Polskie Forum Językowe

Językotwórstwo (conlanging) i światy => Conlangi: a posteriori => Wątek zaczęty przez: Widsið w Grudzień 24, 2012, 04:47:00

Tytuł: Rysk
Wiadomość wysłana przez: Widsið w Grudzień 24, 2012, 04:47:00
Rygiskt maul




1. Wprowadzenie
Rygiski to mój nowy, dosyć wolno ewoluujący język sztuczny pochodzenia germańskiego, należący do rodziny północnej. Jego fonetykę zamierzam opisywać etapami, dziś dowiecie się w tym względzie nieco o dobie starorygiskiej. Jako że powstanie tego conlangu wiąże się z moim stopniowym poznawaniem staronordyjskiego, jego celem jest ułatwienie zrozumienia tego, czego się próbuję uczyć i eksperymentowania w takim kierunku, aby rezultatem był język ani nie nazbyt uproszczony - jak współczesne kontynentalne języki północnogermańskie, ani nazbyt archaiczny - jak wyspiarskie. Nazwa języka wywodzi się od dawnej nazwy regionu Rogaland w zachodniej Norwegii, Rygjafylke.

2. Zmiany fonetyczne od późnego staronordyjskiego do starorygijskiego

Samogłoski:

a <a> → a <a>
e <e> → e <e>
ɔ <ǫ> → ø <ö> (lǫnd → lönd)
ø <ø> → ø <ö>
i <i> → i <i>
i <-i> → e <e> (ekki → ekke)
y <y> → y <y>
u <u> → u <u>
o <o> → ɔ <o>
aː <CáC> → aʊ <au> (mál → maul)
aː <Cá(-CV)> → ɑː <á> (láta → láta)
ɛː <CæC> → æ <æ> (vængr → vængir)
ɛː <Cæ(-CV)> → eː <é> (mæla → méla)
ɔː <ǫ́> → oː <ó> (mǫ́l → mól)
eː <CéC> → eɪ <ei> (lét → leit)
eː <Cé(-CV)> → eː <é>
iː <í> → iː <í>
yː <ý> → yː <ý>
uː <ú> → uː <ú>
oː <CóC> → oʊ <ou> (fór → four)
oː <Có(-CV)> →  oː <ó>
øː <œ> → øy <öy>
ɛi <ei, æi> → eɪ <ei>
au <au> → aʊ <au>
ja <ja> → jæ <je>, chyba że w wygłosie, wtedy bez zmian
jɔ <jǫ> → jø <jö>
juː <juː> → jy <jy>
joː <jó> →  joː <jó>

Rezultat:
a) fonemy samogłoskowe: a, e, i, u, y, ø, ɔ, æ, ɑː, eː, iː, uː, yː, oː
b) dyftongi starorygijskie: aʊ, oʊ, eɪ, øy

Spółgłoski
ʀ → r
p t k → pʰ tʰ kʰ
b d g → p t k
ŋk ŋg → ŋ

Rezultat:
fonemy spółgłoskowe: p pʰ t tʰ k kʰ m n ŋ f θ s h r j w l <b p d t g k m n ng f þ s h r j v l>
wybrane alofony: v (VfV), ð (VθV), z (VsV), ɣ (kN)

Inne zmiany
Insercja i między temat a końcówkę mianownika l.poj. jeśli ma ona postać -r:
armr > armir, vængr → vængir

Odaspirowanie wygłosowych zwarto-wybuchowych w zaimkach osobowych
ek → eg, mik → mig, þat → þad




Po świętach opowiem wam więcej o morfologii jako takiej.
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: Henryk Pruthenia w Grudzień 24, 2012, 15:36:34
Chyba téż coś w ten deseń ogarnę...
I nazwa mię zainspirowała do stworzenia języka germanskiego używanego w Celtoslavji (grupa bałtycka).
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: CookieMonster93 w Grudzień 24, 2012, 19:17:29
Bardzo podoba mi się wymowa, czekam na więcej.
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: Widsið w Grudzień 25, 2012, 02:52:52
2. Fleksja werbalna

Jako że starorygiski jest językiem germańskim, odróżnia on czasowniki mocne - wyrażające relacje czasowe za pomocą form utworzonych za sprawą przegłosu - od czasowników słabych, które dla wyrażenia owych relacji potrzebują sufiksu zębowego. Staronordyjski posiadał aż cztery klasy odmiany czasowników słabych. W starorygiskim grupy II i IV uległy fuzji, w rezultacie dając hybrydowy, ale bardzo produktywny wzór odmiany. Całkowitemu zanikowi ulega tryb łączący.

Koniugacja I: kalla "wołać"

Formy bezosobowe:
a) bezokolicznik: að kalla
b) imiesłów czasu teraźniejszego: kallande[/i]
c) imiesłów czasu przeszłego: rodz. m. kallaðir, rodz. ż. köllöð[/u], rodz. n. kallat

Formy osobowe:
a) czas teraźniejszy:
eg kalla
þú kallar
þad kallar
veir köllum
þeir kall
þau kalla

b) czas przeszły:
eg kallaða
þú kallaðir
þad kallaðe
veir köllöðum
þeir köllöðuð
þau köllöðu

c) tryb rozkazujący: kall

Koniugacja II: vaka "budzić się"

Formy bezosobowe:
a) bezokolicznik: að vaka
b) imiesłów czasu teraźniejszego: vakande[/i]
c) imiesłów czasu przeszłego: rodz. m. vakaðir, rodz. ż. vököð[/u], rodz. n. vokat

Formy osobowe:
a) czas teraźniejszy:
eg vake
þú vakir
þad vakir
veir vökum
þeir vak
þau vaka

b) czas przeszły:
eg vakta
þú vaktir
þad vakte
veir vöktum
þeir vöktuð
þau vöktu

Gdy temat czasownika kończy się na spółgłoskę słabą (dźwięczną lub bezdźwięczną aspirowaną), -t- w sufiksie zębowym jest zapisywane jako -d- i również wymawiane jest słabo.

c) tryb rozkazujący: vak

Koniugacja III: spyrja "żądać"

Formy bezosobowe:
a) bezokolicznik: að spyrja
b) imiesłów czasu teraźniejszego: spyrjande[/i]
c) imiesłów czasu przeszłego: rodz. m. spurðir, rodz. ż. spurð[/u], rodz. n. spurt

Formy osobowe:
a) czas teraźniejszy:
eg spyr
þú spyrir
þad spyrir
veir spyrjum
þeir spyr
þau spyrja

b) czas przeszły:
eg spurða
þú spurðir
þad spurðe
veir spurðum
þeir spurðuð
þau spurðu

Czasowniki koniugacji III zawsze zmieniają samogłoskę rdzenną, a ich sufiks zębowy nie ulega wyrównaniu, tzn. zachowane jest -t-, -d- i -ð-, w zależności od stanu staronordyckiego.

c) tryb rozkazujący: spyr

Czasownik "być"
Czasownik "być", að vera, jest czołowym reprezentantem grupy czasowników przeszło-teraźniejszych, tzn. takich, których formy czasu teraźniejszego utworzone są za pomocą zasad kierujących tworzeniem czasu przeszłego. Jego formy to:

a) bezokolicznik: að vera
b) imiesłów czasu teraźniejszego: verande[/i]
c) imiesłów czasu przeszłego: rodz. m. veriðir, rodz. ż. vær[/u], rodz. n. verit

Formy osobowe:
a) czas teraźniejszy:
eg em
þú ert
þad er
veir erum
þeir eruð
þau eru

b) czas przeszły:
eg vas
þú vart
þad var
veir vaurum
þeir vauruð
þau vauru

c) tryb rozkazujący: ver
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: Aureliusz Chmielewski w Grudzień 25, 2012, 10:13:54
Bardzo fajne. Napisz coś więcej o tym umlaucie w słowie kalla i vaka przy imiesłowie czasu przeszłego (to chyba jakaś żeńska odmiana, ale nie do końca tego rozumiem, albo nie wyjaśniłeś) :D. Poza tym nic nie mogę napisać, czekam na więcej, bo ładnie się czyta : 3
Poza tym, wkradło Ci się kilka błędów BBCode :D
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: Widsið w Grudzień 25, 2012, 15:03:53
Wszelkie przegłosy w odmianie słabej są starsze niż język staronordyjski, nastąpiły już na etapie pragermańskim i wynikają ze starego i-przegłosu. Pragermańskie formy imiesłowu żeńskiego i 1. os. l.mn. dla vaka < *wakjaną to odpowiednio *wakidiz i *wakjamaz. Dla kalla nie chce mi się szukać, ale będzie jakoś analogicznie :)

Co do czasowników przeszło-teraźniejszych, z pragermańskiego zestawu czternastu takich słów staronordyjski zachował ich jedenaście, z czego jedno przeszło do odmiany słabej. Starorygiski ogranicza tę liczbę jeszcze bardziej, wyróżniając takich czasowników tylko siedem:
a) eiga "posiadać"
b) knega "mieć powinność"
c) mauta "musieć" / ei mauta "nie wolno"
d) skyla "mieć powinność"
e) myna "móc"
f) kunna "potrafić"
g) vita "wiedzieć"
Dodatkowo, poprzez szereg przemian, również czasownik vilja "chcieć" przybrał formę czasownika przeszło-teraźniejszego.

Oto lista form bezosobowych, osobowe dodam wieczorem ;)







Bezokolicznikeigaknegamautaskylamynakunnavitavilja
Imiesłów teraźniejszyeigandeknegandemegandeskulandemunandekunnandevitandeviljande
Imiesłów przeszły, r.m.auðirknauðirmauðirskylaðirmunaðirkunnaðirvitaðirvilðir
Imiesłów przeszły, r.ż.öðknöðmöðskulöðmunöðkunnöðvitöðvylð
Imiesłów przeszły, r.n.autknautmautskylatmunatkunnatvitatvilt
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: CookieMonster93 w Grudzień 25, 2012, 15:23:43
Cytat: Widsið w Grudzień 25, 2012, 15:03:53

b) knega "mieć powinność"

d) skyla "mieć powinność"


Jest między nimi jakaś różnica (np. jeden bardziej formalny, drugi mniej), czy są synonimami?
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: Widsið w Grudzień 25, 2012, 17:04:34
Różnica polega na punkcie widzenia. Knega wyraża powinność subiektywną ("powinienem to zrobić, bo mnie o to poproszono") a skyla - obiektywną ("powinienem to zrobić, bo tak wypada"). W praktyce utrzymanie dwóch takich znaczeń jest nieekonomiczne, więc umyśliłem sobie, że znaczenie knega będzie się modalizowało i czasownik ten posłuży do wyrażania przyszłości, a skyla będzie opisywać każdą powinność :)

Formy czasu teraźniejszego







egáknáskalmonkannveitvil
þúautknautmautskaltmuntkanntveistvilt
þadáknáskalmonkannveitvil
veireigumknegummegumskulummunumkunnumvitumviljum
þeireiguðkneguðmeguðskuluðmuniðkunnuðvituðviljið
þaueiguknegumeguskulamunakunnuvituvilja

I przeszłe:








egautaknautamautaskyldamundakunnavissavilda
þúautirknautirmautirskyldirmundirkunnirvistirvildir
þadauteknautemauteskyldemundekunnevissevilde
veiröygtumknöygtummátumskyldummundumkunndumvistumvildum
þeiröygtuðknöygtuðmátuðskyldiðmundiðkunndiðvistuðvilduð
þauöygtuknöygtumátuskyldamundakunnduvistuvildu
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: Widsið w Grudzień 27, 2012, 03:49:41
Na wiki (http://jezykotw.webd.pl/wiki/Gramatyka_j%C4%99zyka_starorygiskiego#Czasowniki_mocne) wzory odmiany (jeszcze w miarę regularnych) czasowników mocnych.
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: Pingǐno w Grudzień 27, 2012, 13:40:49
Fajne to. Jak będę tworzył 'kiś swój germański nooblang, to może będę się wzorował na tym. :P
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: Noqa w Grudzień 27, 2012, 23:07:18
Podobają mi się bardzo te rozwoje samogłosek, od których zacząłeś, całkiem inspirujące.
Przedstawisz jakoś diachronicznie to rozdzielenie się odmian? Jak wyglądały te procesy?
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: Widsið w Grudzień 29, 2012, 01:05:52
Te rozdziały zaczęły się zarysowywać już na etapie staronordyckim, ale zmiany fonetyczne i intensywne analogizowanie doprowadziły do stanu, kiedy wyjątek pociąga za sobą kolejne wyjątki, tworząc tym samym nową klasę odmiany o różnej produktywności. Chronologia tutaj jest niezbyt dopracowana, ale i też niekoniecznie szczególnie istotna :)
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: Widsið w Luty 01, 2013, 01:04:47
Zmiany fonetyczne od starorygiskiego do wczesnego średniorygiskiego

Okres wczesny średniorygiski to czas intensywnych zmian fonetycznych, które pociągnęły za sobą wiele zmian w gramatyce jako takiej i sprawiły, że współczesna rygiska pisownia niekoniecznie jakoś super oddaje wymowę. Główne zjawiska to nowy i-przegłos w samogłoskach, różne sposoby walki z geminatami i pojawienie się zwarcia krtaniowego. Ale po kolei.

Samogłoski

Dla przypomnienia, starorygiski dysponował stosunkowo bogatym systemem samogłoskowym, złożonym z 14 kontrastujących ze sobą pod względem długości i jakości monoftongów /a e i u y ø ɔ æ ɑː eː iː uː yː oː/ <a e i u y ö o æ á é í ú ý ó> i czterech dyftongów /aʊ oʊ eɪ øy/ <au ou ei öy>. Część samogłosek mogła wystąpić również w wariancie prejotowanym /jæ jø jy joː ja/ <je jö jy jó ja> i to właśnie owe prejotowane samogłoski pierwsze uległy zmianom.

jæ > je <je>
jø > jø <jö>
jy > jy <jy>
joː > ju <ju>
ja > ja <ja> (bez zmian)

Jeśli j po /p pʰ t tʰ kʰ m n r/ to j > 0, a samogłoska ulega wzdłużeniu
Jeśli j po /k s h/ to kj sj hj > ɕ ʃ ç
Jeśli j po /f θ/ to j > j
Jeśli j po /l/ to j > 0, chyba że w sekwencji joː, wtedy joː > ju
J po j, w i ŋ nie występuje.

stryg. hjælpa /hjelpʰa/ > wśryg. hjelpa /çelpʰa/
stryg. hjörtum /hjørtʰum/ > wśryg. hjörtem /çørtʰem/
stryg. krjypa /kʰrjypʰa/ > wśryg. krýpa /kʰryːpʰa/
stryg. ljós /ljoːs/ > wśryg. ljus /ljus/

Jak widać, dystrybucja samogłosek prejotowanych uległa znacznemu ograniczeniu. Kolejnym procesem, który dotknął samogłoski, jest tzw. nowy i-przegłos, który nastąpił, gdy po sylabie akcentowanej w starorygiskim następowała sylaba, której jądrem było i. W wyniku tego procesu niezaokrąglone krótkie samogłoski przednie /e i æ/ uległy zaokrągleniu lub dyftongizacji:

e.i > ø <ö>
i.i > y <y>
æ > æi~ei <æ>

strryg. veggir /wekir/ > wśryg. vögg /wøk/
strryg. bitit /pitʰitʰ/ > wśryg. bytit /pytʰitʰ/
strryg. vængir /wæŋir/ > wśryg. væng /wæiŋ/

Mimo zbliżenia w wymowie do starego dyftongu /ei/, nowy dyftong /æi~ei/ zachował odmienną ortografię. Jest to pierwsza oznaka etymologizmu w rygiskiej ortografii. Chociaż inne samogłoski były niedotknięte przegłosem, wygłosowe i, rezultat równoległej zmiany w systemie spółgłoskowym, tak czy tak znikało bez śladu.

Długie samogłoski tylne uległy pewnemu przymknięciu:
ɑː > ɔː
oː > uː
uː > ʉː

strryg. láta /lɑːtʰa/ > wśryg. láta /lɔːtʰa/
strryg. móþir /moːθir/ > wśryg. mór /muːʔr/
strryg. þú /θuː/ > wśryg. þú /θʉː/

Przednie długie samogłoski niezaokrąglone uległy skróceniu i prejotacji - zmiana ta jest późniejsza, niż uproszczenie starych prejotowanych samogłosek, dlatego nie ma się tu nigdy do czynienia z wypadnięciem joty, nie zaznacza się jej także w piśmie:

jeśli eː po /p pʰ t tʰ k kʰ m n  f θ s h r/ to eː > je <é>
jeśli eː po /j w l/ to eː > e <e>
po ŋ eː nie występuje
jeśli iː w wygłosie to iː > iː <í>
jeśli iː po  /p pʰ t tʰ k kʰ m n  f θ s h r/ to iː > je <é>
jeśli iː po /j w l/ to iː > i <i>

stryg. grétu /kreːtʰu/ > wśryg. grétu /krjeːtʰu/
stryg. því /θwiː/ > wśryg. því /θwiː/
stryg. bíta /piːtʰa/ > wśryg. béta /pjetʰa/

Procesem podyktowanym analogią do innych form odmiany jest przejście /u/ w /e/ w końcówkach fleksyjnych.

stryg. hjörtum /hjørtʰum/ > wśryg. hjörtem /çørtʰem/

Dyftongi nie uległy zmianom w tym etapie doby średniorygiskiej. Nowy system fonemów samogłoskowych składa się zatem z dwunastu monoftongów  /a e i u y ø ɔ ɔː iː ʉː yː uː/ <a e i u y ö o á í ú ý ó> i czterech dyftongów /aʊ oʊ eɪ~æi øy/ <au ou ei/æ öy>, a także czterech samogłosek prejotowanych: /je jø jy ju ja/ <je/é jö jy ju ja> o ograniczonej dystrybucji. Niegdyś silnie fonemiczna ortografia zaczyna się więc nieco sypać, a to jeszcze nie koniec.

Spółgłoski
Starorygiski dysponował siedemnastoma fonemami spółgłoskowymi /p pʰ t tʰ k kʰ m n ŋ f θ s h r j w l/ <b p d t g k m n ng f þ s h r j v l>. Dźwięczne odpowiedniki fonemów szczelinowych /f θ s/ były wyłącznie alofonami, a pozostałością po dawnych dźwięcznych spółgłoskach zwartych było ɣ, alofon /k/ przed spółgłoską nosową. Zmiany w spółgłoskach są mniejsze, niż w systemie samogłoskowym, niemniej, część z nich ma istotny wpływ na późniejsze etapy rozwoju języka.

Dźwięczne alofony szczelinowe [v ð z] uległy następującym zmianom:

jeśli [v z] przed /i/ i nie po /u/ to v z > ð
jeśli ð przed /i/ i nie po /u/ to ði > Ɂ
jeśli [v ð z] po /u/ to v ð z bez zmian
jeśli ir w wygłosie to ir > 0, a ew. alofony szczelinowe zyskują wartość fonemiczną

stryg. stafir /stafir/ > wśryg. star /staɁr/
stryg. fögnuþir /føknuθir/ > wśryg. fömnuð /fømnuð/
stryg. veggir /wekir/ > wśryg. vögg /wøk/

Jak widać powyżej, alofon [ɣ] przeszedł w /m/.

Pojawiła się tendencja do przekształcania geminat <nn> i <ll> w zbitki, wywołana przemieszaniem form etymologicznie zapisywanych odpowiednio jako <nn> i <nd> oraz <ll> i <tl>:

[nː] > /nt/ <nd>
[lː] > /tl/ <tl>

Jednocześnie, <tl> stało się drugim, obok <st>, zestawieniem liter, w którym <t> nie oznaczało spółgłoski aspirowanej.

stryg. kalla /kʰala/ > wśryg. katla /kʰatla/
stryg. völlum /wølum/ > wśryg. vötlem /wøtlem/
stryg. gunnir /kunir/ > wśryg. gund /kunt/
stryg. manns /mans/ > wśryg. mands /mants/

Inwentarz fonemów spółgłoskowych poszerzył się o trzy dźwięczne spółgłoski szczelinowe: /v ð z/. Jako że były już znane z innych języków, zaadaptowano do ich zapisu odpowiednie symbole znalezione "za granicą". I tak, dla oznaczenia /v/ i /z/ z Niemiec przyjechały<w> i <z>, a do zapisu /ð/ wzięto angielskie <ð>. Zwarcie krtaniowe, mimo że tworzyło pary minimalne, nigdy nie było oznaczane w ortografii.

Zmiany w morfologii od starorygiskiego do wczesnego średniorygiskiego

Jako że opracowane jest tylko to, co można zobaczyć na wiki (http://jezykotw.webd.pl/wiki/Gramatyka_j%C4%99zyka_starorygiskiego), tylko do tego poniższa lista się odnosi:
a) uproszczenie końcówek -um/-jum (niezależnie od znaczenia) do -em (wyj. erum),
b) ekspansja końcówki mianownika liczby mnogiej -ar na rzeczowniki, których forma liczby pojedynczej i mnogiej w wyniku utraty -ir wyglądała tak samo,
c) ekspansja końcówki dopełniacza liczby pojedynczej -s na rzeczowniki odmian słabych,
d) zachowanie długiego í w zaimkach w dopełniaczu (częstość użycia),
e) wyparcie zaimka osobowego þeir (3., mianownik l.mn. r.m.) przez þau (3., mianownik l.mn. r.n.), a þeir (2., mianownik, l.mn.) przez jego starego konkurenta eir (zapobieganie homofonii),
f) synkretyzm form 1. i 3. os. l. poj. czasu przeszłego wśród czasowników słabych (wygrywa forma na -e).
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: zabojad w Luty 01, 2013, 12:26:06
Mam nadzieję że zamieścisz tekst(i tłumaczenie), abyśmy mogli zobaczyć zmiany na żywo?
(Projekt podoba mi się niesamowicie. Nie tylko jako fanowi jermlangów, ale jako zwykłemu konlangerowi)
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: CookieMonster93 w Luty 01, 2013, 12:31:39
Ja również poproszę :-) Chociaż najchętniej usłyszałbym nagranie :D
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: Widsið w Luty 01, 2013, 12:37:05
Muszę skończyć morfologię na poprzednim etapie, żeby coś napisać, ale to już po sesji ;p
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: Widsið w Luty 18, 2013, 22:06:49
Taki tam pomysł na słownik, może ktoś uzna za dobry i wart inspiracji :) Przy tym projekcie taka metoda się sprawdza!
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: CookieMonster93 w Luty 23, 2013, 10:31:47
Podoba mi się słowo plaża, albowiem "strond" po niderlandzku oznacza g**no :-) zaś plaża - strand, trzeba uważać, by się nie pomylić :)
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: Widsið w Luty 24, 2013, 18:43:59
Cytat: CookieMonster93 w Luty 23, 2013, 10:31:47
Podoba mi się słowo plaża, albowiem "strond" po niderlandzku oznacza g**no :-) zaś plaża - strand, trzeba uważać, by się nie pomylić :)
W skandynawskich też strond znaczyło coś nieprzyjemnego kiedyś, ale wyszło z użycia, a strönd stało się strand pod niemieckim wpływem :)
Tytuł: Odp: Rygisk
Wiadomość wysłana przez: Widsið w Marzec 16, 2013, 16:34:45
Rygisk wkracza w swoją fazę średnią późną. Wiąże się z tym w zasadzie ostateczny już rozjazd ortografii i wymowy - jedyna znacząca zmiana w stosunku do poprzedniej formy ewolucji języka, to usunięcie z zapisu sylab, które stały się nieme w całości. Te, które zmieniły brzmienie, są zapisywane tak samo, jak do tej pory, czyli powoli rodzi się nam sytuacja znana z języka angielskiego.

Pierwszą zmianą odróżniającą wczesny od późnego średniorygijskiego jest zlanie się dźwięków /w/ i /v/ w jeden, /ʋ/, a także wymiana /z/ na /ð/, konsekwentnie zapisywane jako <v> i <ð>. /v/ i /z/, w przeciwieństwie do /ð/, nieszczególnie wpasowały się w akustyczny obraz języka i były stosunkowo rzadkie, zbliżenie do lepiej zakorzenionych w języku dźwięków nie powinno więc dziwić.

Następnie do czynienia mamy z g-przegłosem, wywoływanym przez /k/ i również na to /k/ (dla przypomnienia, <g>) wpływającym. G-przegłos polega na podniesieniu samogłosek o jeden poziom wyżej na diagramie: a > e, e > i, ø > y, ɔ > u, ɔː > uː, gdy poprzedzają pojedyncze /k/. Samo /k/ ewoluuje w /w/ po samogłoskach przednich, lub w /j/ po samogłoskach tylnych.

laga /laka/ > laga /lewa/ "robić"
boge /pɔke/ > boge /puje/ "łuk"

Związanym z g-przegłosem procesem jest usuwanie /k/ w pozycjach między przymkniętymi samogłoskami i zastępowanie go zwarciem krtaniowym /ʔ/. Słabsza samogłoska (i < y <  iː  < yː < u < ʉː < uː) jest przy tej operacji usuwana.

rygisk /rygisk/ > rysk /ryʔsk/

Wymowa dyftongu eɪ~æi stabilizuje się jako æi.

Ostatnią zmianą na tym etapie rozwoju języka jest pojawienie się wałczenia. /l/ w wygłosie wyrazu staje się /w/, chyba że stoi po u, uː, ʉː, aʊ lub oʊ - wtedy znika w wymowie.

Zmiany niby niewielkie, ale dotykają samej nazwy języka - rygiskt maul staje się ryskt maul /ˈryʔsktˌmaʊ/. W późnej dobie średniej rygijski zmienił się za to dość znacznie pod względem gramatyki:

a) pojawienie się jasnego rozdziału między czasownikami rozdzielnie i nierozdzielnie złożonymi - czasownik rozdzielany przybiera znaczenie dosłowne, a nierozdzielny - zmetaforyzowane: vikja út - "rozwijać (np. tkaninę, papier)" - útvikja - "rozwijać się",
b) formy zaimka wskazującego sá "ten" przyjmują rolę zaimków względnych, jednak wyłącznie w języku potocznym; w języku literackim nadal funkcjonują stare zaimki względne er i sem, które nie podlegają żadnej odmianie,
c) odmiana słaba przymiotnika zostaje ograniczona do końcówek -a w liczbie pojedynczej i -em w liczbie mnogiej,
d) wskaźnik bezokolicznika zostaje uproszczony do á,
e) stara syntetyczna strona bierna, poza zleksykalizowanymi przypadkami, całkowicie wychodzi z użycia i zastąpiona zostaje konstrukcjami z zaimkiem zwrotnym albo czasownikami bleiva, verða i vera,
f) czasownik hava ostatecznie traci znaczenie "mieć, posiadać" na rzecz eiga; ten drugi rozpoczyna także karierę jako czasownik posiłkowy dla perfectum i czasów pochodnych,
g) knega i skyla wyraźniej rozchodzą się znaczeniowo; skyla pozostaje przy swoim znaczeniu modalnym, knega zaczyna wyrażać przyszłość,
h) klaryfikują się reguły użycia rodzajnika określonego (nieokreślony nadal nie istnieje).

W tym momencie stoję na rozdrożu. Czy pójść drogą islandzką i prowadzić chów wsobny, zachowując konserwatywny charakter języka i nie oddalając się już od tego, co w tej chwili jest, czy może drogą duńską i się uprościć gramatycznie, ale jeszcze bardziej pokomplikować fonetycznie, czy może drogą angielską, nawpuszczać zapożyczeń z różnych stron i poświęcić całą fleksję?
Tytuł: Odp: Rysk
Wiadomość wysłana przez: zabojad w Marzec 16, 2013, 16:45:44
Pójść drogą nową zachować islandzką gramatykę a zrobić duńską fonetykę xD
Tytuł: Odp: Rysk
Wiadomość wysłana przez: Widsið w Marzec 16, 2013, 17:07:33
Zarówno gramatyka, jak i fonetyka są daleko od obydwu wzorców, chociaż duńską fonetykę byłoby w zasadzie łatwiej wyprowadzić, niż jakąkolwiek inną rzeczywistą. W istocie język ma nieco niemiecko-duńskie brzmienie. Ale gramatyka już się nieco pospraszczała tam, gdzie islandzki jest złożony i skomplikowała tam, gdzie jest prosty.
Tytuł: Odp: Rysk
Wiadomość wysłana przez: Noqa w Marzec 16, 2013, 17:46:43
Optuję za drogą duńską, chyba wszystkie germlangi ostatnio robią się na islandzki. Takie fleksyjne sentymenta.
Tytuł: Odp: Rysk
Wiadomość wysłana przez: Todsmer w Marzec 16, 2013, 19:50:18
Myślę, że możnaby pójść drogą duńsko-angielską. Tzn poupraszczać gramatykę, ale zostawić odmianę (np 2 przypadki) itd, ale trochę zapożyczeń (choć myślę, że to byłoby dość trudno uzasadnić w historii języka). No i uciekawić fonetykę.