Język staroajdyniriański [Kyon]

Zaczęty przez Borlach, Sierpień 26, 2017, 14:48:39

Poprzedni wątek - Następny wątek

Borlach

Czas najwyższy to zrobić.

Jak zauważycie że coś jest bez sensu, jakieś nieścisłości czy nierealistyczne zmiany fonetyczne to piszcie, bo pierwszy raz takie cuda robię.
W ogóle coś czuję że trzeba będzie chyba wiele rzeczy, zarówno tu jak i we współczesnej formie języka 


Klasyczny język staroajdyniriański
Tıabhar aydīnıerıané [tʲabʰar ajdi:nʲɛrʲane], we współczesnym ajdyniriańskim znany jako cabhar sefrāydīnirani [t͡sabʱaɾ sɛfɾa:jdɨɲiɾʲaɲi]

Oto szkic i zamysł języka staroajdyniriańskiego (a dokładniej jego klasycznej formy), przodka współczesnego ajdyniriańskiego. Jest on na Kyonie językiem martwym już od dobrych siedmiu stuleci, a przynajmniej teoretycznie, gdyż wciąż pozostaje świętym językiem religii ajdyniriańskiej (i nie tylko), a jego znajomość jest mile widziana pośród wykształconych obywateli Imperium. 

Historia
Historia staroajdyniriańskiego dzieli się z grubsza na 3 okresy:
- staroajdyniriański archaiczny
- staroajdyniriański klasyczny
- staroajdyniriański Czasu Pustego Tronu

Archaiczny staroajdyniriański używany był od czasów osiedlenia się Ajniadanów nad Jeziorem Szmaragdowym aż do podboju i zjednoczenia wszystkich ajdyniriańskich królestw pod imperialnym berłem, czyli początku okresu Starego Państwa.
(Okres od 2000 do 1700 lat ziemskich temu)

Język staroajdyniriański klasyczny, który będę tu przedstawiał, używany był właśnie za czasów Starego Państwa, czyli pierwszego okresu świetności Imperium. Utworzono w nim wiele dzieł literackich, o tematyce zarówno świeckiej jak i religijnej, stał się również lingua franca na terenach opanowanych przez Ajdyniriańczyków.
(Okres od 1700 do 1000 lat temu)

Czas Pustego Tronu to trwający około 300 lat okres chaosu, jaki nastał wraz z upadkiem Starego Państwa. Imperium rozpadło się, władzę w Ajdynirze przejęła sekta fanatycznych kapłanów a tron Boskich Imperatorów przez 3 stulecia pozostawał pusty. W tym czasie z języka klasycznego wykształcił się staroajdyniriański ludowy. Kapłańskie elity używały wyłącznie skostniałych form języka klasycznego, co zaowocowało stanem dysglosji.
Ze staroajdyniriańskiego ludowego wykształcił się współczesny ajdyniriański.
(Okres od 1000 do 700 lat temu)         

Fonologia
Samogłoski:
Krótkie: /a ã ɛ ɛ̃ e i ɔ u/ <a ą e ę é i o u>
Długie: /a: i: ɔ: u:/ <ā ī ō ū>

Dyftongi:
/aɛ ɛa ɛɔ ai/ <ae ea eo ai/

Spółgłoski:
/b bʱ/ <b bh>
/ʈ͡ʂ ʈ͡ʂʱ ʈ͡ʂʲ/  <ch chh chı>
/d dʱ/ <d dh>
/f/ <f> *1
/g gʱ gʲ/ <g gh gı>
/x χ xʷ/ <h ḥ hw> *2
/k kʱ kʲ/ <k kh kı>
/k'/ <ḱ>
/q qʷ/ <q qu>
/l/ <l>
/m mʲ/ <m mı>
/n nʲ/ <n nı>
/p pʱ pʲ/ <p ph pı>
/p'/ <ṕ>
/r rʱ rʲ/ <r rh rı>
/s sʱ sʲ/ <s sh sı>
/ʃ ʃʲ/ <ṣ ṣı>
/ɬ/ <ŝ> *3
/t tʱ tʲ/ <t th tı>
/t'/ <ť>
/v/ <v>
/w/ <w>
/z zʱ zʲ/ <z zh zı>
/ʐ ʐʲ/ <ẓ ẓı>
/dʒ dʒʱ dʒʲ/ <j jh jı>
/d͡ʑ d͡ʑʱ d͡ʑʲ/ <dj djh djı>
/ɣ/ <x>

*1 - w archaicznym staroajdyniriańskim występowało w tym miejscu [ɸ] lub [θ], które w klasycznej staroajdyniriańszczyźnie przeszły w [f]
*2 - w języku archaicznym występowało również [χʷ], które zlało się z [xʷ]
*3 - w języku archaicznym występowało również [ɬʷ], które zlało się z [ɬ]

Zmiany fonetyczne
Ze staroajdyniriańskiego do współczesnego ajdyniriańskiego:
_a: → _ax
e → ɛj
i: → ɨ~ɘ
ɔ: → ɤ
ɔ:Ca  ɔ:Cɛ → ɔa ɔɛ
u:χ → ʉx
u:v u:ʃ u:ʐ → ʉv ʉʃ ʉʐ
u:rʱ u:sʱ u:zʱ u:dʒʱ → ʉr ʉs ʉz ʉdʒ
u:w → au
tʲ → t͡s
ʈ͡ʂʲ → t͡ɕ
ʃʲ → ɕ
ʐʲ → ʑ
dʒʱ → d͡z
ʈ͡ʂʱ kʱ pʱ sʱ tʱ zʱ → ʈ͡ʂ k p s t z
rʱ → [ʀ]~[ʁ]
rʱC→ r:
nCʱ lCʱ sCʱ → n: l: s:
nʲɛ ne → ɲi
Cʲai → Caja
gʲ kʲ mʲ nʲ pʲ rʲ sʲ zʲ dʒʲ d͡ʑʲ → gj kj mj nj pj rj sj zj dʒj d͡ʑj
qʷ → q
qʷ → kʷ
ɣ → gz → ks

Gramatyka
Gramatyka jest elementem który zmienił się chyba najmniej. Staroajdyniriański posiadał wołacza oraz tryb nieświadka, które zanikły w ajdyniriańskim. Archaiczny staroajdyniriański miał również o 2 czasy więcej - aoryst i czas zaprzeszły. Aoryst zanikł na początku okresu Starego Państwa, czas zaprzeszły natomiast podczas Czasu Pustego Tronu.
Staroajdyniriański powszechnie używał również skrócenia czasownika "być" w postaci końcówki doklejanej do rzeczownika lub przymiotnika, również w czasie innym niż teraźniejszy. Do chwili obecnej przetrwało to jedynie w Wysokiej Mowie.

   
Oto ja, Adwokat Diabłów
  •  

Henryk Pruthenia

Fajne, ciekawe. Mam nadzieję, że powstanie też jakiś słowniczek tegoż, gdyż chciałbym, by leksyka waraska w dużej części pochodziła z języka staroajdyniriańskiego.

Pluur

Cytatʃ VS ʐ
Dlaczego [ʃ] nie jest też retrofleksyjne? Albo na odwrót? Dziwna dysproporcja.

Ogólnie dobrze, nawet bardzo (a który okres to jest ten używany jeszcze na Wschodzie? W Szyszenii -  z tego okresu chciałbym zapożyczać.

Cytatu:Cʱ → ʉC
(gdzie C oznacza r, s, z, dʒ)
W takim wypadku nie zapisuj tego C, ale np R, abo S (C to kategoria wszystkich spółgłosek).
  •  

Henryk Pruthenia

Ogólnie C dla wszystkich spółgłosek, a V dla wszystkich samogłosek. Co do tych "R", "S", to szczerze jest to używane tak se o, i zazwyczaj można dać nawet DŻ = {r, s, z, dʒ}, u:DŻʱ → ʉDŻ.

Pluur

Można dać, acz uważam że w procesach winno się oznaczenia jednoznakowe wykorzystywac - czytelniej jest tedy.
  •  

Kazimierz

#5
Cytat[tʲabʰar ajdi:nʲɛrʲane]
Cytatgʲ kʲ mʲ nʲ pʲ rʲ sʲ zʲ dʒʲ d͡ʑʲ → gj kj mj nj pj rj sj zj dʒj d͡ʑj]
Cytat[t͡sabʱaɾ sɛfɾa:jdɨɲiɾʲaɲi]
Czy storoajdyniriańskie rʲ nie powinno także w tym przypadku przejść w rj? Chyba że nazwa języka przeszła nieregularne zmiany.
Cytatɣ → gz → ks
Jak dla mnie trochę dziwne, ale chyba możliwe. Nie takie rzeczy się w językach zdarzały ;-)

A język podoba mi się jak współczesny ajdyniriański :-)
  •  

Henryk Pruthenia

Borlach pisał już kiedyś, że to wyjątek :)

Kazimierz

  •  

Borlach

CytatFajne, ciekawe. Mam nadzieję, że powstanie też jakiś słowniczek tegoż, gdyż chciałbym, by leksyka waraska w dużej części pochodziła z języka staroajdyniriańskiego.
Powstanie, postaram się to nawet w miarę szybko ogarnąć! Ale zastanawiam się czy pierwej nie zrobić jakiś reform w zapisie ajdyniriańskiego, bo chyba trochę za bardzo się różnią w transkrypcji, nie uważacie?
CytatDlaczego [ʃ] nie jest też retrofleksyjne? Albo na odwrót? Dziwna dysproporcja.
W sumie słuszna uwaga, nie pomyślałem o tym. Czy taki stan występuje w jakimś języku? Bo jeśli jest bardzo nierealistyczny to mogę zamienić, większej różnicy to chyba nie robi
CytatOgólnie dobrze, nawet bardzo (a który okres to jest ten używany jeszcze na Wschodzie? W Szyszenii -  z tego okresu chciałbym zapożyczać.
Uff, kamień z serca xD Bałem się że gówno z tego będzie

Co do języka używanego w czasach wygnania w Szyszenii - żaden z tych okresów, używano jeszcze w tedy końcowej formy ajniadańskiego, o 300 lat starszej niż archaiczny staroajdyniriański. Ale postaram się w niedługim czasie ze wyprowadzić z tego jeszcze ajniadański, przynajmniej końcową formę. Myślę że nie będzie się aż tak bardzo różnić ajniadański od archaicznej staroajdyniriańszczyzny - będą na pewno te wszystkie [ɸ]~[θ], [χʷ] i [ɬʷ] co potem zanikły, zastanawiałem się też nad dorzuceniem kilku typowo kaukaskich dźwięków jak [kʷ'], [tʷ'] i [pʷ']. Jeśli chodzi o gramatykę to północna gałąź języków ajniadańskich jest raczej tą bardziej konserwatywną, większe zmiany mogłyby być w szomemskim czy orańskim (przez olseskie wpływy chociażby).

W każdym razie ajniadański będzie podobny do archaicznego staroajdyniriańskiego
CytatW takim wypadku nie zapisuj tego C, ale np R, abo S (C to kategoria wszystkich spółgłosek)
Ok poprawiłem. Teraz powinno być lepiej
CytatCzy storoajdyniriańskie rʲ nie powinno także w tym przypadku przejść w rj? Chyba że nazwa języka przeszła nieregularne zmiany.
CytatBorlach pisał już kiedyś, że to wyjątek :)
Yup, jeden z nielicznych przykładów gdzie zmiękczenie przetrwało próbę czasu! :D
No nie licząc dialektu assurańskiego, tam też zmiękczenie się jeszcze ostało
CytatJak dla mnie trochę dziwne, ale chyba możliwe. Nie takie rzeczy się w językach zdarzały ;-)
Pomyślałem sobie że skoro [ks] jest zapisywana osobnym znakiem to powinna być pozostałością jakiegoś wcześniejszego dźwięku. A [ɣ] jakoś mi nawet podpasowało. Co do ewolucji... heh, no cóż
Czyż słowo "xar" (słońce) nie brzmi pięknie zarówno jako [ɣar], [gzar] i [ksar]? XD
CytatA język podoba mi się jak współczesny ajdyniriański :-)
Ḱelthen!
[k'ɛltʱɛn]

Albo we współczesnej ajdyniriańszczyźnie:
Ḱellen!
[k'ɛl:ɛn]
Oto ja, Adwokat Diabłów
  •  

Kazimierz

CytatCzyż słowo "xar" (słońce) nie brzmi pięknie zarówno jako [ɣar], [gzar] i [ksar]? XD
Kotsowiszczowie swoją gwiazdę nazywają Žas, a kotsowiskie ž pochodzi od q [ɣ]. Ciekawa zbieżność, co nie? :-)
  •  

Borlach

Oto ja, Adwokat Diabłów
  •  

Henryk Pruthenia


Kazimierz

Cytat
CytatDlaczego [ʃ] nie jest też retrofleksyjne? Albo na odwrót? Dziwna dysproporcja.
W sumie słuszna uwaga, nie pomyślałem o tym. Czy taki stan występuje w jakimś języku? Bo jeśli jest bardzo nierealistyczny to mogę zamienić, większej różnicy to chyba nie robi
Podobno w kaszubskim.
  •  

ɈʝĴ

  •  

Spiritus

#14
Cytat: ɈʝĴ w Sierpień 28, 2017, 16:44:03
Cytat: Kazimierz w Sierpień 28, 2017, 15:46:28
Podobno w kaszubskim.
Anglicy tak oznaczają często słowiańskich [ʒ], zaś [ʒ] to u nich [ʒʲ].
Ehh, ludzie, kiedy wy się nauczycie, że IP-owskie symbole to nie są zesłane przez Boga niepodzielne fonetyczne jednostki, tylko relatywne oznaczenia, których realizacja (w granicach rozsądku) zależy od konkretnego kontekstu i komentarza dostarczonego przez oznaczającego?

EDIT: Równie dobrze można by się kłócić, że jedynie polskie /t/ to prawdziwe [t], zaś np. angielskie to tak naprawdę [t͇]... Albo tak samo na odwrót - że polskie /t/ to tak naprawdę [t̪]... Te symbole znaczą to, co chcemy, żeby oznaczały, z taką szerokością użycia, jaką chcemy, żeby miały.



A co do kaszubskiego - nie wgłębiając się dalej - jeśli autor ma na myśli, to czego byśmy się spodziewali, to byłbym ostrożny - retrofleksyjna wymowa może wynikać z tego, że ten dźwięk to historyczne miękkie /r/, a nie /ż/.
  •