Germańskie

Zaczęty przez Todsmer, Sierpień 08, 2017, 21:56:01

Poprzedni wątek - Następny wątek

Todsmer

Dobra, chyba takiego wątku tu brakuje - jest przecie słowiańskie.

Czy znany jest jakikolwiek powód vowel breaking w skandynawskich? Jakaś inna zmiana fonetyczna, jakiś akcent, wpływ substratu, itd? Bo nie wystąpiło to wtedy w innych germańskich, musiał być więc jakiś powód, że wystąpiło to tylko tam. Oczywiście dopuszczam powód bo tak, bardzo częsty przecież, ale może jednak jest znany jakiś powód tego?
  •  

Widsið

Po polsku to zjawisko nazywa się frakturą. A powodu nie ma, toteż i zmiana nie była przeprowadzona na całym obszarze językowym: jest nieznana większości dialektów norweskich ani na Islandii. Hipotezą jest duża siła wkładana w wymówienie tego /e/, w konsekwencji prowadząca do czegoś w rodzaju samogłoski "średnio długiej", rozbitej ostatecznie na dyftong w wyniku osobliwej izolacji w systemie fonetycznym.
  •  

Todsmer

  •  

Lukas

Dotyczy to wszak języków germańskich, więc pytam tu. Chciałbym się dowiedzieć czy w  językach skandynawskich istnieją jakiekolwiek slawizmy zwłaszcza leksykalne. Jeśli tak, proszę o przykłady
  •  

Obcy

Tak co do słowiańskich związków ze skandynawskimi, to natrafiłem na ciekawy pidżyn rosyjsko-norweski zwany Russenorsk.
  •  

Silmethúlë

Russenorsk? Biorąc pod uwagę, że słowo Ruś pierwotnie oznaczało Szwedów, to dość zabawne... ;-)
  •  

Widsið

Cytat: Lukas w Październik 20, 2017, 19:40:37
Dotyczy to wszak języków germańskich, więc pytam tu. Chciałbym się dowiedzieć czy w  językach skandynawskich istnieją jakiekolwiek slawizmy zwłaszcza leksykalne. Jeśli tak, proszę o przykłady
Parę imion: Gustav < pl. Gościsław; Svante(polk) < *Svętopъlkъ, Valdemar < ps. *Voldiměrъ; Vanda < pl. Wanda
Słownictwo związane z kontaktami z Rusią: humle < ps. *xъmelь, tolk < ps. *tъlkъ, torg < *tъrgъ
Nowsze zapożyczenia, głównie opisujące rosyjskie realia (te w zasadzie wyłącznie w szw.): desjatin < r. десятина, halvimperial < r. полуимпериал (półkalka), ispravnik < r. исправник, kompromat < r. компромат, telega < телега, tsar < r. царь, zemstvo < r. земство
Inne: jurte/jurta < r. юрта, pistol < cz. píšťala, robot < cz. robota, vampyr < sch. vampir.
  •  

SchwarzVogel

#7
Jest pram

https://no.wikipedia.org/wiki/Pram

z jakiegoś zachodniosłowiańskiego zapewne.

I lodje

https://no.wikipedia.org/wiki/Lodje

Ze staroruskiego ladja albo jakiegoś północnego łodzia

W dawnym nordyckim było  taparøx oznaczające oczywiście jakiś topór.

Jeśli coś sobie jeszcze przypomnę to dopiszę.
  •  

Obcy

#8
Jest i to całkiem sporo resztek deklinacji w niderlandzkim... Kilkanaście najciekawszych przykładów (w nawiasie najbliższy odpowiednik niemiecki, nie zawsze mający to samo znaczenie):
inderdaad (in der Tat) - rzeczywiście
op den duur (auf die Dauer) - na dłuższą metę
in den beginne was het woord (im Anfang war das Wort) - na początku było słowo
ter wereld komen (zur Welt kommen) - przyjść na świat
ter wille van ... (um ... willen) - ze względu na
terzijde staan (zur Seite stehen) - wspomagać
luitenant-ter-zee (Leutnant zur See) - porucznik marynarki
ter harte nemen (zum Herzen nehmen) - wziąć do serca
ter plekke (an Ort und Stelle) - na miejscu
ten dele (zum Teil) - po części
ten slotte (zum Schluss) - na koniec
ten voordele van ... (zu ... Gunsten) - na korzyść
heer des huizes (der Herr des Hauses) - pan domu
dag des Heren (der Tag des Herrn) - dzień Pana
de tand des tijds (der Zahn der Zeit) - ząb czasu
's morgens (morgens) - rano
in groten getale (in großen Mengen) - w dużej liczbie
te goeder trouw (im guten Glauben) - w dobrej wierze
te zijner tijd (zu seiner Zeit) - w swoim czasie
van ganser harte (von ganzem Herzen) - z całego serca
onder ede (unter Eid) - pod przysięgą
  •  

Kazimierz

Dlaczego po niemiecku w nagłosie pisze się schw i schm ale już sp albo sk? Czy sw i sm itp. występują w tym miejscu w jakichś rodzimych słowach?
  •  

Henryk Pruthenia

Jest to zwykła niekonsekwenacja w zapisie, bowiem zmiana fonetyczna zaszła jednocześnie przed zwartymi, jak i aonornymi.
Więcej tutaj:
https://en.m.wikipedia.org/wiki/High_German_consonant_shift#Other_changes

Ale widać, że z zasady przed zwartymi nie pisze się /sch/.

dziablonk

#11
Cytat: Todsmer w Czerwiec 29, 2017, 20:29:02Co ciekawe, bardzo podobny proces był w germańskich (*braudą i *hlaibaz -> ang. bread i loaf, niem Brot i Laib).
Z czego wynika ta odwrotność samogłoskowa między ang. i niem., tzn. ang. -ea- : niem. -o- dla 'chleba' i -oa- : -ai- dla 'bochenka'?
Wygląda na to, że 'panna młoda' (ang. bride, niem. Braut) jest związana z 'chlebem' (ang. bread, niem. Brot). Czy był jakiś germański obrzęd z chlebem, np. przed wejściem panny młodej do nowego domu?
Dziwno wam, iżem ja to tako pomieszany?
Jak ciećwierz przyszedłem w płatczyska ubrany.
  •  

dziablonk

#12
Niedawno zauważyłem ciekawą paralelę w angielskim z metatezą r:
to strive 'zmagać się, usiłować, starać się, wysilać się' - to starve 'przymierać głodem'
Z kolei w niemieckim odpowiada to czasownikom:
streben 'starać się, dążyć' - sterben 'umierać'
Oczywiście, ang. to strive uważa się za pożyczkę ze starofranc. estriver, ale to podobno dalej z frankijskiego stribēn bądź strīban.
Ostatecznie podaje się zwykle czy to dla jednego, czy to dla drugiego czasownika jako podstawę rdzeń ie. ster- dla 'sztywności, drętwości', natomiast na poziomie protogermańskim rekonstruuje się te czasowniki jako:
*strībaną / *stribāną - *sterbaną
Ciekaw jestem, czym była uwarunkowana taka przestawka r w germańskich.
Dziwno wam, iżem ja to tako pomieszany?
Jak ciećwierz przyszedłem w płatczyska ubrany.
  •  

dziablonk

niem. taub - ang. deaf 'głuchy'
niem. Taube - ang. dove 'gołąb'
Dziwno wam, iżem ja to tako pomieszany?
Jak ciećwierz przyszedłem w płatczyska ubrany.
  •  

dziablonk

#14
Skąd to semantyczne rozróżnienie między ang. shirt 'koszula' i skirt 'spódnica'? Pytam, bo tymczasem znalazłem, że w łotewskim svārki to właśnie 1. (damska) 'spódnica' 2. (męski) 'płaszcz' (ponoć kognaci z ros. сорочка 'koszula', fiń. sarkki (?), est. särk 'koszula', też szkockie sark 'koszula')  ???
Dziwno wam, iżem ja to tako pomieszany?
Jak ciećwierz przyszedłem w płatczyska ubrany.
  •