Pomerański (wersja 8)

Zaczęty przez Widsið, Lipiec 31, 2012, 19:27:33

Poprzedni wątek - Następny wątek

Todsmer

  •  

Rémo

Cytat: Widsið w Sierpień 07, 2012, 20:50:36
Na wiki można rzucić okiem na 207-leksemową listę Swadesha po pomerańsku.

Dasz linka może? ^^
Pozdrawiam! :)
  •  

Todsmer

  •  

Rémo

Pozdrawiam! :)
  •  

Widsið

Proszę, tłumaczenia znajdziesz na angielskim Wikisłowniku, wpisz Appendix:Swadesh lists i ci powinno wyszukać :)

Ghoster, trudno ignorować francuski, porównując jakikolwiek conlang z językami romańskimi. Można ten język lubić lub nie, nie zmienia to faktu, że to jeden z najważniejszych, a pod względem historii zarówno samego języka, jak i literatury, wręcz najciekawszy z nich.

EDIT:
tqr, naprawdę zostań wychowawcą w gimnazjum xD
  •  

Fanael

Cytat: Widsið w Sierpień 07, 2012, 20:58:12
Ghoster, trudno ignorować francuski, porównując jakikolwiek conlang z językami romańskimi. Można ten język lubić lub nie, nie zmienia to faktu, że to jeden z najważniejszych, a pod względem historii zarówno samego języka, jak i literatury, wręcz najciekawszy z nich.
Cytat: Widsið w Sierpień 07, 2012, 20:58:12
najciekawszy z nich
Teraz naprawdę zgiń i do tego umrzyj.
  •  

Widsið

I dlatego tak lubię z wami dyskutować :)
  •  

Widsið

Ten artykuł w wersji pomerańskiej, z paroma adaptacjami:

Set mill tonas de deceizuts perichosos lacharon se port

Depos de 22 ans finalmen on envenì succes en far xepeller sos deceizuts zincifers perichosos fora des port de Sedein. S'operaxion finirà en otoure.

Sos deceizuts estetiron abandonats por una companna Metalexport. Pendan 20 ans sa companna escapà de responsibilitait por se lagrement de matérias perichosas al moll de Silésia. En 2010 se problema fui recaminait as cort. Sa Régia dos ports maritims Sedein i Boca a Su lançai un plaich vers una companna Mex-Holding, qui acha hozi quom se succesor legal de Metalexport. March equist an on succizì en receure se permeis des cort por efectuar unas assì chamatas achions vicárias por part des port. Cellì senefei qui se port potuisse far xepeller sos deceizuts por siu propre acont i carcar Mex-Holding co sas espesas.

– Ata hoze on ha xepelluts aprochamen set mills tonas de deceizut i sa finalisaxion das achions legatas de sa realisaxion d'entreprensa esta preveisa por otoure – informai Aneta Esroder, sostitut des presiden en commerç i marquetin a sa Régia.

Aura as moll manen justamen 150 tonas dos deceizuts. Estan transfertas a s'aceria Boleslau Reciclage RL. Se port pacarà por sa conducha de tota s'operaxion 2,5 millons d'orens.

– Se xetergement dos deceizuts fora d'area des moll de Silésia contribuirà en preim ordre a sa liquidaxion d'una «bomba ecológica» i d'emperichment per s'ambeit natural, i tangran nos donarà s'opportunitait de zespondre d'equista zona – explica Aneta Esroder.
  •  

Dynozaur

Jakoś kojarzy mi się z katalońskim ten język. Czy to dobre skojarzenie?
Jaranie się starem forem to pedalstwo, a Kwadrat i Seiphel to ciota i chuj.

P*lsko, cóżeś uczyniła ze swoim chrztem?
  •  

Noqa

Mi też, ładny stan pośredni między hiszpańskim a francuskim :)
At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •  

Widsið

Cytat: Dynozaur w Wrzesień 10, 2012, 12:12:53
Jakoś kojarzy mi się z katalońskim ten język. Czy to dobre skojarzenie?
Poniekąd tak, chociaż bliższym krewnym byłby mimo wszystko oksytański :)
  •  

Mônsterior

Bez względu na pokrewieństwo, pomerański wydaje się mnie bardzo ładny, przynajmniej jeśli chodzi o zapis :)
  •  

Widsið

Dziękuję. :)

Oto mały zarys głównych cech pomerańszczyzny pod względem morfoskładnii i leksyki:

A. Odmiana czasownika
a) zachowanie wszystkich czterech koniugacji łacińskich, z końcówkami odpowiednio -ar, -er, -re i -ir
b) zastąpienie syntetycznej strony biernej konstrukcjami analitycznymi
c) w Imperfectum ograniczenie wzorów odmiany do dwóch: -à (dla -ar i -er) i -ia (dla -re i -ir)
d) Perfectum zachowane, wariant z czasownikiem posiłkowym + imiesłowem równoważny, ale niepopularny
e) syntetyczny tryb łączący zachowany dla czasu teraźniejszego i Imperfectum, dla Perfectum i Plusquamperfectum konstrukcja z czasownikiem posiłkowym
f) utworzenie peryfrazy czasownikowej estar + por + bezokolicznik dla wyrażenia progresywności
g) przez analogię do pozostałych form, w których zmiana nie zaszła, wycofanie dyftongizacji samogłoski w ostatniej sylabie po utracie końcówki -o we wszystkich formach (kocham = car, nie *cair); zmiana nie dotyczy najpowszechniej używanych czasowników, szczególnie tych, które tak czy tak są nieregularne w innych formach
h) przez analogię do przymiotników, zachowanie dyftongizacji w rodzaju męskim liczby pojedynczej imiesłowu uprzedniego (kochany = carait, nie *carat, ale kochana = carata, nie *caraita)
i) w wyniku utraty końcowego -t w formach imiesłowu współczesnego, homofonia lub prawie homofonia tej formy z formami osobowymi (caran "kochają", caràn "kochając"), a w konsekwencji częste zastępowanie jej zdaniami złożonymi czasu
j) zachowanie w znaczeniu przymiotnikowym wielu imiesłowów uprzednich "odziedziczonych", gdy zostały zastąpione przez nowe, regularne formy

B. Odmiana rzeczownika i przymiotnika
a) utrata systemu przypadkowego na rzecz konstrukcji analitycznych z przyimkami
b) liczba mnoga oparta na łacińskim bierniku, w rodzaju męskim z usuniętą samogłoską nieakcentowaną, chyba że powstałaby trudna do wymówienia zbitka spółgłoskowa, np. zs, wtedy z etymologicznym -e- lub -o-
c) analityczne stopniowanie przymiotników za pomocą przysłówka pus (więcej)/mens (mniej), syntetyczne formy zachowane dla bon (dobry), mal (zły) (brak dyftongizacji wskutek wyrównania do innych form), granz i poll (duży i mały), a także dla superlatywu absolutnego

C. Elementy składni
a) zachowanie konstrukcji accusativus cum infinitivo, dawniej konkurującej z accusativus cum participio praesenti, ostatecznie zwycięskiej dzięki utracie popularności imiesłowu współczesnego
b) pojawienie się dwóch możliwości negacji - zarówno pojedynczej, jak i podwójnej, podwójna jest częstsza we wschodnich dialektach i w mowie potocznej; obie funkcjonują zamiennie i równoważnie w języku literackim
c) zachowanie możliwości prepozycji przymiotnika w celach emfatycznych
d) ustalenie szyku zdania na SVO, z którym niezbyt można szaleć
  •  

Widsið

Pomerańskie dialekty


Dialekty pomerańskie w obrębie Pomorza.

kolorem żółtym dialekty zachodnie
kolorem fioletowym dialekty wschodnie
kolorem pomarańczowym dialekty centralne i przejściowe bliższe zachodnim
kolorem czerwonym dialekty centralne i przejściowe bliższe wschodnim
oznaczono wybrane miasta dla odniesienia




Jako że pomerański jest językiem historii alternatywnej, zdecydowałem się pomyśleć nad jakimś prostym systemem dialektalnym, który w międzyczasie się pokomplikował. Dialekty różnią się od siebie kilkoma cechami, a standardowy pomerański czerpie ze wszystkich grup, chociaż siłą rzeczy - z tytułu położenia stolicy - jest bliżej wariantu zachodniego, niż wschodniego. Oto garść skróconych informacji na ich temat

Dialekty wschodnie to:
- bitómic ("bytowski")
- escorgin ("koszaliński")
- estolpein ("słupski")
- máric ("nadmorski")
- naxissain ("notecki")
- nemoneis ("puszczański")
- quedaneis ("gwdziański")
- de Val de Lleba ("doliny Łeby")
- villadorenc ("złotowski")

Charakteryzują się:
- systemem liczebników opartym na dwudziestkach,
- większą ilością słów pochodzenia celtyckiego w codziennym użyciu,
- realizacją dwuznaku ch jako /ʝ/ jeśli wywodzi się z łac. g: reich [reiʝ] < łac. regem,
- realizacją geminaty nn jako /ɲ/,
- rozróżnieniem w wymowie wygłosowego -e i -a,
- przejściem /o/ > /ue/ i /u/ > /wu/ na początku wyrazu, a także po /p/, /b/, /m/, /n/, /v/, /f/, /k/ i /g/,
- częstym zlaniem się /s/ i /θ/ w jeden dźwięk, na północy raczej w /s/ (seisme), na południu w /θ/ (ceisme),
- w dialekcie Val de Lleba wałczeniem,
- użyciem trybu łączącego w miejscu warunkowego w formach grzecznościowych,
- brakiem odmiany zaimka zwrotnego (poza escorgin, estolpein i máric),
- użyciem 3. os. i zaimków don, dona, dons i donas (< łac. dominus, domina) przy zwracaniu się do obcej osoby.

Dialekty zachodnie to:
- anchain ("nakielski" < Anklam)
- bardoneis ("bardzki" < Barth)
- canneis ("z rejonu Darß-Zingster Boddenkette")
- démmic ("dymiński" < Demmin)
- haffein ("zalewowy" < Oderhaff)
- óssic ("uznamski")
- petrarein ("z rejonu Kamiennego Jazu")
- ranenc ("rański", "rugijski")

Główne cechy:
- standardowy system liczebników,
- większa ilość germanizmów w codziennym użyciu, także "nowych germanizmów" z okresu po II wojnie światowej,
- w dialektach najbardziej zachodnich (canneis, bardoneis, ranenc) brak akcentu tonicznego,
- częste zlewanie się /s/ i /θ/ w /s/,
- przejście /ʃ/ i /ʒ/ w /ç/ i /ʝ/,
- /s/ apikalne,
- niesystematyczne udźwięcznianie spółgłosek wybuchowych między dwoma samogłoskami,
- w dialektach ranenc i óssic wałczenie,
- częste użycie złożonego perfectum zamiast form syntetycznych,
- zachowanie esser jako czasownika posiłkowego dla perfectum,
- formy negatywne trybu rozkazującego takie same jak afirmatywne.

Dialekty centralne:
- capulogenc ("stołeczny")
- celtein ("celtycki")
- costeir ("przybrzeżny")
- emporein ("dobrzański")
- fronterein ("graniczny") lub marchenc ("marchijski")
- padollain ("woliński", na mapie błędnie jako anchain)
- pugein ("łobeski")
- rejain ("doliny Regi")
- sássic ("szadzki")
- viádric ("odrzański")

Te z kolei łączą różne cechy pozostałych dialektów. Na dialektach capulogenc, sássic i viádric oparty jest standard literacki pomerańszczyzny.

Jak to bywa, dialekty nie mają się zbyt dobrze, mimo oficjalnej ochrony ze strony państwa pomorskiego. Stanowią one raczej element folkloru, niż codzienność na obszarach, na których kiedyś były używane. Elementy dialektalne pojawiają się czasem w żartach (zwłaszcza grzecznościowe formy don, dona, kalkujące polskie "Pan", "Pani" i labializacja służą do pokazywania postrzeganych stereotypowo jako pracowitych ale przesadnie grzecznych i okrutnie nudnych mieszkańców wschodnich regionów kraju). Na dniach przedstawię jakieś dwa teksty dialektalne w pomorskiej notacji fonetycznej dla laików, bo przecież po co katować Bogu ducha winny naród nauką MAF-u w szkołach? ;)
  •  

Dynozaur

#29
Jakaś historja, co do tego skąd, u licha, taki język wziął się na Pomorzu (i kiedy)?

PS: Dlaczego viádric? "Viadrus" to sztuczny wymysł renesansowych łacinników. Po prawdziwej łacinie była Odera/Oddera, jakkolwiek nudno by to nie brzmiało. No chyba, że ten niemądry wymysł przenikł do języka (ale nie sądzę, dla głównej rzeki w kraju?).
Jaranie się starem forem to pedalstwo, a Kwadrat i Seiphel to ciota i chuj.

P*lsko, cóżeś uczyniła ze swoim chrztem?
  •