Etymologijni szczerzedruhowie

Zaczęty przez Noqa, Październik 02, 2012, 21:39:18

Poprzedni wątek - Następny wątek

dziablonk

#1035
Hejka, może ktoś będzie wiedział. Chodzi mi o pie. refleksy dla 'lekkiego' i 'cienkiego'.
Ostatnio znalazłem w "Gramatyce języka litewskiego" Otrębskiego taki fragment:
Cytat§ 119. Istnieją wyrazy, w których przyrostek -va- oparty jest na samogłosce osnownej -u-; chodzi tu o przymiotniki leñgvas 'lekki' i żm. tę́vas 'cienki' : lengvas łączy się etymologicznie z stsł. lьgъkъ < *ligu-, gr. ἐλαχύς, sanskr. laghú-ḥ; tę́vas pochodzi z *tenu̯-o- : stsł. tьnъkъ < *tinu-, sanskr. tanú-ḥ.
Zrodziło to u mnie szereg pytań:
1. Jak to jest z tym -n- w 'lekkim'? Dlaczego w innych językach to zaniknęło? Mam na myśli głównie łacinę (levis* 'lekki') i germańskie (ang. light, niem. leicht).
Oczywiście, również słowiańskie i grecki nie mają tego elementu, ale w słowiańskich znam przynajmniej taki zanik z liczebnika '100' (ps. sъto - lit. šim̃tas), z kolei w greckim ἐλαχύς 'mały, drobny' to α w środku wyrazu mogłoby ostatecznie pochodzić z n̥.
* we współczesnych językach romańskich dla 'lekkiego' występuje głównie postać z -g- rozszerzona o element -r-, tzn. wł. leggero, hiszp. ligero,  kat. lleuger, port. ligeiro, fr. léger, prowans. leugièr.
EDIT: Okazuje się, że istotnie w germańskich -n- zanikało przed -h-, ale działo się to dopiero w czasach historycznych. Dowodem ma być, że zapis nazwy plemienia germańskiego jeszcze u Cezara to Tencteri, a imię burgundzkie z IV wieku to Hanhavaldus oraz jakieś stare pożyczki w fińskim w rodzaju tanhu, hanho  :-\
A propos, przypomniało mi się: ang. lungs 'płuca' jako 'lekki' organ.
2. Jak w grece tłumaczą formy ἐλαχύς oraz ἐλαφρός? Konkretnie chodzi mi o początkowe ἐ-oraz oboczność -χ- / -φ-?
3. Greckie ταναός - jakie rozwiązanie dla tej postaci? Znane też: τανυ-γλωσσος 'o długim języku', tzn. 'gadatliwy' :P
Dziwno wam, iżem ja to tako pomieszany?
Jak ciećwierz przyszedłem w płatczyska ubrany.
  •  

dziablonk

Cytat: Łudomian w Marzec 18, 2024, 17:02:53Nagłosowe o- w grece pochodzi z *h3e-, oraz z *Ho- (gdzie H to dowolny laryngał: *h1, *h2 lub *h3). Ale łac. anguis definitywnie pochodzi z formy z *h2e-, więc nie ma jak tego ze sobą pogodzić.
Michiel de Vaan w swoim słowniku etymologicznym łaciny (Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages) przy anguis jako h2(e)ngwh- podaje rekonstrukcję h2e- / h2o-gwh dla greckiego 'węża'. Pisze również dalej:
CytatMaybe *n was introduced into this stem by analogy with verbs for 'to twist, wind'.
Nie wiem tylko, czy chodzi mu o ten sam rdzeń co w polskim 'wąski' czy może jakiś inny. 


Dziwno wam, iżem ja to tako pomieszany?
Jak ciećwierz przyszedłem w płatczyska ubrany.
  •  

dziablonk

pol. mierzeja - ang. narrow 'wąski'
Dziwno wam, iżem ja to tako pomieszany?
Jak ciećwierz przyszedłem w płatczyska ubrany.
  •  

dziablonk

gr. βάλτος 'bagno' - pol. błoto
Dziwno wam, iżem ja to tako pomieszany?
Jak ciećwierz przyszedłem w płatczyska ubrany.
  •  

Ainigmos

pl. sycera i akad. šikar(u) "piwo lub wino"
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

dziablonk

#1040
'przodek' : węg. ős - est. esiisa / fiń. esi-isä, a także węg. előd - est. eellane / fiń. edeltäjä
Dziwno wam, iżem ja to tako pomieszany?
Jak ciećwierz przyszedłem w płatczyska ubrany.
  •  

Ainigmos

"jeden": tarifit icten i akad. ištēn
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

dziablonk

Dziwno wam, iżem ja to tako pomieszany?
Jak ciećwierz przyszedłem w płatczyska ubrany.
  •  

dziablonk

łot. mūžs 'czas życia, życie; długi okres' - alb. moshë '(podeszły) wiek' (rum. moş 'starzec')
lit. amžius 'czas życia, wiek życia; wiek, epoka' - bret. amzer, wal. amser 'czas'
wal. pryd (/bryd) 'pora' - łot. brīdis 'chwila'
Dziwno wam, iżem ja to tako pomieszany?
Jak ciećwierz przyszedłem w płatczyska ubrany.
  •  

Ainigmos

cieśla i technik, oba od pie. *tetḱ- "wytwarzać"
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

dziablonk

Dziwno wam, iżem ja to tako pomieszany?
Jak ciećwierz przyszedłem w płatczyska ubrany.
  •  

dziablonk

gr. βερβέρα - pol. wiewiórka
Dziwno wam, iżem ja to tako pomieszany?
Jak ciećwierz przyszedłem w płatczyska ubrany.
  •  

Ainigmos

gr. ἀλλά "ale" i pl. ale "ts"
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

mijero

Wygląda na to, że nie było:
kosmetyk (fr. cosmétique) i kosmos

No i pytanie — czemu nie *kosmъ 'sporządkowany pąk włosów, warkocz' jako *domъ, a te jako κόσμος i δόμος?
Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.
  •  

mijero

Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.
  •