalne

Orzeczenie imienne nie wymaga kopuli w czasie teraźniejszym; wystarczy szyk VS:

Rhomhose an doimhne. – 'pani jest piękna'
Oimhne me agh ream omhan ailen se adh me. – 'człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce'

Zdanie egzystencjalne

Są to zdania werbalne z orzeczeniem wyrażonym czasownikiem adh tha 'być, istnieć', np.

Tha an cathar ce. – 'tu jest zamek'
Tha an leigh adh mathʼ an ladhres. – 'jest prawo, by zabijać złodziei'

Szczególnym przypadkiem takich zdań są zdania wyrażające posiadanie. Otóż w lengwe sean brak czasownika, który znaczyłby 'mieć'. Zamiast tego używa się konstrukcji oznaczającej 'jest X u Y-a', tj. Tha X adh Y, np.

Tha glaidh adh me. – 'mam miecz'
Tha dos cates agh tres canes adh sea. – 'ona ma dwa koty i trzy psy'

Przeczenie

Przeczenie – zarówno w zdaniach werbalnych, jak i nominalnych, tworzy się za pomocą partykuły ne 'nie' stawianej na początku frazy czasownikowej (tzn. przed czasownikiem albo przed zaimkiem w funkcji dopełnienia), np.

Ne doermʼ me. – 'nie śpię'.
Ne te amhʼ me. – 'nie kocham cię'
ALE: Mise ne te amhʼ me. – 'to nie ja cię kocham'
Na morhu se, cwe poedhe eaghe y n-ethaighe. – 'nie jest umarłym ten, który może spoczywać wiekami'
Na tha euithidhe. – 'nie ma sprawiedliwości'
Na tha airgent adh me. – 'nie mam pieniędzy'

Pytania zamknięte

Pytania typu tak–nie tworzy się za pomocą partykuły an stojącej na początku zdania, np.

An doermʼ tu? – 'czy śpisz?'
An me amhʼ tu? – 'czy mnie kochasz?
An mise me amhʼ tu? – 'czy to mnie kochasz?'
An tha airgent adh tu? – 'czy masz pieniądze'

Tę partykułę można nieraz pominąć, wtedy jedynym sygnalizatorem pytania jest ton wypowiedzi, np.

Doermʼ tu? – 'śpisz?'
por. Doermʼ tu. – 'śpisz'

Druga partykuła, non, służy do tworzenia pytań zaprzeczonych, np.

Non doermʼ tu? – 'czy nie śpisz?'
por. Ne doerm tu. – 'nie śpisz'.

Na takie pytania odpowiada się powtarzając czasownik w formie twierdzącej lub przeczącej (echo answer), np.

- Non doermʼ tu?
- Doermʼ me.

- Doermʼ tu?
- Ne doermʼ me.

[ArturJD]

Magia języków analitycznych polega chyba na tym, że za pomocą tego samego materiału da się wyrazić wiele, wiele znaczeń. Kontynuuj, podoba mi się

Można liczyć na jakieś nagrania? od czasu do czasu mógłbyś ewentualnie wstawić IPA'ę, bo nie każdy tu jest celtofilem jak... hm... w sumie połowa forum.

[Obcy]

Dobre by były te nagrania. I brakuje mi glossowania w dłuższych zdaniach.

Chociaż  - jak można zauważyć po moich językach - nie jestem fanem języków analitycznych, a strasznie pociągają mnie fleksyjne (ew. aglutynacyjne), podoba mi się koncepcja języka. Ciekawe jest np. odmiana tylko 1.os.  i 2.os. l.mn. zaimków dzierżawczych oraz "odwrócony" szyk zdania.

Jest bardzo praktyczny, więc nie musi być taki fantasy, bo mówienie takim uproszczonym językiem naprawdę jest korzystne dla użytkowników. A smaczki to zawsze są, w końcu w angielskim mamy te nieszczęsne czasy lub nielogiczne i trudno przewidywalne zasady stosowania przedimków, a u ciebie np. te mutacje jest to kwintesencja, a nie poważny problem. 

Kurde, tylko jest jeden problem: w moim senderoskim à (r.m.) jako jedna z form wyraża przynależność, podobnie jak twoje a, trochę zbieg okoliczności..

[Mahtlactli Omome Tochtli]

Z nagraniami może być problem, bo sam nie umiem tego wymawiać. Ale poćwiczę.

Jest bardzo praktyczny, więc nie musi być taki fantasy, bo mówienie takim uproszczonym językiem naprawdę jest korzystne dla użytkowników.

Przypadkiem stworzyłem aukslang...?

Dzięki za ciepłe słowa :-)