Ikkunatćitkug

[WilkorDirewolf]

I - ɪ
Í - ɪ:
O - o
Ó - o:
Ö - ø
Ò - ø:
A - α
Á - α:
Ä - αj
À - α:j
U - u lub ʊ
Ú - u: lub ʊ:
Ũ - w
Y - y
Ý - y:
E - e
É - e:
Ë - ɨ̞j
È - ɨ̞:j
Dž - ʤ
J - j
G - g na początku wyrazu i przed a, á, o, ó, u, ú; j na końcu i przed i, í, ä, à, e, é, ë, è, y, ý, ö, ò, q, t, p, d, k, c, b, n, m
K - k
T - t
Ć - t͡ɕ
D - d
Dz - ʣ
Ď - ʥ
Q - k
N - n lub ŋ
Ñ - ɲ
Ł - ð
L - l
R - r
M - m lub ɱ
S - s
Š - ʂ
Ś - ɕ
P - p
H - h
F - f
Z - z̻
Ź - ʑ
Ž - ʐ
B - b
C - t͡s
Č - t͡ʂ
X - k͡s
Kś - k͡ɕ
Kš - k͡ʂ
Äj - αj:
Ëj - ɨ̞j:

Osoby:

Liczba Pojedyncza

Lojaig - ja
Töjlek - ty
Nojut - on
Noju - ona
Nojk - ono
Qiñil - forma grzecznościowa (jak niemieckie "Sie")

Liczba Podwójna

Lojaigeł - nas dwóch
Töjlekeł - was dwóch
Nöjyteł - ich dwóch
Nöjyeł - one dwie
Nöjkeł - ich dwoje
Qiñileł - państwa dwoje

Liczba Mnoga

Lojaiget - my
Töjleket - wy
Nöjytet - oni
Nöjyet - one
Nöjket - oni (r.n)
Qiñilet - forma grzecznościowa (l.mn.)

Bäed - zwierzę
Montaďik/ kakug - pies
Lukićik - wieloryb
Gëlsut - koń
Zbaga - krowa
Lehk - świnia
Deñik - osioł
Häje - kura
Laďik - kogut
Gag - byk
Hećik - kot
Paďik - wieprz
Hoša - owca
Aglajk - baran
Pagala - suka
Lehkeñik - knur
Bikś - kurczak
Jagalk - królik
Škallajk - zając
Turtur - dzięcioł
Qang - niedźwiedź
Föłyk - wilk
Ikkunat - mors
Lirin qang - niedźwiedź polarny
Čaqrih - tygrys
Lirin čaqrih - tygrys śnieżny
Firéũa - jaskółka
Ajlajk - gryzoń
Fmaũg - mysz
Tyr - szczur
Plokhoj - czapla
Rih - kot
Aũrih - ryś
Tfejr - rekin
Čung - małpa
Sũajrag - goryl
Tyš - ryba
Pegtöb - ptak
Bäjf - mrówka
Bajf - pszczoła
Ćerneñ - szerszeń
Pfol - żuk
Pfolnoũk - biedronka
Hejpf - ślimak
Häm - małż
Śtirmo - krewetka
Jebũog - plankton
Tupfejinyk - pantofelek

Dopełniacz

Końcówka "ćit" dla osoby 1 i 2, "ćël" dla 3 osoby, "ćal" dla liczby podwójnej, a "ćäl" dla liczby mnogiej

Lojaigćit - mnie
Legćël - zniszczenia

Celownik

Przedrostek "Ugt", "Ygte" dla wyrazów zaczynających się na spółgłoskę - dla 1 i 2 osoby, "Udž" albo "Ydže" dla 3 osoby, "Ugr" i "Ygre" dla liczby podwójnej oraz "Ugł" albo "Ygłe" dla liczby mnogiej.

Ugtelojaig - mi
Ydželeg - zniszczeniu

Biernik

Przedrostek "Ekl", dla wyrazów zaczynających się na spółgłoskę inną niż l "Ekle" dla 1 i 2 osoby, "Ëk" i "Ëke" dla 3, "Äkl" i "Äkle" dla liczby podwójnej oraz "Ikl" i "Ikle" dla loczby mnogiej.

Eklojaig - mnie
Ëklëg - zniszczenie

Narzędnik

Przedrostek "Mil", dla wyrazów zaczynających się na spółgłoskę inną nż l "Mile" dla 1 i 2 osoby, " Mił" i "Miłe" dla 3, "Miq" i "Miqe" dla liczby podwójnej oraz "Mëł" i "Mëłë" dla liczby mnogiej.

(iln) Milojaig - (ze) mną
(iln) Miłleg - (ze) zniszczeniem

Miejscownik

Przedrostek "Kle", dla wyrazów zaczynających się na samogłoskę, lub l "Kl" dla 1 i 2 osoby, "Kł" i "Kłe" dla 3 osoby, "Q" i "Qe" dla liczby podwójnej, "Gl" i "Gle" dla liczby mnogiej.

(estek) Klojaig - (o) mnie
(estek) Kłleg - (o) zniszczeniu

Wołacz

Końcówka "ek", dla wyrazów kończących się na samogłoskę "jek" dla 1 i 2 osoby, "ëk" i "jëk" dla 3 osoby, "äk" i "jäk" dla liczby podwójnej oraz "ak" i "jak" dla liczby mnogiej.

Batalijek! - bomelqymejö

Liczebniki:

1 - nujo
2 - ongu
3 - onanuk
4 - unuk
5 - kulun
6 - nujg
7 - ong
8 - detkuji
9 - nu
10 - qëgnujo
11 - nujo'qëgnujo
12 - ongu'qëgnujo
13 - onanuk'qëgnujo
14 - unuk'qëgnujo
15 - kulun'qëgnujo
16 - nujg'qëgnujo
17 - ong'qëgnujo
18 - detkuji'qëgnujo
19 - nui'qëgnujo
20 - qëgonguj
21 - nujo'qëgonguj
30 - qëgonanuk
40 - qëgunujk
50 - qëgkulun
60 - qëgnujg
70 - qëgong
80 - qegdetkyj
90 - qëgnuj
100 - lognujo
200 - ongu lognujo
1000 - melqymejö
2000 - ongu melqymejö


Liczebniki porządkowe:


1 - ñoin
2 - añin
3 - łoñin
4 - unukin
5 - kuluñin
6 - nujgin
7 - ongin
8 - detkujin
9 - nujin
10 - qegñojin
11 - nujo'qegñojin
12 - ongu'qegñojin
13 - onanuk'qegñojin
14 - unuk'qegñojin
15 - kulun'qegñojin
16 - nujg'qegñojin
17 - ong'qegñojin
18 - dëtku'qegñojin
19 - nu'qegñojin
20 - qegañin

Etc.

Czasownik:

Czasownik odmienia się przez dodawanie do niego odpowiednich końcówek.

Końcówki osobowe czasownika:

-neg - 1. Osoba
-tug - 2. Osoba
-ćik - 3. Osoba
-lil - forma grzecznościowa
-ket - liczba podwójna 1 os
-keł - liczba podwójna 2 os
-kik - liczba podwójna 3 os
-lił - liczba podwójna formy grzecznościowej
-tel - liczba mnoga 1 os
-teł - liczba mnoga 2 os
-ćek - liczba mnoga 3 os
-let - liczba mnoga formy grzecznościowej

Odmiana czasownika być "nugai":

L. Poj.

1. Nygneg
2. Nugtug
3. Nugćik
4. Nuglil

L. Podw.

1. Nygket
2. Nygkeł
3. Nugkik
4. Nuglił


L. Mn.


1. Nygtel
2. Nygteł
3. Nygćek
4. Nyglet


Nugćik miletuš ontik nojk - To jest ryba


To - ontik nojk


Hoďukćek fajkai del łebćek san nöjkeł - Oni dwoje chodzą na spacery, bo się kochają


Pytania:


Li ontik nojk miletuš nugćik? - Czy to jest ryba?


Rozkaz:


Nugtuglo miletuš töjlek! - Bądź rybą!


Przypuszczenie:


Eh, nugćikge miletuš ontik nojk - Ech, gdyby to była ryba


Końcówki trybu są te same niezależnie od czasu

Czasy:


W ikkunatćälkugu posiadamy typ zdania VOS, czyli pierwszy w zdaniu jest czasownik, ostatni podmiot, a dopełnienie jest pomiędzy nimi.


Qydkej


Qydkej to czas przeszły prosty

Ćiqo - końcówka bezokoliczników qydkej

Budowa czasownika qydkej:

bezokolicznik + ćiqo + sufiks

Przykłady:

Nugćiqotug
Gugataćiqoćik
Qegatćiqoneg

Słówka charakterystyczne:

Teqel - dzień
Toć - rok
Ćnuku - miesiąc
Mu - temu
Tiďiqo - wiek
Donoqu - millenium

Mu qëgnujo toććël oqenakćiqoneg gygätäneg nöũke lojaig. - Dziesięć lat temu potrafiłem dobrze pływać.

Guqi - przeczenie w zdaniu

Mu qëgnujo toććël oqenakćiqoneg guqi gygätäneg lojaig. - Dziesięć lat temu nie potrafiłem dobrze pływać.


Qanďinko


Mówi o czynnościach, których dokładnego czasu nie pamiętamy. Używamy tłumaczenia czas przyprzeszły. Odpowiednik angielskiego Present Perfect.

Mye - końcówka bezokolicznika qanďinko

Łyde - operator czasownikowy qanďinko

Odmiana operatora czasownikowego "łyde":

Łyde lojaig
Łydejök töjlek
Łydetes nojut
Łydetes noju
Łydetes nojk
Lyde lojaigeł
Lydejök töjlekeł
Lydetes nöjyteł
Lydetes nöjył
Lydetes nöjkeł
Łydeden lojaiget
Łyden töjleket
Łydde nöjytet
Łydde nöjyt
Łydde nöjket

Ñi gygätämyeneg łyde lojaig. - Wciąż pływam.

Ñi sahukmuelil łyde qiñil. - Panie, pan wciąż uczy.

Ñi - wciąż

Tulad


Mówi o czynnościach mających się wydarzyć w szeroko rozumianej przyszłości.

Konstrukcja:

Przysłówek czasu + Czasownik + duqo + końcówka osobowa + reszta zdania + podmiot

Przykład:

Nëso nujo ćnuku nygdyqöneg etrei tdo noñutćël, qe ëtrëtug töjlek lojaig. - Za miesiąc będą miał tyle pieniędzy, ile ty.

Pieniądz - noñu
Za (okres czasu) - nëso
Tyle - tdo
Ile - qe
Miesiąc - ćnuku


Aspekty czasownika:


Czasowniki dzielimy na:
Niskie, w których pierwsza samogłoska to a, o, u, á, ó, ú, ë, è, i, í
Wysokie zaokrąglone, w których pierwsza samogłoska to ä, ö, y, à, ò, ý
Wysokie niezaokrąglone, w których pierwsza samogłoska to e, é


Aspekt niedokonany
- nic
Aspekt dokonany
- prefiks
nak- dla czasowników niskich
näk- dla czasowników wysokich zaokrąglonych
nek- dla czasowników wysokich niezaokrąglonych


Czasowniki modalne:


Oqenakai - potrafić
Qonojai - musieć
Tiñujai - móc
Jaleqai - mieć powinność
Oñonai - chcieć

Zdania z czasownikami modalnymi mają następującą konstrukcję:

Przysłówek czasu + Czasownik modalny + końcówka czasu + sufiks osobowy + Czasownik aktywny + Przysłówek jakości/ czasu + osoba

Np.

Mu ongu toććël tiñujćiqoneg menygneg lojaig. - Dwa lata temu mogłem polować.

Mu nujo'qëgnujo toććël jäleqćiqöćik naknugćik milepol - Jedenaście lat temu powinienem zostać lekarzem


Fonetyka:


1. W wyrazach z "i" nie może występować przegłos.
2. "E" może dostać przegłos, tylko jeśli jest pierwszą samogłoską w wyrazie.
3. "E" nie może dostać przegłosu jeśli jest drugą, lub kolejną samogłoską w wyrazie.
4. Podwójne samogłoski automatycznie zamieniamy na ich odpowiedniki długie, e.g. oo > ó
5. Ó –> Ò, Ú –> Ù, Á –> À
6. Bez względu na inne zasady wyraz dostosowuje się do końcówek.

Przymiotnik:


Hnotiket - emocje
Lagmin - samotny
Santin - wesoły
Okorin - smutny
Adkin - towarzyski
Klein - mądry
Dujin - głupi
Sfastin - szybki
Fresloin - wolny
Fadikin - gruby
Silin - chudy
Sajhin - szczupły
Aoltin - stary
Jangin - młody
Undarin - wejściowy
Exalin - wyjściowy
Trepin - trupi
Knagtin - mały
Ongin - duży
Hłangin - brzydki
Lankin - ładny
Nołkin - dobry
Afin - zły
Zatelin - bezpieczny
Zatelin guqi - niebezpieczny
Unsajhin - ważny
Unsajhin guqi - nieważny
Šagin - straszny
Ñoltin - silny
Hraltin - słaby


Stopniowanie:


Stopniowanie regularne proste:

Stopień równy:

Nie dodajemy nic

Stopień wyższy:

Sufiks "ad", lub " d" jeśli wyraz kończy się na samogłoskę

Stopień najwyższy:

Prefiks "Ozno" albo "Ozn" jeśli wyraz zaczyna się na samogłoskę i Sufiks "ad"

Np.

Aoltin > Aoltad > Oznaoltad

Stopniowanie regularne złożone:

Stopień równy:

Nie dodajemy nic

Stopień wyższy:

Dodajemy przed wyrazem przysłówek "önged"

Stopień najwyższy:

Dodajemy przed wyrazem przysłówek "öznönged"

Np.

Aoltin > önged Aoltin > öznönged Aoltin

Stopniowanie nieregularne:

nołkin > łałkest > öznäłkest

Występuje wymiana pierwszej samogłoski wyrazu według poniższych zależności:

A > o
E > ë
Ë > e
O > a
U > y
Ä > ö
Y > u

Potem usuwamy z niego końcówkę "in", zastępując ją końcówką "est" i zależnie od stopnia także prefiksem "ozno"

Np.

Afin > Öpfest > Öznöpfest

Okorin > Äqörest > Öznäqörest


Odmiana przymiotnika:


Przymiotnik odmienia się przez wszystkie przypadki.

Przypadek - tłig

Mianownik - Porotłig
Dopełniacz - Uskatłig
Celownik - Arantłig
Biernik - Uskatarantłig
Narzędnik - Arakatłig
Miejscownik - Mosfirtłig
Wołacz - Nołklektłig

P. Afin
U. Aoltintit/ Lafin dla nieregularnych
A. Ugtafin
Ur. Eklafin
Ak. Milafin
M. Klafin
N. Afinek

Odmiana przez osoby:

L. Poj.

1. Afin
2. Afinał
3. Afin

L. Mn.

1. Afineg
2. Afiniš
3. Afinuk

Przysłówki:


Stopniowanie


Stopniowanie regularne:

Nöłke > Nöłkábet > Ozinołkábet

Stopniowanie nieregularne:

Afije > Ofijákjer > Łozinofijákjer

[Wercyngetoryks]

Wygląda jak połączenie wilamowskiego, guarani i albańskiego.

[WilkorDirewolf]

Nawet o tych dwóch pierwszych nie słyszałem, a najbardziej się wzorowałem na inuktitucie, podobieństwo jest przypadkowe. Dziękuję za opinię, będę musiał jeszcze napewno popracować nad tym conlangiem

[Feles]

Po tylu latach, wreszcie jakiś klasyczny nooblang!

Aż się łezka w oku kręci.

[Torkan]

W którym miejscu wzorowałeś się na inuktitut?

[Caraig]

W którym miejscu wzorowałeś się na inuktitut?

Pewnie tylko nazwą xD