Język rumuński (P.F. Rumunofiliw)

Zaczęty przez Úlfurinn, Sierpień 28, 2019, 00:15:05

Poprzedni wątek - Następny wątek

Úlfurinn


LIMBA ROMÂNĂ
Lecția 1-a A - Familia, pronumele și verbele a fi și a avea
Rodzina, zaimki oraz czasowniki być i mieć

Wstęp
Ponieważ ok. 213,7% tego fora uważa rumuński za owoc seksu języków romańskich, jak nie w ogóle indoeuropejskich, to fakt, że ten kurs powstaje dopiero w 2019 jest zadziwiający. Poza tem, mam nadzieję, że ten kurs sprowadzi na forum Widsidha, który zna rumuński dużo lepiej ode mnie i pewnie dopatrzy się jakiś błędów. Do kursu będę używać zasadniczo jednej rosyjskiej książki, którą kiedyś mi Pruthenia wysłał na Dyskordzie i z niej nauczyłem się większości rumuńskiego, chociaż pewnie też będę używał innych źródeł. Przy nauce rumuńskiego warto zwrócić uwagę na to, że rzeczowników należy uczyć się zawsze z formą liczby mnogiej, a czasowników z formą 1os.l.p. czasu teraźniejszego, które będę podawał.

FAMILIA
Numele meu este Ion Popescu și sunt student. Tatăl meu, George Popescu, este inginer. Mama mea, Maria Popescu, este economistă. Familia noastră este numeroasă. Eu am doi frați și o soră. Victor, fratele meu, este căsătorit. Soția lui, Ana, este cumnata mea. Ei au un fiu, Alexandru, un băiat bun. Nepotul meu este un copil de 10 (zece) ani. Fratele meu, Andrei, nu este însurat însă are o logodnică, Anda, studentă la Universitate. Sora mea, Elena, este studentă la Facultatea de Arhitectură. Tata și unchiul Petre sunt frați. Mătușa Adela este sora mamei. Eu am 4 (patru) verișori. Ei sunt elevi la gimnaziu. Bunicii mei sunt pensionari. Ei locuiesc în Orhei. Acestea sunt rudele mele. Noi suntem o familie mare și prietenoasă.


VOCABULAR
un nume, nume - imię
și - i
o studentă, studente - studentka
un student, studenți - student
un inginier, inginieri - inżynie
o economistă, economiste - ekonomistka
un economist, economiști - ekonomista
o mamă, mame - mama
un tată, tați - tata
o familie, familii - rodzina
numeros - liczny
un frate, frați - brat
o soră, surori - siotra
căsătorit - ożeniony
a se căsători, mă căsătoresc - żenić się
a se mărita, mă mărit - wyjść za mąż
o soție, soții - żona
un soț, soți - mąż
o cumnată, cumnate - szwagierka
un cumnat, cumnați - szwagier
o fiică, fiice - córka
un fiu, fii - syn
o fată, fete - dziewczynka
un băiat, băieți - chłopiec
un copil, copii - dziecko
o nepoată, nepoate - wnuczka lub siostrzenica/bratanica
un nepot, nepoți - wnuk lub siostrzeniec/bratanek
a însura, însor - zaręczyć się
însă - ale
o logodnică, logodnice - narzeczona
un logodnic, logodnici - narzeczony
o mătușă, mătușe - ciotka
un unchi, unchi - wuj
o verișoară, verișoare - kuzynka
un verișor, verișori - kuzyn
un elev, elevi - uczeń
un gimnaziu, gimnazii - gimbazjum
o bunică, bunice - babcia
un bunic, bunici - dziadek
un pensionar, pensionari - emeryt
a locui, locuiesc - mieszkać
o rudă, rude - krewny
mar - duży
prietenos - przyjazny
o noră, nurori - synowa
un ginere, gineri - zięć
o soacră, soacre - teściowa
un socru, socri - teść
un părinte, părinți - rodzic
a divorța, divorțez - rozwodzić się
[Zamknij]

GRAMATICA

ZAIMKI OSOBOWE


ZAIMKI DZIERŻAWCZE

UWAGA! Rzeczowniki określane zaimkiem dzierżawczym zawsze są określone. O tym, jak tworzyć formę określoną i jak w ogóle postępować z rodzajem będzie w lekcji drugiej.

CZASOWNIKI BYĆ I MIEĆ ORAZ ICH FORMY SKRÓTOWE


Forma ,,e'' w 3os.l.p. czasownika być jest skrótowa i ogólnie częściej używana. Zaimek półformalny dumneata używa 2os.l.p. w odmianie czasownika, natomiast zaimek formany dumneavoastră (dv.) używa formy 2os.l.mn. czasownika. Negację zawsze tworzymy po prostu słowem nie - nu (np. eu nu sunt). Jednakże negacja jest często skracana:




EXERCIȚIILE
1) Przerobić poniższe krótkie zdania na wskazaną osobę:
0. Eu sunt un inginier. (tu) -- Tu ești un inginier.

1. Ei au un copil. (noi)

2. Verișorii mei sunt studenți. (voi)

3. Ea n-are o fiică. (eu)

4. El nu-i un elev. (eu)

5. Tu n-ai un nepot. (dumneavoastră)

6. El e socrul meu. (dumneata)

7. Voi sunteți parinți. (noi)


2) Wstawić czasownik we właściwej formie:
1. Ei (a avea, nu) copii.
2. Noi (a fi) elevi în gimnaziu.
3. Ea (a fi) bunica mea.
4. Dumneavostră (a avea) mătușa prietenoasă.
5. Voi (a fi) copiii mei.


Ze względu na brak czasu nie zrobiłem chwragmentu lekcji, dlatego jutro dodam część 1B.
smrt zidum

Úlfurinn

#1

LIMBA ROMÂNĂ
Lecția 1-a B - Familia, pronumele și verbele a fi și a avea
Rodzina, zaimki oraz czasowniki być i mieć

DIALOG

D.I.— Buna dimineața! Eu sunt Dan Ionescu. Sunt profesor de limba română. Cine ești tu? (Cine sunteți dumneavoastră?) Cum te numești? (Cum vă numiți?)
M. — Eu sunt Mircea. (Mă numesc Mircea.) Sunt student la Facultatea de Istorie.
D.I.— De unde ești? (De unde sunteți dumneavoastră?)
M. — Eu sunt din Chișinău.
D.I.— Dar ei cine sunt?
M. — Ea este soția mea. El este fiul meu. Ei sunt nepoții mei. Fă (Faceți) cunoștință cu...
D.I.— Îmi pare bine de cunoștință.



VOCABULAR
bună dimineața! - dzień dobry! (rano)
bună ziua! - dzień dobry!
bună seara! - dobry wieczór!
noapte bună! - dobranoc!
a se numi, mă numesc - nazywać się
cine? - kto?
ce? - co?
al/a/ai/ale cui? - czyj/czyja/czyi/czyje?
cum? - jak?
unde? - gdzie?
de unde? - skąd?
dar - a (spójnik)
a face cunoștință cu, fac cunoștință cu - zapoznać się z
o cunoștință, cunoștințe - znajomość
cu - z (kimś/czymś)
Îmi pare bine de cunoștință - miło poznać
[Zamknij]

lekcja druga w opracowaniu
smrt zidum
  •  
    Pochwalone przez: Obcy

Úlfurinn


LIMBA ROMÂNĂ
Lecția a 2-a A - Apartamentul, genul substantivului și numele
Mieszkanie, rodzaj rzeczownika i liczebniki


APARTAMENTUL
Eu locuiesc la Botanica. Apartamentul nostru este la parter. El are 4 camere: o sufragerie, un dormitor, un birou, o cameră pentru copii, o cameră de baie, o bucătărie şi o cămară. În apartament locuiesc împreună cu Maria, soţia mea, şi cei doi fii ai noştri.
În camera de zi (sufragerie) avem o bibliotecă, o canapea, două fotolii, o masă, nişte scaune şi un pian. Pe podea este un covor, iar pe perete este un tablou. Printr-un hol sunt legate de camera de zi domnitorul, biroul şi camera pentru copii.
Mobila din dormitor este: un pat, un dulap, două noptiere, o măsuţă de toaletă cu o oglindă şi o veioză. Biroul este camera mea de lucru.
În bucătărie avem un aragaz, un frigider, un bufet, o masă şi nişte scaune.
În camera pentru copii sunt: un pat, un divan şi o masă de scris. La fereastră sunt draperii şi perdele.
În camera de baie este o cadă, o chiuvetă, un closet şi nişte rafturi. Apartamentul este mare, iar mobila este frumoasă şi elegantă.


VOCABULAR
un apartament, apartamente - mieszkanie
un balcon, balcoane - balkon
o bucătărie, bucătării - kuchnia
o cameră de baie - łazienka
o cameră de zi - salon, pokój dzienny
o cameră, camere - pokój
un cartier, cartiere - blok
o cămară, cămări - spiżarnia
un dormitor, dormitoare - sypialnia
o fereastră, ferestre - okno
o garsonieră, garsoniere - mieszkanie jednoosobowe, kawalerka
un geam, geamuri - szyba
un hol, holuri - hol
un parter, partere - parter/pierwsze piętro
o podea, podele - podłoga
o scară, scări - schody
un sector, sectoare - dzielnica
un subsol, subsoluri - piwnica
o sufragerie, sufragerii - jadalnia (także może znaczyć pokój dzienny)
un tavan, tavane - sufit
o terasa, terase - taras
o ușă, uși - drzwi
un zid, ziduri - ściana
un covor, covoare - dywan
o draperie, draperii - firanka
o noptieră, noptiere - szafka nocna
un pat, paturi - łóżko
o perdea, perdele = draperie
un şifonier, șifoniere - szafa
o veioză, veioze - lampa (stojąca)
o bibliotecă, biblioteci - bibliote(cz)ka
o canapea, canapele - kanapa
un fotoliu, fotolii - fotel
o mobilă, mobile - mebel
un pian, piane - pianino
un tablou, tablouri - tu: obraz
un bufet, bufete - bufet
o lampă, lămpi - lampa
o masă, mese - stół
o vitrină, vitrine - witryna
o apă caldă / rece - ciepła/zimna woda
cald - ciepły
rece - zimny
o cadă, căzi - wanna
o chiuvetă, chiuvete - umywalka, zlew
un closet, closete - klozet, ubikacja
o oglindă, oglinzi - lustro
un prosop, prosoape - ręcznik
un săpun, săpunuri - mydło
un aragaz, aragazuri - kuchenka gazowa
un aspirator, aspiratoare - odkurzacz
un congelator, congelatoare - zamrażarka
un dulap de vase, dulapuri - kredens
un frigider, frigidere - lodówka
un tacâm, tacâmuri - sztuciec
o veselă - zastawa
alături - blizko
alături de - blizko (czegoś)
elegant, -ă, eleganți, -te - elegancki
împreună cu - razem z
la fel cu - identyczny (do)
[Zamknij]

GRAMATICA

RODZAJ GRAMATYCZNY
W języku rumuńskim istnieją trzy rodzaje rzeczownika: męzki, żeński i nijaki, przy czem, rodzaj nijaki zachowuje się w charakterystyczny sposób. W liczbie pojedynczej rodzaj nijaki zawsze zachowuje się, jak męzki (przyjmuje męzki rodzajnik, męzkie formy przymiotnika, jest traktowany w formie osobowej jako "el"), natomiast w liczbie mnogiej zachowuje się jak rzeczownik rodzaju żeńskiego (przyjmuje żeński rodzajnik mnogi, żeńskie formy przymiotnika, jest traktowany w formie osobowej jako "ele"; w sumie ten rumuński rodzaj nijaki to taki Felek). Pomimo tego, odróżnienie rodzaju nijakiego od męzkiego jest bardzo proste, wystarczy uczyć się każdego rzeczownika z jego formą liczby mnogiej, by móc w 98% przypadków określić rodzaj, o czem poniżej. Najpierw jednak zacznijmy od cech rzeczowników w liczbie pojedynczej:

RODZAJ MĘZKO-NIJAKI
Rodzaj męzko-nijaki przyjmuje zawsze rodzajnik nieokreślony un (rodzajniki określone będą w nast. lekcji), należą doń przede wszystkiem rzeczowniki kończące się spółgłoską (np. un aspirator, un baiat), ale także: rzeczowniki zakończone na -i, ale tylko pod warunkiem, że "i" następuje po gh/ch lub jeśli pełni funkcję półsamogłoski (np. un unchi, un tei, un tramvai); rzeczowniki zakończone na -u (np. un socru, un fiu); oraz wiele rzeczowników zakończonych na -e (un. frate, un nume)

RODZAJ ŻEŃSKI
Rodzaj żeński przyjmuje zawsze rodzajnik nieokreślony o, należą doń przede wszystkiem rzeczowniki kończące się samogłoską (np. o apă, o mamă, o cameră), ale także rzeczowniki zakończone innymi samogłoskami: -a, -e, -ea, (zawsze twarde) -i (np. o sofa, o draperie, o canapea, o zi)



LICZBA MNOGA
W języku rumuńskim trudno jest przewidzieć formę liczby mnogiej, dlatego zawsze należy się uczyć rzeczowników z tą formą (konsekwentnię podaję ją w słowniczkach do lekcyj). Pewne zasady mogą nam jednak pomóc w jej określeniu. Warto mieć na uwadze, że przy formułowaniu liczby mnogiej często zachodzą różne zmiany, zwłaszcza dotyczy to liczby mnogiej tworzonej końcówką -i (di -> zi; ti -> ți; sti -> ști etc.), poniżej są zasady tworzenia liczby mnogiej dla każdego rodzaju, to właśnie na tej podstawie ustalamy rodzaj rzeczownika:

RODZAJ MĘZKI


RODZAJ ŻEŃSKI



RODZAJ NIJAKI




LICZEBNIKI DO 10

1 - unu (m-n!), una (ż)
2 - doi (m), două (ż-n!)
3 - trei
4 - patru
5 - cinci
6 - șase
7 - șapte
8 - opt
9 - nouă
10 - zece


Tak jak ostatnio, lekcję podzielę na 2A i 2B; taki podział też utrzymam w dalszej części kursu
W części 2B będzie krótkie uzupełnienie i większy nacisk na ćwiczenia
smrt zidum

Úlfurinn

#3

LIMBA ROMÂNĂ
Lecția a 2-a B - Apartamentul, genul substantivului și numele
Przyimki i ćwiczenia


GRAMATICA


PRZYIMKI Z BIERNIKIEM (PREPOZIȚII CU ACUZATIV)
Z biernikiem, co w praktyce oznacza, że po prostu bez odmieniania rzeczownika. Do najważniejszych należą:
la

  • na ogół oznacza nasze w (czasami u):
    - la Universitate - na uniwersytecie
    - la Oradea - w Oraide
  • używane jako kierunek ruchu (do):
    - plec la teatru - idę do teatru
    - merg la oraș - idę do miasta
  • używane do niektórych określeń czasowych:
    - la ora 3 - o godzinie 3:00
    - la 1 ianuarie - 1. stycznia
  • występuje w konrektnych zwrotach:
    - la timp - na czas
    - la început - na początku
    - la stânga - na lewo
    - la dreapta - na prawo
[Zamknij]
în

  • określa położenie (zazwyczaj, jak nasze w):
    - în șifonier - w szafie
    - în dormitor - w sypialni
  • określa wejście dokądś:
    - intru în apartament - wchodzę do mieszkania
  • używane do niektórych określeń czasowych:
    - în 2005 - w 2005
    - în fiecare zi - każdego dnia
  • występuje w konrektnych zwrotach:
    - în detialiu - szczegółowo
    - în general - ogólnie
[Zamknij]
de

  • określa pochodzenie (jak nasze z):
    - de lemn - z drewna
  • przy określeniach czasowych jako "od":
    - de azi - od dzisiaj
  • określa zależności:
    - litru de lapte - litr mleka
    - animal de companie - zwierzę domowe
[Zamknij]
pe

  • położenie na powierzchi (na):
    - pe masă - na stole
    - pe scaun - na krześle
  • niektóre określenia czasowe:
    - pe data de... - w dniu...
  • używany przy podwójnym dopełnieniu:
    - o văd pe sora mea - widzę moją siostę
[Zamknij]
pozostałe przyimki

  • pentru - dla
  • cu - z (czymś)
  • spre - ku
  • din - z (skądś, np. z Polski = din Polonia)
  • către - naprzeciwko
  • fără - bez
  • lângă - obok, przy
  • prin - przez (np. przez wieś)
  • de la - od (określenie czasu)
  • (până) la - (aż) do (określenie czasu)
  • de pe - z (z jakieś powierzchni, np. de pe scaun - z krzesła)
  • despre - o, odnosnie do, ku, na (używane głównie do kierunków świata)
  • dinspre - przeciwieństwo despre
[Zamknij]



DIALOG
                           — Bună ziua, Robert.                           
                           — Bună ziua, Tudor.
                           — Unde locuieşti?
                           — Eu locuiesc în Chişinău, în cartierul Ciocana.
                           — Ai apartament sau garsonieră?
                           — Am un apartament la etajul doi. Dar tu?
                           — Garsoniera mea este la etajul patru.
                           — Ai primit-o de curând?
                           — Da. Am și un televizor, o canapea, un dulap, o masă, un casetofon, un fotoliu şi două scaune. Vino pe la mine.
                           — Cu plăcere, la revedere.

VOCABULAR
ai primit-o - dostałeś ją (czas przeszły na kiedyindziej)
de curând - ostatnio, świeżo
[Zamknij]



EXERCIȚII

1. Uzupełnić przyimki:
Noi suntem ... clasă ... limba română. ... clasă avem mebilă ...
lemn. ... mese sunt cărți. ... tablă este o cutie cu cretă. ... ferestre sunt
perdele. ... dulap sunt lucruri.


2. Uzupełnić odmienionym czasownikiem mieć:
Eu ... o lampă. Ce ... dumneata pe masă? Noi n-... o bibliotecă.
Voi ... o tablă în clasă? Da, noi ... o tablă şi un tablou. Ce ...
Aurelia? Ea ... în mână un creion. Elena şi Nicu ... telefon? Noi
n-... o maşină. Tu ... un frate? Dumneavoastră ... un fiu? Noi ... un
covor pe podea. Dar voi? Nu, noi n-... un covor.



3. Opisać swój/wymyślony dom/mieszkanie

VOCABULAR PENTRU EXERCIȚII
o carte, cărți - książka
un lemn - drewno
o tablă, table - tablica
o cutie, cutii - pudełko, opakowanie, pudło
o cretă, crete - kreda
un lucru, lucruri - rzecz, praca (jako czynność)
un creion, creioane - ołówek
o mână, mâini - ręka
o mașină, mașini - samochód
[Zamknij]


Słowniki do języka rumuńskiego:
https://slowniki.lingea.pl/rumunsko-polski - Słownik polsko-rumuńsku Lingei, chyba najlepszy, pokazuje nawet odmiany wyrazów i przykłady zastosowań
https://en.wiktionary.org - Wikisłownik
https://context.reverso.net/t%C5%82umaczenie/rumu%C5%84ski-angielski/ - Rewerso, niestety bez tłumaczeń polsko-rumuńskich, ale za to z bardzo dużą bazą zdań i przykładów, do tego nie tak zdupnych, jak te w Glosbe
https://dexonline.ro/ - potężny słownik jednojęzyczny, do tego z tabelkami odmiany dla każdego słowa

smrt zidum

Úlfurinn

#4

LIMBA ROMÂNĂ
Lecția a 3-a A - Ziua de lucru, articolul hotărât și conjugarea I-a
Opis dnia, rodzajnik określony, konjugacja I w czasie teraźniejszym


ZIUA DE LUCRU
Eu mă scol la ora șase. Fac gimnastică și plec în camera de baie. Mă spăl pe mâini, pe fața cu apă rece și pe corp cu apă caldă. Folosesc întotdeauna săpunul. În fiecare dimineață și seară mă spăl pe dinți. Îmbrac hainele de zi și mă pieptăn. Fac puțină ordine în camera mea.
La ora șapte iau dejunul, iar peste o jumătate de oră plec la seviciu. Lucrez șapte ore, de la ora opt dimineață până la cinci după-amiază. Între orele 1 și 2 după-amiază am pauza de prânz, când iau masa.
După serviciu  fac piața și apoi merg acasă. Mă ocup cu diferite treburi casnice. În timpul liber citesc, privesc televizorul sau discut cu membrii familiei.
La ora opt seara iau cina. Mă culc la ora unusprezece (11).


VOCABULAR
un minut, minute - minuta
o oră, ore - godzina
o zi, zile - dzień
o săptămână, săptămâni - tydzień
o lună, luni - miesiąc
un an, ani - rok
un anotinp, anotimpuri - pora roku

o dimineață, dimineți - poranek
o amiază, amieze - południe
o după-amiază - popołudnie
o seară, seri -  wieczór
o noapte, nopți - noc


(o) luni, luni - poniedziałek
(o) marţi, marţi - wtorek
(o) miercuri, mieruri - środa
(o) joi, joi - czwartek
(o) vineri, vineri - piątek
(o) sâmbătă, sâmbete - sobota
(o) duminică, duminici - niedziela

(un) ianuarie - styczeń
(un) februarie - luty
(un) martie - marzec
(un) aprilie - kwiecień
(un) mai - maj
(un) iunie - czerwiec
(un) iulie - lipiec
(un) august - sierpień
(un) septembrie - wrzesień
(un) octombre - październik
(un) noiembrie - listopad
(un) decembrie - grudzień

o primăvară, primăveri - wiosna
o vară, veri - lato
o toamnă, toamne - jesień
o iarnă, ierni - zima

o apă, ape - woda
o casă, case - dom
un corp, corpuri - ciało
un dinte, dinți - ząb
o față, fețe - twarz
o gimnastică, gimnastici - gimnastyka
o haină, haine - ubranie
o jumătate, jumătăți - połowa
o ordine, ordini - porządek
o pauză de prânz, pauze ~ - przerwa obiadowa
un săpun, săpunuri - mydło
un serviciu, servicii - praca (rodzaj nijaki!)
o treabă, treburi - sprawa, rzecz
o zi de lucru - dzień pracy

a citi, citesc - czytać
a (se) culca, (mă) culc - kłaść (się) spać
a discuta, discut - dyskutować, rozmawiać
a face, fac - robić
a folosi, folosesc - używać
a (se) îmbrăca, (mă) îmbrac - ubierać (się)
a merge, merg - iść
a ocupa, ocup - zajmować się
a (se) pieptăna, (mă) pieptân - czesać (się)
a pleca, plec - wyjść, wyjechać
a (se) scula, (mă) scol - wstawać
a (se) spăla, (mă) spăl - myć (się)
a face piața, fac piața - robić zakupy
a cina, cinez - jeść kolację
a dejuna, dejunez - jeść śniadanie
a lua cina, iau cina - jeść kolację
a lua dejunul, iau dejunul - jeść śniadanie

cald - ciepły
casnic - domowy
fiecare - każdy
întotdeauna - zawsze
liber - wolny
rece - zimny
zilnic - dzienny, codzienny

acasă - do domu, w domu
apoi - następnie
când - kiedy
după - po, według
peste - ponad
[Zamknij]
FORME DE ADRESARE
Bună dimineaţa! - Dzień dobry! (rano)
Bună ziua! - Dzień dobry!
Bună seara! - Dobry wieczór!
Salut! - Cześć!
Noapte bună! - Dobranoc!
Cu bine! - W porządku!
Cu plăcere! - Chętnie! Z przyjemnością!
Cum te simți? - Jak się czujesz?
Imi cer scuze! - Przepraszam!
Îmi pare rău! - Wybacz!
La revedere! - Do widzenia!
Mă bucur! - Cieszę się!
Mulţumesc! - Dziękuję!
Nu prea bine. - Nie zbyt dobrze.
Pa! - Pa!
Poftim! - Proszę!
Poftim? - Proszę?
Scuzaţi-mă! - Przepraszam! (kiedy pytamy się o coś na ulicy)
Vă rog! - Proszę!
[Zamknij]

GRAMATICA

RODZAJNIK OKREŚLONY
Jak wiadomo z poprzedniej lekcji, w rumuńskim istnieją trzy rodzaje, przy czem nijaki się zachowuje, jak Feles i odróżniamy go w 95% przypadków po prostu po formie liczby mnogiej. Obok rodzajnika nieokreślonego, w rumuńskim istnieje rodzajnik określony, postpozycyjny - oznaczany za pomocą sufiksu. Reguły stosowania poszczególnych sufiksów są bardzo proste i logiczne. W liczbie pojedynczej rodzaj męzko-nijaki bierze z reguły rodzajnik +(u)l, dla rzeczowników zakończonych na -e - +le. Rodzaj żeński zamienia natomiast końcowe -ă na -a lub, jeśli kończy się na inną samogłoskę dodaje +(u)a. W liczbie mnogiej również funkcjonują rodzajniki określone postpozycyjne. Dla rodzaju męzkiego jest to zawsze +i (stąd takie twory w rumuńskim jak fiii, copiii), natomiast dla rodzaju żeńsko-nijakiego zawsze +le. Reguły dodawania rodzajników pokazują tabelki:







I KONJUGACJA CZASOWNIKA W CZASIE TERAŹNIEJSZYM
Podobnie, jak liczbę mnogą, w rumuńskim nie jest łatwo jednoznacznie stwierdzić, do której grupy konjugacyjnej należy czasownik. Z tego względu każdego czasownika należy uczyć się co najmniej z formą 1os.l.p.ter. (podaję ją w słownikach do tekstów). W rumuńskim istnieją cztery podstawowe konjugacje czasownika, które dzielą się na pewien rodzaj podgrup. Do konjugacji I zaliczają się czasowniki, które w bezokoliczniku zakończone są na -(i)a. Dzielą się one na sześć podgrup, i to właśnie podgrupy są definiowane przez formę 1os.l.p.ter.

KONJUGACJA 1A
Należą do niej regularne czasowniki zakończone na -a, np. a explica, a pleca, a discuta


KONJUGACJA 1B
Grupa bardzo podobna do powyższej, należą do niej czasowniki zakończone na -bla, -fla, -tra, które otrzymują dodatkowe -u w 1os.l.p., np. a umbla (chodzić), a intra (wchodzić), a sufla (dmuchać, wiać), a afla (dowiedzieć się, odkryć)


KONJUGACJA 1C
Znowu podobna do powyższych, charakteryzuje się przegłosem. Akcentowane u w czasowniku przechodzi w o w 1. i 2.os.l.p. oraz oa w 3os., przykładami są a juca (grać), a purta (nosić, ubierać), a ruga (prosić) i a (se) însura (żenić (się))


KONJUGACJA 1D
Należą do niej czasowniki zakończone w bezokoliczniku na -ia, charakteryzuje się odmienną odmianą od powyższych, występuje w niej przegłos, np. ă-a, przykładami są a tăia (ciąć), a întârzia (spóźnić się):


KONJUGACJA 1E
Należą do niej czasowniki, które w 1os.l.p. przyjmują końcówkę -ez (i jej pochodne w kolejnych osobach), z reguły są to czasowniki, których rdzeń kończy się za zbitkę spółgłosek bez nosówki, nie mniej, nie jest zawsze pewne przewidzenie, czy czasownik należy do tej konjugacji. Przykładami są a lucra (pracować), a fuma (palić), a organiza (organizować)


KONJUGACJA 1F
Należą do niej przede wszystkiem internacjonalizma zakończone na -ia, w odmianie podobna do konjugacji 1E, przykładami są a fotografia, a studia


CZASOWNIKI NIEREGULARNE
Poza powyższymi przykładami, występują też czasowniki nieregularne. Poza a fi i a avea, do najważniejszych należą poniższe cztery:




Ponieważ tego było fchui, to serjo, nie chce mi się do tego przepisywać/wymyślać ćwiczeń, więc dodam je w lekcji 3B. Ciekawe, czy zrobię ją z kilka dni czy miesięcy xDDDDDDD


Słowniki do języka rumuńskiego:
https://slowniki.lingea.pl/rumunsko-polski - Słownik polsko-rumuńsku Lingei, chyba najlepszy, pokazuje nawet odmiany wyrazów i przykłady zastosowań
https://en.wiktionary.org - Wikisłownik
https://context.reverso.net/t%C5%82umaczenie/rumu%C5%84ski-angielski/ - Rewerso, niestety bez tłumaczeń polsko-rumuńskich, ale za to z bardzo dużą bazą zdań i przykładów, do tego nie tak zdupnych, jak te w Glosbe
https://dexonline.ro/ - potężny słownik jednojęzyczny, do tego z tabelkami odmiany dla każdego słowa
smrt zidum
  •  

Úlfurinn


LIMBA ROMÂNĂ
Lecția a 3-a B - Ziua de lucru, articolul hotărât și conjugarea I-a
Ćwiczenia


DIALOG
                           — Buna ziua, Victor.
                           — Salut, Alexandru.
                           — Când ai ajuns la București?
                           — Miercuri.
                           — Mă bucur. Câte zile stai?
                           — O săptămână.
                           — Vino pe la mine, te rog.
                           — Cu plăcere. Am adresa ta.
                           — La revedere Te aștept.
                           — Pa!


                           — Bună ziua. Aici locuiește Alexandru?
                           — Nu, el nu locuiește aici, ci la etajul I.
                           — Scuzați, vă rog. (Îmi cer scuze.)
                           — Nu face nimic.
                           — La revedere.
                           — Cu bine.

VOCABULAR
ai ajuns - przyjechałeś
vino pe la mine - chodź do mnie
a aștepta, aștept - czekać
ci - lecz
nu face nimic - nie ma sprawy
[Zamknij]



EXERCIȚII

1. Wstawić czasowniki w odpowiedniej chwormie:
Frații mei ( a studia ) filosofia, iar sora mea (a învăța) la un liceu economic.
Voi ( a pleca ) la circ?
Profesorul ( a întreba ) lecția
Eu ( a dicta ) Elena niște propoziții
Tu ( a purta ) pălărie?


2. Odmienić w zdaniach przez osoby:
Eu adun caietele.
Eu organizez o excursie.
Eu fotografiez.
Eu întârzii la conferință.
Eu intru în apartament.
Eu joc volei.



3. Opisać swój dzień pracy

VOCABULAR PENTRU EXERCIȚII
un caiet, caiete - zeszyt
un volei - siatkówka
o pălărie, pălării - czapka, kapelusz
un circ, circuri - cyrk
[Zamknij]


Słowniki do języka rumuńskiego:
https://slowniki.lingea.pl/rumunsko-polski - Słownik polsko-rumuńsku Lingei, chyba najlepszy, pokazuje nawet odmiany wyrazów i przykłady zastosowań
https://en.wiktionary.org - Wikisłownik
https://context.reverso.net/t%C5%82umaczenie/rumu%C5%84ski-angielski/ - Rewerso, niestety bez tłumaczeń polsko-rumuńskich, ale za to z bardzo dużą bazą zdań i przykładów, do tego nie tak zdupnych, jak te w Glosbe
https://dexonline.ro/ - potężny słownik jednojęzyczny, do tego z tabelkami odmiany dla każdego słowa
smrt zidum
  •  
    Pochwalone przez: Onoma

Úlfurinn


LIMBA ROMÂNĂ
Lecția a 4-a A - Anotimpurile, numele cardinale, conjugarea a II-a (și a III-a)
Pory roku, liczby, II (i III) konjugacja


ANOTIMPURILE
Anul are patru anotimpuri: primăvara, vara, toamna și iarna.

Primăvara aduce viață și bucurie. Natura renaște din somnul iernii. Soarele strălucește pe cerul albastru. Pomii fructiferi dau în floare. Ei ,,seamănă" un roz-alb pe pământul de un verde crud. Copacii înverzesc în parcuri, pe bulevardele răsare iarba. Păsările cântă frumos. Oamenii lucrează pe ogoare. Ei seamănă.
Vara este anotimpul cel mai cald. Dar lunile de vară aduc nu numai arșiță dar și multașteptata vacanță a tuturor. Mergem la mare sau la munte. Ne bucurăm de plajele amenajate și de frumuseţea munților. Copiii merg în tabere de vară, fac excursii prin păduri și regiuni pitorești.
Toamna e anotimpul recoltelor. Timpul devine răcoros. Cerul, deseori, este acoperit de nori cenușii și plouă. Suflă vântul iar frunzele mari, galbene și roşii cad la pământ. El îmbracă o haină pestriță.
Iarna aduce zăpadă. Culoarea albă este pretutindeni. Gerul și viscolul îngheaţă totul. E timpul săniilor și schiurilor. Fiecare anotimp are farmecul său.


VOCABULAR
un cer, ceruri - niebo
un copac, copaci - drzewo
o natură - natura
un ogor, ogoare - ogród
o pasăre, păsări - ptak
un pământ, pământuri - ziemia
un pom, pomi - drzewo
un pom fructifer, pomi fructiferi - drzewo owocowe
o soare, sori - słońce
o verdeață, verdețuri - zieleń
o viață, vieți - życie

o arșiță, arșițe - upał, gorąc
o căldură, călduri - ciepło
un cort, corturi - namiot
o excursie, excursii - wycieczka
un lac, lacuri - jezioro
un litoral, litoraluri - wybrzeże
un mal, maluri - brzeg
o mare, mări - morze
un munte, munți - góra
o pădure, păduri - las
o plajă, plaje - plaża
un râu, râuri - rzeka
o tabără, tabere - obóz
o vacanță, vacanțe - wakacje

o frunză, frunze - liść
o furtună, furtuni - burza
un nor, nori - chmura
o ploaie, ploi - deżdż
o recoltă, recolte - zbiory, plon
o umbrelă, umbrele - parasol
un vânt, vânturi - wiatr

un farmec, farmece - urok
un ger, geruri - mróz
o gheață, ghețuri - lód
o ninsoare, ninsori - śnieg
o patină, patine - łyżwa
o sanie, sănii - sanie
un schi, schiuri - narta
un somn - sen
o zăpadă, zăpezi - śnieg

cald - ciepły
crud - niedojrzały, zielony
friguroși - zimny
frumos - ładny
pitoresc - malowniczy
răcoros - chłodny
urât - brzydki

alb - biały
albastru - niebieski
cafeniu - brązowy
maro - brązowy (ciemniejszy)
cenuşiu - szary
galben - żółty
negru - czarny
pestriț - kolorowy, pstrokaty
portocaliu - pomarańczowy
roşu - czerwony
roz - ruziowy
ruginiu - ryży
verde - zielony

a aduce, aduc - przynosić
a bucura, bucur - cieszyć się
a cânta, cânt - śpiewać
a coace, coc - dojrzewać
a înflori, înfloresc - kwitnąć
a îngheţa, îngheţ - zamarzać
a înota, înot - pływać
a lucra, lucrez - pracować
a patina, patinez - jeździć na łyżwach
a răsări, răsar - rosnąć
a renaşte, renasc - rodzić się, odradzać
a schia, schiez - jeździć na nartach
a semăna, seamăn - siać
a sta, stau - stać
a străluci, strălucesc - świecić
ninge - pada śnieg
plouă - pada deżdż
[Zamknij]

GRAMATICA

LICZEBNIKI
Liczby od jednego do dziesięciu już były. Kolejne liczebniki tworzy się względnie prosto. Aby utworzyć liczebniki od jedenastu do dziewiętnastu dodajemy +sprezece, i tak mamy:
11 - unsprezece, 12- doisprezece, 13- treisprezece, 14 - paisprezece, 15 - cincisprezece, 16 - șaisprezece, 17 - șaptesprezece, 18 - optsprezece, 19 - nouăsprezece
, tak dla liczebników 14 i 16 mamy skrócenia. Następnie mamy równie proste liczebniki od dwudziestu do stu:
20 - douăzeci, 30 - treizeci, 40 - patruzeci, 50 - cincizeci, 60 - șaizeci, 70 - șaptezeci, 80 - optzeci, 90 - nouăzeci
tu zachodzi zmiana dla sześćdziesięciu. Łączenie liczebników jest banalnie proste: 56 - cincizeci și șase, 83 - optzeci și trei; oczywiście pamiętamy o tym, że jeden i dwa odmieniają się przez rodzaje (unu - una; doi - două).
Podając ilość czegoś policzalnego, zawsze podajemy to w formie nieokreślonej; dla liczebników od 2 do 19 po prostu dajemy liczebnik+przedmiot, np. "osiemnaście lat" - optsprezece ani, "trzy ptaki" - trei păsări, natomiast dla liczebników powyżej dwudziestu wstawiamy "de" - np. "trzydzieści pięć liści" - treizeci și cinci de frunze. Zasada ta nie stosuje się do dat, które podaje się w najbardziej możliwy ułomny sposób, czyli np. 22 lipca - douăzeci și două iulie lub 11 września - unsprezece septembrie



II/III KONJUGACJA CZASOWNIKA W CZASIE TERAŹNIEJSZYM
Do konjugacji II zaliczają się czasowniki, które w bezokoliczniku zakończone są na -ea, a do III czasowniki, z końcówką -e. W gruncie rzeczy konjugacje te nie różnią się prawie z niczym, dzielą się jedynie na dwa podtypa (chociaż przedstawiam jako pięć xDDD)

KONJUGACJA 2/3A
Należą do niej regularne czasowniki zakończone na -e lub -ea, np. a merge, a face


KONJUGACJA 2/3B
Grupa bardzo podobna do powyższej, należą do niej czasowniki zakończone na -ne, -nea, ktore w 2os.l.p. tracą wygłosowe n, np. a rămâne, a spune (powiedzieć), a ține (trzymać)


KONJUGACJA 2/3C
Podobna do poprzednich, występują w niej przegłosy, końcowego d do z oraz t do ț przed i w 2os.l.p., przykładem jest a ședea (siedzieć)


KONJUGACJA 2/3D
Prawie to samo, co 2/3C, tylko z przegłosem e do ă w 1os.l.pj. i 3os.l.mn. (osobach, które dla tu konjugacju nie otrzymujeta końcówek), np. a vedea (widzieć)


KONJUGACJA 2/3E
Prawie to samo, co 2/3C, tylko z przegłosem ă do a wszędzie, poza 1. i 2.os.l.mn. (osobach, które dla tu konjugacju nie otrzymujeta końcówek), np. a cădea (spadać)



Smacznego fjuta oraz trzeciego dnia Grewedzego Kalendarza Adwentowego, rumunofile!


Słowniki do języka rumuńskiego:
https://slowniki.lingea.pl/rumunsko-polski - Słownik polsko-rumuńsku Lingei, chyba najlepszy, pokazuje nawet odmiany wyrazów i przykłady zastosowań
https://en.wiktionary.org - Wikisłownik
https://context.reverso.net/t%C5%82umaczenie/rumu%C5%84ski-angielski/ - Rewerso, niestety bez tłumaczeń polsko-rumuńskich, ale za to z bardzo dużą bazą zdań i przykładów, do tego nie tak zdupnych, jak te w Glosbe
https://dexonline.ro/ - potężny słownik jednojęzyczny, do tego z tabelkami odmiany dla każdego słowa
smrt zidum

Úlfurinn


LIMBA ROMÂNĂ
Lecția a 4-a B - Anotimpurile, numele cardinale, conjugarea a II-a (și a III-a)
Ćwiczenia


DIALOG
                           — Bună ziua, Vlad!
                           — Bună ziua, Mihai!
                           — Unde mergi?
                           — Fac o plimbare în parc.
                           — Este timp plăcut. E soare şi cer senin.
                           — Vrei să ne plimbăm împreună?
                           — Da. Am două ore libere.
                           — Ce faci apoi?
                           — Merg la ora 12 cu prietenii la lac. Poți merg și tu.
                           — Ce oră e acum?
                           — E 9 şi 35 de minute.
                           — Mulţumesc. Să mergem.

VOCABULAR
să mergem - chodźmy
acum - teraz
a putea, pot - móc (przegłos u-o-oa: pot, poți, poate, putem, puteți, pot)
liber - wolny, swobodny
împreună - razem
senin - czysty (niebo)
o plimbare, plimbări - spacer
a (se) plimba, (mă) plimb - spacowac
placut - przyjemny
un prieten, prieteni - przyjaciel
un sfert, sferturi - ćwierć
[Zamknij]

Przy okazji, zapomniałem wypisać kilku słów z tekstu (żeby nie było, że tylko kopiuję ten podręcznik, uzupełniam go też o sporo słów, których autor zapomniał xD):

ANOTIMPURILE

o bucurie, bucurii - radość
a înverzi, înverzesc - zielenić się
numai - tylko, wyłącznie, po prostu
multaștept - bardzo wyczekiwany
amenajat - rozłożysty
o frumusețe, frumuseți - piękno
a deveni, devin - stawać się, zostać
deseori - często
acoperit - spowity, pokryty
o culoare, culore - kolor
pretutindeni - wszędzie
un viscol, viscoli - śnieżyca, zamieć
un bulevard, bulevarde - aleja, bulwar
o iarbă, ierburi - trawa
a pune, pun - kłaść, położyć
a repeta, repet - powtórzyć
o vreme - pogoda
un câmp, câmpuri - pole
[Zamknij]


GRAMATICA

PYTAJNIK CÂT? CÂTĂ? CÂȚI? CÂTE?
W języku rumuńskim pytajniki te mają dwie znaczeni, pierwszem jest "który? która? którzy? które?" (po formach chyba łatwo domyślić się, jaki rodzaj i liczba). Ponadto, stosuje się je do pytania "ile?". Jest to o tyle dziwne, że w polskim "ile?" nie odmienia się przez liczby i rodzaje, w rumuńskim tak. Jako "ile?" do pytania "cât? câtă?Ț stosujemy dla rzeczoników niepoliczalnych, np. "Câtă făină trebuie?" ("Ile mąki trzeba?"), natomiast "câți? câte?" - "którzy? które?" - dla liczebników policzalnych, np. "Câți băieți sunt la școala?" ("Ile chłopców jest w szkole?")

Spoiler
făină - mąka
trebuie - odpowiedznik polskiego "trzeba"
[Zamknij]


EXERCIȚII

1. Zapisać liczby
11, 23, 47, 61, 67, 83, 97, 100



2. Zapisać daty
20 kwietnia, 30 stycznia, 15 marca, 29 czerwca, 9 listopada, 27 lutego



3. Odmienić czasowniki:
a termina, a trece, a ajunge, a propune, a traduce


4. Napisać tekst o dowolnej porze roku


VOCABULAR PENTRU EXERCIȚII
pe data de... - w dniu...
la... - w... (dniu)
a termina, termin - kończyć
a trece, trec - przechodzić, przejść
a ajunge, ajung - dochodzić, dojść
a propune, propun - proponować
a traduce, traduc - tłumaczyć
[Zamknij]


Słowniki do języka rumuńskiego:
https://slowniki.lingea.pl/rumunsko-polski - Słownik polsko-rumuńsku Lingei, chyba najlepszy, pokazuje nawet odmiany wyrazów i przykłady zastosowań
https://en.wiktionary.org - Wikisłownik
https://context.reverso.net/t%C5%82umaczenie/rumu%C5%84ski-angielski/ - Rewerso, niestety bez tłumaczeń polsko-rumuńskich, ale za to z bardzo dużą bazą zdań i przykładów, do tego nie tak zdupnych, jak te w Glosbe
https://dexonline.ro/ - potężny słownik jednojęzyczny, do tego z tabelkami odmiany dla każdego słowa
smrt zidum