Czyli kiłski po polsku. Taka moja małe scherzo.
Alfabet i wymowa:
p [p]
b [p']
t [t]
d [t']
k [k]
g [k']
q [q]
j [q']
s [s]
z [s']
x [x]
h [χ]
f [f]
v [ɸ]
ts [t͡s]
tz [t͡ʃ]
l [l]
w [w]
n [n]
m [m]
a [a]
o [ɔ]
i [i]
y [yː]
u [uː]
Zarys gramatyki:
Kiłski jest językiem aglutynacyjno-polisyntetycznym, szyk zdania to VOS, przy czym trzeba zwrócić uwagę, że czasownik wraz z dopełnieniem łączą się w jeden wyraz i wszystkie ich sufiksy następują dopiero po tym złożeniu tematów.
Wszystkie afiksy są sufiksami, w dodatku nie zawierają żadnych sylab. Powstają często w sposób długie zbitki spółgłosek, użytkownicy języka często dodają w odpowiednich miejscach (decyduje tu sonorność) schwy bądź zatrzymania krtaniowe - ale nie jest to fonemiczne i specyficzna wymowa zależy od mówiącego.
Leksyka jest uboga - najczęściej opiera się na łączeniu dwóch rdzeni, stosowaniu odpowiednich sufiksów.
Wszelkie przydawki dopełnienia idą zaraz po nim. Generalnie zdanie wygląda tak: czasownik+objekt+określenia objektu+sufiksy objektu+sufiksy czasownika(negacja, osoba, czas, aspekt)+dodatkowe określenia.
To wam powinno wystarczyć do przyjrzenia się poniższej bajce, kiedyś może opiszę gramatykę dokładniej (o ile mnie ta zabawa nie znudzi):
Tzalygomqvtlxps simdafikntqtk hotubw lygomfik. Savdokpipladtlmfs gal, dutzysavsydhopidtlmfsmn gal, dutzysavxadtlmfsmn bibi gal. Jidafiknt'sfwtkk lyfik: dowaxafunqftslxmtz simdsqwlx dutsadafikntsfslx vuda xa. Jitndmqk dafik: hawumlyfikskwfs, dowaxafunqftsntlxmtz simwndlx lihigyqps xanlygomlyfikbafwfwlxkzp dutzysugomfw. Tzalygomqvfshl lyfik. Hawumdsqtkkmtz jahotkmqhl lyfik.
I słowniczek:
a) tematy
tza - mieć
lygom - wełna
hotu - wzgórze
ly - jasny
lygom - wełna
sim - widzieć
koń - dafik
lygomfik - owca
sav - trzymać, nieść (z lm - ciągnąć, nieść)
dok - wóz, sanie
sydho - ładunek
dutzy - plecy
dutzysav - dźwigać
pipla - ciężki
gal - jeden, jakiś
bibi - szybko
xa - człowiek
ji - mówić
dowa - boleć
xafun - serce
dutsa - kazać
vuda - robić
b - więc, tedy
hawum - słuchać
li - być
higy - pan
xan - brać
sugom - okrycie, ciepłe ubranie
dutzysugom - płaszcz
b) sufiksy
q - biernik, brak działania
d - biernik, działanie bezposrednie na obiekt
s - biernik, działanie pośrednie na obiekt (trochę jak celownik)
v - negacja
t - czas przeszły
lx - aspekt niestatyczny, niegeneryczny (coś jak estar w hiszpańskim)
ps - taki, który
nt - liczba mnoga dopełnienia, też celownika (np. „mnie”+nt=„nas”)
k - aspekt dokonany (duplikacja wskazuje na emfazę na dokonanie czynności)
bw - miejscownik na
fs - duratyw
mn - też
fw - do, dla
fts - mnie
fwfw - dla siebie, sobie
mtz - gdy
ds - co, coś; „to, co”
w - ja
nd - liczba mnoga podmiotu (oznaczana na czasowniku)
mq - od
kw - niech, tryb rozkazujący
ba - dopełniacz
zp - w swoją stronę, dyrektyw, tak jak w ciągnąć-ściągać, słać-przysłać
hl - więc
