Język Salladorski — Táughor Sâlladhor

[Raceg]

TÁUGHOR SÂLLADHOR

Witam, chciałbym przedstawić mój językotwór o wyżej wymienionej nazwie, który klepię już dobre parę lat (i doklepać się nie mogę). Będę go podawał tu na forum z czasem w odcinkach, a moim docelowym działaniem jest przedstawić go w całości na wiki.

Chciałbym zacząć od fonologii.

Spółgłoski	Nosowe	Wargowo-zębowe	Zębowe	Dziąsłowe	Podniebienne	Miękkopodniebienne	Krtaniowe
Nosowe	m ⟨m/(ṅ)⟩	(ɱ) ⟨ṁ/ṅ⟩	n̪ ⟨n/(ṁ)⟩			ŋ ⟨n/(ṁ)⟩
Zwarte	p ⟨p⟩, b ⟨b⟩	p̪ ⟨f⟩	t̪ ⟨t⟩, d̪ ⟨d⟩			k ⟨c⟩, g ⟨ɡ⟩
Szczelinowe	ɸ ⟨ph⟩, β ⟨bh⟩, (β̥ː ⟨b'h⟩)	f ⟨f⟩	θ ⟨th⟩, ð ⟨dh⟩, ð̥ː ⟨d'h⟩	s̠ ⟨s⟩		x ⟨ch⟩, ɣ ⟨ɡh⟩, (ɣ̊ː ⟨g'h⟩)	h ⟨h⟩, (ɦ) ⟨h⟩
Uderzeniowe~drżące				r~ɾ ⟨r⟩
Boczne				l̟ ⟨l⟩
Półotwarte	ʋ̟ ⟨v, w⟩				j ⟨j⟩

Nawiasy okrągłe oznaczają allofony

Samogłoski
Monoftongi	Przednie	Środkowe	Tylne
Przymknięte	i ⟨i⟩	ɨ̽ ⟨y⟩	u ⟨u⟩
Półprzymknięte	e ⟨e⟩		o ⟨o⟩
Centralne		ə ⟨ë⟩
Prawie otwarte	æ/æː ⟨â⟩
Otwarte			ɑ ⟨a⟩

Dyftongi

æɛ ⟨â⟩

ai ⟨âi⟩

ɑu ⟨au⟩

eo ⟨eo⟩

eu ⟨eu⟩

ɨ̽ɪ ⟨ŷ⟩

ɯ̽u ⟨û⟩

ui ⟨ui⟩

/ɑu/ ⟨au⟩, /ui/ ⟨ui⟩, /eo/ ⟨eo⟩ oraz /eu/ ⟨eu⟩ mogą być również analizowane jako dwie sylaby rozziewne

/æː/ ⟨â⟩ i /æɛ/ ⟨â⟩ są to warianty ~perskryptywistycznej, ,,dystyngowanej", ,,ę-ą" wymowy litery zapisywanej w transkrypcji łacińskiej jako ⟨â⟩, gdy /æ/ jest bardziej potoczne i de facto standardowe. Fakt ten wynika z tego, iż ta głoska z dyftongu przeszła w monoftong.

Razem zapis łaciński prezentuje się tak:

A Â B Bh Bh' B'h C Ch Ch' D Dh Dh' D'h E Ë F G Gh Gh' G'h H I L M N O P Ph Ph' R S T Th Th' U Û V W Y Ŷ

Á É Í Ó Ú (Ý) Ṁ Ṅ V̇

(litery ukazane w nawiasach są rzadkie, spotykane głównie w zapożyczeniach)

Akcent ostry (akut) oznacza w nim akcent wyrazowy. Akcent w równym stopniu pada na wszystkie samogłoski, które w piśmie posiadają akut i cyrkumfleks, np. (,,â'dhâr", ,,Âvérmen"). Formujące się w płynnej mowie akcent główny i poboczny formalnie nie mają żadnego znaczenia, aczkolwiek mogą wystąpić.

Apostrof lub inny podobny jemu znak może oznaczać geminatę spółgłoski oznaczanej dwuznakiem (th') lub elizję (użytą w celu poetyckim, kolokwialnym lub jako abrewiacja). Wykorzystuje się go także przy niektórych formach gramatycznych, (np. échin o': sŷl en âlo). Hiperpoprawnie do oznaczenia geminaty lub dwuznaku powinno używać się apostrofu prostego ('), a do elizji lub innych form gramatycznych apostrofu zagiętego (') (na klawiaturze Alt + 0146).

Spółgłoski zwarte ulegają lenicji do odpowiadających im miejscem artykulacji spółgłosek szczelinowych, gdy znajdują się po samogłosce lub spółgłosce nienosowej (np. ,,âphâr", ale ,,ântar"). Ten proces działa również pomiędzy wyrazami (,,brân", ale ,,tâl bhrân"). Wyjątkiem są geminaty (przynajmniej w mowie standardowej, mniej oficjalne dialekty nieco modyfikują to zagadnienie).

Tymczasem spółgłoski nosowe upadabniają się do następujących po nich spółgłosek, również i międzywyrazowo. Litery z kropką u góry (ṅ, ṁ) oznaczają poddanie się spółgłosek przez nie reprezentowanych upodobnieniu do pierwszej spółgłoski następnego słowa (np. ,,âth châṁ lârë" — /æθ xæ̃l̃ ˈlæ.rə/). W obrębie pojedynczego słowa pisze się po prostu odpowiadające spółgłoskom główne litery.

Sytuacja	Przemiana	Zapis
..VN + p/b..	..Vm + p/b..	n > ṅ, m, p/b
..VN + t̪/d̪.	..Vn + t̪/d̪..	n, m > ṁ, t/d
..VN + k/g..	..Vŋ + k/g..	n, m > ṁ, k/g
..VN + f..	..Vɱ + p̪..	n > ṅ, m, f
..VN + r..	..Ṽr̃ + r..	n > ṅ, m > ṁ, r
..VN + l..	..Ṽl̟̃ + l..	n > ṅ, m > ṁ, l
..VN + s̠..	..Ṽ + s̠..	n > ṅ, m > ṁ, s
..VN + h..	..ṼN + ɦ..	n, m, h
..VN + ʋ̟..	..Ṽm + b..	n > ṅ, m, v > v̇

N — spółgłoska nosowa
V — samogłoska

/r/ może być sonantem, jednak jest to tak bardzo rzadkie zjawisko, że można je jednak rozpatrywać zwyczajnie jako niezapisywaną szwę (przykład usunięty z powodu rewizji gramatyki).

/ʋ̟/ zapisywane jako ⟨w⟩ występuje zwykle po spółgłosce, natomiast jako ⟨v⟩ początkowo i międzysamogłoskowo.

Spółgłoski półdźwięczne wargowe i miękkopodniebienne są raczej teoretyczne.

/p̪/ ⟨f⟩ wymawia się jako allofon /f/ ⟨f⟩ nie tylko po samogłosce nosowej, ale i początkowo, zrównując tę głoskę z resztą par zwartych-szczelinowych.

Ogólny wzór struktury sylaby

[(X)(R)]/[J]/[H]/V[J]/[(R)(N)(X)]

V — samogłoska
X — sp҃łg zwarta lub szczelinowa
R — sp҃łg drżąca lub boczna
N — sp҃łg nosowa
J — sp҃łg półotwarta
H — /h/ lub /s̠/
() — ,,może wystąpić"
[] — grupowanie logiczne (np. do ,,/" — alternatywy)
(pomijając ewentualne sonanty)


Występują następujące zasady międzysylabowe w obrębie jednego wyrazu:

• Dwie różne spółgłoski zwarte lub szczelinowe pochodzące od zwartych nie mogą tworzyć zbitki w obrębie jednego wyrazu. Zależnie od etapu ewolucji języka na którym pojawia się zbitka: albo druga w kolejności spółgłoska asymiluje się do pierwszej (np. átkar > áttar) (etap starszy) lub ulega lenicji i identycznej asymilacji (etap nowszy) (np. ŷdh-bhran > ŷdhran).
• Zachodzą również przemiany podobne do przemian międzywyrazowych jak i inne. Są one następujące:

Sytuacja	Przemiana
sp	ph' / ph (p)
st	th' / th (t)
ps, ts, sc, cs, ns, ms, sr, sl, fs, sf	ss
mr, nr	rr
nl, ml, rl, lr	ll

W niektórych przypadkach jednak zasady fonotaktyki mogą nie być przestrzegane. Dzieje się to czasem przy wyżej wymienionych elizjach samogłosek, oznaczanych apostrofem. W takich sytuacjach zachodzą zwykle upodobnienia międzywyrazowe.

Czasami, gdy czcionka nie pozwala nie pisze się również liter z kropkami.

Mile widziane uwagi do samego języka jak i do sposobu jego przedstawiania.

edytowane (4 lutego): decentracja podpisów pod tabelami, dodanie informacji o czcionkach i korekta zasad funkcjonowania spółgłosek wargowych
edytowane (5 lutego): na śmierć zapomiałem o spółgłoskach półdźwięcznych! d'h b'h i g'h już poprawiam
edytowane (2 marca): dodana reguła rozróżniania apostrofów, dodanie przemian międzywyrazowych v, drobne poprawki stylistyczne, wzięcie pod uwagę ostatniej rewizji gramatyki
edytowane (17 marca): drobne poprawki
edytowane (23 marca): drobne poprawki

[Borlach]

O, miło widzieć, że zabierasz się za opis salladorskiego. Zapowiada się super! Te przemiany/mutacje spółgłosek bardzo przypominają mi irlandzki a samo rozbudowanie fonologii wskazuje, że może to być jeden z najciekawszych języków zaprezentowanych u nas już od dawna.

Co do samego sposobu przedstawiania żadnych uwag nie mam. Oby tak dalej!

[Raceg]

Jestem w trakcie (mozolnego) przerabiania języka pod kątem usprawnienia jego działania oraz większej oryginalności użytych form, głównie gramatycznych. Obecnie przerobiłem działanie przymiotników, deklinacje rzeczowników, koniugację, lekko zaimki oraz kilka pozycji słownikowych. Dokonałem też nieznacznych zmian i poprawek w fonetyce. W związku z tym edytowałem nieco powyższy zapis. Jeśli dobrze pójdzie z organizacją, niedługo rozpiszę działanie rzeczowników.

Teraz jednak chciałbym przedstawić alternatywny zapis dotyczący upodobnień końcówek nosowych do innych samogłosek rozpoczynających następne słowo. Powoli przychylam się do preferowania tego systemu nad wyżej ukazanym.

MAF	Cráuṁ lathŷna phlâna (Pismo łacińskie kropkowe)	Cráuml lathŷna rŷnetha (Pismo łacińskie dwuznakowe)
n > m / ɱ	ṅ	mn
m > n / ŋ	ṁ	nm
m > r̃, n > r̃	ṁ, ṅ	mr, nr
m > l̟̃, m > l̟̃	ṁ, ṅ	ml, nl
m > Ṽ, n > Ṽ	ṁ, ṅ	ms, ns
..m ʋ̟.. > ..m b.. , ..n ʋ̟.. > ..m b..	..m v̇.., ṅ v̇..	..m bv.., nm bv..