To jeszcze coś o gramatyce.
----
Mair cúiana. - Chcę ten tort/ te torty.
Mair i cúiana. - Chcę jeden tort.
A jeśli nie chcemy całego, tylko część?
Jak wiemy, paikes ma osobny przypadek dla partytywu. Jednak ma on znaczenie bardzo dużej ilości i zdanie
Mair cúianam. - Chcę tortu.
brzmi raczej jak wypowiedziane przez łakomczucha.
W paikesie występują dwa kolejne liczebniki - nieokreślone - mogące mieć podobną funkcję:
Mair pú cúiana. - Chcę trochę tortu. Tylko kawałeczek.
Przed samogłoską pú ma formę niesylabiczną - pu.
Formą bardziej grzeczną jest poi (forma oboczna: pi), dawniej oznaczające jeszcze mniejszą ilość, obecnie bardziej "uśrednione"; używane w prośbach.
Mair poi cúiana. - Poproszę kawałek tortu.
W paikeskim nie ma odpowiednika słowa proszę w takich zwrotach. Możemy natomiast powiedzieć:
Pi uan feíki, elionar. - (Proszę o) drugą szansę, błagam.
Kilka rzeczy wartych uwagi w tym zdaniu:
· Paikes jest dosyć "egocentryczny", jeśli chodzi o użycie osób, i często zastępuje zwroty na "ty" (np. daj, weź) formami pierwszej osoby (np. chcę, mam).
· Zwrot prośby mamy rozłożony na dwie części. Dzieje się tak ze względu na wymóg równowagi w zdaniu. Gdybyśmy zaczęli od elionar pi ..., zabrzmiałoby to trochę śmiesznie i nie na temat.
· Liczebnik porządkowy uan (drugi), utworzony w nieregularny sposób. Regularnie tworzy się je dodając -n(a) do liczebnika głównego, np.
1. i - in
4. er - ern
5. ek - ekna
itd.
istnieją jednak dwa wyjątki:
2. ú - uan
3. sí - shan
