Język ati 2.0

[Drukarz]

Alfabet

Litera a á c d e é g h i í j k l m n o ó p r s t u ú v y ý z gj nj sj tj zj cs ss zs

Wymowa IPA /a/ /ɒ:/ /t͡s/ /d/ /ɛ/ /e:/ /g/ /k/ /x/ /i/ /i:/ /j/ /k/ /l/ /m/ /n/ /ɔ/ /o:/ /p/ /r/ /s/ /t/ /u/ /u:/ /v/ /f/ /y/ /y:/ /z/ /ɟ/ /ɲ/ /ç/ /c/ /ʝ/ /t͡ʃ/ /ʃ/ /ʒ/

Iloczas zaznaczamy akutem: /aː/ to á itd. Jedynie é wymawia się inaczej niż krótkie e, co zostało uwzględnione. Pozostałe samogłoski z akutem to długie odpowiedniki tych krótkich.
G to /k/ kiedy stoi w wygłosie, podobnie jak v /f/.

Akcent

Akcent inicjalny. Poboczny pada na co drugą sylabę.

Czasowniki

BUDOWA:

Do rzeczownika dodajemy sufiks osoby i ewentualnie dopełnienia.

1. rzeczownik
a. samogłoska, którą się rozpoczyna (samogłoskowa)
b. spółgłoska, którą się rozpoczyna + pierwsza samogłoska jaka w nim występuje (spółgłoskowa)

2. czas

3. tryb

4. sufiks osoby

5. dopełnienie

6. aspekt

Rzeczownik może być poprzedzony stroną bierną.
Jeśli dane słowo kończy się zaczyna się samogłoską, a kończy samogłoską długą (i jest to ta sama głoska), to po długiej samogłosce dopisujemy jeszcze raz krótką. W przy wymawianiu pojawia się wtedy między nimi zwarcie krtaniowe.

Wygląda skomplikowanie, ale w praktyce nie jest aż takie trudne.

KONIUGACJA SAMOGŁOSKOWA:

Liczba pojedyncza	Końcówka	Liczba mnoga	Końcówka
ke (ja)	-n	kes (my)	-ss
he (ty)	-s	hem (wy)	-p
ve (on/ona/ono)	-v	vel (oni)	-l

KONIUGACJA SPÓŁGŁOSKOWA:

Liczba pojedyncza	Końcówka	Liczba mnoga	Końcówka
ke (ja)	-k	kes (my)	-s
he (ta)	-h	hem (wy)	-m
ve (on/ona/ono)	-v	vel (oni)	-l

TRYBY:

•rozkazujący -pa- / -pe- / -pi-
•przypuszczający -ma- / -me- / -mi-

ASPEKTY:

•dokonany (czynność na pewno została zakończona) -ol
•niedokonany prosty (nie wiadomo czy czynność trwa czy została już zakończona) -óm
•niedokonany ciągły (czynność trwa na pewno) brak sufiksu

OKREŚLENIA CZĘSTOTLIWOŚCI:

Są to teraz tak naprawdę osobne słowa, tyle, że zdecydowałem się je tutaj wyróżnić, żeby było przejrzyściej.

moretj nigdy
poretj rzadko
sjoretj (+ liczba przed czasownikiem) – raz na jakiś czas, jeśli liczba – x razy na dzień, tydzień, miesiąc etc.
gjoretj czasem
toretj często
noretj zwykle, zazwyczaj
roretj zawsze

STRONY:

•czynna - brak
•bierna - sja + czasownik


Czasy

TERAŹNIEJSZY:

Jak zwykły czasownik, np.
ssissi (być), ití (kochać)

PRZESZŁY:

•Jeśli czasownik rozpoczyna się samogłoską: ostatnia samogłoska przechodzi w l + á / é / í, np.
itlív (kochał)
•Jeśli czasownik rozpoczyna się samogłoską: po ostatniej samogłosce dopisujemy l + á / é / í, np.
ssissilív (był)


PRZYSZŁY:

•Jeśli czasownik rozpoczyna się samogłoską: ostatnia samogłoska przechodzi w k + á / é / í, np.
itkív (będzie kochał)
•Jeśli czasownik rozpoczyna się samogłoską: po ostatniej samogłosce dopisujemy k + á / é / í, np.
ssissikív (będzie)

To jaką głoskę dobierzemy zależy od zasad harmonii wokalicznej, o której niżej.



Część, w której  zaszło najwięcej zmian, czyli rzeczowniki i przymiotniki będzie jutro. Będzie też o harmonii wokalicznej, na której opiera się cała deklinacja i o zapożyczeniach. Na koniec przedstawię krótko czym się różni wersja 2.0 od 1.0 (póki co, różnic prawie nie widać).

EDIT: Dodałem wszystkie samogłoski długie do tabelki

[Henryk Pruthenia]

Mógłbyś głoskownię przedstawić w jakiéjś tabelce?

I czemu tylko jedna długa?

[Drukarz]

Długie są wszystkie, tylko jedna długa różni się od krótkiej i jest to e oraz é. Reszta to ten sam dźwięk, tyle, że wydłużony. Proszona tabelka: póki co samogłoski, jutro dodam spółgłoski.

Przednie		Centralne		Tylne
i i: y y:				u u:
e:
ɛ				ɔ ɔ:
a				ɒ:

EDIT: dodałem wszystkie długie do tabelki na początku

[Drukarz]

Rzeczowniki

Tutaj zmieniło się najwięcej. Odmiana rzeczownika zależy od samogłoski, na którą się kończy. W przypadku zapożyczeń jest ona zgodna z ostatnią samogłoską wyrazu. Czyli występuje harmonia wokaliczna.

otwarte	średnie	zamknięte
a, á	e, é, o, ó	i, í, u, ú, y, ý

Nadal istnieją trzy kategorie, do jakich rzeczownik może zostać przyporządkowany. Tj. żywotny, nieżywotny oraz abstrakcyjny.

Podobnie jak z koniungacjami dla czasowników, dla rzeczowników również istnieją dwie deklinacje (dla każdej kategorii): samogłoskowa, dla zaczynających się samogłoską oraz spółgłoskowa, dla tych, które rozpoczynają się spółgłoską.

No to teraz będzie trochę tabelek :-P

1. Żywotne

Samogłoskowa

	otwarte	średnie	zamknięte
Mianownik	-a, -á	-e, -é, -o, -ó	-i, -í, -u, -ú, -y, -ý
Dopełniacz	-an, -án	-en, -én, -on, -ón	-in, -ín, -un, -ún, -yn, -ýn
Celownik	-asj, -ásj	-esj, -ésj, -osj, -ósj	-isj, -ísj, -usj, -úsj, -ysj, -ýsj
Biernik	-aga, -agá	-ege, -egé, -ego, -egó	-igi, -igí, -igu, -igú, -igy, -igý

Spółgłoskowa

	otwarte	średnie	zamknięte
Mianownik	-a, -á	-e, -é, -o, -ó	-i, -í, -u, -ú, -y, -ý
Dopełniacz	-at, -án	-et, -ét, -ot, -ót	-it, -ít, -ut, -út, -yt, -ýt
Celownik	-ass, -áss	-ess, -éss, -oss, -óss	-iss, -íss, -uss, -úss, -yss, -ýss
Biernik	-azja, -azjá	-ezje, -ezjé, -ezjo, -ezjó	-izji, -izjí, -izju, -izjú, -izjy, -izjý

2. Nieżywotne

Samogłoskowa

	otwarte	średnie	zamknięte
Mianownik	-a, -á	-e, -é, -o, -ó	-i, -í, -u, -ú, -y, -ý
Dopełniacz	-ap, -áp	-ep, -ép, -op, -óp	-ip, -íp, -up, -úp, -yp, -ýp
Celownik	-atj, -átj	-etj, -étj, -otj, -ótj	-itj, -ítj, -utj, -útj, -ytj, -ýtj
Biernik	-aka, -aká	-eke, -eké, -eko, -ekó	-iki, -igí, -iku, -ikú, -iky, -iký

Spółgłoskowa

	otwarte	średnie	zamknięte
Mianownik	-a, -á	-e, -é, -o, -ó	-i, -í, -u, -ú, -y, -ý
Dopełniacz	-ar, -ár	-er, -ér, -or, -ór	-ir, -ír, -ur, -úr, -yr, -ýr
Celownik	-acs, -ács	-ecs, -écs, -ocs, -ócs	-ics, -ícs, -ucs, -úcs, -ycs, -ýcs
Biernik	-azsa, -azsá	-ezse, -ezsé, -ezso, -ezsó	-izsi, -izsí, -izsu, -izsú, -izsy, -izsý

3. Abstrakcyjne

Samogłoskowa

	otwarte	średnie	zamknięte
Mianownik	-a, -á	-e, -é, -o, -ó	-i, -í, -u, -ú, -y, -ý
Dopełniacz	-ava, -avá	-eve, -evé, -evo, -evó	-ivi, -iví, -isu, -ivú, -ivy, -ivý
Celownik	-aca, -acá	-ece, -ecé, -eco, -ecó	-ici, -icí, -icu, -icú, -icy, -icý
Biernik	-ala, -alá	-ele, -elé, -elo, -eló	-ili, -ilí, -ilu, -ilú, -ily, -ilý

Spółgłoskowa

	otwarte	średnie	zamknięte
Mianownik	-a, -á	-e, -é, -o, -ó	-i, -í, -u, -ú, -y, -ý
Dopełniacz	-asa, -asá	-ese, -esé, -eso, -esó	-isi, -isí, -isu, -isú, -isy, -isý
Celownik	-anja, -anjá	-enje, -enjé, -enjo, -enjó	-inji, -injí, -inju, -injú, -injy, -injý
Biernik	-aza, -azá	-eze, -ezé, -ezo, -ezó	-izi, -izí, -izu, -izú, -izy, -izý

Liczbę mnogą tworzymy dodając do rzeczwnika sufiks -k. W razie potrzeby poprzedzamy go ostatnią samogłoską.

akege (chleb) -> akegek (chleby)
akegetj (chlebowi) -> akegetjek (chlebom)

W następnym poście o przymiotniku, przysłówku, zaimkach oraz o zapożyczeniach.

[Aureliusz Chmielewski]

Ładnie przedstawione

Miałem dwie czy trzy próby do stworzenia czegoś podobnego (widać podobieństwa do węgierskiego, fińskiego, coś w ten deseń), i zawsze kończyło się to porażką

[Drukarz]

Dzięki, starałem się, żeby to było w miarę przejrzyste. Teraz widzę, że czasowniki kłócą się z deklinacją dla rzeczowników. Poprawię to dzisiaj Póki co zabieram się jeszcze za opisanie harmonii wokalicznej. Koło 21.00 powinien być kolejny post ;-)

[Drukarz]

Zanim o harmonii, to chciałbym poinformować o pierwszej zmianie fonetycznej, jaka już zdążyła nastąpić w języku: a: przeszło w ɒ:, stąd też w harmonii wokalicznej á przechodzi w ó, zamiast w é.


Harmonia wokaliczna

Harmonia wokaliczna ogranicza się tylko do samogłosek. Ich podział mamy post wyżej. Zasady są takie, że:

1. głoska otwarta nie może wystąpić w jednym słowie z głoską zamkniętą
2. głoska otwarta może wystąpić z głoską średnią
3. głoska zamknięta może wystąpić z głoską średnią
4. głoski z tych samych grup mogą występować ze sobą

Problem pojawia się jednak przy zapożyczeniach, kiedy często głoski otwarte i zamknięte są w jednym słowie. W takim przypadku:

1. O zamianie głosek decyduje pierwsza samogłoska w słowie, pod nią "dopasowywane są następne".
2. Proces zamiany głosek wygląda tak:

(wynika to z tej tabelki - przesuwamy się tylko w górę lub w dół )

Przednie		Centralne		Tylne
i i: y y:				u u:
e:
ɛ				ɔ ɔ:
a				ɒ:

a > e
á > ó

i, y > e
í, ý > é

u > o
ú > ó

[Ghoster]

[...........]

[Drukarz]

Wiem. Nie używam tych dwóch słów zamiennie, znam ich znaczenie. Jeśli gdzieś tak zrobiłem, to przez nieuwagę (jeśli możesz, to pokaż gdzie - poprawię odrazu). Chciałem dzisiaj napisać coś o przymiotniku, ale już chyba nie zdążę.

[Drukarz]

Przymiotniki

Przymiotniki w języku ati tworzy się dodając odpowiednie sufiksy do rzeczownika.

V to pierwsza samogłoska jaka występuje w słowie.

1. Sufiksy samogłoskowe (dla słów rozpoczynających się samogłoską)

stopień	sufiks
równy	-vVnj
wyższy	-tVt
najwyższy	-lVss

2. Sufiksy spółgłoskowe

stopień	sufiks
równy	-sVsj
wyższy	-rVd
najwyższy	-vVcs

Sufiksy te dołącza się po odmienionym rzeczowniku. Tak więc deklinacja rzeczownikowa, staje się również przymiotnikową :-)

Przykład: yti - dobro
ytivynj - dobry
ytityt - lepszy
ytilyss - najlepszy

vessyti - zło
vessytisesj - zły
vessytired - gorszy
vessytivecs - najgorszy


Przysłówki

Przysłówki, podobnie jak przymiotniki tworzymy od rzeczowników. Nie odmieniają się one przez przypadki.

1. Sufiksy samogłoskowe (dla słów rozpoczynających się samogłoską)

stopień	sufiks
równy	-vVnnV
wyższy	-dVttV
najwyższy	-mVskV

2. Sufiksy spółgłoskowe

stopień	sufiks
równy	-tVllV
wyższy	-rVddV
najwyższy	-vVckV

ytivynny - dobrze
ytidytty - lepiej
ytimysky - najlepiej

vessytitelle - źle
vessytiredde - gorzej
vessytivecke - najgorzej


Zaimki

OSOBOWE:

	ja	ty	on/ona/ono	my	wy	oni/one
Mianownik	ke	he	ve	kes	hem	vel
Dopełniacz	ket	het	vet	keset	hemet	velet
Celownik	kess	hess	vess	kesess	hemess	veless
Biernik	kezje	hezje	vezje	kesezje	hemezje	velezje

DOPEŁNIENIA:

	ja	ty	on/ona/ono	my	wy	oni/one
Celownik	essek	esseh	essev	esses	essem	essel
Biernik	ezjek	ezjeh	ezjev	ezjes	ezjem	ezjel

Przykład użycia dopełnienia:
itínezjeh - kocham cię

Posiadanie wyrażamy dopełniaczem - akegeket - mój chleb

Warto tu jeszcze wspomnieć, że dopełniacza używa się tylko do wyrażenia posiadania. Wszędzie indziej jego rolę zastępuje biernik.

[Drukarz]

Spoiler

Zapożyczenia

O tym gdzie zlokalizowałem język będzie kiedy indziej. Póki co jednak powiem, że bardzo dużo zapożycza on z prasłowiańskiego. Nie są to oczywiście zapożyczenia "na żywca". Przygotowałem listę procesów fonetycznych, które zachodziły przy każdym zapożyczeniu.

V oznacza samogłoskę z następnej sylaby (jeśli mamy zbitkę spółgłoskową w wygłosie, to z poprzedniej)

TorT, TolT, TerT, TelT > ToroT, ToloT, TereT, TeleT
orT, olT > loT, roT

ě > e

kvě, kvi, gvě, gvi, xvě, xvi  > geve, givi, keve, kivi, heve, hivi
tj, dj > VVtj, VVgj, np. světja, medja > ssevétje, mégje

zbitki spółgłoskowe w nagłosie są rozdzielane poprzez wstawienie samogłoski z następnej sylaby

sC i zC w nagłosie > ssVC i zsVC

k > g
g > k
b > p
ъ > u
ь > i
ę > ų > ú
ą > ǫ > ó

Żadna z palatalizacji nie zaszła.

Jotacyzacja:
sj, zj > sj, zj;
tj, dj > tj, gj
stj, zdj > ssVtj, zsVgj;
kj, gj, xj > gj, VVk, VVh;
skj, zgj > ssVgj, zsVVk;
rj, lj, nj > VVr, VVl, VVn
pj, bj, vj, mj > VVp, VVp, VVv, VVm

Uproszczenia grup spółgłoskowych:
-gti > -kti
-kti > -gdi
-dti > -ddi
-tti > -tti

Oczywiście obowiązują też zasady harmonii wokalicznej.

[Zamknij]

Przyimki i poimki

przyimek

jak + M.

o + Voc.

o + M.

o + B.

o + Msc.

bez + D.

do + D.

z + D.

z + N.

mimo + D.

od + D.

u + D.

obok + D.

oprócz + D. / poza + N.

zamiast + D.

ati

ély + M.

na! + M.

na + M.

ép + B.

éppe + C.

in + B.

zsá + B.

ka + B.

ék + C.

less + B.

zá + B.

én + B.

kesj + B.

lón + B.

etjózs + B.

Póki co to tyle poimków/przyimków Jutro dopiszę resztę. Dziękuję Henrykowi Pruthenii za to, że ją przygotował dla Zapadniego, głównie na niej się opierałem, sam bym zapomniał o połowie. Mógłby ktoś ocenić realność tych procesów dla PSa?

EDIT: Ze względu na to, że z listy procesów powstał roterski - to to z niego będą zapożyczane słowa.

[Henryk Pruthenia]

Z téj listy zamiast systemu zapożyczania słów zrób slavlanga!
Serjo, jakem to przejrzał, hmmm, dobre toto było.

[CookieMonster93]

popieram, ciekawy'm, co z tego by wyszło. :-)