Hasniza - حصنزى

[Ghoster]

؞ حَصْنِزَى ؞

Hasniza (hs. "حصنزى" [ħæɬnɪza]) jest konlangiem absolutnie apriorycznym (chociaż nieco inspirowanym arabskim; głównie fonetycznie), należy do typu alternacyjnego (chociaż występują w nim zarówno cechy izolujące, aglutynacyjne jak i polisyntetyczne). Na tym, iż wiele cech fonetycznych Hasniza zwyczajnie zrzyna z arabskiego, a także na zapisywaniu jej abdżadem, wszelkie podobieństwa do arabskiego się kończą; słownictwo jest całkowicie aprioryczne, i chociaż mogą się zdarzyć wspólne sytuacje z arabskim takie jak liczba podwójna, to nie są one zamierzone względem 'arabijji. Skoro wstęp mamy za sobą; zaczniemy od fonetyki.

Hasniza posiada właściwie trzy samogłoski; [aː], [iː] oraz [uː], jednak prócz występowania ich krótkich odpowiedników ([a], [ɪ] i [ʊ]), mogą być różnie wymawiane w zależności od opozycji względem spółgłosek. Przykładowo; krótkie [a] po głoskach języczkowych oraz gardłowych wymawiane jest jako [æ], a krótkie [ɪ] oraz [ʊ] po krtaniowych [h] i [ɦ] (wyłączając hamzę) są realizowane jako [ɨ]. Czym dalej od dziąsłowych tym częściej "u" może przyjmować formę niezaokrągloną. Samogłoski długie zapisywane są oczywiście jako /ي/ ,/ا/ oraz /و/, początkowe [ʔaː] oraz [ʔuː] jako /أ/, a [ʔiː] poprzez /إ/. Samogłoski krótkie, z racji używania abdżadu, nie są zapisywane (chociaż w niektórych sytuacjach, jak na ten przykład w tytule, zdarzy mi się czasem użyć harakatu). Ponadto krótkie [a] może być zapisywane specjalnym symbolem; yā bez kropek, czyli /ى/. Ciągnie to za sobą kilka dodatkowych reguł odnośnie zapisu; na przykład krótkie [aʔ] w środku będzie zapisywane nie poprzez samotną hamzę, a hamzę na piedestale (yā), czyli /ـئـ/. Ponadto końcowe, krótkie [a] zapisuje się zawsze. Czy to poprzez /ى/ [a], /ئ/ [aʔ] czy też /ة/ [at]. W przeciwieństwie do arabskiego końcówka ta jest wymawiana wyraźnie. Końcowe posthamzowe [iː] oraz [uː] to oczywiście /ئ/ i /ؤ/. Można z tego wszystkiego wywnioskować, iż Hasniza nie rozróżnia początkowych [ʔaː] i [ʔuː], a także końcowych [aʔ] i [iːʔ], ortografia ta różni się widocznie od arabskiej. I o samogłoskach to by było tyle. Wspomnę jeszcze, iż w sumie barwa samogłosek może się wachać do absolutnej ich ilości; [a ɐ æ i ɪ ɨ ʊ ɯ u]. Przejdźmy więc do spółgłosek, tym razem z tabelkami.

Spółgłoski:

	· Wargowe	· Zębowe	· Dziąsłowe	· Miękkopodniebienne	· Języczkowe	· Gardłowe	· Krtaniowe ·
· Nosowe ·	m м		n
· Zwarte ·	p b		t d	k g	q		ʔ
· Szczelinowe ·	f	θ ð	s z ʃ ʒ ɬ ɮ	x ɣ		ħ	h
· Aproksymanty ·	w		l	j		ʕ	ɦ
· Drżące ·			r		ʀ

Zapis:

	· Wargowe	· Zębowe	· Dziąsłowe	· Miękkopodniebienne	· Języczkowe	· Gardłowe	· Krtaniowe ·
· Nosowe ·	ݥ م		ن
· Zwarte ·	ب پ		د/ظ ت/ط	ڨ ك	ق		ء
· Szczelinowe ·	ف	ذ ث	ض ص ج ش ز س	څ خ		ح	ه
· Aproksymanty ·	و		ل	ي		ع	ڠ
· Drżące ·			ر		غ

Może zacznijmy od tego, iż nie wszystko może być w powyższych tabelkach zrozumiałe. Symbolem [м] oznaczam głoskę, która nie ma w IPA swojego własnego symbolu, jest to wariacja [m], w której wkładamy język między wargi, jednak nie dotykamy zębów, nie jest to więc spółgłoska zębowa. W abdżadzie zapisuje się to mīmem z jedną kropką powyżej. Ponadto głoska [g] nie jest zapisywana ani poprzez ochydny dla tego egipski symbol /ج/, ani także przez jeszcze gorszą pochodną kāfu; /گ/. Śladem fonetycznego zapisu z Kataru symbol dla [g] pochodzi od qāfu, czyli od /ق/. Zapisuje się to qāfem z trzema kropkami (czyli /ڨ/). Prócz tego, jak można łatwo zauważyć, głoski [t] oraz [d] można zapisywać jako /ت/ i /د/, jednak także poprzez /ط/ oraz /ظ/ (w arabskim; faryngalizowane [t̪ˤ] oraz [ðˤ]). Jako iż w Hasnizie głoski emfatyczne nie istnieją, to symbole te oznaczają coś innego; otóż przedstawiają one pochodzenie od innych dźwięków. Wcześniej w Hasnizie istniały głoski [ƛ] oraz [λ] (trochę mojego autorstwa; [d͡ɮ]), dzisiaj zlały się do [t] i [d], toteż nie ma żadnych zasad w zapisie tych głosek. Można się jednak kierować faktem, iż /ط/ i /ظ/ nigdy nie występowały na końcu wyrazu (tutaj wchodzi pewna kwestia dotycząca głosek wschodzących (hs. مقطار [mɪqtaːrɐ]) oraz zachodzących (hs. نشعول [naʃʕɯːl]), wbrew pozorom nie ma to nic wspólnego z arabskimi literami słonecznymi i księżycowymi), ale o tym rozpiszę się kiedy indziej. No i oczywiście głoska [n] może przybierać formy [m] przed wargowymi, [ŋ] przed miękkopodniebiennymi oraz [ɴ] przed języczkowymi, ale nie są to osobne alofony, toteż nie uwzględniłem ich w tabelce powyżej.

Budowa sylaby to; (C)(C)V(ː)(C)(C²), przy czym sylaba zamknięta z samogłoską długą nie może występować w nagłosie. Poprzez (C²) ma się rozumieć litery zachodzące, czyli takie, które mogą zakończyć słowo bez dodatkowej samogłoski krótkiej za nią. Samogłoska wschodząca (czyli taka, która występuje po spółgłosce wschodzącej) może być zastąpiona równie dobrze przez spółgłoskę zachodzącą). Ponadto w Hasnizie nigdy nie występują zbitki trój-spółgłoskowe.

Litery wschodzące i zachodzące:
Jak już wcześniej wspomniałem, w Hasnizie istnieje podział na głoski (litery) wschodzące i zachodzące. Krótko ujmując; wschodzące to te, które nie mogą znajdować się samotnie na końcu wyrazu (musi po nich wzejść samogłoska, stąd nazwa), dlatego na końcu takowego słowa zawsze znajduje się krótkie [ɐ], [ɪ] bądź [ʊ]/[ɯ].
Litery wschodzące to:
پ ,ب ,ف ,د ,ظ ,ز ,ج ,ض ,ر ,ڨ ,غ ,ع.
Natomiast litery zachodzące to:
م ,ݥ ,ن ,ت ,ط ,ك ,ق ,ء ,ث ,ذ ,س ,ش ,ص ,خ ,څ ,ح ,ه ,و ,ل ,ي ,ڠ

Zaimki osobowe:

	· L. Pojedyncza	· L. Podwójna	· L. Mnoga ·
· O. Pierwsza ·	عا [ʕæː]	مدلا [madlaː]	إسعى [iːsʕæ]
· O. Druga ·	هالى [hæːla]	ماسلى [maːsla]	عيسنى [ʕɪːsna]
· O. Trzecia ·	أل [ʔæl]	ألى [ʔælːa]	أهلى [ʔɪhla]

Tłumaczenia:
علاف عاطو ألضقه
[ʕælaːf ʕæːtuː uːlɮaqɪh]
Tak, jestem stolarzem.

عاهى جركنين ثذا
[ʕæːha ʒʊrkuniːn θaðaː]
Mam dwójkę dzieci.

عالك بء سرا
[ʕæːlkʊ bɪʔ saraː]
Nie wiem.

هالطوهى صباپى
[haːlatuːha ɬabaːpa]
Jesteś moim synem.

Więcej o gramatyce innym razem.

[Feles]

Symbolem [м] oznaczam głoskę, która nie ma w IPA swojego własnego symbolu, jest to wariacja [m], w której wkładamy język między wargi,

[m̼], jeśli dobrze rozumiem.