Język Bretański [Świat Zapadki]

Zaczęty przez Henryk Pruthenia, Marzec 23, 2015, 23:19:17

Poprzedni wątek - Następny wątek

Henryk Pruthenia

Język bretański (bret. lecha bretánnareka [ˈʎɛχa brʲɛˈtanʲarʲɛka]) jest tak na wpół wymierającym językiem używanym nie wiem gdzie dokładnie, ale w Bretanii (bret. Bretanna [brʲɛˈtanʲa]). Charakteryzuje się pewnymi wpływami celtyckimi, a potem już też i angielskimi.

Procesa:
wstawka [w] w rozziewach
VnT > VT
-t > -0
qu, gu > χw > χ
ct, ps, pt > χt, χs, χt
ks > χ
ē, ī > i
ĕ, ĭ > e
ă, ā > a
ō > o
ŏ > ou
au > ou
ū > u
o < ŭ > u
{e, i}_To > {e, i}_Tey zapis 'y'
st_{i, e} > ʃ
sk > ʃ
l_{i, e, n, m, k, g} > [ʎ] ll
k_{i, e} > s
g_{i, e} > j
dd, tt, gd, d_{n, l, m} > [ð] Đđ
_d > đđ
f, m, b, p > {i, e, l, n} > fʲ, mʲ, bʲ, pʲ {wypadnięcie l, n}
-e > -0

ZAPIS
  • A a [a]
  • Á á [a]
  • B b [b ]; przed {e,i} [bʲ]
  • BB bb [bʲ]
  • C c [ʃ] w wyrazach rodzimych; w zapożyczonych przed {e,i} [s ], w reszcie pozycyj [k]
  • CH ch [χ]
  • D d [d]; przed {e,i} [dʲ]
  • Đ đ [ð]
  • ĐT đđ [ð]~[ðʲ]~[zʲ]
  • E e [ɛ]
  • É é [ɛ]
  • F f [f]; przed {e,i} [fʲ]
  • FF ff [fʲ]
  • G g [g], w końcu wyrazu [gʲ]
  • H h [h]/0
  • I i [i ]
  • Í í [i ]
  • J j [j]
  • K k [k], w końcu wyrazu [kʲ]
  • L l [l]; przed {e,i} [ʎ]
  • LL ll [ʎ]
  • M m [m]; przed {e,i} [mʲ]
  • MM mm [mʲ]
  • N n [n]; przed {e,i} [nʲ]
  • NN nn [nʲ]
  • O o [ɔ]
  • Ó ó [ɔ]
  • P p [p]; przed {e,i} [pʲ]
  • PP pp [p]]
  • R r [r]; przed {e,i} [rʲ]
  • S s [s ]; przed {e,i} [sʲ]. Między samogłoskami wersja dźwięczna [z]/[zʲ]
  • T t [t]; przed {e,i} [tʲ]
  • U u [ou]
  • Ú ú [ou]
  • V v [v]
  • W w [u ]
  • Ẃ ẃ [u ]
  • Y y [ey]
  • Ý ý [ey]

Akut oznacza akcent, o ile nie pada na drugą przed końcem.
Przed {m, n} dochodzi do zmiany barwy części samogłosek:
ɪ /i/ ʉ /w/
e /e/ o /o/
Przed {e,i} nie zaznaczamy nigdy miękkości. Jest ona domyślna.

GRAMATYKA
Istnieją dwa rodzaje: męski i żeński. Czasy bardzo zubożały, ale za to przypadki trochę mają się lepiej, niż w reszcie romańskich.

CZASOWNIK
Cz. Teraźniejszy
Czas teraźniejszy jest prosty w tworzeniu. Tworzy się de facto wszędzie w następujący sposób:
[th]Osoba[/th][th]sg[/th][th]pl[/th]
1-o-mo
2-s-te
3-0-0
Tak, trzecia osoba w czasowniku jest taka sama. Przyzwyczajajcie się do tego :)
Istnieją dwa czasowniki nieregularne:
  • esre 'być'
[th]Osoba[/th][th]sg[/th][th]pl[/th]
1suesmý
2eseste
3estsu
  • abre 'mieć'
[th]Osoba[/th][th]sg[/th][th]pl[/th]
1abboabbme
2abisabbte
3abbabb

Cz. Przeszły Dokonany 'Perfekt'
Tworzymy czas przeszły dokonany poprzez odmianę czasownika 'abre' w czasie teraźniejszym i postawieniem później czasownika w formie perfektu:
ludar > ludát
munre > munét
leger > legét
udir > udít

Cz. Przeszły Niedokonany 'Imperfekt'
Większość czasowników tworzy czas przeszły niedokonany z czasownikiem pomocniczym. Z wyjątkiem dwóch wcześniejszych, nieregularnych, które mają formę czasu przeszłego następującą:
Esre 'być'

   [th]Osoba[/th]
   [th]sg[/th]
   [th]pl[/th]
[/tr]

   
   
   
1eroermo
2eraserte
3erer

Abre 'mieć'


   [th]Osoba[/th]
   [th]sg[/th]
   [th]pl[/th]
[/tr]

   
   
   
1abivabiv
2abivabivte
3abivaabiva

Tworzy się go poprzez odmianę czasownika 'być' w czasie teraźniejszym i dodaniu:
ludar > lúdare
munre > munre
leger > légere
udir > údire
Dochodzi do przeniesienia akcentu na początek wyrazu.

ZAIMEK


   [th]Osoba[/th]
   [th]sg[/th]
   [th]pl[/th]
[/tr]

   
   
   
1jumo
2tujy
3es {m} ika {f}ci

Odmiana N D A

SG
1. ju me mi
2. tu te ti
3. {m} es seff si
3. {f} ika se sim

PL
1. mo moff mos
2. jy joff jos
3. ci cis cis

Zaimki dzierżawcze
SG
1. mos
2. tos
3. {m} sos
3. {f} isos
PL.
1. nuchtos
2. vuchtos
3. echtos

RODZAJNIK


   [th]Przypadek[/th]
   [th]m[/th]
   [th]f[/th]
   [th]pl m[/th]
   [th]pl f[/th]
[/tr]

   
   
   
   
Nom.ellllále
Gen.liuolíuollorllór
Dat.lilislís
Accllolláleslés
Tak, dobrze widzicie :) Rodzaj żeński zawsze ma akut nad sobą. Ot tak. Nie ma rodzajników nieokreślonych, jest tylko określony.

Rzeczownik
Są cztery przypadki. Mianownik, dopełniacz, celownik, biernik. Wiele form jest wspólnych. Są trzy wzory deklinacyjne
Wzór I


   [th]Przypadek[/th]
   [th]sg[/th]
   [th]pl[/th]
[/tr]

   
   
   
   
Nom.rosarosas
Gen.roserosar
Dat.roseroses
Accrosa(m)roses
Wzór II


   [th]Przypadek[/th]
   [th]sg[/th]
   [th]pl[/th]
[/tr]

   
   
   
   
Nom.murosmure
Gen.murimuror
Dat.muromures
Accmuromures
Wzór III


   [th]Przypadek[/th]
   [th]sg[/th]
   [th]pl[/th]
[/tr]

   
   
   
   
Nom.barbare
Gen.baribaror
Dat.barobares
Accbaro(m)bares

Te (m) w akkuzatywie to ponowny wpływ łaciny w czasach późniejszych, obu form używa się dość swobodnie.

PRZYMIOTNIK
Są dwa wzoru odmiany przymiotnika. Swój, odziedziczony i tak zwany zewnętrzny, przymiotniki pochodzenia obcego.

Przymiotniki odziedziczone


   [th]Przypadek[/th]
   [th]m[/th]
   [th]f[/th]
   [th]pl[/th]
[/tr]

   
   
   
   
Nom.abbosabbaabe
Gen.abiabeabbor
Dat.abboabeabes
Accabboabba(m)abes

Przymiotniki zapożyczone


   [th]Przypadek[/th]
   [th]sg[/th]
   [th]pl[/th]
[/tr]

   
   
   
   
Nom.nynys
Gen.nysnyr
Dat.nynys
Accny(m)nys

Ktoś, jakieś pytania?

Lukas

Z jakiego języka ten jazyk się wywodzi? Chyba z pra-celtyckiego, a może z łaciny?
  •  

Widsið

Z łaciny, wpływy celtyckie są, póki co, minimalnie widoczne.
  •  

Henryk Pruthenia

Tak, mają się wyróżniać przy leksyce.

Mahtlactli Omome Tochtli

Heh, zabawne, na dniach miałem zacząć publikować swój nowy romceltnóblang, teraz nikt mi nie uwierzy, że nie zrzynam z Ciebie, Pruthenio.
A konlang się podoba, chociaż paru rzeczy nie rozumiem. Zawsze w takiej sytuacji chciałbym zobaczyć podręcznik gramatyki historycznej danego języka  :-P
  •