Polskie Forum Językowe

Bardzo proszę o podanie prawidłowej odmiany dla miejscowości o nazwie Bogucin.
Jak należy nazywać mieszkańców wsi Bogucin: czy forma ,,Bogucinianie" jest właściwa?
Która z nazw jest poprawna: Las Bogucki, czy Las Boguciński?

Pozdrawiam,
Krzysztof

Tego typu sprawy zwykle reguluje uzus lokalny. Jeśli mieszkańcy Bogucina mówią o sobie per bogucinanie (małą literą), takiej formy należy używać. To samo tyczy się przymiotnika bogucki / boguciński.

Dzięki za odpowiedź.
Problem w tym, że obecnie używane są obydwie formy i tak jedna z kolonii Bogucina nazywana jest, jako
,,Las Boguciński" a druga ,,Lasek Bogucki".
Zatem należałoby przyjąć jedną poprawną, ale którą?
Jaką nazwę powinien nosić klub sportowy BKS? Boguciński, czy Bogucki Klub Sportowy?

Problem jest podeźrzewam arbitralny, bez "jedynego słusznego" rozwiązania.

Mogę powiedzieć tyle, że forma "bogucki" brzmi bardziej archaicznie, prawdopodobnie jest starsza.

Postawiłbym na boguciński, tak jak barciński < Barcin, żniński < Żnin czy olsztyński < Olsztyn.

Wszystko zależy od prjorytetów. Jeśli chcecie postawić na jednoznaczność, systematyczność i zrozumiałość dla postronnych to lepsza jest forma "boguciński", dość jednoznacznie odzwierciedlająca nazwę macierzystą. Jeśli zaś chcecie brzmieć bardziej historycznie, być może nobliwiej i "poprawniej" pod względem historyczno-językowym, to bardziej pasuje forma "bogucki", utworzona bardziej "po staremu" i przypominająca tradycyjne formy typu "kościerski" (nie **kościerzyński) czy "lubelski" (nie **lubliński).

Jak już mówiłem - kwestja arbitralna.

Może wskazówką będzie region? Wsi o takiej nazwie trochę jest, rozszczelone po całem Polszy: http://pl.wikipedia.org/wiki/Bogucin (http://pl.wikipedia.org/wiki/Bogucin)

Dziękuję za zainteresowanie tematem. Problem wziął się, od kiedy z żoną wydaliśmy książkę o naszej miejscowości – http://bogucin.net/bogucin-na-przestrzeni-wiekow-1398-2008-ksiazka-do-pobrania/.
W publikacji używaliśmy nazewnictwa oryginalnego i tak np. nazwa Kolonia Las Boguciński pochodziła z zachowanych dawnych dokumentów urzędowych, a Lasek Bogucki od nazwy przystanku autobusowego. Ktoś, kiedyś go tak nazwał i tak już zostało. Zaczęto nawet rozpowszechniać fałszywe informacje, jakoby założycielem wsi był Bogucki.
Od tej pory jedne kobiety mówią o sobie, że są ,,boguckie", a inne ,,bogucińskie".
Toczą się spory.
Nie wiemy, jaka nazwę powinien nosić klub sportowy działający w naszej miejscowości – Bogucki, czy Boguciński.
Należałoby jakoś tą kwestię ostatecznie rozstrzygnąć, ale jak to zrobić. Pomóżcie, bo jak nie wy poloniści, to kto?

Na tej stronie jest napisane, że wieś nosiła nazwy Boguczym, a potem Bogocin. Żaden ze mnie specjalista od toponimów, ale patrząc się na pierwszą nazwę "Boguczym", optowałbym za "Laskiem Boguckim". Z klubem sportowym... nie wiem, żeby być konsekwentny, to też "Bogucki", ale to tylko domysły.

Czym była "Kolonia Las Boguciński"?

Nie wiem, czy to ma jakieś znaczenie, ale skrót BKS oznacza już Bielski Klub Sportowy (sam jestem z BB, kiboli wiernych temu klubowi dużo, oj dużo ci u nas).

Kolonia Las Boguciński jest terytorialną częścią Bogucina i taka nazwa znajduje się we wszystkich dostępnych dokumentach archiwalnych.
A BKS jest odmieniany raz, jako Bogucki, drugi zaś Boguciński i do dziś nie wiadomo, kto ma rację.
Sprawa, jak widać, nie jest taka prosta.
Jeśli nie pomożecie mi jej rozwiązać, to pozostaje jedynie... referendum.

Edit: Pozdrawiam fanów BKS z BB.

Ale przecież nie jestem żadnym problemem, by obok siebie funkcjonowały dwie nazwy, tak jak istnieją równie poprawne postaci rękoma i rękami czy niepołomski i niepołomicki, gdzie te pierwsze są wyłącznie starsze i niejako bardziej nobliwe. Co do klubu, to pewnie praktyczniej byłoby mówić o bogucińskim, bo łatwiej rozpoznać nazwę miejscowości, ale w innych zastosowaniach bogucki jest bardzo dobre - skoro jest poprawne słowotwórczo i zakorzenione w użyciu. Oczywiście warto byłoby dociec, który przymiotnik ma dłuższą tradycję, ale nie zawsze można dotrzeć do dokumentów. Ja próbowałem sprawdzać na starych mapach w internecie, ale skala była za mała.

Dziękuję za kolejne wyjaśnienia.
Jak widzę, nie da się jednoznacznie ustalić, który z przymiotników jest odpowiedni.
A szkoda.
Zapytam więc inaczej: jakby ta sprawa wyglądała, gdyby kierować się jedynie zasadami poprawności pisowni języka polskiego?

Ale dlaczego szkoda? To zwiększa bogactwo języka i lokalnej tradycji. Nie ma co nadmiernie dążyć do jednoznaczności, bo jest ona nieosiągalna - z przymiotnika krakowski możemy wszak równie dobrze domyślić się, że idzie o przysiółek Krakowo albo wieś Krakową.

Zasady poprawnej polszczyzny nie są w stanie zająć się wszystkimi nazwami wszystkich miejscowości kraju i ich derywatami. Większości tych słów wszak nie notują słowniki języka polskiego. Nie jest to jednak żadna tragedia - lokalne użycie doskonale sobie ze sprawą radzi. Ale np. można powołać się na analogię do zjawiska zanotowanego przez słowniki - od nazwy Zabrze znają one dwa przymiotniki: jeden bardziej archaiczny, zabrski, i drugi, nowszy, zabrzański (np. Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny).

Istnieje wprawdzie Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części, ale on nie podaje nazw równolegle funkcjonujących, np. dla Zabrza podaje tylko zabrski; mija się też czasami z lokalnym użyciem, podając dla nazwy osiedla Wyciąże dopełniacz Wyciąża, choć strona miejscowej parafii mówi o ludziach z Wyciąż, zaś lokalni strażacy mają remizę w Wyciążach.
Twórcy Wykazu dobierając pewne formy i rezygnując z innych uzasadniali to wyborem postaci bardziej jednoznacznych. Jednak, jak już pokazałem na przykładzie krakowskim, przymiotnik - jak i wiele innych form fleksyjnych - z definicji jest postacią niejednoznaczną. I można z tym żyć i dobrze spać.
Ogólnie więc Wykaz ten nie jest najlepszym przewodnikiem (dla Bogucina podaje, jak można się domyślić, przymiotnik boguciński - ale nie sądzę, by był to powód, dla którego warto byłoby rezygnować z różnorodności tradycji).

To już zależy do czego chcecie się odwoływać. Jeśli dawniej wieś rzeczywiście nazywała się "Boguczym" to "poprawną" formą (uwzględniając rozwój języka polskiego z prasłowiańskiego) byłoby "bogucki" (*bogučьskъ > *boguczsky > *bogucky > bogucki). Jest to więc forma dość archaiczna, aczkolwiek bardziej "poprawna". "Boguciński" jest to forma bardziej współczesna, wynikająca z braku czegoś, co w socjolingwistyce nazywa się "świadomością językową" i dłuższej tradycji (bez obrazy, ale Bogucin nie jest dużą miejscowością. Mieszkańcy Lublina zapewne nie wiedzą dlaczego przymiotnik określający ich miasto to "lubelski" a nie "lubliński" a wynika to z tradycji i długiej historii miasta.). Tak więc mieszkańcy Bogucina, używający formy "boguciński" po prostu nie są do końca świadomi historii nazwy miejscowości. Z resztą nic dziwnego - formy pokroju "bogucki" przestają być produktywne (po chłopsku mówiąc tak już się po prostu raczej przymiotników nie tworzy.). Podsumowując - odwołując się do nazwy "Boguczym" postawiłbym na "bogucki", ale i przy "Bogucinie" ta forma też byłaby OK (*tj > c). Tak by się sprawa miała, jeśli chcielibyście "kierować się jedynie zasadami poprawności języka polskiego". Ale to już do przedyskutowania przez mieszkańców Bogucina.

PS:Nie jesteśmy polonistami, a raczej amatorami-hobbystami a nawet nierzadko śmiejemy się z polonistów ;).

Spiritusie, mam wrażenie, że było inaczej. Podejrzewam bowiem, że wieś nie «nazywała» się Boguczym, tylko taki zapis funkcjonował w łacińskojęzycznych księgach sądowych, katastralnych czy innych. Byłaby to próba oddania w niedoskonałej grafii nazwy - no właśnie - Bogucim albo, z omyłką, Bogucin. Tak czy owak, ważne jest źródło i wiek zapisu Boguczym.

I dalej - to częściej nazwy z sufiksem dzierżawczym -in tworzyły przymiotniki z pominięciem tego sufiksu. Z drugiej jednak strony bywały przypadki zamiany sufiksu -in na -im, jak np. krakowski Prokocim z pierwotnego Prokocin.

No a postać bogucki zachowała się, więc nie można bogucinianom odmówić "świadomości językowej", czy po prostu przechowania jakiejś tradycji - a zdarza się to dużym miastom: nie mówimy jeszcze lubliński czy bydgoszczański, ale zabrzański zaczyna wypierać postać zabrski.

No, w sumie coś w tym jest. Niewykluczone, że "Bogucin" Zapisano jako "Boguchim~n" (w końcu Day ut ia pobrusa, a ti pozivai.). Ale o tę formę należałoby zapytać samego Krzysztofa (w końcu napisał książce o historii miejscowości, więc musi mieć dostęp do odpowiednich źródeł).

Te toponimy na -im to wyłącznie polskie zjawiszcze jest? Sławski w Słowniku prasł. pod sufiksem -imъ podaje prawie wyłącznie określenia relacji międzyludzkich (tutaj ojczym, dawne pol. pobracim).

Cytat: Wedyowisz w Lipiec 20, 2014, 19:25:29
Te toponimy na -im to wyłącznie polskie zjawiszcze jest? Sławski w Słowniku prasł. pod sufiksem -imъ podaje prawie wyłącznie określenia relacji międzyludzkich (tutaj ojczym, dawne pol. pobracim).

Kojarzy mi się jeszcze Postąpim (Potsdam), ale to już taki toponim "półlegendarny", trudno powiedzieć ile w tej formie prawdy.

Zastanawiam się też, skąd u licha wziął się u KUNMu "Torzym" dla Sternberga. Ma ktoś jakieś dane na ten temat? Znając życie, to pewnie jakaś zgadywana rekonstrukcja jakiejś poblizkiej pradawnej nazwy terenowej (najpewniej uroczyska), wygrzebanej z jakichś tajemnych zapisków (stądże wzięły się wszystkie te "Chociwle", "Ińska" i inne dziwadła), ale dowodów na to nie mam. Atlas Dołęgi-Kozierowskiego już tych terenów nie pokrywa (skończył się na Pomorzu, niestety, choć planowane były kolejne tomy).

Cytat: Towarzysz Mauzer w Lipiec 20, 2014, 18:47:11ale zabrzański zaczyna wypierać postać zabrski.

Co zdaje się nie jest procesem naturalnym, tylko po prostu władze miasta sobie uznały, że "tak brzmi lepiej". Tak samo jak w Łomiankach rozpropagowano idjotyczną formę "łomiankowski" zamiast jedynie poprawnej "łomiański".

Dziękuję za kolejne odzewy, które niestety nie przybliżyły mnie nawet na krok do jednoznacznej odpowiedzi na zasadnicze pytanie postawione w tym wątku.
Dzięki wam rozumiem, że takowej (odpowiedzi) po prostu nie ma, i tak, jak wy uważam, że jeszcze przez długi czas obydwie formy będą funkcjonować równolegle.
A skoro tak, to jak - używając obydwu form - należy nazywać ogół mieszkańców mojej miejscowości?
Dla przymiotnika boguciński będą to ,,Bogucinianie", a dla bogucki?

Nie, starczy spytać, jak zwykły mieszkaniec się nazywa. Ważny jest tubylczy uzus, a nie słowa Warszawy, której akurat nie chciało się dowiedzieć, k
jak de facto jest. Np. u nas mówi się "Na Zagłębiu", a oficjalnie jest "W". A czemu? Bo w Warszawie tak mówią. Naprawdę, nie trzeba się kierować poprawną polszczyzną, bo jest w wielu miejscach błędna, jak z rzebrem, ogurkiem, czy o organiźmie, te formy historycznie poprawne są błędne, li tylko akceptowane ze względu na to, że trudno było się by przyznać do błędu, że to tylko błąd kopisty, a kłamstwo wielokrotnie powtarzane staje się "prawdą:...

Dziękuję wszystkim za podpowiedzi i wyjaśnienia.
Pomóżcie, proszę, rozwiązać jeszcze jedną zagadkę.
Bogucin -> boguciński -> Bogucinianie
Bogucin -> bogucki -> ?

Cytat: bogucin.net w Sierpień 05, 2014, 20:58:43
Dziękuję wszystkim za podpowiedzi i wyjaśnienia.
Pomóżcie, proszę, rozwiązać jeszcze jedną zagadkę.
Bogucin -> boguciński -> Bogucinianie
Bogucin -> bogucki -> ?

Bogucianie.

Co wygrałam?

Viléne, nie będzie żadnej nagrody, nie podoba mi się taka nazwa  :-)
Czekam na inne propozycje.

Ale punkcik poleciał.

Bohutycze
Bogutejczycy
Boguelici
Boguchileños
Boguć (nazwa zbiorowa a la ,,Moskwa po Podlaszu grassowali" )

CytatViléne, nie będzie żadnej nagrody, nie podoba mi się taka nazwa  :-)

Po prawdzie to ogromna część możliwych owych nazw na -anin brzmi dla mnie dziwnie, nieporęcznie, niezgrabnie, łamańcowato a wręcz krzyżówkowo  — tylko unikać. Wielkiego pola manewru tu niet. Oczywiście jeżeli tego typu nazwa jest faktycznie używana przez miejscowych, nie będę oskarżał nikogo o dziennikarskie wydziwianie. Jednak często mam wrażenie, że są bardziej potrzebne do krzyżówek i popisywania się modo journalese niż na co dzień.

Ja mam pytanie odnośnie nazwy miejscowości Olszowa
Czy powinno się mówić: "z Olszowej" czy "z Olszowy" , "do Olszowej" czy "do Olszowy" ? Wiele osób używa jednej i drugiej formy, więc ja już nie wiem jak powinno być poprawnie  :-(

Jeśli ludzie używają jednej i drugiej formy, to obydwie są poprawne.

Chodzi o to, że nazwy rodzaju Olszowa, a też Częstochowa, Włoszczowa, Jodłowa wywodzą się od przymiotników - w domyśle była to Olszowa, Częstochowa, Włoszczowa, Jodłowa - wieś. Mogą się więc odmieniać jak przymiotniki - do czego mają większą skłonność, gdy przypominają jakiś produktywny przymiotnik, jak np. Jodłowa-Jodłowej, Sucha-Suchej, Piwniczna-Piwnicznej, albo jak rzeczowniki, jak np. Częstochowa-Częstochowy, Włoszczowa-Włoszczowy.

Ciężko z całą pewnością mi odpowiedzieć na pytanie, która odmiana jest bardziej pierwotna, bo w staropolszczyźnie funkcjonowała jeszcze krótka odmiana przymiotnika, zasadniczo jednakowa z odmianą rzeczownikową. Tak czy owak, opinię o dwoistości podzielają też tzw. autorytety językowe (http://obcyjezykpolski.strefa.pl/?md=archive&id=263). Zwracam uwagę, że nawet i one każą kierować się lokalnymi zwyczajami.

Pewnie jakąś postać do użytku urzędowego zaleca wykaz urzędowych nazw miejscowości (http://ksng.gugik.gov.pl/urzedowe_nazwy_miejscowosci.php), ale nie radzę zbyt się nim sugerować, bo np. w przypadku dwóch uprawnionych przymiotników od nazwy Zabrze - zabrski, zabrzański - podaje tylko jeden albo w przypadku krakowskiego osiedla Wyciąże uznaje nazwę tę za l. pojedynczą, a nie mnogą, wbrew lokalnemu uzusowi.

Cytat: Towarzysz Mauzer w Październik 30, 2014, 20:24:41
Pewnie jakąś postać do użytku urzędowego zaleca wykaz urzędowych nazw miejscowości (http://ksng.gugik.gov.pl/urzedowe_nazwy_miejscowosci.php), ale nie radzę zbyt się nim sugerować, bo np. w przypadku dwóch uprawnionych przymiotników od nazwy Zabrze - zabrski, zabrzański - podaje tylko jeden albo w przypadku krakowskiego osiedla Wyciąże uznaje nazwę tę za l. pojedynczą, a nie mnogą, wbrew lokalnemu uzusowi.

WYKRYTO BŁĄD, ZBIÓR TWIERDZEŃ JEST WEWNĘTRZNIE SPRZECZNY

Zdecyduj się, bo nie tylko lokalny uzus uznaje jako przymiotnik od Zabrze jedynie zabrzański, ba, jestem pewien, że jakieś 90% nawet mieszkańców GOP-u nie ma pojęcia co znaczy słowo zabrski i ewentualnie słyszało je jedynie jako nazwę paru ulic.

Cytat: Towarzysz Mauzer w Październik 30, 2014, 20:24:41Ciężko z całą pewnością mi odpowiedzieć na pytanie, która odmiana jest bardziej pierwotna, bo w staropolszczyźnie funkcjonowała jeszcze krótka odmiana przymiotnika, zasadniczo jednakowa z odmianą rzeczownikową

Pierwotna była z pewnością rzeczownikowa, bo przymiotniki utworzone sufiksami -ów i -in długo odmieniane były wyłącznie według niej (a jako oboczną odmianę do przymiotnikowej zachowały ją dłużej niż inne przymiotniki, bo nawet do XVI w.).

Myślę, że *teoretycznie* poprawniejsza etymologicznie byłaby moim zdaniem odmiana Olszowej, gdyż jest to raczej przymiotnik niedzierżawczy (przecież nie ma i nie było imienia **Olsz), a w staropolszczyźnie jak rzeczowniki mogły się odmieniać jedynie przymiotniki dzierżawcze.

Ale jak mówią koledzy, liczy się uzus.

CytatZdecyduj się, bo nie tylko lokalny uzus uznaje jako przymiotnik od Zabrze jedynie zabrzański, ba, jestem pewien, że jakieś 90% nawet mieszkańców GOP-u nie ma pojęcia co znaczy słowo zabrski i ewentualnie słyszało je jedynie jako nazwę paru ulic.

No to poprawka, lokalna tradycja.

CytatPierwotna była z pewnością rzeczownikowa, bo przymiotniki utworzone sufiksami -ów i -in długo odmieniane były wyłącznie według niej (a jako oboczną odmianę do przymiotnikowej zachowały ją dłużej niż inne przymiotniki, bo nawet do XVI w.).

Wiadomo, ale idzie mi o to, że w większości przypadków nie ustalisz, jak wyglądał system językowy w czasie i miejscu lokowania danej wsi.