Stara Forma Konjugacji

poloniok · Kwiecień 17, 2017, 16:31:13

Tylko male pytanko: W czeskim 3.os.pl. od być jest "jsou". Skąd te "j"? I czy to ma związki z staropolszczyzną?

Obcy · Kwiecień 17, 2017, 16:40:58

Zapewne analogia z resztą form (jsem, jsi...).

Wedyowisz · Kwiecień 17, 2017, 16:57:46

Różne słowiańskie kontynuują bądź końcówkę -tъ (SCS, rosyjski), bądź -tь (zachodnioruskie) w trzeciej osobie czasownika — najprościej moim zdaniem uznać to za zróżnicowanie dialektalne w prasłowiańskim (-tь jest dużo prościej wywieść z praindoeuropejskiego, więc może -tъ jest wtórne — mówi się, że pod wpływem zaimka tъ). I jeść i jest (a także je) pojawiają się w pisanym polskim bardzo wcześnie. Jeżeli autor Kazań świętokrzyskich był z Małopolski, a gnieźnieńskich z Wielkopolski, może jeść (*jestь) było małopolskie, a jest (*jestъ) wielkopolskie? We współczesnych gwarach postaci jeść chyba nie ma.

EDIT: tak, czeskie j- jest analogiczne, 3pl kontynuuje praindoeuropejski stopień zanikowy *h1sonti, więc proteza j- nie miała tam jak powstać.

poloniok · Kwiecień 17, 2017, 21:29:34

Dzięki za odpowiedzi

Jeszcze mi się przypomniało że chciałem spytać czy kiedyś się pisało "sąć" zamiast "są" (*sǫtь !)?

(A poza tym ja teraz zauważyłem że 2.os.pl. jest *este, to przecież prawidłowo musiało by być jeste, a nie jeście (bo brak jeru)?) Czy to jest przez to że same e już palatalizuje?

Towarzysz Mauzer · Kwiecień 17, 2017, 21:36:22

Nie ma takich poświadczeń. Tu można pod hasłem BYĆ sprawdzić.

CytatCzy to jest przez to że same e już palatalizuje?

Dokładnie. W polskim wszystkie prasłowiańskie samogłoski przednie palatalizowały. Niepalatalizujące <e> pochodzi obecnie od jeru twardego.

poloniok · Kwiecień 17, 2017, 21:44:02

CytatNie ma takich poświadczeń. Tu można pod hasłem BYĆ sprawdzić.

Z tych stronach zawsze mam problem, nie da się nic ładować

poloniok · Kwiecień 18, 2017, 12:44:33

A czy formy od "być" mieli gdzieś głoski pochylone (np. "jéśm" zamiast "jeśm"?)

Todsmer · Kwiecień 18, 2017, 13:34:48

Pobawię się trochę w nauczyciela polskiego.

Cytat: poloniok w Kwiecień 17, 2017, 21:44:02
Z tych stronach zawsze mam problem, nie da się nic ładować

Z tymi stronami zawsze mam problem, nie da się nic (lepiej: niczego) załadować. (albo: nie chce się nic ładować)

Cytat: poloniok w Kwiecień 18, 2017, 12:44:33
A czy formy od "być" mieli gdzieś głoski pochylone (np. "jéśm" zamiast "jeśm"?)

A czy formy ,,być" miały gdzieś głoski pochylone?

Obcy · Kwiecień 18, 2017, 14:39:55

Cytat
A czy formy od "być" mieli gdzieś głoski pochylone (np. "jéśm" zamiast "jeśm"?)

Nie. Zarówno nie miało prawa zadziałać wzdłużenie zastępcze, jak i w żaden sposób nie była odziedziczona z prasłowiańskiego długość samogłoski.

poloniok · Kwiecień 18, 2017, 14:48:29

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/byti

Zobacz tutaj, przecież samogłoski długie występowały tam, gdzie sylaba z jerym (twardym lub miękim) się skończyła (do tego zobacz np. *plodъ jest dzisiejszy płód a *solь jest dzisiejszą sól)

*esmь by stworzyło jéśm na przykład

Obcy · Kwiecień 18, 2017, 15:04:04

Nie takie były warunki wzdłużenia zastępczego. Musiała występować spółgłoska dźwięczna (ale nie m, n, ń) lub zbitka z taką spółgłoską. Owszem, są takie wyjątki jak stóp, powrót, ale tam w prasłowiańskim znajdował się neoakut, który utrzymywał długość samogłoski.

poloniok · Kwiecień 18, 2017, 16:14:21

Znaczy że formy były takie?

jeśm, jeś, jeść, jeśmy, jeście, są

dał jeśm, dał jeś, dał je, dali jeśmy, dali jeście, dali są

Wedyowisz · Kwiecień 18, 2017, 20:35:41

Po kaszubsku jem to ,,jestem", jém to ,,jem".

poloniok · Kwiecień 18, 2017, 23:35:30

A czy SVO była poprawną formą zdania czy SOV?

Pisało (lub mówiło) się "Ja chleb kupił jeśm" albo "Ja kupił jeśm chleb"?

poloniok · Kwiecień 19, 2017, 17:55:51

?