Etymologie w polskim

Zaczęty przez Ojapierdolę, Sierpień 22, 2011, 01:02:55

Poprzedni wątek - Następny wątek

Towarzysz Mauzer

Bo to był przecie psł. ū-temat, bresky, breskъve + końcówka -yńa/ińa, jak w yy... świątynia?
Skrzydła miłości, mocy, o wielki, Twardy Jerze,
Rozpostrzyj ponad nami, ogrzej i przyjmij nas. -Mrkalj, Palinodia o twardym jerze
***
VIVAT CAROLVS GVSTAVVS REX POLONIÆ
  •  

CookieMonster93

Skąd się wziął październik?, z niczym mi się to nie kojarzy i nie mam pomysłu...
English C1/2 Nederlands B2/C1 中文 B1 Čeština A2/B1
  •  

Wercyngetoryks

#497
Cytat: WikipediaNazwa miesiąca (dawniej również paździerzec) pochodzi według Brücknera od słowa paździerze, oznaczającego ,,odpadki od lnu lub konopi".

Jeśli już jesteśmy przy miesiącach - płaczę za staropolskim brzeźniem, który zastąpiono paskudnym, zachodnim marcem. Swojego czasu próbowałem dociec etymologii marca na podobnych warunkach, jak listopadach i kwietniach, czyli przeczesując tylko słowiański zasób słów.

Rzecz jasna, jestem urodzony 12 brzeźnia, nie 12 marca.
ChWDChRL
  •  

Wedyowisz

Witaj trawień, trzeci trawień, u Polaków błogi... ???

Cytat: CookieMonster93 w Lipiec 17, 2013, 17:07:51
Skąd się wziął październik?, z niczym mi się to nie kojarzy i nie mam pomysłu...

Nie międliło się lnu, widzę. Za mojej młodości za to...
стань — обернися, глянь — задивися
  •  

Noqa

Mydło - myć
Szydło - szyć
Wahadło - wahać
Jadło - jeść
Stadło - stać
Imać - imadło
Żądło - żąć
Siodło - siadać ?
Bydło - być ? (na zasadzie konotacji bogactwo ~ byt, bogactwo ~ bydło, które gdzieś indziej też miały miejsce)
Źródło - rodzić ? róść ?

A co z sadło, radło, wędzidło, sidło (usidlić urobione od tego?), widły, godło, kowadło (widzę związek z kowalem, ale nie z żadnym czasownikiem), powidła, pudło?
At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •  

Feles

Cytat: Noqakowadło (widzę związek z kowalem, ale nie z żadnym czasownikiem),
Kować (dziś: kuć)? ;)
anarchokomunizm jedyną drogą do zbawienia ludzkości
  •  

Wedyowisz

#501
bydło — być (Boryś to wyprowadza: miejsce pobytu > posiadłość > majętność > bydło; rzeczywiście jednak kiedyś bydło to było hoho, por. ros. skot ,,bydło, majątek, pieniądze, podatek")
godło — godzić
źródło — żreć
sadło — sadzić
radło — orać
sidło — czasownik wymarł w słowiańskich; lit. sieti ,,wiązać"
widły — wić
powidło — powić
wędzidło — *wędzić (,,zahaczać (za pysk)", od węda; jakoby etymologicznie różne od współczesnego wędzić)
pudło — germanizm (jakieś śrdniem. Pudel; jakby znatywizowany przez upodobnienie końcówki do powyższych?)
стань — обернися, глянь — задивися
  •  

Noqa

A możesz jakoś skomentować związki semantyczne dla żreć, sadzić, godzić, wić, powić? Rozbija się to pewnie w większości o inne znaczenia tych słów w owym czasie, ale nie znajduję tego w internecie.

Zatem sidło szczerodruży sieciom i siatkom?
At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •  

Wedyowisz

#503
Btw de facto nie wszystkie te wyrazy mają ten sam sufiks; Godło, sadło mają sufiks -lo (por. -slo w wyrazach takich jak hasło, przęsło, masło), siodło ma -ъlo (sedъlo).

źródło ← *žerdlo (rozwój m/w drogą: paszcza, gardziel → otchłań, czeluść → wgłębienie, dziura (z wodą) → źródło). W przypadku wyrazów pokrewnych w innych jęz. słowiańskich zachowały się inne znaczenia, np. w ros. dialektach ,,ujście, otwór", w sch. ,,gardziel, przełyk, paszcza, czeluść, otchłań itd."

sadło — coś, co osiadło na mięsie, wnętrznościach (a może chodzi o ,,osiadanie" w sensie tężenie smalcu? por. zsiadłe mleko)

godło — chodzi o ,,uzgodniony, umówiony znak"

widły — pierw. narzędzie służące do zwijania (siana, przędzy)

powidła — przypuszczalnie: przetwory otrzymane przez kręcenie/mieszanie podgrzewanej pulpy (wić w sensie kręcić)

CytatZatem sidło szczerodruży sieciom i siatkom?

Bingo!
стань — обернися, глянь — задивися
  •  

Silmethúlë

Czy hamerykańskie booyah ma coś wspólnego z polskim bujaj się? Ew. to polskie z hamerykańskim?
  •  

Towarzysz Mauzer

CytatSwojego czasu próbowałem dociec etymologii marca na podobnych warunkach, jak listopadach i kwietniach, czyli przeczesując tylko słowiański zasób słów.
Dodam, że w słoweńskim jest nazwa marec - dokładny odpowiednik polskiego "marca". Czy to znaczy, że funkcjonowały słowiańskie adaptacje nazw łacińskich w etapie przedcyrylometodejskim, np. w Panonii, a do Polski dotarły przez Czechy?
Skrzydła miłości, mocy, o wielki, Twardy Jerze,
Rozpostrzyj ponad nami, ogrzej i przyjmij nas. -Mrkalj, Palinodia o twardym jerze
***
VIVAT CAROLVS GVSTAVVS REX POLONIÆ
  •  

patka chorwatka

 z wiki slovenija
Izvirno slovensko ime za marec je sušec, hrvaško ožujak, češko březen in poljsko marzec. Druga stara imena so: brezen, breznik, ebehtnik, mali traven, vetrnik, sušnik, postnik, ceplenjak, brstnik, ranoživen, spomladanjec, tretnik.
Może w polskim jest "sušec"?
  •  

spitygniew

Cytat: Silmethúlë w Sierpień 05, 2013, 22:57:40
Czy hamerykańskie booyah ma coś wspólnego z polskim bujaj się?
Tyle, co nara z sayonara i yo z węg. jó (reggelt/napot).
P.S. To prawda.
  •  

spitygniew

Skąd końcówka -ut w mańkut?
P.S. To prawda.
  •  

Toivo

Może trochę głupie pytanie, ale widocznie nie ogarniam jeszcze tych wszystkich słowiańskich palatalizacji: dlaczego cena, a nie czena?
  •