Język bahajski (
mikita bahas) to język ergatywny inspirowany austronezyjskimi.
FonologiaSamogłoskiW bahajskim występuje siedem samogłosek: /i/ /e/ /ɛ/ /a/ /ɔ/ /o~ø/ /u/ (
i ei e a o eu u). Samogłoska
eu jest wymawiana [ø] przed /u/ /o/ /ɔ/, gdzie indziej jako [о].
SpółgłoskiWystępuje 21 fonemicznych spółgłosek i jedna dodatkowa z zapożyczeń:
m <m> n <n> ɲ <nj> ŋ <ng> p <p> t <t> k <k> b <b> d <d> g <g> ts <z> tʃ <tj> dʒ <dj> f <f> s <s> ʃ <sj> h~x <h> w <w> l <l> ʎ <lj> j <j> (r <r>)
|
Dźwięk
r występuje w zapożyczeniach i może być zastępowany przez
l, j lub
hDźwięki [h] oraz [х] są w swobodnej wariantywności allofonicznej
Struktura sylabyW słowach rodzimych struktura to
(N)(C)V(F), gdzie N to spółgłoski nosowe, zaś F to spółgłoski
m n ng f s h l, w zapożyczeniach także
lj nj r sj. W zapożyczeniach może być też struktura
(N)(C)(L)V(F), gdzie L to
l lj r, jednak takie słowa mają tendencje do utraty bocznej.
GramatykaDeklinacja i zaimkiChociaż bahajski to język ergatywny, nie wykazuje żadnych przypadków, także w zaimkach. Zachowanie ergatywne można zobaczyć jednak na inne sposoby.
Występują dwie liczby - pojedyncza i mnoga - która ta druga jest budowana za pomocą klityki
-as.
Podstawowe zaimki osobowe to: neul (ja), sjin (ty), leh (on), neulas (my ekskluzywne), sjineul(as) (my inkluzywne), sjinas (wy), lehas (oni)
KoniugacjaCzasownik natomiast odmienia się w sposób aglutynacyjny, jednak nie odmienia się przez osobę. Póki co mogę wam powiedzieć tyle, że ma czas teraźniejszy mający morfem
-(j)el, a liczba mnoga też jest tworzona klityką
Szyk i budowa zdaniaZdanie w bahajskim przybiera szyk SOV lub rzadko VSO - dopełnienie jest zawsze po podmiocie. Jest to język ergatywny, więc w zdaniach przechodnich "podmiot" zostaje sprowadzony do formy dopełnienia. Przykład zdań nieprzechodnich:
Neul tanggusel /ja jeść-ter./ - jem
Neul ming euf tanggusel /ja dom-w jeść-ter./ - jem w domu
I zdań przechodnich:
Adang neul tanggusel /jabłko ja jeść-ter./ - jem jabłko
Adang ming euf neul tanggusel lub
Adang neul ming euf tanggusel /jabłko dom-w ja jeść-ter./ lub /jabłko ja dom-w jeść-ter./ - jem jabłko w domu
"Ja" zostało sprowadzone do roli dopełnienia, których kolejność często jest dowolna. Natomiast "jabłko" zawsze rozpocznie zdanie, tak samo jak "ja" w nieprzechodnich.
Słownictwondola - matka
peikom - ojciec
aleif - mąż
ljung - żona
seihung - syn
djalo - córka
kelef - brat
modeul - siostra
manggikei - mężczyzna
leuhing - kobieta
adang - jabłko
ming - dom
bisjel - sen
mikita - język
tjang - niebo
euf - w
jang -
partykuła bezokolicznikowa (podaje się ją zawsze w słownikach, gdyż bez niej słowo może też oznaczać inne części mowy)
jang lom - być
jang tanggus - jeść
jang beudof - pić
jang mika - mówić
jang tjang - latać
Cytat: Emil w Czerwiec 16, 2022, 23:08:38
Zdanie w bahajskim przybiera szyk SOV lub rzadko VSO - dopełnienie jest zawsze po podmiocie. Jest to język ergatywny, więc w zdaniach przechodnich "podmiot" zostaje sprowadzony do formy dopełnienia. Przykład zdań nieprzechodnich:
Neul tanggusel /ja jeść-ter./ - jem
Neul ming euf tanggusel /ja dom-w jeść-ter./ - jem w domu
I zdań przechodnich:
Adang neul tanggusel /jabłko ja jeść-ter./ - jem jabłko
Adang ming euf neul tanggusel lub Adang neul ming euf tanggusel /jabłko dom-w ja jeść-ter./ lub /jabłko ja dom-w jeść-ter./ - jem jabłko w domu
"Ja" zostało sprowadzone do roli dopełnienia, których kolejność często jest dowolna. Natomiast "jabłko" zawsze rozpocznie zdanie, tak samo jak "ja" w nieprzechodnich.
W jaki sposób można odróżnić w takim przypadku "ergatywny" szyk SOV od "nominatywnego" OSV? :P
Właśnie ciągle się zastanawiam jak to jednoznacznie uzyskać, jednocześnie nie wprowadzając deklinacji. Bym coś pokombinował z odmianą czasownika.