Język Ysański

[커래얟쓰]

Caraig: Dobra więc oficjalnie niezliczona zostaje przemianowana na kolektywną

Post długi ale liczę że opisałem wszystkie albo chociaż większość głównych konstrukcji gramatycznych. Jak coś ważnego pominąłem lub znajdziecie jakieś błędy dawajcie znać

Co do szyku- jak mówiłem poprawność zależy od obecności orzeczenia na początku zdania, zatem głównie VSO lub rzadziej VOS. Zdanie jest zrozumiałe w dowolnym szyku, natomiast wszelkie inne poza wymienionymi używane są jedynie w poezji lub pieśniach.

FONETYKA

Eksperymentowałem z nią trochę zwłaszcza z samogłoskami z którymi był problem i poprawiłem co nieco. Daję całą fonetykę żeby zamknąć temat w jednym poście:
i- [ i/j ]  ,,j" tylko w dyftongach
y- [ Y ]
a- [ ɐ ]
o- [ ɔ ]
e- [ æ/ɛ ] 
u- [  ʊ/u ] 
c- [ s ]         s- [ z ]         k- [ k ]         g- [ g ]
t- [ t ]         d- [ d ]         f- [ f ]         v- [ v ]
z- [ ts ]         ż- [ dz ]!      x- [ ks ]         ẋ- [ gz ]
p- [ p ]         b- [ b ]         ćh- [ ʂ ]         ch- [ ʃ ]
m- [ m ]         n- [ n ]         l- [ l ]         r- [ r ]
ĥ- [ x ]         h- [ χ ]

Tu schemat. Nie wiem czy go dobrze zrobiłem czy nie bo jestem w fonetyce laikiem:
http://jezykotw.webd.pl/w/images/c/ca/Ysa1.png

CZASOWNIK

Końcówką czasownika jest  ,,x". Czasowniki na ogół tworzone są bezpośrednio od rzeczowników. Bierzemy rzeczownik przykładowo- ,,Nahnu" (dłoń, I deklinacja) i  ,,Bĥuur" (złoto, II deklinacja), dodajemy końcówkę ,,x" w I deklinacji a w II ,,ax" i otrzymujemy coś co po polsku nazywamy rzeczownikiem odczasownikowym, który w ysańskim jest tożsamy z bezokolicznikiem. Odpowiednio  ,,Nahnux"- dotykanie/dotykać, ,,Bĥuurax"- pozłacanie/pozłacać, sprawiać coś wartościowym.
Do czasownika możemy dokleić kolejno: końcówkę trybu, końcówkę osobową określającą osobę i rodzaj (ale nie liczbę), końcówkę czasu, końcówkę aspektu (ciągły). Potem ewentualne pozostałe sufixy.

Tryb oznajmujący- wyraża stosunek neutralny do treści
Tryb rozkazujący- wyraża rozkaz/polecenie. Nigdy nie należy go używać w prośbach!
Tryb nieświadka- wyraża zdystansowanie się od wypowiadanych treści, odpowiednik polskiego ,,podobno"
Tryb potencjalny- wyraża możliwość zaistnienia jakiejś sytuacji, odpowiednik polskiego ,,może (...)"
Tryb łączący- Łączy zdania złożone zastępując polski spójnik ,,że", ,,żeby", ,,by" ,,mówię ci to, żebyś zrozumiał", ,,wiem, że wiesz", ,,zrobiłem to, byś mógł uciec". Łączy zdanie w konstrukcji pfat-ies i żam-rak. Wyraża prośby ,,proszę, zrób to", i życzenia ,,niech zabrzmi róg".

Czasów jest 8. Zasada tworzenia ich jest banalna natomiast użycie ciut bardziej skomplikowane.

Czas teraźniejszy (brak końcówki): wyrażamy nim to co dzieje się w tym momencie ,,idę do szkoły" , opinie ,,nie zgadzam się z tobą", ,,nie lubię malin". Występuje w opowiadaniach ,,on wtedy powiedział że jej nie lubi"
Czas teraźniejszy niedokonany/ciągły (końcówka  –rra): wyrażamy nim czynności, które dzieją się od jakiegoś czasu ,,pracuję wciąż w sądzie" , ,,siedzę tu od rana", ,,wciąż nie zgadzam się z tobą"

Czas przyszły  (końcówka fi/vi): Wyrażamy nim czynności które wydarzą się w przyszłości i zostaną zakończone (najpewniej) ,,zrobię to"
Czas przyszły niedokonany (końcówka fi/vi+rra): Wyrażamy nim czynności które wydarzą się w przyszłości i nie wiadomo czy zostaną zakończone ,,będę to robił", będą trwać przez jakiś czas ,,będę pracował jako strażak"

Czas przeszły (końcówka fa/va): Wyrażamy nim czynności które się zdarzyły i zostały zakończone ,,rzuciłem kamienie"
Czas przeszły niedokonany (końcówka fa/va+rra): Wyrażamy nim czynności które nie zostały zakończone  ,,pracowałem nad tym", trwały przez określony czas ,,rzucałem kamieniami przez 3 godziny"

Czas historyczny (końcówka ha): Zastępuje czas przeszły w odniesieniu do bardzo dawnych wydarzeń
Czas historyczny niedokonany (końcówka ha+rra): Zastępuje czas przeszły niedokonany w odniesieniu do bardzo odległych wydarzeń.



Wybór końcówki fa/fi va/vi jest dobrowolny. Ważne by w jednej wypowiedzi/rozmowie/książce konsekwentnie używać fa i va albo fi i vi.
Wybór czasów pomiędzy przeszłymi a historycznymi nie jest jasno rozgraniczony bo ,,dawno" jest pojęciem względnym. Historycznych użyjemy bez wątpienia w kronikach czy opowieściach o odległych czasach.  Natomiast opowiadając o tym co nas spotkało zależy już nie od odgórnie nałożonych reguł tylko jak my to subiektywnie postrzegamy. 80 latek opowiadając o tym co go spotkało 8 lat temu raczej użyje przeszłego, 12 latek raczej historycznego.

CZASOWNIKI MODALNE

Czasowniki modalne odmieniają się tak jak zwykłe, czasownik "dopełniający go" występuje zaraz za nim w bezokoliczniku z dodaną końcówką dopełniającą

PRZYMIOTNIK

Przymiotnik tworzymy od rzeczownika przez dodanie końcówki ,,ch" do rzeczownika. Następnie odmieniamy do odpowiedniej osoby zgodnej z określanym rzeczownikiem dodając u/e/o w I deklinacji jako przyrostek za ,,ch", w II jako wrostek pomiędzy rzeczownikiem, a ,,ch". Przymiotnik odmienia się przez przypadki analogicznie do rzeczownika, zwyczajowo w zdaniu znajduje się za rzeczownikiem. Przykład:
Bĥuuruch- złoty (l. poj, rodzaj męski, mianownik)
Bĥuurechchis- we wszystkich złotych (l. kol, rodzaj żeński, inessyw)

Imiesłów przysłówkowy (pol.: czytanie – czytając): W ysańskim nie ma czegoś takiego. Formy analogiczne tworzymy przez odmianę rzeczownika odczasownikowego przez odpowiedni przypadek- ,,nauczył się tego czytając podręcznik" przetłumaczymy jako ,,nauczył się tego podczas czytania/dzięki czytaniu podręcznika".

Imiesłów przymiotnikowy czynny (pol.: czytanie – czytający): Jest to przymiotnik tworzony od bezokolicznika (rzeczownika odczasownikowego). Bĥuurax -> Bhuuraxuch (l.poj. rodzaj męski, mianownik)

PRZYSŁÓWEK

Przysłówek tworzony jest podobnie do przymiotnika. Do rzeczownika dodajemy końcówkę w I deklinacji ,,ch" w II ,,ach". Potem odmieniamy przez osoby i rodzaje zgodnie do określanego czasownika dodając końcówkę u/e/y + -/k/c.

ZAIMEK OSOBOWY

Ponieważ odmienia się przez liczby nieco inaczej niż rzeczownik (w 1 i 2 os zamiast udźwięcznienia lub zdwojenia spółgłoski na końcu, samogłoska zmienia się w dyftong). Podana odmiana w mianowniku.

ZAIMEK DZIERŻAWCZY

Jest po prostu zaimkiem osobowym odmienionym do posessesywu. Mechanizm odmiany jest jednak zgoła inny od tego znanego z języków indoeuropejskich. Dobra, ciężko mi wytłumaczyć ale spróbuję. Przykładowo w ,,moją książkę" wskazuje osobę osoby (masło maślane) posiadającej,  rodzaj rzeczownika, jego liczbę i przypadek. W ysańskim wskazuje osobę liczbę i rodzaj osoby do której dana rzecz przynależy natomiast nie zdradza nic na temat rzeczownika. Z tego powodu nawet w najbardziej luźnym szyku znajduje się bezpośrednio przed nim. Mam nadzieję że wytłumaczyłem to zrozumiale.

ZAIMEK ZWROTNY

Nie ma go. W ysańskim istnieją czasowniki zwrotne ze swojej natury- Dessuivax (walić się). W przypadku innych np. ,,myć" dodajemy zaimek osobowy odmieniony do odpowiedniego przypadka- ,,myję siebie".

PYTANIA

Pytania tworzymy za pomocą zaimka pytającego ,,ion". Odmieniamy przez przypadki dodając końcówkę l. mn/kol  z II deklinacji w zależności o co chcemy zapytać. Nieodmieniony znaczy ,,czy".

KONSTRUKCJA PFAT-IES

Brzmi złowrogo, ale taka nie jest. Oznacza tyle co ten-kto lub to-co (ysański nie rozróżnia żywotności i nieżywotności) i służy budowaniu zdań współrzędnie złożonych. Schemat wygląda następująco: czasownik-podmiot-dopełnienie-pfat-czasownik-ies(podmiot)-dopełnienie. Oba zaimki odmieniają się przez osoby (u/e/o), liczby i przypadki analogicznie do rzeczownika. Muszą występować wspólnie.

KONSTRUKCJA ŻAM-RAK

Żam-rak oznacza tyle co ,,jeżeli-to" (dosłownie jeżeli-więc). Schemat wygląda następująco: Czasownik+końcówka żam-podmiot-dopełnienie-(rak)-czasownik w trybie łączącym-reszta zdania. ,,Rak" może być pominięte.

PARTYKUŁY

W ysańskim istnieje grupa nieodmiennych części mowy (nareszcie co?), które nazywam zbiorczo partykułami. ,,Tak", ,,nie", ,,też", ,,wciąż", ,,rzadko", ,,często" etc. Częściowo pokrywa się to z polskimi przysłówkami.

SPÓJNIKI

,,i"- ka (często pomijany)
,,więc"- rak
,,ale"- tak/uma
,,albo"- dak
,,lub"- xak
,,czyli"- die

LICZEBNIKI

1- Feĥ      10- Feeĥ      100- Veĥ      1000- Veeĥ
2- Tat      20- Taat      200- Dat      2000- Daat
3- Cat      30- Caat      300- Sat      3000- Saat
4- Tal      40- Taal      400- Dal      4000- Daal
5- Mec       50- Meec      500- Nec      5000- Neec
6- Cal      60- Caal      600- Sal      6000- Saal
7- Faf      70- Faaf      700- Vaf      7000- Vaaf
8- Tar      80- Taar      800- Dar      8000- Daar
9- Caar      90- Caar      900- Sar      9000- Saar
0- Ẋad

I przykłady tworzenia tych bardziej złożonych:
30 000- Caat-veeĥ
128 336- Veĥ taat tar-veeĥ sat caat cal

Liczebnik porządkowy tworzymy przez zrobienie z niego przymiotnika. W przeciwieństwie do niego zwyczajowo stoi przed rzeczownikiem.

YSAŃSKA RODZINA JĘZYKOWA

Mam mniej więcej również obraz innych colangów (napewno powstanie 1) opartych na ysańskim. To co ogólnie będzie je łączyć to:
-Aglutynacyjność z naleciałościami fleksji, bądź pełna aglutynacyjność.
-Bogaty system przypadków
-Struktura nominatywno-akuzatywna
-Olbrzymie znaczenie iloczasu, duża ilość wydłużonych głosek.
-Szyk zdania "wyrzucający" czasownik na początek
-Brak rodzajników (tu nie jestem pewny czy w każdym przypadku)

[Henryk Pruthenia]

Ortografia według mnie jeszcze trochę niezgrabna, ale yo się wytnir.
Czasownik fajnie regularny, choć jak dla mnie masz cztery czasy + kategorię aspektu, choć może ta różnica w czasie teraźniejszym nie jest kwestią aspektu, to powiedzmy pięć.

Zgodność przysłówka z czasownikiem, ciekawa sprawa.

Dziwi mię to, jak wygląda zaimek osobowy. Po co te nagłosowe r- jest w I i II osobie? To jest dla mnie bardzo nierealistyczne. Za duże podobieństwo. Ale za to, ze względu na końcówecxki dałoby się rozwinąć system zaimków reasumpcyjnych jak w elamickim, co rzadkie jest, rzadkie!

[커래얟쓰]

Ortografia taka już jest. Nie do mnie reklamacje tylko do kapłanów którzy dokonali transkrypcji ysańskiego na alfabet łaciński czy jak go nazywam w moim świecie "cesarski"
Z tym zaimkiem osobowym to może faktycznie bardziej powinno być rozróżnione "ja" i "ty". Nie spojrzałem na to w ten sposób. Popracuję nad tym.

Z tymi aspektami sam nie wiedziałem i do tej pory nie wiem jak to ugryźć więc dla uproszczenia dałem "8 czasów" choć zdaję sobie sprawę z rozróżnienia czasy-aspekty. Jeszcze nie wiem jak to ujmę.

Rozwiń proszę jeśli możesz z tymi zaimkami i końcówkami co masz na myśli bo nie wiem. W ogóle wpisz w google "zaimek reasumpcyjny". Wynik może cię zaskoczyć

[커래얟쓰]

Projekt uważam za zamknięty i nie mam zamiaru go kontynuować. W gruncie rzeczy z dwóch powodów uważam go za wyjątkowo nieatrakcyjny i za niewypał. Tworzony był w czasie gdy pojecia o językoznawstwie miałem niewiele. Fonemy były dobierane bez zastanawiania się, na zasadzie (podoba mi się dodam go). Również tworzenie wielu konstrukcji odbywało się na zgapianiu. Nie były tworzone z konkretnego pomysłu (czy z serca)- treść którą chce wyrazić --> odpowiedni środek do tego tylko na szybko w celu zapchania języka by przetłumaczyć tekst, co po jakimś czasie zaczęło mnie irytować. Gwoździem do trumny okazało się paskudne brzmienie. Słowa czy affixy tworzone powiedzmy sobie szczerze losowo i z dupy bez zastanawiania się jak to razem będzie współbrzmieć.
Aktualnie zajmuje się dopracowywaniem mojego innego konlangu starając się dopracować go bez popełniania owych błędów przez co prace myślę jeszcze potrwają. I szczerze nie mogę doczekać sie jego publikacji.

Chciałbym w tym miejscu przestrzec wszystkich przed korzystaniem z tego projektu w tworzeniu własnych bo uważam że ma małą wartość merytoryczną, jak i przed moimi błędami.

Nie wiem co uważa administracja ale tematu bym w sumie nie zamykał, a jak już to może za parę dni żeby jak ktos miał jakieś spostrzeżenia albo chciał kontynuować projekt (nie wiem po co ale kto wie xD) żeby miał gdzie napisać.

[Caraig]

Poczekaj trochę, to może sfinks się po niego zgłosi xD

[Lukas]

Mam własny zapisywany greką i posiada przegło w czasownikach  rzeczownikacj mocnych

[Henryk Pruthenia]

Mam własny zapisywany greką i posiada przegło w czasownikach  rzeczownikacj mocnych

*sprzęgło, zjaasz liteki

[Draco332]

Mam własny zapisywany greką i posiada przegło w czasownikach  rzeczownikacj mocnych

A co z przymiotnikiem?

[커래얟쓰]

Jeśli język posiada sprzęgło przymiotniki nie są konieczne. Rany takich podstaw nie znasz  ::-)