Nederlands met Koekiemonster

Zaczęty przez CookieMonster93, Czerwiec 29, 2013, 14:42:50

Poprzedni wątek - Następny wątek

CookieMonster93

#15
Zapomniałem dodać, że przymiotniki dla rzeczowników w liczbie mnogiej zachowują się tak samo jak w przypadku rodzaju męskiego i żeńskiego. :-)
np. lelijke vrouwen, de lelijke vrouwen. :D

Les 7 - Zaimków ciąg dalszy

Zaimki dzierżawcze



Osoba
Zaimek dz. w formie akcentowanej
Zaimek dz. zredukowany
Nieformalna forma skrócona
ik
mijn [mɛin]
mijn [mən]
m'n (nieform. dla wymowy [mən])
je/jij
jouw [jɑu]
je [jə]
-
u
uw [yw] lub [yβ]
-
-
hij
zijn [zɛin]
zijn [zən]
z'n (nieform. dla wymowy [zən])
ze/zij
haar [ha:r]
-
d'r [dər] lub 'r [ər]
het
zijn [zɛin]
zijn [zən]
z'n (nieform. dla wymowy [zən])
we/wij
ons [ɔns] / onze [ˈɔnzə]*
-
-
jullie
jullie [ˈjʏli]
-
-
ze/zij
hun [hʏn]
-
-


*ons - używamy przed słowami w rodzaju nijakim w liczbie pojedynczej
onze - r. męski i żeński w liczbie pojedynczej oraz liczba mnoga

Zaimki w przypadku zależnym, czyli (głównie) tam, gdzie nie są podmiotami :D



Osoba (forma "podstawowa")
Zaimek w formie akcentowanej
Zaimek zredukowany
Nieformalna forma skrócona
ik
mij [mɛi]
me [mə]
-
je/jij
jou [jɑu]
je [jə]
-
u
u [y]
-
-
hij
hem [hɛm]
-
'm [əm]
het
het [hɛt]
het [ət]
't [ət]
ze/zij
haar [ha:r]
-
d'r [dər]
we/wij
ons [ɔns]
-
-
jullie
jullie [ˈjʏli]
-
je [jə]
ze/zij
hun [hʏn] / hen [hɛn] / ze [zə]*
-
ze [zə]



HEN / HUN / ZE

HEN:
— zawsze po przyimkach (met hen, aan hen, over hen, etc.) oraz w dopełnieniu bliższym (nie-Celownik)

HUN:
— nigdy po przyimkach oraz w dopełnieniu dalszym (Celownik) np.
Hun kan je wel vetrouwen. (Im - możesz - ty - (potwierdzenie) - zaufać)
Ik heb hun een boek gegeven. (Ja - (operator czasu perfectum) - im - (rodzajnik nieokreślony) - książkę - dałem (imiesłów cz. przeszłego))

ZE:
— potocznie zamiast hen i hun
— nie o ludziach

Miałem wrzucić dziś więcej, ale jakoś nie mam na to siły i chęci. Jak zawsze - za 3 dni zapowiadam następną lekcję. Tam postaram się zamieścić to, do czego dziś nie miałem motywacji. :D

Tot straks!!! :D
English C2 // Nederlands B2 // 中文 B1 // Čeština B1
  •  

Serpentinius

Dziwne, że kawa, mleko i herbata są niepoliczalne - a whisky, piwo, wino i sok już są.
  •  

CookieMonster93

#17
Myślę, że to wynika z tego, że piw, win i soków może być wiele rodzajów np. można powiedzieć: Kupiłem 2 soki, pomarańczowy i jabłkowy. Widziałem też, że do herbaty można niby dodać 2 końcówki l.m. np. -en lub -s. Myślę, że w tym wypadku nie ma się co przejmować liczbą mnogą. Chodzi tutaj o to raczej, żeby podkreślić, że herbaty, kawy czy czegoś do picia może być "trochę" albo "dużo", bo "trochę stołu" albo "dużo kobiety" byłoby bez sensu.

EDIT: Poza tym, liczbę mnogą zawsze sprawdzałem w słowniku, możliwe, że po prostu nie była dopisana. :D Niby zawsze wiem, jak się to tworzy, ale zawsze warto się upewnić, zwłaszcza przy prowadzeniu kursu.
Dziś wrzucę jeszcze kolejną lekcję. :D Postaram się też doczytać, o co chodzi z tymi płynami ;p

EDIT: kolejna lekcja jednak 19.07, nie mam siły dziś, pardą ;/ Ale kolejna lekcja będzie za to najpóźniej 20.07 :)
English C2 // Nederlands B2 // 中文 B1 // Čeština B1
  •  

CookieMonster93

Przepraszam, że od jakiegoś czasu nie dodaję lekcji, ale mam przeprowadzkę na głowie. Od przyszłego tygodnia (jakoś od środy) będę wrzucał znowu wszystko co 3 dni. Póki co nic nowego się nie pojawi. Okazało się,. że ilość rzeczy do przeniesienia trochę mnie przerasta. :/
English C2 // Nederlands B2 // 中文 B1 // Čeština B1
  •  

Widsið

Cytat: Serpentinius w Lipiec 17, 2013, 07:49:18
Dziwne, że kawa, mleko i herbata są niepoliczalne - a whisky, piwo, wino i sok już są.
Po norwesku też tak jest, z tym, że mleko robi się policzalne, jeśli się je dookreśli (np. lettmjølk, helmjølk). Moja wykładowczyni nazwała to rozczulająco "regułą kartonu", bo kawy i herbaty nie sprzedawano w pojemnikach, tylko w saszetkach / proszku itd.
  •  

CookieMonster93

Czy ktoś byłby zainteresowany kontynuacją?
English C2 // Nederlands B2 // 中文 B1 // Čeština B1
  •  

Spiritus

  •  

Caraig

  •  

CookieMonster93

#23
Drogie dzieciaczki,

Mam teraz 3 tygodnie ferii, przez co 2 tygodnie będę się totalnie opierdalał, więc mam zamiar wstawić tutaj taki pełny kurs gramatyki niderlandzkiej. Myślę, że łącznie wyszłoby z 10-12 lekcji. Kurs będzie skupiał się przede wszystkim na gramatyce, użyciu konstrukcji z przykładami. Słownictwo też będzie, ale wyłącznie takie na potrzeby wytłumaczenia danych zagadnień gramatycznych.

Jeśli zaś ktokolwiek byłby zainteresowany nauką słownictwa, to odsyłam do moich kursów na Memrisie:
A1-A2 na podstawie książki Vanzelfsprekend (całość już uzupełniona): KLIK HIER
B1 na podstawie kontynuacji ww. książki Niet-Vanzelfsprekend (cały pierwszy rozdział już jest, raz na miesiąc/dwa wrzucam kolejne): KLIK HIER

Na 100% można gdzieś na torrentach znaleźć Vanzelfsprekend, w razie czego można się do mnie uśmiechnąć po różnorakie materiały, z których wiele przygotowałem samodzielnie dla uczniów.
English C2 // Nederlands B2 // 中文 B1 // Čeština B1
  •  

Henryk Pruthenia


Caraig

Leuk! Myślałem już, że nigdy się nie pojawi :P
  •  

CookieMonster93

#26
Rodzajnik w j. niderlandzkim

het lidwoord /ˈlɪtwoːrt/ — rodzajnik







Rodzajnieokreślonyokreślony
męskieen [ən] // Øde [də]
żeńskieen [ən] // Øde [də]
nijakieen [ən] // Øhet [hɛt]~[ət]*
l. mnogaØde [də]
Rodzajnik een (zapisywany również nieformalnie jako 'n) nie występuje z rzeczownikami niepoliczalnymi.
*[hɛt] wymawiamy w zasadzie tylko podkreślając oraz na początku zdania, co więcej [ət] nieformalnie zapisuje się 't.

Podstawowa zasada doboru rodzajnika określonego / nieokreślonego jest taka jak w pozostałych językach germańskich. Jeżeli mówimy o czymś jedynym w swoim rodzaju albo odnosimy się do rzeczownika wspomnianego wcześniej lub już nam znanego, to używamy rodzajnika określonego. Jeżeli zaś wspominamy coś po raz pierwszy, wtedy dobieramy nieokreślony. Wszystkie pozostałe niuanse będą poniżej. ;-)

Pierwszym aspektem doboru rodzajnika, który może być odrobinę nietuzinkowy, jest dobór rodzajnika określonego w funkcji generalizującej, odnoszącej się do całej kategorii, zwłaszcza po przyimkach!

Ik ga naar Leuven met de auto.
Jadę do Leuven autem.

De hond is een zoogdier.
Pies jest ssakiem.

Ben je al bij de bakker geweest?
Czy byłeś już u piekarza?

Opuszczanie rodzajnika

1. W połączeniach z liczebnikiem.

Ze wachten op jou in kamer 112.
Czekają na ciebie w pokoju 112.

De informatie over verleden tijden vind je op pagina 106.
Informacje o czasach przeszłych znajdziesz na stronie 106.

Sorry, ik heb weinig tijd.
Przepraszam, mam mało czasu.

2. Przy określeniach czasu, np. latach, miesiącach, dniach.

In juni gaan we samen naar Brussel
W czerwcu jedziemy razem do Brukseli.

Op maandagavond zien we elkaar in het restaurant.
W poniedziałek wieczorem spotykamy się w restauracji.

Sinds 1995 heb ik hem niet gezien.
Nie widziałem go od 1995 r.

Wyjątkiem od tej reguły są pory roku: in de zomer, in de herfst, in de winter, in de lente

3. Przy nazwach zawodów.

Guus is student economie.
Guus jest studentem ekonomii.

Joke is lerares Nederlands.
Joke jest nauczycielką niderlandzkiego.

Mijn oom is ingenieur.
Mój wujek jest inżynierem.

4. Przy imionach, nazwach własnych, o ile nie są częścią jakiejś nazwy lub nazwą jakiegoś dzieła.

Jan heeft een hond.
Jan ma psa.

De Piotr i Paweł is genoemd naar Piotr en Paweł.
Piotr i Paweł jest nazwany po Piotrze i Pawle.

Ik studeer aan de Adam Mickiewicz Universiteit.
Studiuję na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza.

5. Przy zwrotach do adresata, jeśli są użyte z imieniem i/lub nazwiskiem.

Koning Filip is sinds 21 juli 2013 de zevende koning van België.
Król Filip od 21.07.2013 r. jest siódmym królem Belgii.

Meneer Willems vertrekt op dinsdagavond.
Pan Willems wyrusza we wtorek wieczorem.

ALE:
De koningin bedankt voor de coöperatie.
Królowa dziękuje za współpracę.

6. Przy niektórych nazwach geograficznych:








Z RODZAJNIKIEMBEZ RODZAJNIKA
ulice, place, drogi
de A3
de Schapenstraat
het Martelarenplein
ALE: Muntstraat 70
kontynenty, kraje, prowincje
Europa
Azië
België
Friesland
rzeki, jeziora, morza, akweny
de Noordzee
de Oder
het IJsselmeer
miasta i wsie
Warschau
Moskou
Amsterdam
parki i lasy
het Wandelpark
het Wonderwoud
pasma górskie
de Ardennen
de Tatra
nazwy geograficzne w liczbie mnogiej
de Filipijnen
de Verenigde Staten

7. Przy rzeczownikach niepoliczalnych i abstrakcyjnych (które nie są dookreślone).

Peter denkt vaak aan liefde.
Peter często myśli o miłości.

Ik heb hout nodig voor de winter.
Potrzebuję drewna na zimę.

8. Przy nazwach chorób.

Ik heb griep / diarree / longontsteking / kiespijn.
Mam grypę / biegunkę / zapalenie płuc / ból zęba trzonowego.

9. Przy niektórych przyimkach: zonder, met (o ile jest przeciwstawne do zonder), qua, per, pro, via

Tijdens de winter ga ik nooit buiten zonder jas.
Podczas zimy nigdy nie chodzę na dwór bez kurtki.

Met ziektekostenverzekering hoeft ziek zijn absoluut geen financiële ramp te worden.
Z ubezpieczeniem na koszty zdrowotne bycie chorym absolutnie nie musi stać się finansową katastrofą.

Je betaalt 3 euro per stuk.
Płacisz 3€ za sztukę.

10. Przy niektórych stałych wyrażeniach.



aan tafel
aan zee
in bed
naar huis
naar bed
naar school
op school
op straat
op kamers
op tv
op tafel
bij gelegenheid
bij uitzondering
buiten adem
buiten bereik
naar keuze
naar wens
in geval van
op voorwaarde
op verzoek
op aanvraag
op tijd
volgens plan
volgens afspraak
van beroep
te vuur en te zwaard
met hart en ziel
met paard en zaak
op water en brood
door merg en been
przy stole
nad morzem
w łóżku
do domu
do łóżka
do szkoły
w szkole
na ulicy
na stancji
w telewizji
na stole
przy okazji
w drodze wyjątku
bez tchu (out of breath)
poza zasięgiem
wg wyboru
wedle życzenia
w przypadku + D.
pod warunkiem
na prośbę
na zapytanie
na czas
zgodnie z planem
zgodnie z umową / ustaleniami
z zawodu
ogniem i mieczem
sercem i duszą
z całym dobytkiem
o chlebie i wodzie
do szpiku kości

UWAGA
Jeżeli dany rzeczownik określa przydawka, to MUSI on być poprzedzony rodzajnikiem, nawet jeśli wg zasad bez tej przydawki by nie był.

Ik woon in Amsterdam. — Ik woon in het mooie Amsterdam.
Mieszkam w [pięknym] Amsterdamie.

Sauce: Niderlandzki Gramatyka z ćwiczeniami by Katarzyna Wiercińska
ISBN: 978-83-7788-746-2
English C2 // Nederlands B2 // 中文 B1 // Čeština B1
  •  

CookieMonster93

#27
Rodzaj w j. niderlandzkim
het genus /ˈxeːnʏs/ – rodzaj
de genera /ˈxeːnəraː/ – rodzaje

Rodzajnik de

Rodzaj wspólny

Do tej kategorii należą wyrazy, które dawniej były wyłącznie rodzaju żeńskiego, a obecnie mogą należeć zarówno do żeńskiego, jak i męskiego. Generalnie Holendrzy już nie pamiętają za bardzo, kiedy powinien być rodzaj męski, a kiedy żeński i traktują większość takich rzeczowników jako męskie. W Belgii jednak nadal – ze względu na 3 różne rodzajniki w dialektach (np. męskie den i żeńskie de) – różnica jest zachowana. W słownikach rodzaj często wtedy określany jest jako m/v (mannelijk / vrouwelijk – męski / żeński). W standardowym niderlandzkim dopuszczalne wówczas są obydwie formy.

a) Większość namacalnych obiektów, które dawniej należały wyłącznie do r. żeńskiego
de bank - bank, ławka, de kast - szafa, de naald - gwóźdź, de pijp - rura, fajka, de brug - most

b) Ogólne nazwy geograficzne (oprócz nazw konkretnych kontynentów, wysp, krajów, miast etc., które są r. nijakiego)

de stad - miasto, de rivier - rzeka

c) Nazwy ciał niebieskich:
de planeet - planeta, de ster - gwiazda, de maan - księżyc

d) Nazwy osób, które mogą się odnosić do obydwu płci
de baby - niemowlę, de deugniet - łobuz, urwis, de arts - lekarz, lekarka.
wyjątek: het kind - dziecko
Do tej reguły zaliczają się też znominalizowane przymiotniki
(w l. p. ,,de [rdzeń przymiotnika]+e", w l. m. ,,de [rdzeń przymiotnika]+en), np.
de zieke(n) - chory (chorzy), de gewonde(n) - ranny (ranni), de blinde(n) - niewidomy (niewidomi)

Rodzaj męski

a) słowa z końcówkami: -aar, -aard, -er, -erd, -eur, -or, -us
de leugenaar - kłamczuch, de dronkaard - pijak, de bakker - piekarz, de engerd /ˈɛŋərt/ - dziwak, de directeur - dyrektor, de kolonisator - kolonizator, de politicus - polityk
wyjątki: de baker ż – akuszerka, położna, de moeder - matka, het offer - ofiara, het nummer - numer

b) rzeczowniki, które są rdzeniami czasowników

de bloei - kwitnienie, rozkwit, de dank - podziękowanie, de groei - wzrost, rozwój, de schrik - lęk, de slaap - sen, de raad - porada

c) Niektóre słowa z sufiksem -dom, które nie są rodzaju nijakiego
de rijkdom - bogactwo, de ouderdom - starość

d) Słowa oznaczające osoby lub zwierzęta rodzaju męskiego

de oom - wujek, de neef - kuzyn, bratanek, siostrzeniec, de dief - złodziej, de verpleger - pielęgniarz, de hengst - ogier, de reu - pies (samiec), de haan - kogut

e) Nazwy części dnia oraz samo słowo dzień
de dag - dzień, de middag - południe, de middernacht - północ, de ochtend - ranek

f) Nazwy drzew z dwoma wyjątkami

de eik - dąb, de pijnboom - sosna, de spar - świerk
wyjątki: de linde /ˈlɪndə/ m/ż - lipa, de tamarinde /ta(ː)maːˈrɪndə/ m/ż - tamaryndowiec indyjski

g) Pozostałe słowa nienależące ani do rodzaju nijakiego, ani wspólnego, ani żeńskiego

Tutaj już nie ma niestety żadnych sprecyzowanych reguł

Rodzaj żeński

Słowa, które ZAWSZE są rodzaju żeńskiego bez względu na dialekt.

a) Słowa z następującymi rodzimymi końcówkami:
-heid, -nis, -schap
- o ile -schap nie tworzy rodzaju nijakiego!
de waarheid - prawda, de kennis - wiedza, de blijdschap - radość
-de, -te
de liefde - miłość, de diepte - głębokość
-ij, -erij, -arij, -enij, -ernij - w tych końcówkach e = [ə]
de voogdij - opieka, de bedriegerij - oszustwo, de rijmelarij - wiersz, poemat bez wartości artystycznej, de artsenij - medykament, de razernij - furia, wściekłość
ale: het schilderij - obraz
-ing, -st po rdzeniach czasowników
de wandeling - spacer, de winst - zysk, de kunst - sztuka

b) Słowa z następującymi końcówkami obcego pochodzenia:
-ie, -tie, -logie, -sofie, -agogie, -tie czytamy [si] w Belgii lub [t͡si] w Holandii.
de familie - rodzina, de politie - policja, de biologie - biologia, de filosofie - filozofia, de demagogie - demagogia
-iek, -ica
de muziek - muzyka, de logica - logika
ale: de Lambiek m - Lambic (piwo), -iek nie jest tutaj końcówką
-theek, -teit, -iteit
de apotheek - apteka, de puberteit - dojrzewanie, de identiteit - tożsamość
-tuur, -suur
de natuur - natura, przyroda, de censuur - cenzura
-ade, -ide, -ode, -ude
de tirade - tyrada, de planetoïde - planetoida, de periode - okres, de amplitude - amplituda
-age [ˈaːʒə], -ine, -se
de bagage /baˈxaːʒə/ - bagaż, de discipline - dyscyplina, de analyse - analiza
-sis, -tis, -xis
de crisis - kryzys, de bronchitis - zapalenie oskrzeli, de syntaxis - składnia

c) Słowa oznaczające osoby lub zwierzęta rodzaju żeńskiego
de tante - ciocia, de nicht - kuzynka, bratanica, siostrzenica, de merrie - klacz, de teef - suka, de kip - kura
wyjątki: het meisje - dziewczyna, het wijf - baba

d) Słowa rodzaju męskiego, do których dodano żeński sufiks
de dievegge - złodziejka, de verpleegster - pielęgniarka, de kokkin - kucharka, de lerares - nauczycielka, de studente - studentka, de secretaresse - sekretarka, de politica - polityczka, de directrice - dyrektorka
 
Rodzajnik het

Rodzaj nijaki

a) Wszystkie zdrobnienia
het briefje - liścik, het kaartje - bilet, het bloempje - kwiatek
Stąd: het meisje - dziewczyna

b) Słowa z przedrostkami be-, ge-, ont-, po których następuje rdzeń czasownika
het beraad - rozważenie, narada, het gedoe - zamieszanie, het ontslag - zwolnienie (się) z pracy

c) Rzeczowniki odczasownikowe (het + bezokolicznik)
het zwemmen - pływanie, het denken - myślenie, het eten - jedzenie

d) Derywaty ge- + ... + -te
het gebergte - łańcuch górski, het gehemelte - podniebienie

e) Większość nazw firm w formie rzeczownika
z Wikipedii: Het noodlijdende Vitality bijvoorbeeld moest zijn divisie Apparatuur afstoten.

f) Większość nazw geograficznych
kontynenty, wyspy, kraje, miasta etc. [het] Europa, [het] België, [het] Amsterdam
Przykłady wyjątków: de Verenigde Staten (pluralia tantum), de Nederlanden (pluralia tantum), de Sovjet-Unie (ponieważ: de unie ż)

g) Słowa z następującymi sufiksami:
-isme, -asme
het toerisme - turystyka, het orgasme - orgazm
-gram
het anagram - anagram
-ment
het parlement - parlament
-sel
het voorvoegsel - przedrostek, het kapsel - fryzura
-um
het museum /myˈzeːjʏm/ - muzeum, het centrum - centrum, het continuüm /kɔnˈtinywʏm/ - kontinuum
wyjątek: de datum m - data

h) Większość słów z końcówkami -dom i -schap
het mensdom - ludzkość, człowieczeństwo, het christendom /ˈkrɪstə(n)dɔm/ - chrześcijaństwo, het genootschap - stowarzyszenie, het landschap - krajobraz

i) Nazwy języków
het Pools - j. polski, het Frans - francuski, het Mandarijn - mandaryński

j) Nazwy kierunków geograficznych
het noorden - północ, het zuiden - południe, het oosten - wschód, het westen - zachód
Łączone kierunki tracą pierwsze en, np. het noordoosten, het zuidwesten

k) Nazwy gier i sportów
het voetbal - piłka nożna, het poker - poker, het cricket /ˈkrɪkət/ - krykiet
ale: de voetbal - piłka do gry w nogę

l) Pozostałe słowa nienależące ani do rodzaju wspólnego, ani męskiego, ani żeńskiego
Tutaj już nie ma niestety żadnych sprecyzowanych reguł

Sauce: Niderlandzka Wikipedia
English C2 // Nederlands B2 // 中文 B1 // Čeština B1
  •