Porównanie języków sztucznych

[Dynozaur]

Uzupełniłem swoje slavlangi (niespodzianek leksykalnych za bardzo nie ma, bo i słownictwo mocno podstawowe). Niestety, "ſę" w "bojati ſę" rozwaliło wysokość tabeli - da się temu jakoś zaradzić?

Jeszcze postaram się uzupełnić (na tyle, na ile to możliwe) połabski. EDIT: zrobione.

[Henryk Pruthenia]

Jest alpejski!
ja égu
ty tú
on ís
my nús
wy vús
kto kis
co kid
wszystko toús
dużo múos
mało páx
jeden uóns
dwa dú
trzy treis
cztery kadur
pięc kínk
sześć séx
siedem séftem
osiem óct
dziewięć nówem
dziesięć décm
sto céntem
kobieta múlir
mężczyzna vír
człowiek ómu
dziecko iénan
matka maétr
ojciec pátr
syn fiélis
rodzina famíli
król reix
pan domíns
imię noún
Bóg Does
zwierzę anímeo
ryba pís
ptak áves
pies cáns
jajo oúvm
róg córnu
drzewo árp
las sjíow
owoc frúx
ziarno seín
liść fólim
korzeń raéjix
kwiat fós
trawa érp
głowa cáft
ucho árs
oko ocúos
nos naés
usta ús
ząb díns
język líng
stopa pés
ręka máns
serce cór
mięso cár
krew sáns
kość ós
pić bibér
widzieć vídir
słyszeć adiér
wiedzieć sjiér
spać dormiér
żyć vievér
przyjść veniér
leżeć aceír
siedzieć sedeír
stać staér
dać dár
ciągnąć traér
mówić jicér
śpiewać cantár
Słońce Súo
księżyc ouón
gwiazda steíl
woda ák
deszcz plúv
rzeka foúmen
jezioro oáx
morze már
sól sáo
kamień oáfs
ziemia tér
chmura nuóbis
mgła nebúo
lód goácis
dym fúm
ogień ígnes
droga ví
góra món
noc nóx
dzień jíes
rok án
złoto árm
srebro aréntem
wojna árm (rzadziej béls)
dom dóms
rzecz rés
port pórs
pole ár
wielki mágens
ciężki ráves
biały áobes
czarny nír
czarny poéns
nowy nóvs
stary vés
dobry bóns
zły máos
prosty réhs
nie nó
z ex
w in
i et

Coś chyba pominąłeś.

Uzupełniłem swoje slavlangi (niespodzianek leksykalnych za bardzo nie ma, bo i słownictwo mocno podstawowe). Niestety, "ſę" w "bojati ſę" rozwaliło wysokość tabeli - da się temu jakoś zaradzić?

Jeszcze postaram się uzupełnić (na tyle, na ile to możliwe) połabski. EDIT: zrobione.

Poukładałem.

[Dynozaur]

Tak w sumie, to dlaczego ta lista jest inna dla każdej rodziny językowej?

[Henryk Pruthenia]

Tak w sumie, to dlaczego ta lista jest inna dla każdej rodziny językowej?

Ponieważ te słówka, choć przedstawiają głównie podstawową leksykę, dobierane były także pod klucz co ciekawszych możliwych przemian głoskowych. I tak na przykład Bóg w słowiańskich jest dość stabilny, a Deus w romańskich daje ciekawe wariacje, które można porównać.

Dla słowiańskich leksyka została dobrana jak najbardziej pod jery, TorTy, jacie, nagłosowr ą, o, e, a w łacinie pod długość samogłosek, los VCV, zbitek, wygłosowych nosówek, dla germańskich długie samogłoski i jotacja, zbitki, dyftongi, a dla celtyckich długie, los VCV, CC, nC. Wyjątkiem jest sekcja PIE, gdzie wybrałem najbardziej stabilną leksykę.

A więc możemy porównać podstawową leksykę i jednocześnie mieć pełny wgląd w najbardziej powszechne przemiany głoskowe.

Daje nam to też możliwość poszukania nowych pomysłów, np. gdybyś kiedyś chciał zrobić dajmy na to germlanga, to byś mógł przyjrzeć się temu, co można zmienić, przekształcić, i jaki efekt chce się osiągnąć.

[Henryk Pruthenia]

Podziękowania dla Emilando, za dodanie nadbużańskiego!

Wielkie dzięki!

[Yenzor]

pomorski:

Spoiler

ja – jáz – [jɵ̞s]
ty – ti – [ti]
on – won – [wũ]
my – mi – [mi]
wy – wi – [ʋi]
oni – wony – [ˈwuni]
ten – tan – [tɑ̃]
kto – kto – [kto̞]
co – co – [t͡so̞]
wszystko – jesko – [ˈje̞sko̞]
jeden – jedan – [ˈje̞dɑ̃]
dwa – dwa – [dʋɑ]
trzy – tri – [tɾi]
cztery – stiri – [ˈstiɾi]
pięć – pjẽt – [pjæ̃t]
długi – dlugi – [ˈdlyɟi]
ciężki – ciẽzki – [t͡ʃæ̃sci]
krótki – kártki – [ˈkɵ̞ɾtci]
cienki – cienki – [ˈt͡ʃæ̃ci]
kobieta – bjálka – [ˈbjɵ̞lkɑ]
mężczyzna – hlop – [hlo̞p]
człowiek – cojêk – [t͡so̞jæjk]
dziecko – cãdo – [ˈt͡sɑ̃do̞]
zwierzę – źjèrẽ – [ˈʒjæ̃ɾæ̃]
ryba – riba – [ˈɾibɑ]
drzewo – drowo – [ˈdɾo̞wo̞]
las – las – [lɑs]
kwiat – kiat – [cɑt]
mięso – niãso – [ˈɲɑ̃so̞]
krew – kraw – [kɾɑw]
kość – kost – [ko̞st]
jajko – jèje – [jæje̞]
głowa – glowa – [ˈglo̞ʋɑ]
ząb – ząb – [zɵ̞̃p]
język (część ciała) – jãzyk – [ˈjɑ̃zik]
język (mowa) – rèc – [ˈɾæt͡s]
noga – noga – [ˈno̞gɑ]
ręka – rãka – [ˈɾɑ̃kɑ]
szyja – syja – [ˈsijɑ]
kark – kark – [kɑɾk]
serce – sierce – [ˈʃe̞ɾt͡se̞]
pić – pit – [pit]
jeść – jèst – [jæst]
widzieć – widzièt – [ˈʋid͡ʒæt]
słyszeć – slusèt – [ˈslysæt]
wiedzieć – jèdzièt – [ˈjæd͡ʒæt]
bać się – bojat siẽ – [ˈbo̞jɑt ʃæ̃]
spać – spat – [spɑt]
żyć – zyt – [zit]
umierać – śmirat – [ˈʃmiɾɑt]
zabić – zabit – [ˈzɑbit]
pływać – pluwat – [ˈplyʋɑt]
leżeć – lèzèt – [ˈlæzæt]
siedzieć – sièdzièt – [ˈʃæd͡ʒæt]
stać – stojat – [ˈsto̞jɑt]
padać – pádat – [ˈpɵ̞dɑt]
dawać – dáwat – [ˈdo̞ʋɑt]
mówić – nuwit – [ˈnyʋit]
śpiewać – pjáwat – [ˈpjo̞ʋɑt]
słońce – slunce – [ˈslɵ̞̃t͡se]
księżyc, miesiąc – nièsięc – [ˈɲæʃæ̃j͂t͡s]
gwiazda – giázda – [ˈɟɵ̞zdɑ]
woda – woda – [ˈwo̞dɑ]
deszcz – dazdz – [dɑst͡s]
rzeka – rêka – [ˈɾæjkɑ]
jezioro – jeziero – [ˈje̞ʒe̞ɾo̞]
morze – moré – [ˈmo̞ɾej]
sól – sól – [sul]
kamień – kamik – [ˈkɑmik]
piasek – pjásk – [pjɵ̞sk]
ziemia – zienia – [ˈʒæɲɑ]
wiatr – jatar – [ˈjɑtɑɾ]
śnieg – śniêg – [ʃɲæjk]
lód – léd – [lejt]
ogień – wogan – [ˈwo̞gɑ̃]
droga – darga – [ˈdɑɾgɑ]
biały – bjáli – [ˈbjɵ̞li]
czarny – cerny – [ˈt͡se̞ɾni]
noc – noc – [no̞t͡s]
dzień – dzien – [d͡ʒæ̃]
rok – gód – [gut]
pełny – pluny – [ˈplɵ̞ni]
nowy – nowi – [ˈno̞ʋi]
stary – stári – [ˈstɵ̞ɾi]
dobry – dobri – [ˈdo̞bɾi]
zły (wkurzony) – zli – [zli]
zły (niedobry) – lihi – [ˈlihi]
imię – iniẽ – [ˈʔiɲæ̃]

[Zamknij]

[Henryk Pruthenia]

Muszę dodać je do artykułu Super, że lista się przydała! Co do samego języka, to wygląda bardzo przemyślanie, trochę boli mnie jednak złanie się *y z *i, no i zawsze, jak wyobrażałem sobie połablanga, to mającego "gjazdę", nie zmiękczoną.

[Yenzor]

Dzięki za dobre słowo! Co do zlania i i y, to dość późno wprowadziłem, bo jestem fanem tylnych niezaokrąglonych i początkowo chciałem zachować archaiczne brzmienie y jako /ɯ/ (jak w rusińskim). Ostatecznie jednak ważniejsze okazały się dla mnie inne względy, związane zwłaszcza z dystrybucją spółgłosek miękkich. A jotowane k i g były naturalnym źródłem dla [c] i [ɟ], które też uwielbiam. Tak samo zrobiłem zresztą z tj i dj, np. "twardy" to kierdi :>

[Henryk Pruthenia]

Skąd pomysł, że wymowa rusińska jest archaiczna?
Ja jestem za kierdi, ale gjezda xd. Spodobał mi się ten proces. A, i jeszcze jedno, skąd zapis nosówek przez tyldę? Pewnie kaszubski, ale to przecież współczesny zdupizm.

[Yenzor]

Skąd pomysł, że wymowa rusińska jest archaiczna?

Ok, mogło się wtórnie przesunąć do tyłu, żeby nie zlać się z /ɪ/, ale pierwotnie w prasłowiańskim to było przecież /ɯ/. W tym sensie archaiczna.

A, i jeszcze jedno, skąd zapis nosówek przez tyldę? Pewnie kaszubski, ale to przecież współczesny zdupizm.

Najchętniej trzymałbym się samych ogonków (albo i tyld, też mi estetycznie leżą), ale musiałem coś wymyślić, żeby istniały 4 osobne litery dla nosówek, a konkretnie 2 par jasna/pochylona: /ɑ̃/ (< krótkie *ǫ), /ɵ̃/ (< długie *ǫ), /æ̃/ (< krótkie *ę) i /æ̃j/ (< długie *ę). Więc ortograficznie mamy parę ã i ą, jak w kaszubskim, ale też analogicznie ẽ i ę. W kontekście braku estetyczniejszych rozwiązań uznałem to za całkiem eleganckie.

[Henryk Pruthenia]

Co do pierwszego - są jakiekolwiek na to dowody, czy tylko takie gdybanie?

Co do drugiego - rozumiem, ale osobiście potępiam. Xd

[Yenzor]

Trzymam się wersji z Wikipedii, że wywodzi się z PIE *ū.

[Henryk Pruthenia]

To i ja wiem, ale o takiej realizacji nie świadczy. A dane z polskiego, rosyjskiego i białoruskiego (gdzie *y to samogłoska centralna) i ukraińskiego i łużyckich (gdzie jest bardziej przednia) w ogóle nie poświadcza wymowy tylnej w jakimkolwiek bliższym etapie języka. Dodatkowo samogłoski długie tylne mają raczej tendencję do przesunięcia do przednich (romańskie, celtyckie), czy przejścia z przymkniętych do półprzymkniętych (germańskie?), niż do stracenia zaokrąglenia.

[Kazimierz]

czy przejścia z przymkniętych do przymkniętych (germańskie?)

[Yenzor]

To i ja wiem, ale o takiej realizacji nie świadczy. A dane z polskiego, rosyjskiego i białoruskiego (gdzie *y to samogłoska centralna) i ukraińskiego i łużyckich (gdzie jest bardziej przednia) w ogóle nie poświadcza wymowy tylnej w jakimkolwiek bliższym etapie języka. Dodatkowo samogłoski długie tylne mają raczej tendencję do przesunięcia do przednich (romańskie, celtyckie), czy przejścia z przymkniętych do przymkniętych (germańskie?), niż do stracenia zaokrąglenia.

Jeśli dobrze rozumiem, szło to wg ciebie raczej jakoś tak: /u/ > /ʉ/ > /ɨ/? No ok, nie wykluczyłbym  Ale to też gdybanie. I akurat to, że w większości języków słowiańskich (nawet nie wszystkich, bo rusiński) kontynuanty *y są dziś bardziej lub mniej przednie to żaden argument. Tak samo fakt, że /u/ często przesuwa się do przodu bez utraty zaokrąglenia (ten akurat proces zaszedł też w moim pomorskim, podobnie jak w niektórych gwarach kaszubskich) sam w sobie o niczym nie świadczy. Kontrprzykładem zdaje się np. japoński, gdzie /u/ jest płaskie - choć pytanie, jaka jest jego etymologia.