Bracia bliźniacy

Zaczęty przez Noqa, Styczeń 25, 2013, 10:05:14

Poprzedni wątek - Następny wątek

Noqa

Przyszła mi do głowa trzecia klasa leksykalnych osobliwości. Zdarza się, że w języku funkcjonują dwa słowa o bardzo podobny brzmieniu, jak i znaczeniu, tak jakby język nie mógł się zdecydować na jedną z form, wbrew jakimś prawom czy uniwersałom. Nie chodzi mi tu o różne oczywiste zestawy, będące sobie zwykle momentatywami czy innym świństwem (np. mrugać, mrygać, migać, mrużyć czy gleam, glimmer, glow, glitter, glisten - czy ktoś jest w stanie nazwać takie klasy wyrazów, coś jakby analogicznego do onomatopeji? Z jakiegoś powodu chyba wszystkie języki mają pełno takich wieloraczków w takich obszarach semantyki), ale o bardziej zaskakujące formy. Choć to oczywiście kwestia własnego wyczucia, co jest ciekawe, a co mniej.
Jeśli ktoś zna wytłumaczenie dla istnienia danej pary (rozpodobnienie, zapożyczenie wewnętzne czy wręcz kognatu z innego języka) to też jest tu na to miejsce.

Pol. grdyka/krtań
At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •  

Pingǐno

Cytatmrugać, mrygać

To akurat wydaje mi się być różnicą dialektalną, bo ja nigdy nie mówię "mrygać". :P
  •  

tob ris tob

Pingi, proszę Cię. Przeczytaj jeszcze raz.
Cytat: Noqa w Styczeń 25, 2013, 10:05:14Nie chodzi mi tu o różne oczywiste zestawy, [...] np. mrugać, mrygać, migać, mrużyć

A co do krtani/grdyki - czy to jest rzeczywiście to samo? Chociaż...
Dzień dobry :-)
  •  

Wedyowisz

Cytatczy ktoś jest w stanie nazwać takie klasy wyrazów, coś jakby analogicznego do onomatopeji?

Zjawisko to sound symbolism
стань — обернися, глянь — задивися
  •  

Noqa

Dzięki Gubiert, rzeczywiście o to chodziło.

tob, znaczenie jest co najmniej bardzo bliskie, a złożenie "grd" czy bezdźwięcznie "krt" występują tylko w tych konkretnych wyrazach, więc nie ma mowy o zbiegu okoliczności.
At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •  

Jątrzeniot

krtań < grtań
grdyka < grtyka
  •  

Noqa

Mam kolejny dziwny przypadek: ang. brink, brim, rim.
Etymonline wprowadza tu tylko większe zamieszanie, twierdząc, że pochodzenie brim jest niepewne, ale wywodząc z PIE *bhrem-, jednocześnie dla brink podając formę z pra-germańskiego *brenkon, a to łącząc z PIE *bhreng-/*bhren, zdaje się, że to tylko różnica rekonstrukcji. Tymczasem o rim twierdzi, że kognaty ma tylko w Old Norse.

Czemu angielski potrzebował trzech, praktycznie identycznych określeń na brzeg, mając przy tym całkiem spory inwentarz jeszcze innych, tego nie mogę pojąć.
At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •  

spitygniew

#7
Na zdrowy, chłopsko-robotniczy rozum stawiałbym, że środkowa forma jest kontaminacja dwóch poprzednich.
P.S. To prawda.
  •  

Noqa

Za etymonline:
brink < brink (MLG)
brim < brymme (OE)
rim < rima (OE)
At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •  

Wedyowisz

Angielski wydaje się wypełniony takimi parami i grupkami podobnych rdzeni o kojarzącym się znaczeniu, ale niekoniecznie związanych etymologicznie.

taunt i daunt (oba to galicyzmy)
quench i quell
tack i tackle
yell i yelp
tight i taut
стань — обернися, глянь — задивися
  •  

Noqa

mud, muck i mire.
Żadne z nich nie spokrewnione.
At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •  

Noqa

At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •  

ArturJD

Od razu mi się skojarzyło "fra" i "tra" po włosku...
  •  

Wedyowisz

cull i kill
maim i maul (?)
masakra i makabra

CytatOd razu mi się skojarzyło "fra" i "tra" po włosku...

Komuś się kiedyś czcionka obróciła...
стань — обернися, глянь — задивися
  •  

Noqa

At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •