Alfabet
Litera | a | d | e | h | i | j | k | m | n | o | ö | p | r | s | t | u | v |
Wymowa IPA | /a/ | /d/ | /ɛ/ | /x/ | /i/ | /j/ | /k/ | /m/ | /n/ | /ɔ/ | /ø/ | /p/ | /r/ | /s/ | /t/ | /u/ | /v/ |
Jeżeli samogłoska jest podwojona, jak np. w wyrazie leekulo (dzień), to wymawia się ją dwa razy dłużej /ɛː/. Podwojone spółgłoski wymawia się podobnie jak w polskim inny, np. otta (robić) /ɔtta/.
Spoiler
Jako że ludzie na wikipedii są lepsi ode mnie w opisywaniu podobnych zjawisk, pozwoliłem sobie skopiować fragment dotyczący iloczasu w języku fińskim. Reguła tutaj opisana jest stosowana w całości w języku leekulskim.
CytatW fińskiej wymowie ważną rolę pełni iloczas. Różnica pomiędzy głoskami długimi i krótkimi jest oddawana również w piśmie – głoski długie zapisuje się podwojonym znakiem. Dotyczy to zarówno samogłosek, jak i spółgłosek (tuli – ogień, tulli – cło, tuuli – wiatr). Długie dźwięki są z reguły dokładnie dwa razy dłuższe, niż zwykłe. Jakość samogłoski nie zależy od jej długości – np. o czyta się /ɔ/ obojętnie czy jest ono długie, czy krótkie. Wydłużenie spółgłosek k, p i t realizuje się poprzez wydłużenie czasu zwarcia (powstrzymania strumienia powietrza).
Akcent ma charakter inicjalny. Akcent poboczny pada na co drugą sylabę.
CzasownikiOdmieniają się przez osoby /zmiana 26 lipca
Osoba | Końcówka |
1. komi (ja) | -mei |
2. hikki (ty) | -sil |
| |
| -vulo (płeć męska) |
| -vek (płeć żeńska) |
3. vimo (on/ona/ono) | -vu (żywotny) |
| -vo (nieżywotny) |
| -vi (abstrakcyjny) |
| |
1. kulo (my) | -lte |
2. heme (wy) | -lemi |
3. vene (oni/one) | -vomme |
*Czasownik być (
sakja) – jest dosyć szczególny, ponieważ zwykle jest on upraszczany do
sa. Forma przeszła to
telke, która po uproszczeniu staje się
te. Poza być żaden czasownik nie jest upraszczany.
Odmieniają się przez
aspekt ("wymierający", ponieważ przy użyciu rekcji można wyrazić to samo, a nawet więcej - ale o tym później). Aspekty są dwa:
- •dokonany (używamy -ke-)
- •niedokonany (brak wstawki)
Odmieniają się przez tzw.
wstawki częstotliwości. Wskazują one na to czy czynność jest wykonywana raz bądź więcej razy, albo czy będzie trwała cały czas.
- •-lö- dla czegoś, co trwa cały czas lub co jest niezmienne, lub oczywiste. Za pomocą -lö- mówi się także o uczuciach. Sellalömei hikkö – znaczy to lubię cię; -lö- jest tutaj używane by wzmocnić znaczenie wypowiedzi.
- •-kö- dla czegoś, co jest wykonywane zawsze lub prawie zawsze
*jeśli doda się do tego zaprzeczenie (ti-), to będzie mowa o czymś, co jest wykonywane nigdy lub prawie nigdy - •-tö- dla czegoś co dzieje się już od dłuższego czasu. Np. jeżdżę do pracy autobusem, pracuję jako architekt, od dwóch lat jestem za granicą
*dodając liczbę przed czasownikiem z tą wstawką możemy mówić ile razy już coś robimy - •-mö- dla czegoś co się dzieje tylko raz, bądź czego nie zamierzamy powtarzać
- Brak wstawki - nie wiemy czy coś się dzieje tylko raz, czy być może się powtórzy.
Odmieniają się przez
tryby
- •Tryb rozkazujący (-pa-); dla 3 os. l.poj oraz 3 os. l.mn. tryb rozkazujący stosuje się razem z czasownikiem być a następnie używa się odmienionego czasownika właściwego.
Przykład użycia z czasownikiem itta (pracować)
1. –
2. Ittapasil! (pracuj!)
3. Sapa ittavulo/vek/vi! (niech pracuje!; dosł. Ma być pracuje)
1. Ittapalte! (pracujmy!)
2. Ittapalemi! (pracujcie!)
3. Sapa ittavomme! (niech pracują!; dosł. Ma być pracują)
- •Tryb przypuszczający (-ma-); używa się go tylko z czasem przeszłym, np. ovvemamei (pracowałbym)
Przy wszelkiego rodzaju wstawkach, trybach, aspektach ważne jest miejsce w czasowniku gdzie powinny się one znaleźć.
Czasownik w bezokoliczniku +
aspekt/tryb/wstawka (np. -lö-) +
końcówka osoby (np. –mei).
Występuje też ścisła kolejność w jakiej używa się aspektu, wstawki bądź trybu, jeśli trzebu użyć dwóch bądź trzech z jednym czasownikiem. A więc :
- 1. aspekt
- 2. tryb
- 3. wstawka
Przykładem użycia tych trzech elementów może być
timmekemalömei hikkö (polubiłbym cię).
Rekcja czasownikaak – za-, omma ak (zachodzić, np. na siebie)
ek – z-,
ok – do-, omma ok (dochodzić)
uk – o-, np. umetta uk (ochraniać)
li – przy-, omma li (przychodzić)
mi – od-, omma mi (odchodzić)
ni – w-, omma ni (wchodzić)
nik – wy-, omma nik (wychodzić)
ri – na-, omma ri (nachodzić)
si – nad-, omma si (nadchodzić)
vi - u-,
at – przed-,
et – ob-, omma et (obchodzić)
it – pod, omma it (podchodzić)
ot – s-, omma ot (schodzić)
ut – prze-, omma ut (przechodzić)
CzasyCzas teraźniejszy
- •Czasowniki w bezokoliczniku kończą się na –a
- •Nie występuje następstwo alfabetyczne
- •Tworzy się go odmieniając czasownik czasu teraźniejszego
- •Przykładowe zdanie – Viravulo viretelosette ri (On pisze na klawiaturze).
Czas przeszły prosty (używany w języku oficjalnym)
- •Czasowniki w bezokoliczniku kończą się na –e
- •Występuje następstwo alfabetyczne
- •Tworzy się go odmieniając czasownik po następstwie alfabetycznym
- •Przykładowe zdanie - Kosevulo viretelosette ri (On pisał na klawiaturze).
Czas przeszły złożony (używany w języku potocznym (http://jezykotw.webd.pl/f/index.php?topic=504.msg22402#msg22402))
- •Czasowniki w bezokoliczniku kończą się na –a
- •Nie występuje następstwo alfabetyczne
- •Tworzy się go odmieniając te przez osobę i dodając do tego czasownik czasu teraźniejszego w bezokoliczniku
- •Przykładowe zdanie (w języku potocznym) - Tevu vira viretelote ri (On pisał na klawiaturze).
Czas przyszły prosty (używany w języku oficjalnym)
- •Tworzy się go za pomocą sa odmienionego przez osobę oraz czasownika posiłkowego (po następstwie alfabetycznym)
- •Występuje następstwo alfabetyczne
- •Przykładowe zdanie - Savulo kose viretelosette ri (On będzie pisał na klawiaturze).
Czas przyszły złożony (używany w języku potocznym (http://jezykotw.webd.pl/f/index.php?topic=504.msg22402#msg22402))
- •Tworzy się go tak: sa odmienione przez osobę + te, a potem czasownik czasu teraźniejszego w bezokoliczniku
- •Nie występuje następstwo alfabetyczne
- •Przykładowe zdanie (w języku potocznym) - Savute vira viretelote ri (On będzie pisał na klawiaturze).
Następstwo alfabetyczneNastępstwo alfabetyczne polega na zamianie poszczególnych liter czasownika w czasie teraźniejszym na następne litery w alfabecie (spółgłoski na spółgłoski, samogłoski na samogłoski). W ten sposób tworzy się czasowniki używane w czasie przeszłym (posiłkowe).
A teraz tabela przedstawiająca dokładnie zamianę liter:
Litera przed zamianą | a | e | i | o | ö | u |
Litera po zamianie | e | i | o | u | u | a |
Litera przed zamianą | d | h | j | k | m | n | p | r | s | t | v |
Litera po zamianie | h | j | k | m | n | p | r | s | t | v | k |
Dla przykładu zamiana
itta (pracować)
i - o; t - v, t - v, a - e; itta - ovve.
Strona bierna /zmiana 26 lipca
Aby utworzyć stronę bierną, należy użyć odmienionego czasownika być (sakja), a do czasownika właściwego dodać –n + końcówkę przymiotnikową (-idu/-ide/-idiu/-idio/-idi/-idome); zwykle razem z czasownikiem właściwym używa się aspektu dokonanego lub rekcji czasownika, np. jestem obdarzony to
samei aterranidu et.
//W następnym poście rzeczowniki, przymiotniki, przysłówki, przeczenia i pytania, odmiana przez przypadki, dwa przetłumaczone teksty i słowniczek. Liczę, że język się spodoba i jestem otwarty na wszelkie propozycje zmian w nim ;)
Podoba mi się ten język :-)
Zauważyłem mały błąd przy pisaniu:
ok – do-, omma ot (dochodzić)
EDIT: Następstwo alfabetyczne mnie przeraża :-P
Zapożyczę sobie rekcję czasownika, bo nie mam pomysłu... :-P
CookieMonster - poprawione :). Dzięki za pozytywne oceny. Druga część może jeszcze dzisiaj, a jeśli się nie wyrobię, to jutro :)
Ja to bym chętnie zobaczył odrobinę leksyki oraz jakiś tekst ^^
Teksty już mam przygotowane dwa, a słowniczek też będzie :)
Cytat: Drukarz w Lipiec 04, 2012, 15:49:41
Teksty już mam przygotowane dwa, a słowniczek też będzie :)
Ja czekam na teksty, ale miło się zapowiada. Coś mi mówi, że dużo się od ciebie nauczę :]
Nie wyobrażam sobie, skąd mogłoby się wziąć takie następstwo alfabetyczne.
Cytat: Feles w Lipiec 04, 2012, 15:56:04
Nie wyobrażam sobie, skąd mogłoby się wziąć takie następstwo alfabetyczne.
To. xP
Na mnie też wywarło to dziwne wrażenie.
Ale cała reszta jest dla mnie bardzo dobrze opisana; oryginalna fleksja tego języka chwyciła mnie za serce.
Ach ta poezja
Rzeczowniki /zmiana 26 lipca
•Odmieniają się przez przypadki
•Mogą mieć końcówki płci męskiej, żeńskiej, być żywotne, nieżywotne lub abstrakcyjne (po informację nt. tego jakiej końcówki użyć zapraszam tutaj (http://jezykotw.webd.pl/f/index.php?topic=504.msg22243#msg22243)). Występuje też liczba mnoga.
| Końcówka |
Płeć męska | -ulo |
Płeć żeńska | -ek |
Żywotne | -u |
Nieżywotne | -o |
Abstrakcyjne | -i |
Liczba mnoga | -omme |
A oto jak tworzymy liczbę mnogą z poszczególnych końcówek:
| Płeć męska | Płeć żeńska | Żywotne | Nieżywotne | Abstrakcyjne |
Liczba pojedyncza | -ulo | -ek | -u | -o | -i |
Liczba mnoga | -ulomme | -ekomme | -unomme | -omme | -ikomme |
•Mogą się łączyć z przymiotnikami (nie wstawia się myślnika) oraz z innymi rzeczownikami (wstawia się myślnik). W przypadku łączenia się dwóch (lub więcej) rzeczowników nie występuje zgodność przypadków – jeden może być odmieniony przez inny przypadek niż drugi. Ważniejszy rzeczownik zawsze jest na końcu. Gdy łączy się przymiotnik i rzeczownik, to przymiotnik jest na początku. Dwa przymiotniki łączące się z rzeczownikiem również rozdziela się myślnikiem. [/li][/list]
•Ich położenie (i inne właściwości) określa się używając słów z rekcji czasownika
1.
ak (+ C.)/(+B.), np. [sa] sidosette ak ([być]
za domem)/[omma ni] sidösö ak ([wchodzić] za dom)
2.
ek (+C.), np. sidosette ek (
z domem)
3.
ok (+D.), np. sidossu ok (
do domu)
4.
uk (+C.), np. sidosette uk (
o domie)
5.
li (+C.), np. sidosette li (
przy domie)
6.
mi (+D.), np. sidossu mi (
od domu)
7.
ni (+C.), np. sidosette ni (
w domu)
8.
ri (+C.)/(+B.), np. [sa] sidosette ri ([być]
na domie)/[omma ni] sidösö ri ([wchodzić] na dom)
9.
si (+C.)/(+B.), np. [sa] sidosette si ([być]
nad domem)/[omma nik] sidösö si ([wychodzić] nad dom)
10.
vi (+C.)/(+B.), np. [omma] sidosette vi ([chodzić]
po domu)/[ommake ni] sidösö vi ([wyjść] po dom)
11.
at (+C.)/(+B.), np. [sa] sidosette at ([być]
przed domem)/[omma ni] sidösö at ([wchodzić] przed dom)
12.
et (+D.), np. sidossu et (
obok domu)
13.
it (+C.)/(+B.), np. [sa] sidosette it ([być]
pod domem)/[omma ni] sidösö it ([wchodzić] pod dom)
14.
ot (+D.), np. sidossu ot (
bez domu)
Przymiotniki /zmiana 26 lipca
•Mają różne końcówki:
| Końcówka |
Płeć męska | -idu |
Płeć żeńska | -ide |
Żywotne | -idiu |
Nieżywotne | -idio |
Abstrakcyjne | -idi |
Liczba mnoga | -idome |
•Odmieniają się przez przypadki oraz stopniują się: (deklinacja dalej)
| Płeć męska | Płeć żeńska | Żywotne | Nieżywotne | Abstrakcyjne | Liczba mnoga |
Stopień równy | -idu | -ide | -idiu | -idio | -idi | -idome |
Stopień wyższy | -odu | -ode | -odiu | -odio | -odi | -odome |
Stopień najwyższy | -edu | -ede | -ediu | -edio | -edi | -edome |
Tak dla przykładu:
tekkidu (dobry) -
tekkodu (lepszy) -
tekkedu (najlepszy).
•Nie ma nieregularności w stopniowaniu jak i w deklinacji.
Przysłówki•Mają końcówkę
–ukki•Nie odmieniają się przez przypadki
•Istnieje specjalna kategoria przysłówków, które dotyczą czasu (teraz, dzisiaj, jutro itd.). Mają one końcówkę
-eji; np.
leekoseji (dzisiaj),
meeleekoseji (jutro),
jekeji (teraz). Pytając kiedy, używa się słowa
keji (kiedy, gdy).
•Mówiąc o miejscu, np.
javaji (tam),
jekaji (tu),
kaji (gdzie) itd. stosuje się końcówkę –aji. [/li][/list]
•Stopniują się
| Końcówka |
Stopień równy | -ukki |
Stopień wyższy | -okki |
Stopień najwyższy | -ekki |
I znów dla przykładu:
tekkukki (dobrze) -
tekkokki (lepiej) -
tekkekki (najlepiej)
PytaniaPytania tworzy się dodając na końcu (po końcówce osoby) czasownika końcówkę –nu; np. ,,lubisz mnie?" to ,,
Sellalösilnu kömö?".
*Na pytanie o uczucia, kiedy nie jest się ich pewnym bądź nie chce się używać słowa ,,nie", można odpowiedzieć bez -lö-. Jest to grzeczniejsza forma negatywnej odpowiedzi na takie pytanie, a rozmówca nie powinien się czuć urażony. Forma ta jest często używana w języku potocznym.
PrzeczeniaPrzeczenia tworzy się wstawiając ti- na początku czasownika;
tisellalömei (nie lubię); w taki sam sposób możemy też zmieniać znaczenie przymiotników i przysłówków;
vemidu (ładny) ->
tivemidu (nieładny);
kömukki (daleko) –
tikömukki (niedaleko).
Deklinacja•
Rzeczownika
| Płeć męska | Płeć żeńska | Żywotne | Nieżywotne | Abstrakcyjne | Liczba mnoga |
Mianownik | -ulo | -ek | -u | -o | -i | -omme |
Dopełniacz | -ullu | -ekku | -unnu | -ossu | -ikku | -ommu |
Celownik | -utte | -ette | -unette | -osette | -itte | -omotte |
Biernik | -ulö | -ekö | -unö | -ösö | -ikö | -ömmö |
•
Przymiotnika
| Płeć męska | Płeć żeńska | Żywotne | Nieżywotne | Abstrakcyjne | Liczba mnoga |
Mianownik | -idu | -ide | -idiu | -idio | -idi | -idome |
Dopełniacz | -iddu | -idde | -iddiu | -iddio | -iddi | -iddome |
Celownik | -ittu | -itte | -ittiu | -ittio | -itti | -ittome |
Biernik | -idöö | -idö | -idöju | -idöjo | -idjö | -idöme |
•
Osób
| ja | ty | on/ona/ono | my | wy | oni/one |
Mianownik | komi | hikki | vimo | kulo | heme | vene |
Dopełniacz | komu | hikku | vimu | kulu | hemu | venu |
Celownik | kotte | hitte | vitte | kutte | hette | vette |
Biernik | kömö | hikkö | vimö | kulö | hemö | venö |
Zaimki posesywne /zmiana 26 lipca
Tworzone w ten sposób: (forma długa)
osoba +
t +
końcówka przymiotnika; (forma krótka, dołączana w formie sufiksu)
ostatnie dwie litery zaimka osobowego
| mój | twój | jego/jej | nasz | wasz | ich |
Forma długa | komitidu | hikkitidu | vimotidu | kulotidu | hemetidu | venetidu |
Forma krótka | -mi | -ki | -mo | -lo | -me | -ne |
Aby utworzyć dłuższą formę żeńską/żywotną/nieżywotną/abstrakcyjną/liczby mnogiej wystarczy tylko zmienić końcówkę przymiotnikową.
Sido (dom).
Komitidio sido – mój dom.
Sidomi – mój dom. Są więc dwa sposoby na wyrażanie posiadania czegoś. Krótszej formy używa się w języku potocznym, dłuższej – w oficjalnym. Forma długa łączy się z końcówką rzeczownika.
Liczebniki /zmiana 4 sierpnia
0 – nommi
1 – almi
2 – kalmi
3 – limmi
4 – pimmi
5 – koomi
6 – laami
7 – tjomi
8 – lehmi
9 – ajmi
10 – lammi
| 11 – lammi-almi
12 – lammi-kalmi
13 – lammi-limmi
[...]
19 – lammi-ajmi
20 – kalminommikomme
30 – limminommikomme
40 – pimminommikomme
50 – koominommikomme
[...]
99 – ajminommikomme-ajmi
| 100 – tossi
101 – tossi-almi
110 – tossi-lammi
111 – tossi-almialmi
200 – kalmitossikomme
999 – ajmitossikomme-ajmiajmi
1000 – sekki
1001 – sekki-almi
10 000 – lammisekkikomme
100 000 – tossisekkikomme
1 000 000 – miljoni
10 000 000 – lammimiljonikomme
|
Liczebniki porządkowe tworzy się dodając końcówkę przymiotnikową (odmienioną przez przypadek) do liczby, np.
almidu (pierwszy).
Ojcze nasz /zmiana 26 lipca
Kultidu Hittulo, ikidu salösil paavitte ni
sapavi sökkidi hikkitidi keli;
sapa savi unne li hikkitidio naallo;
sapavi hikkitidi rekki ikukki paavitte ni hikukki ik össosette ri;
kulotidöjo hikkolidöjo-leekosidöjotorkösö luuvapasil kutte leekoseji;
ik doppelapasil kutte kulotidöme neemukikömmö, ikukki ik kulo doppelalte
kulotittome neemukittomeemekunomotte;
ik timennasil kulo settelte naalokikomotte;
jalku kulö umettapasil naarunnu mi.
Amen.
Deklaracja praw człowieka /zmiana 26 lipca
Hikkolidiu emeku imellamövu evulidiu ik ovemidiu dutonnitte ni ik latjalomotte ni. Savu aterrakenidiu ötosette ek ik ejmovitte ek; samekkavu ottana honittiuemekunomotte ek ramenulokoikö-pennitte ni.Słowniczek /zmiana 26 lipca
W nawiasach obok czasowników są podane ich formy przeszłe.
A
akuula (elaame) – obrażać
akuuli – obraza, oszczerstwo
amma (enne) - móc, potrafić
ammi – moc, siła
anelek – matka
aterra (evisse) – darzyć
D
dakelidu - główny
doppela (hurrime) – odpuszczać, przebaczać
dutonni – godność
dutonnide – godny
E
ejmovi - sumienie
emeku – człowiek
evuli – wolność
evulidu – wolny
H
heme - wy
hidu – ten
hikidu – taki
hikkolidu – każdy (hikkolideemekulo – każdy człowiek = wszyscy ludzie, formy hikkolideemekomme raczej się nie używa)
hikukki - tak (na pytanie jak?)
hikki - ty
hittulo – ojciec
honidu – inny
I
ik – i (spójnik)
ikidu – jaki/który
ikidullu – jakikolwiek/którykolwiek
ikidusu – jakiś/któryś
ikukki – jak
ikukkillu – jakkolwiek
imella (onimme) – rodzić się
itta (ovve) – pracować
itto - praca
J
jalku – ale
javaji – tam
javano – miasto
jekaji – tu
jekeji – teraz
K
kavello – gospoda
kaji – gdzie
kajillu – gdziekolwiek
kajisu – gdzieś
keji – kiedy, gdy
kejillu – kiedykolwiek
kejisu – kiedyś
keli – imię
kepi – ile
kepisu – ileś
keto – język
kivina (lokope) – uczyć się
kivinek – szkoła
kivini – nauka
koi – co
koillu - cokolwiek
koisu – coś
komi – ja
kömukki – daleko
köni – dokąd
könillu – dokądkolwiek
kui – kto
kuillu – ktokolwiek
kuisu – ktoś
kulo – my
kutta (lavve) – przepraszać
L
la – tak (zgoda)
laakkuna (meellape) – płacić
laakkunide – płatny
latjalo – prawo
latjalidu – prawny
latjalkulo – prawnik
leeko – dzień
leekoseji – dzisiaj
leekosukki – dziennie
litto – niż
luuva (maake) – dawać
M
maavek – droga
menna (nippe) – pozwalać
meeleekoseji – jutro
miljono – milion
mohikka (nujolle) – przyjaźnić się
mohikki – przyjaźń
N
naallo – królestwo
naaloki – pokusa
naaru – szatan, Zły
neemuki – grzech, wina
netiina (pivoope) – znać
nilkidu – potoczny
noolemo – kara
O
omma (unne) – chodzić
otello - długość
otta (uvve) – robić
ottana (uvvepe) – postępować
ottano – postępowanie
otto – robota
ovemo – równość
ovemidu – równy
Ö
össo/Össo – ziemia/Ziemia
öto – rozum
P
paanalla (reepemme) - zbawić
paavi – niebo
pelka (rimle) – żyć
penni – dusza
pennu – duch
R
rakanna (meleppe) – odpowiadać
rakanno – odpowiedź
ramenulo – brat
ramenulokoi – braterstwo
rekka (sille) – życzyć, woleć
rekki – życzenie, wola
rassa (sette) – ulegać
S
sakja (telke) – być
samekka (tenille) – mieć powinność
savjella (tekkimme) – kochać
savjelli – miłość
sekki – tysiąc
sella (timme) – lubić
semenek – siostra
sido – dom
sinoolu – pies
sollukki – bardzo
soona (tuupe) – prosić
sökki – święto
sökkidu – święty
T
tekki – dobro, dobroć
tekkide – dobry
tevja (vikke) – widzieć
tevjo – wzrok
ti – nie
tolla (vumme) – wiedzieć
tolli – wiedza
tollido – uniwersytet
torko – chleb
U
umetta (anivve) – chronić
umetto – ochrona
V
veella (kiimme) – dziękować
vemidu – ładny
vene – oni/one
vimo – on/ona/ono
vira (kose) – pisać
viretelo – klawiatura
viro – pismo
vitta (kovve) – mówić
Jeśli ktoś zauważyłby jakieś błędy, nieścisłości itp., to chętnie poprawię :) Pisałem to równolegle gadając z kolegą na gg, więc nie ręczę, że będzie bezbłędne ;)
Podoba mi się słowo "klawiatura" :-) Nadal nie mogę pojąć następstwa alfabetycznego. Jednakowoż widać, że się postarałeś, a język brzmi fajnie, jak się próbuje to przeczytać. XD
Nom, następstwo alfabetyczne każdego przerasta :P We wcześniejszej "odsłonie" na podstawie czegoś takiego jak to następstwo tworzyłem wszystkie słowa, ale po 5 min nie wiedziałem o co chodzi w danym tekście i musiałem ów projekt zarzucić, jednak przy tworzeniu czasu przeszłego ów wynalazek przetrwał. Dzięki za pozytywną ocenę :)
Po prostu to następstwo wygląda nieprawdopodobnie. Rozumiem jakieś przegłosy, zmiękczenia, ale zmienianie każdej litery wg wzoru mnie przeraża.
A najzabawniejsze, że gdyby kolejne starożytne ludy wytwarzając kolejne stadia pism poprzedzających alfabet łaciński inaczej poprzekładały sobie kolejność liter, to w tym języku również zachodziłyby dziś zupełnie inne oboczności.
A tak poza tym, co całkiem udany język. Wygląda fińskawo i w sumie dobrze mu z tym. I ma kosmiczne liczebniki - dobrze rozumiem, że odzwierciedlają strukturę zapisu liczb cyframi arabskimi?
Tak, chodzi właśnie o to. Nie chciałem powielać schematów, a taki sposób zapisu akurat mi się podobał najbardziej. Co do fińskości - całkowicie zamierzona :)
Eej, czemu 10 000 000 to nie lamminomminomminomminomminomminommi? :(
Byłoby jeszcze większe porycie...
No właśnie też się nad tym zastanawiam... lammimiljoni w końcu nie jest aż tak epickie i wgl... Póki co musi niestety zostać jak jest, być może kiedyś mnie oświeci i to zmienię ;)
Fińskawość <3
Cytat: Feles w Lipiec 04, 2012, 15:56:04
Nie wyobrażam sobie, skąd mogłoby się wziąć takie następstwo alfabetyczne.
Jak ja zrobiłem coś podobnego (http://jezykotw.webd.pl/f/index.php?topic=422.msg15956#msg15956), to nikt się nie czepiał. Dziwne.
Bo nie uzależniłeś tego od kolejności w alfabecie. I ograniczyłeś do samogłosek.
No tak, następstwo alfabetyczne jest dosyć poryte, ale póki co, to jedyny argument (no, może poza pytaniem skąd coś takiego mogło się wziąć) na niekorzyść tego wybryku. Jak mówiłem, chętnie coś zmienię w tym języku, ale zmieniać tylko dlatego, że coś jest głupie, poryte, niezrozumiałe? Jeśli ktoś da jakiś prawdziwy argument to jestem gotowy na zmiany. Póki co - zostaje jak było.
Wczoraj zdecydowałem się trochę "ubogacić" przymiotniki. Teraz będą się odmieniać przez przypadki (będzie występować zgodność przypadku przymiotnika z tym, który został użyty z rzeczownikiem). I tu moje pytanie, bo zastanawiam się nad odmianą przez rodzaj. Czy warto wprowadzać takie coś? Co do odmiany przez przypadki jestem już zdecydowany, ale nad rodzajami ciągle się waham. Poniżej przedstawiam jakby to miało wyglądać:
1. Odmiana przez przypadki
M. -ide -ode -ede (stopień równy, wyższy, najwyższy)
D. -iddu -oddu -eddu
C. -itte -otte -ette
B. -idö -ödö -edö
2. Odmiana przez przypadki i przez rodzaj
Ostatnia musi być zawsze samogłoska stąd ta niekonsekwencja w dobieraniu końcówek
a. r. męski (e:u; -ulo)
M. -idu -odu -edu
D. -iddu -oddu -eddu
C. -ittu -ottu -ettu
B. -idöö -ödöö -edöö
b. r. żeński (-ek)
M. -ide -ode -ede
D. -idde -odde -edde
C. -itte -otte -ette
B. -idö -ödö -edö
c. r. nijaki (e:i; -i)
M. -idi -odi -edi
D. -iddi -oddi -eddi
C. -itti -otti -etti
B. -idiö -ödiö -ediö
d. liczba mnoga (e:o; -omme)
M. -idome -odome -edome
D. -iddome -oddome -eddome
C. -ittome -ottome -ettome
B. -idöme -ödöme -edöme
Teraz może jakiś przykład użycia :)
honide (inny); kavellek (gospoda); ketulo (język); javani (miasto)
1. Jeśli przymiotnik odmieniałby się tylko przez przypadki
honideketulo (inny język); honiddukavellekku (innej gospody); honittejavanitte (innemu miastu); honidöjavanömmö (inne miasta)
2. Jeśli odmieniałby się również przez rodzaj
honiduketulo (inny język); honidduketullu (innego języka); honittuketutte (innemu językowi); honidööketulö (inny język)
honidekavellek (inna gospoda); honiddekavellekku (innej gospody); honittekavellette (innej gospodzie); honidökavellekö (inną gospodę)
honidijavani (inne miasto); honiddijavaniku (innego miasta); honittijavanitte (innemu miastu); honidiöjavanikö (inne miasto)
honidomejavanomme (inne miasta); honiddomejavanommu (innych miast); honittomejavanomotte (innym miastom); honidömejavanömmö (inne miasta)
Zmianom ulegną również zaimki dzierżawcze oraz strona bierna. Wszystko to jednak przekształcę dopiero po waszej ocenie.
Zdecydowałem się na dodanie wersji z rodzajami, zmiany w obydwu postach już zaszły :)
Kolejna reforma, tym razem rzeczownika :-)W leekulskim zaszły zmiany dotyczące postrzegania rodzaju - teraz w zasadzie coś takiego jak rodzaj w ogóle nie występuje. Doszły dwie nowe końcówki, ale o nich za chwilę. Tak więc mamy rzeczowniki: płci męskiej, płci żeńskiej, nieokreślone przez płeć żywotne, nieokreślone przez płeć nieżywotne oraz abstrakcyjne. Powstaje więc pytanie - kiedy użyć danej końcówki. Jeżeli płeć jest znana - wtedy mamy -ulo (męska) bądź -ek (żeńska). Jeżeli płeć nie jest znana, wybór ogranicza się do trzech pozostałych:
- •-u (nieokreślony żywotny)
- •-o (nieokreślony nieżywotny)
- •-i (abstrakcyjny)
No dobra, ale skąd mam wiedzieć czy coś jest jeszcze nieokreślone nieżywotne czy już abstrakcyjne? Też miałem z tym problem, ale po długich rozmyślaniach jest już na to recepta.
Rzeczownik jest abstrakcyjny, kiedy tego, co się chce opisać nie da się
zobaczyć ani
dotknąć. I tylko kiedy żaden z tych warunków nie jest możliwy do spełnienia mówimy, że coś jest abstrakcyjne. Musiałem też stworzyć nowe sposoby odmiany dla tych końcówek. To jest więc
nowa deklinacja rzeczownika:
| Płeć męska | Płeć żeńska | Żywotne | Nieżywotne | Abstrakcyjne | Liczba mnoga |
Mianownik | -ulo | -ek | -u | -o | -i | -omme |
Dopełniacz | -ullu | -ekku | -unnu | -ossu | -ikku | -ommu |
Celownik | -utte | -ette | -unette | -osette | -itte | -omotte |
Biernik | -ulö | -ekö | -unö | -ösö | -ikö | -ömmö |
Inaczej tworzy się teraz
liczbę mnogą:
| Płeć męska | Płeć żeńska | Żywotne | Nieżywotne | Abstrakcyjne |
Liczba pojedyncza | -ulo | -ek | -u | -o | -i |
Liczba mnoga | -ulomme | -ekomme | -unomme | -omme | -ikomme |
Reforma pociągnęła za sobą również drobne zmiany w
czasowniku:
Osoba | Końcówka |
1. komi (ja) | -mei |
2. hikki (ty) | -sil |
| |
| -vulo (płeć męska) |
| -vek (płeć żeńska) |
3. vimo (on/ona/ono) | -vu (żywotny) |
| -vo (nieżywotny) |
| -vi (abstrakcyjny) |
| |
1. kulo (my) | -lte |
2. heme (wy) | -lemi |
3. vene (oni/one) | -vomme |
... oraz nieco większe w
przymiotniku
| Płeć męska | Płeć żeńska | Żywotne | Nieżywotne | Abstrakcyjne | Liczba mnoga |
Mianownik | -idu | -ide | -idiu | -idio | -idi | -idome |
Dopełniacz | -iddu | -idde | -iddiu | -iddio | -iddi | -iddome |
Celownik | -ittu | -itte | -ittiu | -ittio | -itti | -ittome |
Biernik | -idöö | -idö | -idöju | -idöjo | -idjö | -idöme |
Wkrótce poprawię też pierwszy post ;) Następnym razem opiszę
język potoczny.
Hmm, uwielbiam długie odmiany, a liczba mnoga rzeczownika po prostu genialna xD
Jakiś dłuższy tekst przetłumaczysz, szczególnie po reformie? Kiedyś też tworzyłem taki "ugrofinlang" i miałem problem, bo się potem gubiłem z odmianą.
Już jest zmienione Ojcze nasz i Deklaracja Praw człowieka - na końcu tego postu (http://jezykotw.webd.pl/f/index.php?topic=504.msg19251#msg19251). Dzisiaj prawdopodobnie opiszę język potoczny i może popracuję nad jakimś kolejnym tekstem :-).
[...........]
Cytat: Ghoster w Lipiec 27, 2012, 19:31:54CytatJuż jest zmienione Ojcze nasz i Deklaracja Praw człowieka - na końcu tego postu.
Ramadanu, znaczy się?
Tak z ciekawości - czy istnieją języki naturalne, które opisują rzeczywistość (zwłaszcza tę prostą) tak dużą ilością sylab?
Zupełnie poważnie pytam, bo się nie znam.
Przykładowo forma "honidomejavanomme (inne miasta)" wygląda może i całkiem fajnie, ale czy mogłaby zaistnieć w realnym języku?
Chyba będę musiał oddzielny wątek założyć, bo nurtuje mnie, czy istnieją języki skrajnie "nieekonomiczne" :) Póki co japoński kojarzy mi się na pierwszy rzut oka z brakiem ekonomii, niektóre romańskie też (te wszystkie "rapidamente", "denominazione" itp.), ale nie znam tych języków, więc mogę się mylić.
Patrzyłem kiedyś na jakiś język z elementami polisyntetycznymi i miał takie długie słowa właśnie przez tą polisyntetyczność.
Język polisyntetyczny nie musi wcale być nieekonomiczny. Jeśli taki język zdanie "Idę do pracy" realizuje jako "dopracaiśćja", to jest to calkiem ekonomiczne, bo nie ma za duzo sylab w stosunku do treści znaczeniowej. Ale gdyby zamiast tego było "adoparacaiściterazja", to już byłoby to nieekonomiczne.
Mam nadzieję, że da się zrozumiec, o co mi chodzi z tym brakiem ekonomii :)
Np. esperanckie "malmultkosta" (tani) to przykład braku ekonomii - mnóstwo sylab w stosunku do ilości treści.
Język potocznyJęzyk potoczny cechuje się wieloma uproszczeniami. Chodzi tu głównie o końcówki; np.
samei (jestem) to
sam,
sasil to
sas itd. Następuje
zanik następstwa alfabetycznego. Używa się czasu teraźniejszego, przeszłego złożonego i przyszłego złożonego (zasady tworzenia opisane tu (http://jezykotw.webd.pl/f/index.php?topic=504.msg19214#msg19214). Pomija się też czasami końcówkę pytającą (-nu). Również rzeczowniki, przymiotniki i przysłówki ulegają przemianom. Wszystko to przedstawiają poniższe tabele:
Czasowniki
Osoba | Język oficjalny | Język potoczny |
1. komi (ja) | -mei | -m |
2. hikki (ty) | -sil | -s |
| |
| -vulo (płeć męska) | -vu (płeć męska) |
| -vek (płeć żeńska) | -ve (płeć żeńska) |
3. vimo (on/ona/ono) | -vu (żywotny) | -v |
| -vo (nieżywotny) | -v |
| -vi (abstrakcyjny) | -v |
| |
1. kulo (my) | -lte | -l |
2. heme (wy) | -lemi | -le |
3. vene (oni/one) | -vomme | -vo |
Jak widać w języku potocznym w czasownikach nie ma już rozróżnienia dla rzeczowników żywotnych, nieżywotnych i abstrakcyjnych - dla każdego z nich forma czasownika jest identyczna.
Rzeczowniki
| Płeć męska | Płeć żeńska | Żywotne | Nieżywotne | Abstrakcyjne |
Liczba pojedyncza | -u | -e | -u | -o | -i |
Liczba mnoga | -ule | -eke | -une | -ome | -ike |
Deklinacja dalej ;)
Przymiotniki
| Płeć męska | Płeć żeńska | Żywotne | Nieżywotne | Abstrakcyjne |
Końcówka | -idu | -ide | -idu | -ido | -idi |
PrzysłówkiTutaj akurat nie ma za bardzo co zmieniać :P Tak więc
-ukki zostało uproszczone do
-uk.
Deklinacja•
Rzeczownika
| Płeć męska | Płeć żeńska | Żywotne | Nieżywotne | Abstrakcyjne |
Mianownik l. poj. | -u | -e | -u | -o | -i |
Mianownik l. mn. | -ule | -eke | -une | -ome | -ike |
Dopełniacz l. poj. | -uu | -ee | -uu | -oo | -ii |
Dopełniacz l. mn. | -uum | -eem | -uum | -oom | -iim |
Celownik l. poj. | -ute | -ete | -ute | -ote | -ite |
Celownik l. mn. | -utee | -etee | -utee | -otee | -itee |
Biernik l. poj. | -ulö | -ekö | -unö | -ösö | -ikö |
Biernik l. mn. | -ulöö | -eköö | -unöö | -ösöö | -iköö |
Tutaj widać całkowitą zmianę jeśli chodzi o liczbę mnogą, której formy są odrębne dla każdego rzeczownika. Również dopełniacz nie przypomina tego z oficjalnej deklinacji.
•
Przymiotnika
| Płeć męska | Płeć żeńska | Żywotne | Nieżywotne | Abstrakcyjne | Liczba mnoga |
Mianownik | -idu | -ide | -idu | -ido | -idi | -ido |
Dopełniacz | -iddu | -idde | -iddu | -iddo | -iddi | -iddo |
Celownik | -ittu | -itte | -ittu | -itto | -itti | -itto |
Biernik | -idö | -idö | -idö | -idö | -idö | -idö |
Wszystko wydaje się prawie nie różnić od oficjalnej deklinacji przymiotnika, aż do biernika, w którym zanika całkowicie rozróżnienie na płeć męską, żeńską, nieokreśloną żywotną, nieżywotną i abstrakcyjną. Prostota przede wszystkim :P
•
Osób
| ja | ty | on/ona/ono | my | wy | oni/one |
Mianownik | ko | hi | vi | ku | he | ve |
Dopełniacz | ku | hu | vu | kuu | huu | vuu |
Celownik | kot | hit | vit | kut | het | vet |
Biernik | kö | hö | vö | köö | höö | vöö |
Każda z osób została skrócona o przynajmniej dwie litery, a formy dopełniacza i biernika dla liczby pojedynczej i mnogiej różnią się tylko długością samogłosek.
Zaimki posesywne
| mój | twój | jego/jej | nasz | wasz | ich |
Forma krótka | -mi | -ki | -mo | -lo | -me | -ne |
To tylko tak dla przypomnienia; już podczas przedstawiania języka oficjalnego zaznaczone jest, że formy krótkiej używa się w języku potocznym.
A teraz dwa teksty w wersji oficjalnej oraz potocznej. Jutro albo w poniedziałek pokażę jakieś krótkie dialogi, w których język potoczny naprawdę mógłby działać - tutaj jest to tylko porównanie.
Ojcze naszKultidu Hittulo, ikidu salösil paavitte ni
sapavi sökkidi hikkitidi keli;
sapa savi unne li hikkitidio naallo;
sapavi hikkitidi rekki ikukki paavitte ni hikukki ik össosette ri;
kulotidöjo hikkolidöjo-leekosidöjotorkösö luuvapasil kutte leekoseji;
ik doppelapasil kutte kulotidöme neemukikömmö, ikukki ik kulo doppelalte
kulotittome neemukittomeemekunomotte;
ik timennasil kulo settelte naalokikomotte;
jalku kulö umettapasil naarunnu mi.
Amen.A tak by to wyglądało w języku potocznym:
Hittulolo, ikidu salös paavite ni
sapav sökkidi keliki;
sapa savte omma li naalloki;
sapav rekkiki ikuk paavite ni hikuk ik össote ri;
hikkolidö-leekosidötorkösölo luuvapas kut leekoseji;
ik doppelapas kut neemukiköölo, ikuk ik ku doppelal
neemukittoemekuteelo;
ik timennas ku settel naalokitee;
jalku köö umettapas naaruu mi.
Amen.Deklaracja Praw CzłowiekaHikkolidiu emeku imellamövu evulidiu ik ovemidiu dutonnitte ni ik latjalomotte ni. Savu aterrakenidiu ötosette ek ik ejmovitte ek; samekkavu ottana honittiuemekunomotte ek ramenulokoikö-pennitte ni.I w języku potocznym:
Hikkolidu emeku imellamöv evulidu ik ovemidu dutonnite ni ik latjalotee ni. Sav aterrakenidu ötote ek ik ejmovite ek; samekkav ottana honittuemekutee ek ramenulokoikö-pennite ni.No i to na tyle ;)
Cytat: luk w Lipiec 28, 2012, 14:17:05
Język polisyntetyczny nie musi wcale być nieekonomiczny. Jeśli taki język zdanie "Idę do pracy" realizuje jako "dopracaiśćja", to jest to calkiem ekonomiczne, bo nie ma za duzo sylab w stosunku do treści znaczeniowej. Ale gdyby zamiast tego było "adoparacaiściterazja", to już byłoby to nieekonomiczne.
Mam nadzieję, że da się zrozumiec, o co mi chodzi z tym brakiem ekonomii :)
Np. esperanckie "malmultkosta" (tani) to przykład braku ekonomii - mnóstwo sylab w stosunku do ilości treści.
Można krócej, można dłużej. Można powiedzieć, że "prim" to iść do pracy: "pr" - praca, i - iść, m - ja (a "pswm" to widzę psa - są języki, które mają takie zbitki obstruentów bez samogłosek)
A można (szkic lok pola bez oddzielania słów) "szesztatjajdotropperwefterjit"
szesz - prawdą (esz)
tat - der (ta)
jaj - ja
dot - do
rop per - praca
wef - w
ter - teraz
jit - iść
Zmiany w liczebnikach
1. Zostało wprowadzone tossi (sto).
2. Są już dziesiątki z prawdziwego zdarzenia ;) Chcąc powiedzieć dwadzieścia mówimy kalmilammikomme, a nie jak wcześniej kalminommi.
3. Dla jeżeli liczba dziesiątek/setek/tysięcy/milionów jest większa od 1, np. dwieście, dziesięć tysięcy, trzy miliony itd., to należy użyć liczby mnogiej. Mówimy więc kalmitossikomme, lammisekkikomme, limmimiljonikomme.
4. Liczby typu czterdzieści pięć, trzysta cztery, tysiąc dwieście, dziesięć tysięcy pięćset trzy itp. rozdzielamy myślnikami: pimmilammikomme-koomi, limmitossikomme-pimmi, sekki-kalmitossikomme, lammisekkikomme-koomitossikomme-limmi.
Mogę też już powiedzieć, że od jakiegoś czasu opracowuję conscript dla tego języka :) Powinien się on ukazać w ciągu dwóch tygodni :)