Język rodzki

Zaczęty przez Vilène, Styczeń 18, 2012, 21:31:24

Poprzedni wątek - Następny wątek

Vilène

Cytat: spitygniew w Lipiec 19, 2013, 15:12:38
Całej grupy języków nie, bo używany jest on w jednym państwie Jaruzji, ale czemu nie wykorzystać wszystkich pomysłów nasuwających się przez lata i nie stworzyć z nich siatki dialektalnej?
No, można i tak, ale to za dużo roboty.
  •  

Vilène

Niniejszym postem rozpoczynam cykl na temat liczebników w języku rodzkim. Na początek, na tapetę idą liczebniki główne od 1 do 10.

Pierwszym z nich jest oczywiście jedin. Podlega on odmianie przez liczby, przypadki i rodzaje zgodne z opisywanym rzeczownikiem. Formę podstawową stosuje się tylko w liczbie pojedynczej, w mianowniku i bierniku rodzaju męskiego, oraz mianowniku rodzaju męskożywotnego. W pozostałych przypadkach odmienia się jak przymiotnik o temacie jegn- (np. jegnemu, jegnej, jegnuch, etc.).

Kolejne liczebniki to dva, tre, cetre, odmienne przez rodzaj i przypadki w zgodzie z opisywanym rzeczownikiem. W mianowniku i bierniku, pierwszy z nich dla rodzajów męskiego i nijakiego przyjmuje formę podstawową, dla rodzaju męskożywotnego i żeńskiego – dvi. Dwa pozostałe w rodzaju męskożywotnym przyjmują formy tri i cetri, dla pozostałych rodzajów – podstawowe. W dopełniaczu wszystkich rodzajów przyjmują odpowiednio formy dvoch, trich i cetrich, w celowniku – dvom, trim i cetrim.

Sześć ostatnich to pet, šest, sedåm, ösåm, devet, deset. Są one trochę dziwne, gdyż aby dodać je do rzeczownika, należy użyć ich najpierw w odpowiednim, zgodnym z nim przypadku – a następnie, jeżeli rzeczownik znajduje się w mianowniku lub bierniku, zamienić formę tego rzeczownika na dopełniacz liczby mnogiej. Liczebniki te odmieniają się następująco – w mianowniku i bierniku przyjmują formę podstawową, w dopełniaczu i celowniku należy na końcu dodać do nich ~i (7 i 8 zmieniają w tych przypadkach także nieco temat – brzmią one wtedy segmi oraz ösmi).
  •  

Vilène

Trippelpostet!

Poprawiona i nieco rozszerzona wersja powyższego została wrzucona na Wiki w postaci tabelki. Zasady rekcji liczebników są takie same j/w, tylko nie są opisane na Wiki bo nie wiem jak to ładnie napisać.
  •  

Towarzysz Mauzer

Fajne te rozpodobnienia jedin, sedåm, to regularne?
Skrzydła miłości, mocy, o wielki, Twardy Jerze,
Rozpostrzyj ponad nami, ogrzej i przyjmij nas. -Mrkalj, Palinodia o twardym jerze
***
VIVAT CAROLVS GVSTAVVS REX POLONIÆ
  •  

Vilène

Cytat: Towarzysz Mauzer w Luty 28, 2014, 16:57:03
Fajne te rozpodobnienia jedin, sedåm, to regularne?
Jak najbardziej, rodzki nie dopuszcza zbitek tl dl tn dn tm dm, i zawsze pierwszy element przechodzi w nich w tylnojęzykową, albo też wypada jeżeli jest poprzedzony przez szczelinową a drugim elementem jest nosowa (np. šesnäcte < *šestnäcte).
  •  

Vilène

#95
Przedstawiona w artykule na wiki tabelka nie wyczerpuje tematu liczebników – przedstawione są w niej tylko liczby 0-20, wielokrotności i potęgi dziesiątki. A w jaki sposób tworzyć bardziej skomplikowane liczebniki?

Przede wszystkim, należy poznać sposób tworzenia wielokrotności wyższych potęg dziesiątki:

· wielokrotności setek i tysięcy tworzone są przez połączenie odpowiedniego liczebnika w formie mianownika rodzaju żeńskiego ze słowami såto i tysec, zapisując je łącznie, np.: dvisåto ,,200", tritysec ,,3 000", cetricettysec ,,40 000", petsåtotysec ,,500 000".
· wielokrotności milionów, miliardów, bilionów, itd. tworzone są jak połączenia typu liczebnik + rzeczownik, zapisywane rozdzielnie, np. dva miljoni ,,2 000 000", šest miljonu ,,6 000 000", trisåto miljonu ,,300 000 000".

Znając to możemy przystąpić do tworzenia liczebników złożonych – poprzez złożenie odpowiednich członów oznaczających kolejne cyfry danej liczby, od tej najbardziej znaczącej do tej najmniej, przy czym:

· liczby poniżej miliona oraz mnożniki milionów zapisywane są łącznie, np. dvacetjedin ,,21", såtodvacettre miljonu ,,123 000 000", cetrisåtopetdesetšesttysecsedåmsåtoösåmdesetdevet ,,456 789".
· człony oznaczające miliony, miliardy, biliony, itd. i ich wielokrotności są zapisywane oddzielnie, np. tre miljardi såtodvacettre miljonu cetrisåtopetdesetšesttysecsedåmsåtoösåmdesetdevet ,,3 123 456 789".

W tego typu liczebnikach, odmieniany jest:

· człon ostatni, chyba że jest to jedin,
· człon dziesiątek.

Składnia jest bez wyjątku tama sama jak dla liczebników powyżej czwórki – nawet w takich przypadkach, gdzie w polskim mówimy pięćdziesiąt dwa koty, w rodzkim mamy za to petdesetdva kotu (dosłownie pięćdziesiątdwa kotów), nie **petdesetdva koti.
  •  

Toivo

A petdesetjedin kot, czy też kotu?

Co jest odmieniane, jeśli ostatni człon, to jedin?
  •  

Vilène

#97
Cytat: Toivo w Marzec 11, 2014, 20:23:13
A petdesetjedin kot, czy też kotu?
Też to drugie.

Cytat
Co jest odmieniane, jeśli ostatni człon, to jedin?
Człon dziesiątek. Chyba że go nie ma. Przykład(y):

dajom to do jegneg kota: daję to jednemu kotu
dajom to do såtopetdestijedin kotu: daję to stu pięćdziesięciu jeden kotów
dajom to do såtojedin kotu: daję to stu jeden kotów

Dla porównania:

dajom to do dvoch kotu: daję to dwóm kotom
dajom to do såtopetdestidvoch kotu: daję to stu pięćdziesięciu dwóm kotom
såtopetdesetdva kotu: sto piędziesiąt dwa koty

Jak widać, sytuacja z końcowymi jedynkami jest dokładnie taka sama jak w polskim.
  •  

Vilène

Liczeniki porządkowe...

...tworzone są czasem nieregularnie:

0. noltu
1. pervu
2. drugu
3. tretu
4. cetvertu
100. såtu
1000. tysectu

...czasem regularnie:

· dla liczb 5-19 i pełnych dziesiątek: na podstawie formy dopełniacza, przez zamianę końcowego ~i na ~u.
· dla milionów, miliardów, bilionów, itd.: przez zamianę końcowego ~ljon, ~ljard na ~ljontu, ~ljartu.

Odmieniane są jak przymiotniki.

Reguły tworzenia liczebników złożonych są takie same, jak dla liczebników głównych, ale dochodzi dodatkowa zasada – człony nieodmienne przyjmują formę liczebnika głównego, np. tysecpervu ,,1001.", nie **tysecnupervu.

Jeżeli chcemy zapisać liczebnik porządkowy za pomocą cyfr, musimy w tekście napisać po nich dwukropek, a następnie odpowiednią końcówkę fleksyjną (przymiotnikową), np. 21:u kot; 21:eg kota; 3:a žena; 3:ej ženi, itd.
  •  

Vilène

#99
Ponieważ zdałam sobie sprawę z tego, jak wiele rozwiązań gramatycznych w języku rodzkim zostało zerżnięte z górnołużyckiego, postanowiłam zmienić nazwę języka na północnołużycki (płu. śiwjerosorbsku jezuk).

Spodziewajcie się na dniach też przedstawienia paru zmian gramatycznych, mających na celu dostosowanie języka północnołużyckiego do jego nowej grupy językowej. A na razie dla rozbudzenia apetytu, przykładowy tekst:

Swenjo je kräj, kotaru liži w śiwjernej ceśći Wšesłöwski. To je wjelku kräj, no w njemu nje žije månogo lydi. Wjelka ceść Swenji je pokruta lisa.


(reforma odwołana, największy fan rodzkiego zaprotestował)
  •  

Toivo

Jeśli to nie primaaprilis, to nie podoba mi się ta zmiana. Obawiam się, że teraz język za bardzo upodobni się do łużyckich i straci swoje oryginalne cechy.
  •  

Vilène

Cytat: Toivo w Kwiecień 02, 2014, 19:15:19
Jeśli to nie primaaprilis, to nie podoba mi się ta zmiana. Obawiam się, że teraz język za bardzo upodobni się do łużyckich i straci swoje oryginalne cechy.
Prjegnu jutröwnik pervu träven jednak.

Aczkolwiek z paroma ideami będącymi częścią żartu rzeczywiście flirtuję, np. z wprowadzeniem spółgłosek miękkich, tylko nie wiem do końca, jak to zapisywać – zapis typu djewetj wygląda okropnie, a dźeweć z kolei zbyt polskołużyckawo.
  •  

Qrczak

Cytat: Vilène w Kwiecień 02, 2014, 20:55:12
Aczkolwiek z paroma ideami będącymi częścią żartu rzeczywiście flirtuję, np. z wprowadzeniem spółgłosek miękkich, tylko nie wiem do końca, jak to zapisywać – zapis typu djewetj wygląda okropnie, a dźeweć z kolei zbyt polskołużyckawo.

Wcale nie okropnie, kwestia przyzwyczajenia.

Jak je zapisywać — trochę zależy od tego, jakie spółgłoski miękkie mamy, jak bardzo regularne są relacje twarda-miękka i w jakich kontekstach poszczególne spółgłoski twarde i miękkie mogą wystąpić (1. przed i? 2. przed pozostałymi samogłoskami? 3. w pozostałych pozycjach?)

Dla języka polskiego bawiłem się m.in. takimi konwencjami:

  • p̒, b̦, f̦, v̦, m̦, ț, d̦, ș, z̦, n̦, (r̦, l̦)
  • spółgłoska + j, przy czym przed i pomijamy j
  • spółgłoska + y
Konwencje z diakrytykami są odpowiednie raczej dla etymologicznych zależności (t/ć), a konwencje z literą po spółgłosce — raczej dla fonetycznych (t/tʹ, c/ć).
  •  

Vilène

Słuchajcie, doszedłem do wniosku że nie mam ochoty rozwijać więcej tego języka – od dłuższego czasu nad nim nie pracowałem, i chciałbym się skupić na innych projektach językotwórczych. Najchętniej bym go porzucił, ale język ten się wielu osobom dość podoba i pewnie tego by nie chciały.

Dlatego też ogłaszam konkurs na osobę która mogłaby go przejąć. Żeby wziąć w nim udział, należy opisać co najchętniej by się w rodzkim zmieniło. Przekażę język osobie której pomysły mi się będą najbardziej podobały. Mam nadzieję że jesteście zainteresowani.
  •  

Lukas

Czyżby Prima Aprilis?
  •