Co mówicie, a mówić nie powinniście, czyli zmutowany polski

[CookieMonster93]

Lubię skracać imiesłowy -ny > -n' i akcentuję je na przedostatniej sylabie, czyli ak-cen-TO-wan. Rzadko tak mówię, ale zdarza się.

[Ghoster]

[...........]

[Silmethúlë]

Zauważyłem, że udźwięczniam /ch/ w ,,niechybnie", wymawiam [ɲɛɦɨbɲɛ], jakoś tak w tym słowie dźwięczna mi bardziej pasuje.

[Noqa]

A nie masz aby tak samo z "rachmistrz" i "natychmiast"?
Kiedyś tu o tym była rozmowa.

[Silmethúlë]

Nie. Oczywiście mam [ɣ] w klechdzie, ale rachmistrz i natychmiast są bezdźwięczne. W ,,niechybnie" chyba się doszukuję podświadomie jakiegoś rutenizmu i sobie to uhiperpoprawniam do ,,niehybnie".

[Dynozaur]

Ja zauważyłem, że większość ludzi udźwięcznia "h" w słowie "ohyda".

A przynajmniej tak to brzmi.

[Towarzysz Mauzer]

Raczej emfatycznie niż etymologicznie, tak jak emfatyczne onomatopeje mogą łamać prawa fonetyczne języka (przychodzi mi do głowy niejasno coś amerykańskiego z /x/ i sztokawskie wykrzyknienia z akcentem na ostatnią sylabę).

Zresztą w ogóle należałoby konkretnie zweryfikować twierdzenie o tym, że "w niektórych gwarach polskich różnicuje się «h» i «ch»". Stawiam pytania: 1) w jakich gwarach, 2) jak zachowuje się «h» grekołacińskie, 3) jak zachowuje się «h» w rutenizmach, 3) jak zachowuje się «h» w bohemizmach. Nie sądzę, by sytuacja była jednolita, zerknę do Nitzscha i czekam na posiłki.

[Noqa]

Dodaj do tego, że wariacje na temat "h" potrafią się pojawiać u użytkowników bardziej standardowego polskiego jak u, chyba, Silmethúlë czy mnie i chyba Gubierta. I nie wiem, czy to jakieś pozostałości czy może nowe, spontanicznie pojawiające się procesa fonetyczne.

[Towarzysz Mauzer]

I nie wiem, czy to jakieś pozostałości czy może nowe, spontanicznie pojawiające się procesa fonetyczne.

Wydaje mi się, że to akurat spontaniczne, nietypowe udźwięcznienia przysonantyczne i międzysamogłoskowe. Sprawa też bardzo ciekawa, ale odrębna.

[spitygniew]

I nie wiem, czy to jakieś pozostałości czy może nowe, spontanicznie pojawiające się procesa fonetyczne.

Wydaje mi się, że to akurat spontaniczne, nietypowe udźwięcznienia przysonantyczne i międzysamogłoskowe. Sprawa też bardzo ciekawa, ale odrębna.

Rzeczywiście ciekawa, bo jak już to kiedyś pisałem, mnie też często zdarza się udźwięcznienie /x/ interwokalicznego. Co prawda raz czy dwa złapałem się na zlenizowaniu w ten sposób innych głosek, ale najczęściej jest to właśnie /x/. Możnaby to wytłumaczyć tym, że fonem ten nie ma swojego dźwięcznego odpowiednika, ale przecież to i tak stwarza tylko alofonię. Co ciekawsze, w czytanej właśnie przeze mnie ksążce o fonologii spotkałem się z opisem takiego samego przypadku w innym języku (oczywiście zapomniałem zapisać o co chodziło). Czyżby więc system fonetyczny dążył do "przygotowania pola" do późniejszej zmiany fonologicznej, np. przez redystrybucję fonów?

[Feles]

Czyżby więc system fonetyczny dążył do "przygotowania pola" do późniejszej zmiany fonologicznej, np. przez redystrybucję fonów?

Ja bym postawił hipotezę odwrotną: to zmiany fonologiczne są wręcz urzeczywistnionymi "dążeniami" systemu fonetycznego do stania się bardziej racjonalnymi; te "dążenia" rodzą się jako wahania idiolektów, po czym zazwyczaj te bardziej racjonalne, bardziej systematyczne "synchronizują" się ze sobą, przybierając konkretny kierunek.
W praktyce: obecny brak fonemu /ɣ/ w polskim pozwala na upowszechnienie się wahań [x~ɣ], a w przyszłości (być może) fonemizację owegoż.

Taka teoryjka.

[Noqa]

A czemu w ogóle /ɣ/ zaginęło?

[Towarzysz Mauzer]

A czemu w ogóle /ɣ/ zaginęło?

No przecie w prasłowiańskim go nie było i ogromna większość polskich dialektów go nie miała.

[Dynozaur]

A czemu w ogóle /ɣ/ zaginęło?

No przecie w prasłowiańskim go nie było i ogromna większość polskich dialektów go nie miała.

Czyli twierdzisz, że w tych djalektach NIGDY nie było rozróżnienia między "ch" i "h"?

[Towarzysz Mauzer]

Czyli twierdzisz, że w tych djalektach NIGDY nie było rozróżnienia między "ch" i "h"?

Fonemicznego na pewno nie. Oczywiście, osobną sprawą jest preaspiracja w niektórych z nich.