Język hibernijski

Zaczęty przez Henryk Pruthenia, Sierpień 25, 2017, 21:28:41

Poprzedni wątek - Następny wątek

Henryk Pruthenia

Język hibernijski (hib. lensa hiberna [ˈlɛnsa ˈhibɛnna]) - język romański używany w Hibernii w alternatywnej historii, która jeszcze nie ma nazwy. Jest oficjalnym językiem Hibernii. Należy do grupy kontynentalnej języków romańskich, a dalej najbardziej spokrewniony jest z językami brytyjskimi z podgrupy zachodnioromańskiej.

Artykuł na wiki
Słownik z etymologiami


Historia
Język hibernyjski bierze swoje początki w łacinie rzymskiej ludności napływowej, która zaczęła kolonizować Hibernię w dobie rzymskiej, po tym, jak wyspa została zdobyta przez Imperium Rzymskiej. Łacina, głównie klasyczna, została następnie przyswojona przez wiele autochtonicznych rodów arystokratycznych, jako język bardziej prestiżowy, podczas gdy hiberyjskie dialekty celtyckie zostały zepchnięte do roli języka wsi. Dalsza romanizacja postępowała głównie na obszarze miejskim, a także w nadmorskim obszarach wschodniej Hibernii. Momentem kluczowym w historii języka hiberyjskiego był upadek Imperium Rzymskiego. Okres ten nie dotknął Hibernii w tak dużym stopniu, jak reszty obszaru światu łacińskiego - chociaż wczesny okres postrzymski charakteryzował się rozkładem centralnego aparatu państwowego, to struktura społeczna Hibernii została w większej mierze zachowana. Wraz ze zjednoczeniem wyspy przez Gajusza Pikta w VIII wieku doszło do rozpowszechnienia łaciny hibernijskiej jako języka kultury, sztuki, a także religii na terenie obejmującym nie tylko Hibernię, ale także Brytanię. Późna łacina hibernijska, poddana silnemu wpływowi łaciny klasycznej, jest uznawana za jeden z trzech filarów kultury średniowiecznej Europy. W okresie późnośredniowiecznym język hiberyjski stracił na znaczeniu jako język kultury w Europie, ale dalej w dużym stopniu oddziaływał na znajdujących się na Brytanii królestwa Piktów, Brytów, i Danów. Wiele cech języka ludowego zaczęło się przedostawać do języka literackiego. W okresie średnim język hibernijski został poddany silnym wpływom łaciny klasycznej, a także rozpowszechniła się umiejętność pisania i czytania. Wiele słów pochodzenia dialektalnego zaczęło przenikać do standardowej hibernijszczyzny. W okresie późnym, a także współczesnym, doszło do wielu zmian w ortografii, które zbliżyły ortografię i język do języka ludowego.
Jako dodatkową rzecz, chciałem dodać, że piktijski tu jest nieindoeuropejski, a irlandzki wymarł dawno już temu.

Historię języka hibernijskiego można zatem podzielić na następujące okresy:
*Łaciński, I - VIII w.
*Klasyczny, VIII - XI w.
*Późnośredniowieczny, XI - XV w.
*Średni, XVI - XVIII w.
*Późny, XIX w.
*Współczesny, XX-XXI w.

Zmiany fonetyczne
*ē, oe, ī > i
*ĕ, ae, ĭ > e
*ă, ā > a
*ō, ŏ, au > o
*ŭ, ū > u
*h > 0
*ng > n
*f- > p-
*-m > -n
*st > xt > x
*kt > xt
*rs > ss (za wyjątkiem wygłosu)
*Osłabienie spółgłosek między samogłoskami:
**b > v
**d > dz
**g > ɣ
*Zmiana systemu akcentuacyjnego:
**jeżeli akcent padał na przedostatnią sylabę (lub przedprzedostatnią sylabę, a przedostatnią samogłoską było krótkie "i"), a wyraz kończył się na sylabę zamkniętą, to akcent przechodził na sylabę zamkniętą.
*u (w sylabie zamkniętej, akcentowanej) > ʌ
*ʌ > a
*s- > h-, często też VSV w sylabie akcentowanej
*kʷ > sʷ > s
*Drugie osłabienie spółgłosek między samogłoskami:
**p > b̥
**t > d̥
**k > g̥
**l > d̥
*Osłabienie spółgłosek po sonornych:
**p, t, k > b, d, g
*Osłabienie spółgłosek w wygłosie:
*p, t, k > f, s, x
*r > d̥
*częste asymilacje
*przejście akcentu na pierwszą sylabę słowa
*wygłosowe d̥ > t
*wzmocnienie nagłosowej spółgłoski:
**s > ts
**p > pʰ
**t > tʰ
**k > kʰ
*wypadnięcie nieakcentowanego /e/, za wyjątkiem ostatniej sylaby.

Dźwięki
Samogłoski
*i u
*ɛ ɔ
*a

Spółgłoski
*m n (m n)
*p~pʰ b~b̥ t~tʰ d~d̥ k~kʰ ɡ~g̥ (p b t d k g)
*f v s z x ɣ h (f v s s ch gg h)
*ts dz (ss dd)
*l ɾ j (l r j)

Allofonia
W nagłosie bezdźwięczne spółgłoski zwarte wymawiane są zawsze z dodatkowym przydechem. Samogłoska /s/ po spółgłoskach płynnych wymawiana jest jako /ts/.

Widsið

Zastanawiają mnie odmiany rzeczownika, bliskie raczej łacinie klasycznej, niż ludowej, i np. zachowujące wygłosowe -s, które regularnie wypadało w łacinie, ale także w językach pod jej silnym wpływem (uważa się np., że zmiany w późnym galijskim i przedpiśmiennym irlandzkim odbijały te łacińskie). Jest tutaj jakaś chronologia? Bo silny wpływ łaciny klasycznej w późniejszej epoce chyba nie do końca może to wyjaśnić.
  •  

Henryk Pruthenia

Co do zachowania /s/, to kierowałem się głównie starofrancuskim, który w mianowniku je zachował, a jako, że mamy casus novgorodiensis, to nie będzie aż tak to dziwne. Dalej wiele rzeczy można zrzucić na całkowity niż u nas rozwój Imperium Rzymskiego - jego rozwój zaczął się wcześniej, a także podboje rzymskie miały trochę inną drogę (wschód podbity bardzo późno). Imperium Rzymskie nigdy też do końca nie upadło, tylko bardzo się skurczyło i przetrwało do czasów współczesnych.
Ten świat, który niedługo opiszę różni się też, od naszego pod innymi względami - nie ma Chin czy Persji. :D

A co do fleksji rzeczownej - mimo pozornej zachowawczości, doszło jednak do wielu uogólnień, a także ekspansji niektórych końcówek, a także zaniku części deklinacji.

Borlach

Nie ma Persji? :_:
<sad violin music
Oto ja, Adwokat Diabłów
  •  

Henryk Pruthenia

Ano, nie ma. Zamiast ich są Gutowie (według jednej z teorii mieli mówić językiem tocharskim, tutaj to prawda :D), a część przodków Persów jest odpowiedzialna za brak Chin - które zostały podbite, i mówi się tam językami irańskimi.
Ten świat jest dziwny - Filistyni mówią językiem anatolijskim, na Krymie i w Szkocji mówi się językami nieidoeuropejskimi (które zrobię, i to wcale nie będą aprioryki, o!), tak samo na Cyprze mówi się semitopodobnym językiem...

Borlach

Dobra, jeśli przodkowie Persów podbili Chiny to jestem w stanie przeboleć nieistnienie Persji XD Zwłaszcza jeżeli w Persji mówi się jakimiś tocharskimi, które też lubię. W tym momencie jestem autentycznie ciekaw co się tam odjaniepawliło. Mam nadzieje że jeszcze uraczysz nas tymi wszystkimi dziwami
Oto ja, Adwokat Diabłów
  •