Język kehirski - Kehirav

[ArturJD]

Język kehirski - pierwszy język posiadający pismo na kontynencie Taesadra, którym posługiwali się pierwsi jego ludzcy mieszkańcy. Zapewne nie jest on pierwszym językiem, jakim się oni posługiwali, ale jest najstarszym ze skodyfikowaną gramatyką i bogatą literaturą. Z niego wywodzi się język staroawirski i staroeilaweński.

Jest to kolejny mój język, którego słownictwo oparte jest na sfonetyzowanym angielskim pisanym od tyłu. Tutaj jednak nie jest to tak oczywiste jak w staroeilaweńskim i aby odszyfrować jakiekolwiek zdanie lub wyraz, trzebaby się trochę potrudzić.

Język stworzony oczywiście do świata RPG z elfami, orkami i innym stuffem. Jednakże w przeciwieństwie do staroeilaweńskiego, nie jest poddany wpływom elfickiego.

1. Zapis

A, a – [a]
B, b – [b]
C, c – [k]
D, d – [d]
E, e – [e]
F, f – [f]
G, g – [ɢ]
H, h – [χ]
I, i – [i]
J, j - [ʤ]
K, k – [k]
L, l – [ɫ]
M, m – [m]
N, n – [n]
O, o – [ɔ]
P, p – [p]
R, r – [ʀ]
S, s – [s]
T, t – [t]
U, u – [u]
V, v – [ð]
W, w – [v]
Y, y – [j]

Znaki z [s]akcentami:[/s] diaktrykami:
L’, l’ – [w]
Ŝ, ŝ – [ʃ]
Ĉ, ĉ – [tʃ] - z tego co wiem, tutaj w IPA'ie są jakieś jaja jeśli chodzi zapis głoski "cz".
Ɲ, ɲ – [ɴː]
Ä, ä – [ɐ]
Ë, ë – [ə]
Ü, ü – [y]
Ė, ė – [ĕ] – czyli bardzo krótkie „e” ułatwiające wymowę zbitek spółgłosek w deklinacji (
Ÿ, ÿ – [ʏ]

Dwuznaki:
Dn – [dʏɴ]
Tn – [tʏɴ]
Gn – [ɢʏɴ]

Akcent:
‘ – jeśli nad samogłoską, ukazuje akcentowaną sylabę; jeśli nad l – zmienia jego wymowę. Celowo zapisywany apostrofem, a nie akutem.

Podsumowując łopatologicznie najważniejsze różnice w  czytaniu między polskim a kehirskim: "c" to "k", "j" to "dż", "l'" to "ł", "v" to angielskie dźwięczne "th", "y" to "j", umlauty to przegłosy, "ĉ" to "cz" i "ŝ" to "sz".

2.Przegłosy
Bardzo ważna część języka, czyniącym go trudnym i nieregularnym w odmianie.




Spójka "ė" pojawia się, gdy "y" poprzedzałaby spółgłoska.

Przegłosy pojawiają się w koniugacji i deklinacji. Np. tematem czasownika "jeść" jest "ti". Tworząc bezokolicznik (dodając do tematu końcówkę -"aɲ"), należy pamiętać, że: ti+aɲ => tėyaɲ (bo i+a=-(ė)-ya)

3. Szyk zdania

Dominuje SOV
Szyk SVO oraz OSV występują jedynie w niektórych narzeczach, a VOS jedynie w wiejskich gwarach.

[ArturJD]

Rodzaj męski:
1. Ya - ja
2. Uy - ty
3. Ih - on
1. Il’ (z adresatem)
1'.Il (bez adresata)
2. Uyev - wy
3. Yev - oni

Rodzaj żeński:
1. Yë
2. Uyė
3. Iŝ - ona
1. Il’ė
1'.Ilė
2. Uyevė
3. Yewė -one

Rodzaj nijaki:
1. -- - wiadomo, czemu
2. Uye
3. Iŝe - ono, to
1. --
1'.--
2. Uyeve
3. Yeve

Końcówki czasów:




Czasy gramatyczne – tryb oznajmujący, strona czynna, aspekt dokonany

1.   Zaprzeszły
(Osoba) + awehaɲ(IV) + czasownik(II)

2.   Przeszły
(Osoba) + czasownik(II)

3.   Przeszły bliski
(Osoba) + awehaɲ(II) + czasownik(I)

4.   Teraźniejszy
(Osoba) + czasownik(I)

5.   Poteraźniejszy
(Osoba) + awehaɲ(I) + czasownik(I)

6.   Przyszły
(Osoba) + czasownik(III)

7.   Zaprzyszły
(Osoba) + awehaɲ(IV) + czasownik(III)


Czasy gramatyczne – tryb oznajmujący, strona czynna, aspekt niedokonany

1.   Zaprzeszły
(Osoba) + ibaɲ(IV) + czasownik(II)

2.   Przeszły
(Osoba) + ib/iba+czasownik(II)

3.   Przeszły bliski
(Osoba) + ibaɲ(II) + czasownik(I)

4.   Teraźniejszy
(Osoba) + ib/iba+czasownik(I)

5.   Poteraźniejszy
(Osoba) + ibaɲ(I) + czasownik(I)

6.   Przyszły
(Osoba) + ib/iba+czasownik(III)

7.   Zaprzyszły
(Osoba) + ibaɲ(IV) + czasownik(III) 


Czasy gramatyczne – tryb oznajmujący, strona bierna, aspekt dokonany

1.   Zaprzeszły
(Osoba) + awehaɲ(IV) + üdaɲ(II) + czasownik(IV)

2.   Przeszły
(Osoba) + üdaɲ (II) + czasownik(IV)

3.   Przeszły bliski
(Osoba) + awehaɲ(II) + üdaɲ (I) + czasownik(IV)

4.   Teraźniejszy
(Osoba) + üdaɲ (I) + czasownik(IV)

5.   Poteraźniejszy
(Osoba) + awehaɲ(I) + üdaɲ (I) + czasownik(IV)

6.   Przyszły
(Osoba) + üdaɲ(III) + czasownik(IV)

7.   Zaprzyszły
(Osoba) + awehaɲ(IV) + üdaɲ (III) + czasownik(IV)


Czasy gramatyczne – tryb oznajmujący, strona bierna, aspekt niedokonany

1.   Zaprzeszły
(Osoba) + ibaɲ(IV) + üdaɲ(II) + czasownik(IV)

2.   Przeszły
(Osoba) + ib+üdaɲ (II) + czasownik(IV)

3.   Przeszły bliski
(Osoba) + ibaɲ(II) + üdaɲ (I) + czasownik(IV)

4.   Teraźniejszy
(Osoba) + ib+üdaɲ (I) + czasownik(IV)

5.   Poteraźniejszy
(Osoba) + ibaɲ(I) + üdaɲ (I) + czasownik(IV)

6.   Przyszły
(Osoba) + ib+üdaɲ(III) + czasownik(IV)

7.   Zaprzyszły
(Osoba) + ibaɲ(IV) + üdaɲ (III) + czasownik(IV)


Czasy gramatyczne – tryb przypuszczający, strona czynna

1.   Zaprzeszły/przeszły
(Osoba) + awehaɲ+(III) + czasownik(II)

2.   Teraźniejszy/przyszły
(Osoba) + bezokolicznik+(III)


Czasy gramatyczne – tryb przypuszczający, strona bierna

1.   Zaprzeszły/przeszły
(Osoba) + ibaɲ+(III) + czasownik(II)

2.   Teraźniejszy/przyszły
(Osoba) + bezokolicznik+(III)


Czasy gramatyczne – tryb łączący, strona czynna

1.   Zaprzeszły/przeszły
(Osoba) + awehaɲ+(II) + bezokolicznik+(IV)

2.   Teraźniejszy
(Osoba) + bezokolicznik+(IV)

3.   Przyszły
(Osoba) + awehaɲ+(III) + bezokolicznik+(IV)

4.   Zaprzyszły (Silny)
(Osoba) + awehaɲ+(IV) + bezokolicznik+(IV)


Czasy gramatyczne – tryb łączący, strona bierna

1.   Zaprzeszły/przeszły
(Osoba) + ibaɲ+(II) + bezokolicznik+(IV)

2.   Teraźniejszy
(Osoba) + ib/iba+bezokolicznik+(IV)

3.   Przyszła
(Osoba) + ibaɲ+(III) + bezokolicznik+(IV)

4.   Zaprzyszły (Silny)
(Osoba) + ibaɲ+(IV) + bezokolicznik+(IV)


Czasy gramatyczne – tryb rozkazujący, strona czynna, aspekt dokonany

1.   Teraźniejszy
(Osoba) + bezokolicznik+(II)

2.   Przyszły
(Osoba) + bezokolicznik+(I)


Czasy gramatyczne – tryb rozkazujący, strona czynna, aspekt niedokonany

1.   Teraźniejszy
(Osoba) + ib/iba+bezokolicznik+(II)

2.   Przyszły
(Osoba) + ib/iba+bezokolicznik+(I)


Czasy gramatyczne – tryb rozkazujący, strona bierna, aspekt dokonany

1.   Teraźniejszy
(Osoba) + üdaɲ+(II) + czasownik(IV)

2.   Przyszły
(Osoba) + üdaɲ+(I) + czasownik(IV)


Czasy gramatyczne – tryb rozkazujący, strona bierna, aspekt niedokonany

1.   Teraźniejszy
(Osoba) + ib+üdaɲ+(II) + czasownik(IV)

2.   Przyszły
(Osoba) + ib+üdaɲ+(I) + czasownik(IV)


Bezokolicznik:
Temat czasownika + aɲ


Przeczenie:
ton+czasownik



Funkcje czasów trybu oznajmującego:

1.   Zaprzeszły –służy do opisu wydarzeń dziejących się przed innymi wydarzeniami
Rofib lÿpare’n tii, ren awehä taki -  Zanim zjadłem jabłko, pokroiłem je.

2.   Przeszły – służy do opisu wydarzeń dziejących się w przeszłości
Lÿpare’n taki dne tii – pokroiłem i zjadłem jabłko

3.   Przeszły bliski – służy do opisu wydarzeń dziejących się przed chwilą
Lÿpare’n tėye, ĉil’ awehä take – jem jabłko, które przed chwilą pokroiłem

4.   Teraźniejszy
Lÿpare’n take dne tėye – Kroję i jem jabłko.

5.   Poteraźniejszy – służy do opisu wydarzeń, które staną się za chwilę.
Lÿpare’n take, ĉil’ awehe tėye – Kroję jabłko, które zaraz zjem

6.   Przyszły – służy do opisu wydarzeń, które dopiero nadejdą.
Lÿpare’n takoy dne tėyoy – Pokroję i zjem jabłko.

7.   Zaprzyszły – służy do opisu wydarzeń, które nastąpią po jakimś innym wydarzeniu, które dopiero nadejdzie, oraz do podkreślania pewności swoich zamiarów.
Fi lÿpare’n takoy, aweha tėyoy – Jak ukroję jabłko, to go potem zjem.
Lÿpare’n aweha tėyoy dne takoy – Ukroję i zjem jabłko (na 100%, choćbym miał dostać zatwardzenia to i tak to zrobię)


Funkcje czasów trybu przypuszczającego:

1.   Zaprzeszły/przeszły – służy do opisu możliwych wydarzeń w przeszłości, które wtedy były możliwe, ale się nie wydarzyły
Lÿpare’n awehaɲoy tii (tab ÿlëbniho nyepit) – Zjadłbym jabłko (ale bolał mnie brzuch) [więc nie zjadłem]

2.   Teraźniejszy/przyszły – służy do opisu możliwych wydarzeń w przyszłości, które mają małą szansę się wydarzyć
Lÿpare’n tėyaɲoy (tab ÿlëbniho nyepet) – Zjadłbym teraz jabłko (ale boli mnie brzuch) [więc nie zjem]
Funkcje czasów trybu łączącego:

1.   Zaprzeszły/przeszły – służy do opisu wydarzeń w przeszłości, które się wydarzyły, lecz w przeszłości uznawano je za możliwe i prawdopodobne
Lÿpare’n awehaɲi tėyaɲa – [W przeszłości] zjadłbym jabłko (i zjadłem); trudno przetłumaczalne na język polski

2.   Teraźniejszy – służy do opisu wydarzeń w teraźniejszości, które się mają wydarzyć za chwilę, są zaplanowane i pewne
Lÿpare’n tėyaɲa (l’os awehe üde) – Zjadłbym jabłko (więc zaraz to zrobię)

3.   Przyszły – służy do opisu możliwych wydarzeń  w przyszłości, które mają dużą szansę się wydarzyć
Lÿpare’n awehaɲoy tėyaɲoy – Zjadłbym jabłko [więc jest prawdopodobieństwo, że zaraz sobie to jabłko pokroję i zjem, aczkolwiek nie jest to na 100% pewne]

4.   Zaprzyszły – służy do opisu możliwych wydarzeń w przyszłości, które mają szansę się wydarzyć po innym, pewnym wydarzeniu w przyszłości
Lÿpare’n takoy dne awehaɲa tėyaɲa – Pokroję jabłko i pewnie go zjem.


Funkcje trybu rozkazującego:

1.   Teraźniejszy
(Osoba) + bezokolicznik+(II) Lÿpare’n tėyaɲis! – Zjedz jabłko [teraz w tej chwili!]

2.   Przyszły
(Osoba) + bezokolicznik+(I) Lÿpare’n tėyaɲes! – Zjedz jabłko [niekoniecznie teraz, ale kiedyś na pewno]

Deklinację opiszę jutro

[Ghoster]

[...........]

[Spiritus]

(za wyjątkiem "ÿ", które jest jak polskie "y")

Polskie /y/ to nie [ʏ], tylko [ɘ].
[/quote]

A to polskie 'y' to nie czasem [ɪ̈] o__O?

A tobie drogi ArturJD polecam zrobienie jakiś tabelek, bo to co tutaj przedstawiłeś jest dość... chaotyczne. Trudno jest coś z tego zrozumieć.

[Ghoster]

[...........]

[ArturJD]

Znaki z akcentami:

*Diakrytykami.

(za wyjątkiem "ÿ", które jest jak polskie "y")

Polskie /y/ to nie [ʏ], tylko [ɘ].

Dziękuję

G, g – [ɢ)

Masz w języku [ɢ], ale nie [g]? Jak to wytłumaczysz?

Uznałem za ciekawsze właśnie [ɢ], lecz jeśli występowanie  jest konieczne, niech będzie [g]

Ɲ, ɲ – [ɴː)

Skąd ten iloczas?

Iloczas bierze się z przetrzymania ostatniej głoski ɴ i występuje właściwie tylko w bezokolicznikach. Przydatny w miejscach, gdzie temat czasownika kończy się na -an i dodaje się końcówkę bezokolicznika -aɲ, np. czasownik tyegivanaɲ - nawigować, prowadzić kogoś:
Tyegivanes - ty nawigujesz, prowadzę kogoś.
Tyegicanaɲes - nawiguj! prowadź kogoś!
Zwłaszcza w wymowie w trybie rozkazującym można jeszcze bardziej uwydatnić iloczas, aby przetrzymane ɴː było dłuzsze od samogłoski "a".

Dwuznaki:
Dn – [dʏɴ)
Tn – [tʏɴ)
Gn – [ɢʏɴ)

Dlaczego nie kolejno "dÿn", "tÿn" oraz "gÿn"?

ʏ nie jest tu samodzielną samogłoską ÿ, ale czymś w rodzaju tego krótkiego ė, które ułatwia wymowę. Jakbyś spróbował nawet po polsku wymówić te zbitki, pojawi Ci się "y" między nimi. Tutaj jednak nie trzeba się trudzić i wystarczy mówić "dÿn", wynika to po prostu z trudności wymówienia tych zbitek.

2.Przegłosy
Bardzo ważna część języka, czyniącym go trudnym i nieregularnym w odmianie.

Chyba nie rozumiesz na czym polega "nieregularność". Jeśli przegłos występuje zawsze, to odmiana jest regularna.

Zależy, z której strony popatrzeć. Bo gdyby istniały coś takiego jak Słownik Kehirskiego, znaleźlibyśmy tam np. bezokolicznik sirkneɲ z gwiazdką, że jego temat jest nieregularny ("sirkni-"). I nawzałem to nieregularnym z tego powodu, że, owszem, zachodzą zmiany e=i+a, ale tutaj dzieje się to w drugą stronę; gdyby to był język naturalny, najpierw tworzyłoby się bezokolicznik a potem temat.
Natomiast, owszem, w słowotwórstwie "praktycznym" czyli dla nas polaków tworzących słówka jest to regularne, bo tam najpierw tworzy się temat, a potem bezokolicznik

Mnóstwo nudnych odmian

Takie rzeczy pokazuj w tabelkach, bo nikt tego i tak nie czyta, gdyż jest to po prostu nieinteresujące. A i jeśli informacje zaprezentujesz w tabelkach, łatwiej będzie ci potem znaleźć które przyrostki powinny być użyte w tłumaczeniu, które właśnie robisz, bo będą posegregowane.

Jak się nauczę, to przedstawię.

Poza tym: co tym masz z tymi nawiasami "[)"? Co to ma sugerować?

Robią się dziwne rzeczy z formatowaniem, ale tutaj któryś użytkownik już zgłaszał takie problemy, więc poszukam jak zrobić, by nie robiły się dziwadła.

[Ghoster]

[...........]

[ArturJD]

ʏ nie jest tu samodzielną samogłoską ÿ, ale czymś w rodzaju tego krótkiego ė, które ułatwia wymowę. Jakbyś spróbował nawet po polsku wymówić te zbitki, pojawi Ci się "y" między nimi. Tutaj jednak nie trzeba się trudzić i wystarczy mówić "dÿn", wynika to po prostu z trudności wymówienia tych zbitek.

No nie bardzo, w polskim (i w ogóle chyba w każdym "normalnym" natlangu) wymówiłoby się te zbitki jako [dⁿn], [tⁿn] oraz [gⁿn], bez żadnych epentetycznych samogłosek. Poza tym, jeśli już te epentetyczne samogłoski tam muszą być, bo uważasz, że użytkownicy języka przyjmują te zbitki za zbyt trudne do wymówienia, to warto by je zapisywać, tym bardziej, iż mają one formę fonemów, które język już posiada.

Mimo wszystko upierałbym się przy tej głosce pomocniczej. Poza tym, od ÿ odróżnia ją jeszcze któciutki czas trwania i akcent (którego pomocnicze y nigdy nie posiada)

A tobie drogi ArturJD polecam zrobienie jakiś tabelek, bo to co tutaj przedstawiłeś jest dość... chaotyczne. Trudno jest coś z tego zrozumieć.

Poprawione, mam nadzieję, że jest czytelniej

[ArturJD]

Rzeczowniki

Jest 7 przypadków, które pełnią nieco inne funkcje niż w j. polskim:
- Mianownik – funkcja podmiotu aktywnego
- Absolutyw – funkcja podmiotu pasywnego z czasownikami nieprzechodznimi
- Dopełniacz – funkcja dopełnienia dalszego
- Celownik – wskazuje na obiekt, dla/w którego czynność jest wykonywana
- Biernik – funkcja dopełnienia bliższego
- Ablatyw – w złożeniach przyimkowych (patrz dalej)
- Wołacz – eksklamacje

Istnieją dwa rodzaje końcówek odmiany
- I - końcówki z wrośniętym rodzajnikiem - używa się ich w większości przypadków, kiedy mowa o większości rzeczy (np. drzewo: iitėro)
- II - końcówki bez wrośniętego rodzajnika - używa się ich, gdy chce się szczególnie wyróżnić dany rzeczownik, który dodatkowo jest zapisywany wielką literą (np. mowa o pradawnym, tajemniczym drzewie, TYM wielkim powszechnie znanym drzewie o magicznych właściwościach: ro Iite’)

[ArturJD]

Przymiotniki



Przed przymiotnikiem może pojawić się rodzajnik, jeśli przymiotnik występuje sam, lub gdy przymiotnik jest ważniejszy od opisującego rzeczownika (np. jest dialog:
- Ĉil’ lorokėron trÿŝėlen awehes? – Jakiego koloru masz koszulę?
- Lo dërelo. Trÿŝėle dërelo awehe. – Czerwonego. Koszula koloru czerwonego.)

Rodzajniki

Rodzajniki odmieniają się również przez przypadki. Samodzielnie pełnią rolę zaimków.



Przyimki

Przyimki są o tyle istotne, że nie występują obok rzeczowników, ale są w nie wrośnięte. Każdy przyimek posiada więc dwie formy: samodzielną (poza - tl'a) oraz jako zrostek odprzyimkowy (poza - -l'a-). Przyimki w postaci samodzielnej występują tylko wtedy, kiedy w wypowiedzi chodzi właśnie o nie:
-Sl'ahütėros ibal'oges? - idziesz do domu?
-L'on, l'iv. Ibal'oge sl'ahivėros. - nie, z, idę z domu.



Zrostek pojawia się w dopełnieniu czasownika (Ja idę do lasu => ja idę „las-do-u”).
Po przysłówkach pojawia się zawsze rzeczownik w ablatywie.

[Feles]

    ʏ nie jest tu samodzielną samogłoską ÿ, ale czymś w rodzaju tego krótkiego ė, które ułatwia wymowę. Jakbyś spróbował nawet po polsku wymówić te zbitki, pojawi Ci się "y" między nimi. Tutaj jednak nie trzeba się trudzić i wystarczy mówić "dÿn", wynika to po prostu z trudności wymówienia tych zbitek.

O, ktoś na nowo odkrył epentetyczne szwy?…