Kawałek listy Swadesha w szkicu hawryjskiego + dźwięki. W nawiasie wąsatym alternatywny zapis.
havrs vapšu {xavrs vapšu} [ˈxɐ̟ˤʋ̥r̩̊s ʋɐ̟ˤpʃu]
C:
p t k ( p t k )
m n ( m n )
s ʃ x ( s š h/ḥ ) { s š x }
ʋ ʋ̥ l l̥ r r̥ j j̊ ( v hv/vh l hl/lh r hr/rh j hj/jh )
ʎ͡ʑ ʎ̥͡ɕ ( lx hlx lxh ) { ļ hļ/ļh }
V:
i y e a
u o
Zapis bezdźwięcznych sonornych cechuje nast. zasada:
hC - w nagłosie i wygłosie
Ch - interwokalicznie
Zapis <ḥ> ma na celu uniknięcie niejednoznaczności (co z kolei druga ortografia eliminuje, wprowadzając <x>), np.
kerhu /ˈker̥u/ [ˈkʰɘ̟ˤr̥u]
kerḥu /ˈkerxu/ [ˈkʰɘ̟ˤrxu]
Poza tym samogłoski pod akcentem są w rzeczywistości bardziej "ścieśnione" z tendencją do centralizacji oraz legką faryngalizacją (nie dzieje się to w jednosylabowych wyrazach, jeśli nie są częścią akcentu zdaniowego), a sam. zaokrąglone stają się mniej zaokrąglone.
Spółgłoski zwarte cechuje lekki przydech, ale tylko przed akcentowaną samogłoską lub w wygłosie.
/ʋ ʋ̥ l l̥ r r̥/ mogą być zgłoskotwórcze.
Akcent najczęściej paroksytoniczny, ale nie stały pod względem morfologicznym.
1. ja - va, v [ʋ(a)] < *vă
2. ty - aš [aʃ]
3. my - nev [neʋ]
4. to - pana [ˈpʰɐ̟ˤna] < *păn-
5. tamto - pnes [pnes]
6. kto? - iši? [ˈɪˤʃi]
7. co? - lxe? [ʎ͡ʑe] {ļe?}
8. nie - avha [ˈɐ̟ˤʋ̥a]
9. wszystko - ujuhl [uˈjɯˤl̥]
10. wiele - svre [sˈʋ̩rɘ̟ˤ]
11. jeden - hjaš, hjas [j̊aʃ~j̊as]
12. dwa - mven [mʋen~mˈʋ̩ɘ̟ˤn]
13. duży - kav- [kaʋ]
14. długi - ahlxan- [ˈɐ̟ˤxʎ͡ʑan] {axļan-}
15. mały - maka [ˈmɐ̟ˤka]
16. kobieta - narne (f) [ˈnɐ̟ˤrne]
17. mężczyzna - jevamu (m) [ˈjɘ̟ˤʋamu]
18. osoba - sehatu, šehatu (m) [ˈsɘ̟ˤxatu~ʃeˈxɐ̟ˤtu] {sexatu} < *sjehăt-
19. ryba - hivhls (m) [ˈxɪˤʋl̥̩s] {xivhls}
20. ptak - šarka (m) [ˈʃɐ̟ˤrka]
21. pies - kvims (m) [kʋims]
22. wesz - hrepi (f) [ˈr̥ɘ̟ˤpi]
23. drzewo - pev (f) [peʋ]
24. nasiono - mylxan (f) [ˈmʏ̜ˤʎ͡ʑan] {myļan}
25. liść - hvalpe (f) [ˈʋ̥ɐ̟ˤlpe]
26. korzeń - kemet (m) [ˈkʰɘ̟ˤmetʰ]
27. kora - apevaša (m) [aˈpʰɘ̟ˤʋaʃa]
28. skóra - kahrke (f) [ˈkʰɐ̟ˤr̥ke]
29. mięso - hlxesu (m) [ˈʎ̥͡ɕɘ̟ˤsu] {hļesu}
30. krew - hjuma (f) [ˈj̊ɯˤma]
Jakieś uwagi?