Šlônski jénzyk

[Todsmer]

Šlônski jénzyk - czyli język śląski

Tylko trochę więcej niż szkic. Konlang obmyśliłem, żeby się trochę nauczyć akcentu prasłowiańskiego.

Zasadniczo jest to mieszanka cech polskich i czeskich - czyli język, jaki mógł sie teoretycznie rozwinąć na Śląsku.

Alfabet:

a /a/
b /b/
c /ts/
ć /tɕ/
č /tʃ/
d /d/
dz /dz/
dź /dʑ/
dž /dʒ/
e /ɛ/
f /f/
g /g/
h /h/
ch /x/
i /i/
j /j/
k /k/
l /l/
ł /w/
m /m/
n /n/
ń /ɲ/
o /ɔ/
ō /o/
p /p/
r /r/
ř /ʒ/
s /s/
ś /ɕ/
š /ʃ/
t /t/
u /u/
w /v/
y /ɪ/
z /z/
ź /ʑ/
ž /ʒ/

dyftongi:
au /aw/
ou /ow/
uo /wɔ/
ei /ɛj/
ai /aj/

historycznie występowały tryftongi:
iau /jaw/
iou /jow/
iuo /jiwɔ/

Akcent:

Normalnie się go nie zaznacza, ale istnieje. Jest toniczny, rozróżnia się ton rosnący i ton wysoki. Pierwszy zaznaczany jest przez akut, drugi przez cyrkumfleks. Akcent jest ruchomy, pada na sylabę wcześniej niż w prasłowiańskim. Gdy akcent prasłowiański występował na pierwszej sylabie, dzieją się dziwne rzeczy - np. w gřaud [gʒawt] - zamek.

Za jakiś czas będą teksty.

[Spiritus]

No, całkiem ciekawy, ale wolę prawdziwy śląski  ...

[Toivo]

Alfabet:

Argh, alfabet łaciński chyba każdy zna, dlatego inwentarz fonemów języka polecałbym prezentować w jakimś fonetycznie sensownym porządku (tak jak zwyczajowe samogłoski: wysokie/średnie/niskie, spółgłoski: zwarte/szczelinowe/... itd.). Tak to jest zupełnie nieczytelne, komuś, kto pisze pierwszy post na forum, można wybaczyć, ale do ciebie się muszę doczepić

[Todsmer]

Zawsze tak ,,prezentowałem" fonetykę konlangów, przyzwyczaiłem się. Ale fakt, jest to raczej nieczytelne. Poprawię zaraz.

No, całkiem ciekawy, ale wolę prawdziwy śląski  ...

Ciekawe po czym poznałeś, że ciekawy :-P

Poza tym, co rozumiesz jako ,,śląski"?

[Widsið]

W sumie w przypadku slavlangu ciekawsze są same zmiany fonetyczne, np. skąd ř w gřaud (< *gordъ?) niż sama wymowa

[Todsmer]

W sumie w przypadku slavlangu ciekawsze są same zmiany fonetyczne, np. skąd ř w gřaud (< *gordъ?) niż sama wymowa

*gôrdъ > *griâdъ > gŕiaud¹ > gřaud

Zasadniczo robię ten konlang jako piaskownicę przed czymś poważniejszym. Dlatego nacisk kładę głównie na zmiany fonetyczne pod wpływem akcentu, i na sam akcent.

Co do wymowy, nie ma tam nic specjalnego oprócz dyftongów i akcentu. Oraz [o], zaznaczanego jako ō. Reszta zapisu jak w polskim lub czeskim, wymowa raczej jak w polskim (oprócz y - [ɪ] i h - [ɦ]).


¹ Normalnie byłoby graud, ale na o w gôrdъ jest akcent cyrkumfleksowy długi. Wtedy artykulacja dyftongu się przedłuża (jeśli pierwotny akcent jest na pierwszej sylabie, normalnie zmienia się samogłoska w poprzedniej sylabie) - dochodzi jeszcze glajd [j] przed. [j] zmiękcza [r], no i w efekcie mamy ř.

[Spiritus]

Godom uo tym:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Etnolekt_%C5%9Bl%C4%85ski#G.C3.B3rny_.C5.9Al.C4.85sk

[Widsið]

Zasadniczo robię ten konlang jako piaskownicę przed czymś poważniejszym. Dlatego nacisk kładę głównie na zmiany fonetyczne pod wpływem akcentu, i na sam akcent.

No to to pokaż ;p

[Todsmer]

To jutro, dzisiaj muszę się wyspać

[Todsmer]

Zmiany fonetyczne:

TorT > TraT
TolT > TlaT
TerT > TrěT
TelT > TlěT

orT- > raT-
olT- > laT-

tl, dl > tl, dl
tj > c
dj > dz > z

Rozwój długich samogłosek pod akcentem akutowym:
á > a
ó > uo
é > i
í > i
ý > i
ú > u
ą́ > am

Pod akcentem cyrkumfleksowym:
â > au
ô > ou
ê > ei
î > ai
ŷ > y
û > y
ą̂ > aum

Rozwój długich samogłosek ze wzdłużenia (bez akcentu):
ā > o
ō > ō
ē > y
ī > i
ȳ > y
ū > u
ą̄ > ą

Akcent przesuwa się sylabę wcześniej.

Rozwój samogłosek przed akcentem cyrkumfleksowym:
e > i
o > uo
a > a
i > i
y > i
u > ō
ą > am

w przypadku, gdy akcent cyrkumfleksowy pada na pierwszej sylabie, zmienia się samogłoska akcentowana:
â > iau
ô > iou
ê > iey
î > iey
ŷ > iy
û > iy
ą̂ > iaum

Przed akcentem akutowym i po cyrkumfleksowym nie ma długich samogłosek.

Po akcencie cyrkumfleksowym, gdy samogłoska była krótka, przechodzi ona w szwę (nie mam tu jeszcze reguł dokładnie sprecyzowanych).

Prelabializacja:
ǫglь > węgl > wyngŭ

Przegłos lechicki

Rozwój jerów:
jery mocne > e
jery słabe > ø

Rozwój nosówek:
ą > ę > yn
ą̄ > ą > oun, om
-ą > -a
przed akutem  nie było "efektu ścieśnienia":
ę > en
ą > on

Pochodzenie tonów:
akcent akutowy > ton rosnący
akcent cyrkumfleksowy > ton wysoki

Palatalizacja standardowo (tj jak w polskim).


Mam nadzieję, że niczego nie przeoczyłem, a te zmiany nie są aż tak strasznie nierealistyczne (specjalnie chciałem nawrzucać sporo zmian związanych z akcentami, żeby sie zmusić do większej nauki  ;-) )

[Henryk Pruthenia]

Ciekawe.
Czasami myślę, by zrobić porównani` wszystkiech slawlangów w historji fora, w szczególności ichniech proces a gramatyk.

[MrVassil]

Sądząc po samym alfabecie język wygląda jak polski zapisany po czesku, ale chyba o to chodziło Jednak przez zmiany widzę że to coś zupełnie innego.

[Todsmer]

Przykładowy tekst, czyli Ojcze nasz:

Ociêčĭ niâš, kótōrysĭ wôniebĭsie,
świâumŭciy îmĭ twojy,
přibōzĭ králewstwo twojy,
bṓzĭ wóla twoja, jako nâniebĭsie, tak i naziémi.
Chléb niâš wšôziejny dá niâm ziênĭs,
a otpúści niâm niâšy wíny,
jáko ímy otpúščamy wínnikōm niâšym.
I niewózi niâs napokúšenie,
ále niâs chrâni otózeli.
Amén.

Mam nadzieję, że nigdzie się nie pomyliłem (zmiany fonetyczne, jakie sobie zadałem, są straszne, no i czasem trochę czitowałem). Za jakiś czas powinienem móc wrzucić deklinację (wreszcie).

[Todsmer]

Deklinacja (niekompletna):

Uwaga co do oznaczeń akcentów:
~ oznacza ^ cofający się sylabę wcześniej, gdy dodany jest przyimek (podobnie ` oznacza ' ). Normalnie w piśmie się tego nie zaznacza. Przykładowo Loc od niêbo to niêbĭsie, ale już z przyimkiem w- jest wôniebĭsie.

ḿ oznacza [m^j].

ŭ to [ə] a ĭ to [^jə]. Ze względów etymologicznych czasem występuje iŭ, mimo że brzmi identycznie jak ĭ.

ôciec - ojciec

	sg	pl
Nom	ôciec	ôciecwie
Gen	ôciecŭ	ôciecŭw
Dat	ôciecwi	ôciecŭm
Acc	ôciec	ôciečĭ
Instr	ôciecŭm	ôciecmi
Loc	ôciecŭ	ôciečĭch
Voc	ôciečĭ	ôciecwie

niẽbo - niebo

	sg	pl
Nom	niẽbo	niẽbĭsa
Gen	niebiêsĭ	niêbies
Dat	niebiêsiŭ	niebiêsiem
Acc	niêbo	niebiêsŭ
Instr	niebiêsiem	niebiêsŭmi
Loc	niẽbĭsie	niẽbĭsiech
Voc	niêbo	niebiêsŭ

îmĭ - imię

	sg	pl
Nom	ĩmĭ	ĩmiŭna
Gen	ĩmĭnia	ĩmiŭń
Dat	ĩmĭniu	ĩmiŭniom
Acc	ĩmĭ	ĩmiŭna
Instr	ĩmĭniem	ĩmiŭny
Loc	ĩmĭniu	ĩmiŭniach
Voc	ĩmĭ	ĩmiŭna

ziémia - ziemia

	sg	pl
Nom	ziémia	ziémie
Gen	ziémi	ziéḿ
Dat	ziémi	ziémiom
Acc	ziémiym	ziémie
Instr	ziémiōm	ziémiami
Loc	ziémi	ziémiach
Voc	ziémio	ziémie

chléb - chleb

	sg	pl
Nom	chlèb	chlèbi
Gen	chlèba	chlèbōw
Dat	chlèbu	chlèbōm
Acc	chlèb	chlèby
Instr	chlèbym	chlèby
Loc	chlèbie	chlèbach
Voc	chlèbie	chlèbi