2a. Kor bur du?
2a. Hvor bor du?
O czym dzisiaj?Różne zaimki, regionalne różnice w formie, wymowie i użyciu
SamtaleLiv: Johann, kor bur du i Oslo?
Johann: Eg bur hjå venar, på Sogn. Og du?
Liv: Eg bur like ved då, på Ullevål, so me kan gå dit saman. Det er litt farleg å gå rundt byen om natta åleine.
Johann: Det stemmer. Skal me dit til fots eller med t-bana?
Liv: Me kan til fots, veret er godt i dag. Eg må nok til butikken for å handle.
---
Liv: Der bur eg! Takk! Me sest!
Synne: Kalle, hvor bor du i Oslo?
Kalle: Jeg bor hos venner, på Storo. Og du?
Synne: Jeg bor like ved da, på Nydalen, så vi kan gå dit sammen. Det er litt farlig å gå rundt byen om natta aleine.
Kalle: Det stemmer. Skal vi dit til fots eller med t-banen?
Synne: Vi kan til fots, været er godt i dag. Jeg må nok til butikken for å handle.
----
Synne: Der bor jeg! Takk! Vi ses!
Słowniczek:butikk m - sklep
by m - miasto
der - tam (statyczne)
dit - tam (kierunkowe)
eller - albo, lub, czy
farleg / farlig - niebezpieczny
handle - robić zakupy
hjå / hos - u
i dag - dzisiaj
kor / kvar / hvor - gdzie
like ved - tuż obok
litt - trochę [cf niżej]
me / vi - my
natt f /
mf - noc;
om natta /
om natten - nocą
nok - tu: jeszcze, przecież
og - i
rundt - wokół (tutaj: po)
saman / sammen - razem
so / så - więc
stemme - zgadzać się
t-bane f /
mf - metro;
med t-bana /
med t-banen - metrem
til fots - na pieszo
ven / venn m - przyjaciel
ver / vær n - pogoda
åleine /
aleine /
alene[/b] - sam, samemu, osobno, samodzielnie
Zaimki osoboweSystemy zaimków osobowych w poszczególnych językach skandynawskich różnią się nieco szczególnie w liczbie mnogiej, chociaż i w pojedynczej bywa kłopotliwie. Rzućmy okiem najpierw na nynorsk:
(forma podmiotu - forma zależna)
1. os. poj.
eg -
meg2. os. poj.
du -
deg3. os. poj. m.
han -
han3. os. poj. f.
ho -
ho /
henne3. os. poj. n.
det -
det1. os. mn.
me /
vi -
oss2. os. mn.
de /
dokker -
dykk /
dokker3. os. mn.
dei -
deiFormy po ukośniku są wariantowe, ale nie można powiedzieć, że nie zalecane. Jedyne czego się wymaga to konsekwencja: jeśli używa się zaimka
de, to zależną formą musi być
dykk, a jeśli
dokker -
dokker.
W bokmålu sprawy mają się tak:
1. os. poj.
jeg -
meg2. os. poj.
du -
deg3. os. poj. m. "ludzki"
han -
ham /
han3. os. poj. f. "ludzki"
hun -
henne3. os. poj. mf. "zwierzęcorzeczowy"
den -
den3. os. poj. n. "zwierzęcorzeczowy"
det -
det1. os. mn.
vi -
oss2. os. mn.
dere -
dere3. os. mn.
de -
dem /
deSystem nieco inny; bokmål stosuje w 3. os. poj. importowane ze wschodnioskandynawskich języków rozróżnienie na ludzi i rzeczy - i to bardzo konsekwentnie. W nynorsku rodzaj zaimka zgadza się natomiast zwykle z rodzajem gramatycznym, chyba że chodzi o ludzi i rodzaj naturalny odstaje.
W części dialektów system zaimków osobowych jest jeszcze inny. Dosyć powszechne jest zastępowanie zaimków
me i
vi zaimkiem
oss, a także mieszanie form 2 i 3 os. l. mn. Forma grzecznościowa, oparta na wzór niemiecki na zaimku 3. os. l.mn. w praktyce wyszła już z użycia.
Zaimki pytajneNajważniejsze zaimki pytające:
kor / kvar / hvor - gdzie
kor + przymiotnik /
hvor + przymiotnik - jak (bardzo) (np.
kor stor "jak duży")
kor lenge / hvor lenge - jak długo
kor ofte / hvor ofte - jak często
korleis / kåssen / hvordan / hvorledes / åssen - jak, w jaki sposób
kvifor / hvorfor - dlaczego
kven / hvem - kto
kva / hva - co
kva for ein / ei / ett / hva for en / ei / ett / hvilken / hvilket - który
når - kiedy
Norma pisana, i tak dosyć luźna, sobie, a uzus sobie. W wielu dialektach bliższych nynorskowi
v ucieka, pozostawiając formy typu
ka,
ken. Do normy pisanej, póki co, weszły
kor i
kåssen. Jeśli chodzi o bokmål,
h jest w formach zaimkowych zawsze nieme i pozostało jeszcze ze starych, dobrych czasów pisania po duńsku.
----
Sorry, że dziś tak skrótowo, ale to nie koniec lekcji 2. Musicie po prostu nieco poczekać
