Vlasi

[PawełSz]

Język Vlasi ,czytać:/Wlaszi/

Dialekt języka rumuńskiego używany w Bieszczadach.
Genetycznie zaliczyć go należy do grupy języków wschodnioromańskich, przy czym ze względu na swoją historię można go zaliczyć do języków kreolskich. Najbliższy leksykalnie jest językowi wołoskiemu,lecz jest bardziej romański od  niego.Zawiera mniej zapożyczeń z języka tureckiego i węgierskiego.
Dialekt Vlasi wywodziły się z łaciny, ale formalnie jest bliski łacinie klasycznej nisz ludowej.
Jest to język zromanizowanych Celtów Bieszczadzkich (Bojków wywodzących się od plemienia Boi)

Boi plemię: http://pl.wikipedia.org/wiki/Bojowie lub Bojkowie: http://pl.wikipedia.org/wiki/Bojkowie

Alfabet i wymowa:
A:
aee-/aje/
aeo-/ajo/
aewie-/ajły/
ai-/e/
ay-/aj/
aue/aje/
auo/ajo/
E:
ew/eł/
eaw-/eł/
eau-/o/
eiau-/jo/
eiwe-/ju/
ei-/i ,y/
eu-/ej/
eua-/eja/
euo-/ejo/
euwi-/ejłi/

v-/w/
w-/ł/

h-/nieme/
ch-/k/
tch-/cz/

Q:
quo,qua,que,qu-/szo,sza,sze,sz/

ng-/nk/
iw-/ju/
owh,awh,ewh-/oj,aj,ej/

au-/o/

ien-/in/
iem-/im/

in-/e/
im-/a/

c/k/
k/k/
z/c/
s/s/

U:
uie-/je/
uia-/ja/
uio-/jo/

Gh-/ż/
Dh-/dż/

Ch-/cz/

ou-/u :/


Ojcze nasz w języku Vlasi:/wymowa tak jak w języku polskim/

Tata nostre
/tata nostre/
ctar uie ve cher
/ktar je we czer/
sventi suia ieme twe
/swenti sja ime tłe/
proexpeleaubut Regno twe
/proexpelobut Rino tłe/
Vuia volah twe akou ve cher shay in priement
/wja wola tłe we czer szaj e priment/
Crantch nostreh deau nom hodie
/Krancz nostre do nom odii/
shay diemiteaubut nom nostrou vienas akou shay nei diemiteaubut nostreim
/szaj dimitobut nom nostu: vinas aku: szaj ny dimitobut nostrym/
vieneras
/wineras/
shay le diweseaubut nos in tentazuie
/szaj le djus nos e tentacje/
sed libereaubut nos ad zailestre.
/sed liberobut nos ad celestre/

słówka pochodzenia łacińskiego:

nostre-nasz
cher/czer/-niebo
proexpeleau/proexpelo/-przyjść
Regno/Rino/-Królestwo
Vuia/wja/-bądź
volah/wola/-wola
priement/priment/-ziemia
nostreh/nostre/-naszego
deau/do/-dać
hodie/odii/-dziś
shay/szaj/-i
diemiteau/dimito/-odpuścić
nostrou/nostru:/-nasze
nei/ny/-my
nostreim/nostrim/-naszym
diweseau/djuso/-wódzić
tentazuie/tentacje/-pokuszenie
sed-ale
libereau/libero/-zbawić


słówka pochodzenia celtyckiego:
le/le/-nie
tata-ojciec
twe/tłe/-twój

słówka pochodzenia słowiańskiego:
ctar/ktar/-który;a;e
uie/je/-być,jest (brak odmian przez osoby)
sventi-święty
suie/sje/-się
ieme/ime/-imię
akou/aku/-jako
ve/we/-w
crantch/krancz/-chleb
nom-nam
viena(s)/wina/-wina(winy)
vieneras- winowajce
zailestre/celestre/- zły (diabeł)

Karpatyzmy( słownictwo występujące w regionie Karpat wśród języków góralskich np.łemkowski, i językach wschodnio- romańskich ):

1.karpatyzmy wystepującę w językach wschodnioromańskich i Języku Vlasi (pochodzenia dackiego)

betuiagi/betjagi/-chory
pern-poduszka
bard-topór
batog-laska
bandog-garnuszek
diwg-czart
megar-oślica
somar-osioł
peirm-ścieżka
gizdeli-ładny
kelzoum-kozaki
dimikant-zupa z sera
tchiwa/czjua/-ubranie
grind-grzęda
svit-świt
selash-namiot
zer/cer/-ziarno
okkow/okoł/-stajnia
manta-płaszcz
bulz/bulc/-twaróg
bordeo/bordeł/-obora
beteleu-pałka
bawmush-kaszka
vam-opłata
ferestr-piła
pagantch-pieczywo
gereinda-belka
gunuia-kurtka
heir/hyr/-wiadomość
korafi-szorstki

2.Karpatyzmy występujące w języku Vlasi językach karpatorusińskich:


    bazah/baca:/ – główny pasterz
    breindz/brync/ – ser owczy
    gielet/gilt/ – naczynie do dojenia owiec
    honieln/oniln/– pomocnik pasterzy
    uiara/jara/ – owca, która nie miała młodych
    eiwecha/juka/ – pomocnik bacy
    kierdel /kirdyl/– stado owiec
    klag – podpuszczka z żołądka cielęcego
    koliba – przenośny szałas, nocowali w nim pasterze
    kornuta – rogata owca
    koshar – owcza zagroda
    mrazhis – owcza zagroda z drzew iglastych
    redeic/redyk/– spędzanie owiec z hal
    strong – spędzanie owiec do udoju
    steira – owca hermafrodyta
    wetula/łetula/ – starsza owca lub koza
    genta – serwatka z owczego mleka


Turcyzmy:
bekkar-kawaler
varkoch-warkocz

[Todsmer]

Dialekt Vlasi wywodziły się z łaciny, ale formalnie jest bliski łacinie klasycznej nisz ludowej.
Jest to język zromanizowanych Celtów Bieszczadzkich (Bojków wywodzących się od plemienia Boi)

Przekombinowałeś trochę  ;-)

uie/je/-być,jest (brak odmian przez osoby)

Dziwne, no ale ok.

sventi-święty

Język romański zapożyczył słowiański wyraz, który to jest zapożyczeniem z łaciny (przez gocki?). Ok...

crantch/krancz/-chleb

A to z jakiego wyrazu pochodzi?

zailestre/celestre/- zły (diabeł)

j.w.

A język nie podoba mi się, choć może przez tę porypaną pisownię.

[CookieMonster93]

Bez urazy, ale pisownia to porażka. :-P Przydałaby się reforma ortograficzna. :-)

[PawełSz]

Crantch/krancz/- słowo chleb w języku chorwackim i łemkowskim

--

zmienie pisownie: jak najprostszą

[CookieMonster93]

Crantch/krancz/- słowo chleb w języku chorwackim i łemkowskim

a nie kruh w chorwackim?

[PawełSz]

Nowa pisownia:
w/ł/
h /nieme/
ch /cz/
sh /sz/
quo,qua,que/szo,sza,sze/
iw/ju/
iau/jo/
jn/in/
jm/im/
in/e/
im/a/
gh/ż/
dh/dż/
ph,f-/f/
v/w/
reszte liter jak w języku polskim(a,b,c,d,e...)

--

krancz - typowe łemkowskie słówko oznaczające "chleb"
              łemkowie też używają słowa chlib-z ukraińskiego 

--

A: Scalono.

[CookieMonster93]

quo,qua,que/szo,sza,sze/
iw/ju/
jn/in/
jm/im/
in/e/
im/a/
gh/ż/

Jak dla mnie trochę to dziwne :-P Skąd się wzięła taka pisownia?

[PawełSz]

Turcyzmy w języku Vlashi :
Kasaf– miasteczko
charsha – dzielnica handlowa
Kapija – brama, wnęka
djezwa – mosiężne,
Mangal - piec
neimar/near/ – budowniczy
sejmen – strażnik,
dozorca
Aksham – wieczór,
Shejtan – diabeł
aja jok! – ależ nie!
Mintan/metan/ – ornat księdza
jek dur jek – jeden jest jedyny
gardelin/gardele/– szczygieł
Gof – ryba,
Mudantes – gacie
mundas-jądra
Balanchan – bakłażan
Pagela – ruszt
Pogach – podpłomyk


pisownia pochodzenia łacińskiego,
wcześniejsza z języka walijskiego(ale już nie używana)
a ty byś jaką zaproponował

[Rémo]

krancz - typowe łemkowskie słówko oznaczające "chleb"
              łemkowie też używają słowa chlib-z ukraińskiego

Paweł ma rację :] Mam wujka łemka.

[CookieMonster93]

Skoro pytasz, co proponuję, to proszę. Propozycji mam kilka, najlepsze zaznaczyłem pogrubieniem. Najlepiej wybrać konsekwentnie jedną z możliwości. :-)

quo,qua,que/szo,sza,sze/ -> šo, ša, še lub sho, sha, she
iw/ju/ -> iu, yu lub ju
jn/in/ -> in
jm/im/ -> im
in /e/ -> e
im/a/ -> a
gh/ż/ -> ž, zh lub ğ
A:
aee-/aje/ -> aie, aye lub aje
aeo-/ajo/ -> aio, ayo lub ajo
aewie-/ajły/ -> aywi, aiwi lub ajwi
ai-/e/ -> e
ay-/aj/ -> ai, ay, aj
aue/aje/ -> aie, aye lub aje
auo/ajo/ -> aio, ayo lub ajo
E:
ew/eł/ -> tu jest ok, można też zapisać "eu"
eaw-/eł/ -> zapis jak powyższe
eau-/o/ -> o
eiau-/jo/ -> io, yo, jo
eiwe-/ju/ -> iu, yu, ju
ei-/i ,y/ -> i dla [i] oraz y lub ĕ dla [ɨ](polskie y)
eu-/ej/ -> ei, ey, ej
eua-/eja/ -> eia, eya, eja
euo-/ejo/ -> eio, eyo, ejo
euwi-/ejłi/ -> eiwi, eywi, ejwi

v-/w/ ok
w-/ł/ ok

h-/nieme/
ch-/k/ -> k
tch-/cz/ -> č lub ch
ng-/nk/ -> nk
iw-/ju/ -> iu, yu, ju
owh,awh,ewh-/oj,aj,ej/ -> oi/oy/oj ; ai/ay/aj ; ei/ey/ej

au-/o/ -> o

ien-/in/ -> in
iem-/im/ -> im
c/k/ ok k/k/ ok - ale wybierz najlepiej jeden wariant zamiast dwóch
z/c/ ok
s/s/ ok

U:
uie-/je/ -> ie,ye, je
uia-/ja/ -> ia, ya, ja
uio-/jo/ -> io, yo, jo

Dh-/dż/ -> dzh lub dž
ph,f-/f/ -> tu też lepiej wstawić samo f, zamiast dwóch wariantów
ou-/u :/ -> uu, ú lub ū

[Todsmer]

Chyba przesadziłeś, lepiej, żeby ortografia była chociaż trochę etymologiczna. Jako że z łaciny, zostawiłbym "quo" itp, nie używał "w" ani "j", a także ograniczyłbym do minimum "czechoznaki".

[CookieMonster93]

Mam trochę wrażenie, że to nie jest żadna etymologia, a bardziej wymysł, udziwnienie. Nie sądzę, żeby powstawały jakieś tetraftongi. :-P
PS. To tylko propozycja

[PawełSz]

Podoba mi się pisownia cookiemoster93
tylko quo.qua, que- wywodzi się z reguły z łaciny/wolałbym zostawić/ ale dwie propozycje są również dobre

Lista Swadesha:
część I- kinsht I

1 ja- jo
2 ty - tay
3 on - hon
4 my -nay
5 wy- vay
6 oni - honas
7 to - ge
8 tamto- tamisht
9 tutaj -hik
10 tam –akel/akyl/
11, kto- quod/szod/
12 co –quo /szo/
13, gdzie- ju
14, kiedy -kand
15 jak -ak
16 nie –le
17 wszystko -tjut
18 wiele -mulchi
19 część –kinsht/keszt/
20 kilka puchin/pucze/
21 inny alti
22 jeden -ed
23 dwóch du
24 trzy -chi
25 cztery –quattewr/szatełr/
26 pięć – qujnque/szinsze/
27 duża -magre
28 długi -lungi
29 szeroki- larghi
30 grube- grosi
31 ciężki- geui
32 mały - niki
33 krótki – kurti

[CookieMonster93]

To ja czekam na ostateczną wersję ortografii ^^ :-) O ile chcesz ją zmienić, to Twój język. :-)

[Widsið]

Zbyt dużo ma to cech rumuńszczyźnie obcych, żeby mogło zostać uznane za jej dialekt