Witam serdecznie w prezentacji mojego nooblangu. Język ampiriański to mój najstarszy conlang i również jest też jednym z najmniej skomplikowanych, dlatego raczej nie będzie tutaj żadnego wow. Inspirowany trochę językami romańskimi, trochę angielskim, trochę polskim.
Wymowa
a - [a]
b - abe [abɛ]
'b - abé [aβɛ]
c - ace [aʦɛ]
'c - acé [aʧe]
d - ede [ɛdɛ]
'd - edé [ɛðɛ]
e - [ɛ]
f - efe [ɛfɛ]
'f - efé [ɛfʲɛ]
g - age [agɛ]
'g - agé [aɣe]
h - ahe [ajɛ]
'h - ahé [axɛ]
i - [i ]
k - eke [ɛkɛ]
'k - eké [ɛkʰe]
l - ele [ɛlɛ]
'l - elé [ɛwɛ]
m - eme [ɛmɛ]
n - ene [ɛnɛ]
n' - ené [ɛɲɛ]
o - [ɔ]
p - epe [ɛpɛ]
'p - epé [ɛpʰɨ]
r - ere [ɛrɛ]
'r - eré [ɛʁɛ]
s - ese [ɛsɛ]
's - esé [ɛʃɛ]
t - ete [ɛtɛ]
't - eté [ɛθɛ]
u - [u ]
v - eve [ɛvɛ]
'v - evé [ɛfɛ]
w - dukani eve [du'kani ɛvɛ]
x - exe [ɛksɛ]
y - eye [ɛjɛ]
z - eze [ɛzɛ]
'z - ezé [ɛdʑɛ]
Samogłoski zazwyczaj są otwarte, zamykają się tylko po 'c, 'g, 'k, 'p. Akcent zawsze pada na przedostatnią sylabę.
W wymowie jest takie zjawisko, że akcentowana samogłoska (´) zmienia sposób wymowy spółgłoski za (przeważnie) lub przed sobą (jeżeli po tej spółgłosce będzie inna spółgłoska), np.:
cíná ['ʧiɲa] - kolano
ésgéren [ɛʃ'ɣerɛn] - słuch
ástaze [aʃ'tazɛ] - czosnek
Gramatyka
Zaimki osobowe
Ja - yarí
Ty - béto
On/ona/to - bei/bai/bé
My - yarinó
Wy - béteno
Oni/One - béi/bái
Nie ma rozróżnienia między dopełnieniem bliższym i dalszym. Istnieją 3 formy, które różnią się położeniem w zdaniu. Pierwsza forma (krótsza) występuje przed orzeczeniem, druga (dłuższa) występuje po orzeczeniu (też używane są z przyimkami), trzecia jest ruchoma, lecz używana tylko w języku potocznym.
yarí - yi/yatse/ye
béto - beti/betse/bets
bei - bi/beise/be
bai - bi/baise/be
bé - bi/bése/bí
yarinó - yeri/yarse/yars
béteno - béti/bétse/béts
béi - byí/béise/bér
bái - byí/báise/bér
Rzeczowniki odmieniają się tylko przez liczbę (l.mn tworzy się przez dodanie -z lub, przeważnie gdy słowo kończy się na spółgłoskę, -oiz). Nie ma rodzajników, rodzaje są 2: męski i żeński.
cíná - cínáz
ésgéren - ésgérenoiz
ástaze - ástazez
Przymiotniki
Końcówki dla rodzaju męskiego: -i
Końcówki dla rodzaju żeńskiego: -ai
Liczba mnoga tworzy się tak samo jak w przypadku rzeczowników:
zdrowy/zdrowi - aguhi/aguhiz
zdrowa/zdrowe - aguhai/aguhaiz
Gradacja oprócz formy podstawowej jest 3-stopniowa: stopień wyższy, najwyższy i najwyższy absolutny
Tworzy się poprzez wzór ia/yas/yari yas + przymiotnik
miły - aryuni
milszy - ia aryuni
najmilszy - yas aryuni
absolutnie najmilszy - yari yas aryuni
Czasowniki
Czasów jest 4: zaprzeszły, przeszły, teraźniejszy, przyszły. Czasy zaprzeszły, przeszły i przyszły mają jeszcze formy ciągłe. Ciągłość jak nazwa wskazuje opisuje m.in. sytuacje powtarzające się lub trwające przez dłuższy czas.
Bezokolicznik kończy się na -g lub -k.
Cz. teraźniejszy tworzy się poprzez dodawanie końcówek do tematu:
1. -i 1. -ino
2. -os 2. -ineno
3. -e 3. -é
Przykładowa odmiana dla czasownika "być" (víneg)
temat - vín
1. víni 1. vínino
2. vínos 2. vínineno
3. víne 3. víné
Odmiana przez pozostałe czasy przeszła kilka zmian, w związku z którymi końcówka fleksyjna poszła przed czasownik tworząc formy czasowe. Same w sobie nie mają żadnego znaczenia, spełniają tylko funkcje gramatyczne. Poniżej prowizoryczny szkic tej przemiany
vínehi -> vehi-vín
vínahé -> ahé-vín
vínvino -> vino-vín
Odmiana "być" przez pozostałe czasy:
Cz. przeszły prosty:
1. vehi-vín 1. vehino-vín
2. vehos-vín 2. vehineno-vín
3. vehe-vín 3. vehé-vín
Cz. przeszły ciągły. Odmiana jest taka sama jak w przypadku przeszłego prostego, jedynie trzeba dodać temat czasownika: ahag (mieć) - vehi-vín-ah; vayeg (robić) - vehi-vín-vaiya; hatek (iść) - vehi-vín-hat; nahag (żyć) - vehi-vín-nah itd.
Cz. zaprzeszły
1. ahí-vín 1. ahíno-vín
2. ahós-vín 2. ahíneno-vín
3. ahé-vín 3. ahýé-vín
Cz. przyszły
1. vi-vín 1. vino-vín
2. vos-vín 2. vineno-vín
3. ve-vín 3. vé-vín
Dodatkowo są tryby: przypuszczający, łączący i rozkazujący.
Tryb przypuszczający tworzy się na takiej samej zasadzie co czasy. Formy tego trybu to: havi, havos, have, haino, haineno, havé
Tryb łączący to po prostu 3 os. liczby pojedynczej lub mnogiej, przykładowo:
chcę, żebyś był - amati só béto víne
chciałem, żebyście przyszli - vehi-amat só béi vehé-hýika
(ogólnie ten tryb jest rzadko używany, ponieważ łatwo można go ominąć)
Tryb rozkazujący
bądź - vínó
niech będzie - nahó vín
bądźmy - vínín
bądźcie - vínén
niech będą - nahén vín
Wygląda bardzo ciekawie i widać, że masz potencjał
Cytat: Spacepunker w Styczeń 22, 2021, 13:01:20
Wygląda bardzo ciekawie i widać, że masz potencjał
Dziękuję, nie sądziłem, że się przyjmie. W sumie może dlatego, że nie pokazałem zapożyczonych słów (czasownik vereg zdecydowanie wymaga reformy).
Tak czy siak (amat námat), lecimy dalej z gramatyką.
ZaprzeczenieTeż nic skomplikowanego. Przeważnie używa się
án lub
n' przed czasownikiem:
jest - víne; nie jest - án víne
lubię - amati; nie lubię - námati
Czasami, jak chcemy być bardziej konkretni odnośnie zaprzeczenia, możemy użyć przedrostków andi- (coś kompletnie przeciwstawnego, można w ten sposób robić przeciwieństwa typu dobro - niedobro, do rzeczowników), un- (do przymiotników) i mon- (
mon samo w sobie znaczy "bez", dlatego będzie odnosić się do braku czegoś, podobnie jak w polskim w sumie). Oczywiście będą istnieć wyjątki od reguł ale to na inne rozkminy.
Zmiękczenia, zgrubieniaDla zmiękczeń końcówki:
-pu: (słowa kończące się na samogłoskę) - wezí (foka) - wezípu
- ocí: (słowa kończące się na spółgłoskę) - ubár (listonosz) - ubárocí
Dla zgrubień końcówki:
- duv: wezí - wezíduv
- uk: ubár - ubáruk
Update do poprzedniego postu odnośnie czasów złożonych. Temat czasownika sam w sobie ma sporo funkcji, np. może pełnić funkcję imiesłowu czasowego. Formy tematu tworzą się poprzez odcinanie końcówki bezokolicznika. Oprócz form regularnych (víneg - vín, amatag - amat, ahag - ah itd) istnieją nieregularne (vayeg - vaiya, hýik - hýika, ek - ki, eg - gi).
Od form imiesłowu tworzy się formy dla imiesłowu przysłówkowego i imiesłowu przymiotnikowego (końcówka do tego pierwszego to -intye, do drugiego: -intyi/intyai). Zdarzają się też nieregularności (dopiero teraz widzę ile ich jest)
vayeg - robić, vayintye - robiąc, vayintyi/vayintyai - robiący, robiąca
víneg - być, vínintye - będąc, vínintyi/vínintyai - będący, będąca
(w słowniku będą podawane formy nieregularne)
Vínintye e kés, vehi-elmésta unvi enderoaf - będąc w domu, usłyszałem dziwny dźwięk
Istnieje grupa, która ma końcówki -ng. Mają nieregularne formy dla imiesłowów. Do takich czasowników należą m.in. rontfing (obiecać), yediying (wymyśleć), hýeng (zamówić)
Odmiana dla czasu teraźniejszego
1. rontf
in 1. rontf
inino2. rontf
inos 2. rontf
ineno3. rontf
en 3. rontf
én
Ostatni update, czyli po prostu przedstawię parę zdań, żeby pokazać jak język wygląda w normalnym użyciu. Gdy ogarnę jak działa wiki to będę działał już tam.
Daidé wyahé víne yari ilatadahái - pogoda dzisiaj jest bardzo przyjemna
Tú vehe-vín e kés, vehe-rar - powiedział/powiedziała, że był/była w domu
Malikandero, kanos ia rukeda, dostune k'ekuha e atugú ke hóntroiz - ostatnio coraz częściej brakuje wody w wielu państwach
Ciekawy konlang! Przypomina mi to mieszankę węgiersko-iberyjską.
Cytat: Lukas w Marzec 16, 2021, 12:24:24
Ciekawy konlang! Przypomina mi to mieszankę węgiersko-iberyjską.
Ludzie, którym pokazywałem ten conlang właśnie mówili, że przypomina węgierski, co nigdy nie było nawet takim zamiarem. To chyba przez te akcenty
Więc rzuciłem się na wiki (mam nadzieję, że wszystko git) i tak oto jest: https://jezykotw.webd.pl/wiki/J%C4%99zyk_ampiria%C5%84ski
Mi się podoba, chociaż widzę niekonsekwencję (z góry przepraszam za X-SAMPĘ): p i k przy samogłosce z akutem to [p_h, k_h], ale t staje się [T]. Także afrykaty - masz "c", "cz" ale "dź".
Ostrzegałem, że to nublang ;)
Ciągle zbyt oryginalne i przemyślane na nublang 🤓
Też nie uznaję że to nublang, po prostu wzkazuję na legko nublangową cechę 8)
Jak już mam się bronić, to nie planowałem robić stałych cech z akcentami. Jak conlang powstawał, pierwotnym zadaniem akcentu była zmiana dźwięczności. I to sobie było dosyć długo, aż w końcu zaczęło mi przeszkadzać w wymowie i zmieniłem całkowicie system, jednak w dość randomowy sposób. Teraz dopiero widzę, że nie wszystkie decyzje miały sens, ale przynajmniej wiem teraz, na co zwracać uwagę